Η υπεραλίευση, οι νόμοι της εξουσίας και οι νόμοι της ζωής

του Γιάννη Σχίζα

Ντίνος Χριστιανόπουλος :

«Κατατρέχουν τη γραφικότητα….εκπνέει σαν προδομένη επανάσταση – σε λίγο δεν θα υπάρχει ούτε στις καρτ ποστάλ – ούτε στη μνήμη και τη ψυχή των παιδιών μας»

Η υπεραλίευση   ερμηνεύει τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απόσυρση και την πολτοποίηση των  ξύλινων αλιευτικών σκαφών : Ρύθμιση - ας πούμε -  για τη σωτηρία των παράκτιων ιχθυοαποθεμάτων, αφού ο κύριος κίνδυνος γι αυτά θεωρούνται  οι ψαράδες οι εφοδιασμένοι με ξύλινα σκάφη…. Το ίδιο διάστημα η παράνομη αλιεία συνεχίζεται -  είτε με πλαστικά και φουσκωτά είτε με ανεμότρατες  που γδέρνουν το βυθό , είτε με γρι-γρι, που φωτίζουν τη θάλασσα με δέκα φορές από το επιτρεπόμενο και καίνε τους γόνους και το πλαγκτόν. Το κύριο θέμα, που είναι η  δημιουργία αλιευτικών καταφυγίων, η απαγόρευση της αλιείας σε συγκεκριμένες εποχές κλπ. παρακάμπτεται και  η ΕΕ εμμένει σε μια λύση που οδηγεί στην καταστροφή: Στην καταστροφή των ταρσανάδων, που παραδοσιακά υπηρετούσαν τη μικρή αλιεία και ναυπηγούσαν αντίστοιχα σκάφη, με τους καραβομαραγκούς  και τους άλλους τεχνίτες. Στην εξάλειψη  των μικροεπιχειρηματιών ψαράδων, που πρόσφεραν στις μικρές αγορές το προϊόν του κόπου τους. Στην εξάλειψη ενός πνεύματος ναυτοσύνης και μιας παράδοσης.

Η ΕΕ επιδοτεί την κατάθεση της αλιευτικής άδειας και την καταστροφή του σκάφους ή την αλλαγή του τρόπου χρήσης του, με αποτέλεσμα να έχουν εκλείψει περίπου τα 13.000 από τα 17.500 ξύλινα σκάφη. Αυτή η  ευρωπαϊκή συνηγορία με το «Αιγαίο που θα ανήκει στα ψάρια του»   φαίνεται περίεργη , από τη στιγμή που όλα δείχνουν πως δια μέσου αυτής της πρακτικής ενισχύεται  η ιχθυοκαλλιέργεια  , κι ακόμη οι ξένοι κατασκευαστές των πλαστικών σκαφών . Όμως αυτή η πτυχή του θέματος δεν είναι η μόνη : Εκτός των άλλων το θέμα βρίσκεται στην εξάλειψη ενός πόρου τεχνογνωσίας και ενός πολιτισμού, που έδενε διαχρονικά  με αυτόν.

Υπάρχουν  περιθώρια για την εναλλακτική χρησιμοποίηση των ξύλινων σκαφών; Πράγματι, υπάρχει η δυνατότητα της χρήσης τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να αυξήσουν την παραλιακή κινητικότητα, την κινητικότητα προς και από τα νησιά, την επικοινωνία των μικρών νησιών με την ενδοχώρα. Κι αυτό μπορεί να γίνει κυρίως κατά την καλοκαιρινή περίοδο, σε μια χώρα που είναι «νησιοβριθής», που διαθέτει 3000 νησιά  και  πολλές παραλίες δυσπρόσιτες  από τη στεριά : Μόνο οι Κυκλάδες διαθέτουν 15 νησιά πλέον των κατοικημένων, που προτείνονται για μετάβαση, διαμονή και μπάνιο..

Τα εκατομμύρια που διατίθενται για τον όλεθρο  της ναυτικής  μας κληρονομιάς, μπορεί «να πιάσουν τόπο» σε μια ρύθμιση που θα ενισχύσει τη νησιωτικότητα και θα αποβεί προς όφελος του περιηγητισμού ! Τα υπερήφανα σκαριά που ακόμη  ορθώνουν  το ανάστημα τους στις ελληνικές θάλασσες, μπορεί να αποκτήσουν μια νέα αποστολή, μπορεί να γίνουν άγγελοι του πελάγους και εκπρόσωποι της τρισχιλιετούς παρουσίας μας στις θάλασσες :  Όπως «μια φορά κι έναν καιρό» οι Σκούνες, τα Περάματα, τα Τρεχαντήρια, τα Καϊκια, τα Μπρίκια,  οι Γολέτες. Ή τουλάχιστον, αν  τα παραπάνω δεν είναι εφικτά,  αντί για την φρικτή τελετή της συντριβής του ξύλινου σκαριού με τη χρήση εκσκαφέων,  να προτιμάται η  βύθιση  και  μετατροπή του σε βιότοπο των ψαριών.

Παλιά, η  στιγμή της καθέλκυσης του πλοίου ήταν  η πιο λαμπρή στην ιστορία που μόλις άρχιζε – με αγιασμούς, με ψαλμωδίες, με γλέντια και χορούς. Σήμερα ένα άλλο μέλλον μπορεί να ανοίξει για τα ξύλινα πλοία – με το ίδιο συναίσθημα ευφορίας και με την ίδια αγαλλίαση , όπως κάποτε….

Γιάννης Σχίζας