Η Αθήνα υποφωταγωγείται

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 1.10.16

Το  αρχαίο γνωμικό διαλαλούσε  «παν το πολύ τη φύσει πολέμιον», αλλά δεν γνωρίζω  αν  μέσα στο «πολύ» συμπεριλάμβανε  και το «πολύ λίγο»…Δεν θέλω να τρολάρω την κ. Ελένη Μπριασούλη, που με δυο πρόσφατα και άκρως ενδιαφέροντα άρθρα της σχολίαζε  την χωρο-χρονικώς άστοχη  υπερφωταγώγηση του Ρεθύμνου, όμως αισθάνομαι υποχρεωμένος να μιλήσω για το αντίθετο ακριβώς φαινόμενο, που διαδραματίζεται στο αθηναϊκό κέντρο: Εδώ οι υπαρκτοί φωτισμοί είναι χαμηλοί και καταθλιπτικοί,  οι σκιές των κτιρίων εκπέμπουν ένα πνεύμα κατήφειας , ο ρομαντικός νυχτερινός περίπατος είναι αδιανόητος. Να κάτι που μαζί με πολλά και διάφορα,  προστίθεται στη θλίψη των κλεισμένων μαγαζιών που λέγεται οδός Σταδίου…..

Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι όλη  η διαδρομή , από την ημιφωτιζόμενη ελληνική πόλη του μεσοπολέμου ως τις ημέρες μας,  μπαίνει σε μια νέα αρνητική τροχιά, γιατί οι δημοτικές αρχές ή κάποιος άλλος υπεύθυνος επιλέγουν την οικονομία. Ο φωτισμός των πόλεων ήταν πάντοτε σημαντικός όχι μόνο για τους  γλεντζέδες ή τους ανθρώπους της νύχτας, αλλά και για τους κοινούς θνητούς…

Υπάρχουν μικρές και μεγάλες  κλίμακες διαχείρισης του φωτός : Στην πρώτη περίπτωση και σε ειδικές περιοχές – όπως μπορεί να είναι ένας προστατευόμενος βιότοπος – η υπερφωταγώγηση επηρεάζει μια εγγενή αυτορύθμιση της χλωρίδας και της πανίδας, έναν εσώτερο μηχανισμό υποδοχής της παλίρροιας και άμπωτης του φωτός(«φωτοπεριοδισμός») ,  που είχε επισημανθεί από τους δασολόγους μελετητές των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της περιφερειακής λεωφόρου Υμηττού, στα τέλη της δεκαετίας του 1980.    Στις  μεγάλες κλίμακες έχουμε το πρόβλημα της υπερφωταγώγησης του πλανήτη, περί του οποίου αναφερόταν πριν λίγα χρόνια το περιοδικό Time,μάλιστα με ένα εντυπωσιακό εξώφυλλο : Που συνεπάγεται  αδυναμία αστρονομικών παρατηρήσεων μεγάλης εμβέλειας, παρά την χωροθέτηση αστεροσκοπείων σε μεγάλα ύψη ορεινών περιοχών : Και το οποίο πρόβλημα δεν θεραπεύεται, παρά μόνο με την εκτόξευση τηλεσκοπίων στο εγγύς διάστημα….

Η όλη υπόθεση της διαχείρισης του φωτός   αναφέρεται στο πολύ και στο λίγο, στο πλεόνασμα και στο έλλειμμα, στο ποσό αλλά και στο ποιο. Υπάρχει ένα αδιαμφισβήτητο ταξικό ζήτημα με τις φωτοχυσίες κάποιων  νεόπλουτων, που επιμένουν να εξαπολύουν ορδές φωτονίων ενάντια στα καλοπεριποιημένα γρασίδια αστικών και εξοχικών «οικότοπων». Υπάρχει επίσης ταξικό ζήτημα για τους φτωχοδιάβολους που ξεμένουν κάποιες νυχτερινές ώρες στην καρδιά μιας άκαρδης πόλης- για να μαρξίσουμε ελαφρώς τα λεγόμενά μας. Υπάρχει ενίοτε και δημοτικό ζήτημα όταν σε μια μικρή  πόλη όπως η Κάρυστος, ο Δήμος υπερφωταγωγεί ένα βασικό πόρο  νυχτερινής ρέμβης, στοχασμού ή απλής χαλάρωσης, όπως είναι ο μώλος του λιμανιού.

Το νυχτερινό τοπίο είναι ένα μικρό εξάρτημα της ποιότητας ζωής. Και όσοι μιλάνε γι αυτό αντιστέκονται στον  μονοδιάστατο οικονομισμό που κανοναρχεί τις ημέρες μας…..