ΑΜΕΑ και μια ανθρωπιστική επένδυση

Του Γιάννη Σχίζα*

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 15.10.2016

Η βιολογία και άλλες εξωγενείς αιτίες προκαλούν  διάφορες μειονεξίες , όμως αυτό δεν είναι το χειρότερο : Το χειρότερο είναι ότι όταν οι  «φύλακες –άγγελοι» των μειονεκτούντων ατόμων αποχωρήσουν από τη ζωή, οι προστατευόμενοι  καταβαραθρώνονται στον καιάδα  της συναισθητικής στέρησης και της σιωπής.

 Σήμερα   οι τυπικές οικογένειες δεν έχουν το εύρος και τους συνεκτικούς δεσμούς των παλιών αγροτικών μεγα-οικογενειών(τα λεγόμενα σόγια..), ώστε να διαμορφώνουν ασπίδες  προστασίας πιθανών  Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ).Οι αστικές γειτονιές και συνοικίες υπολειτουργούν ως πλαίσια κοινωνικότητας, ενώ η  διασπορά των ΑμΕΑ στον ευρύτερο πολεοδομικό   χώρο εμποδίζει  τη δημιουργία δικών τους μικροομάδων , με στόχο την αλληλοϋποστήριξη.

Οι ΑΜΕΑ έχουν ανάγκες   εστιών συλλογικότητας και  εξατομικευμένης κατά το δυνατό αγωγής , μέσα σε ένα ομαδικό πλαίσιο. Οι ΑΜΕΑ μετασχολικής ηλικίας έχουν ακόμη μεγαλύτερες ανάγκες   υποστήριξης,  για τη διαφυγή από τη «μαύρη τρύπα» του ημι-ανθρώπινου όντος, που ζει  στον κόσμο των αοράτων   «παρκαρισμένος » μπροστά σε τηλεοράσεις ή βιώνοντας  καταστάσεις τύπου Κωσταλέξι –  που συγκλόνισε το πανελλήνιο πριν 38 χρόνια, με το δραματικό ιδιωτικό εγκλεισμό  «καθυστερημένης» γυναίκας….

Όσοι είδαν τον κινηματογραφικό «Άνθρωπο της βροχής» με την εκπληκτική ερμηνεία του Ντάστιν Χόφμαν στο ρόλο  αυτιστικού ατόμου,  κατάλαβαν ότι η λύση  δεν βρισκόταν  στο  πλεόνασμα της περιουσίας του  πατέρα,  αλλά στο έλλειμμα μιας αγαπησιάρικης αγωγής, με πολύ ενδιαφέρον  αλλά και επιστημοσύνη.

Σήμερα το πρόβλημα γι αυτή την αφανή και άλαλη «μειονότητα» εξακολουθεί να υπάρχει:  Και  δεν είναι απλώς ποσοτικό, πρόβλημα «πόρων» και επιδοτήσεων, αλλά πρωτίστως ποιοτικό, ενεργοποίησης ψυχικών αποθεμάτων, ανιδιοτελούς εθελοντισμού και συντονισμένης φιλανθρωπίας.

Κάποτε  η ασυλοποίηση καταγγέλλονταν  σαν αποθήκευση  μειονεκτικών ανθρώπων  αντί της οφειλόμενης στρατηγικής ένταξής τους στην κοινωνία. Η ιστορία όμως επέπρωτο να επαναληφθεί και ως κωμωδία : Και τέτοια είναι η μεταμοντέρνα υστεροβουλία που παρουσιάζει   την  κοινωνική προστασία των ΑμΕΑ μετασχολικής ηλικίας  ως αναβίωση ασύλων.

Σήμερα η «Διακήρυξη της Διεθνούς Συμμαχίας για την Αναπηρία» δίνει  σαφές στίγμα των δικαιωμάτων των ΑμΕΑ :Όπως  είναι η αξιοπρέπεια, ο αυτοκαθορισμός, η ελευθερία, η ισότητα. Το σημαντικότερο πάντως είναι  ότι ο  μακροχρόνιος σεβασμός  αυτών των δικαιωμάτων δεν είναι  «κόστος»  αλλά  «επένδυση» ανθρωπιστικού χαρακτήρα, που αποδεσμεύει γονείς ή κηδεμόνες  από δυσβάστακτες υποχρεώσεις, κάνει παραγωγικά αξιοποιήσιμους διάφορους ΑμΕΑ, ενεργοποιεί τα αχανή αποθέματα του ανθρωπιστικού εθελοντισμού.

Οι πιλοτικές δράσεις προς αυτή τη κατεύθυνση πολλαπλασιάζονται – όπως η πρόσφατη   «Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης» στο Χαλάνδρι. Ανάλογη πρωτοβουλία έχει αναλάβει και το ΔΣ του Σικιαριδείου στον ιδιόκτητο χώρο του Ιδρύματος: Με την ελπίδα  ότι θα πρυτανεύσει η σύνεση, ο ανθρωπισμός, ακόμη και το κοινωνικό όφελος σε στενή έννοια, εκτοπίζοντας  μικροσυμφέροντα   και  γραφειοκρατικές αδράνειες….

·      *Μέλος του ΔΣ του Σικιαριδείου Ιδρύματος