Βραδύτητας εγκώμιον

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 4.3.17

 

(Οπισθογράφηση στο εν όψει ΙΧ : "Το γκάζι θέλει πάτημα κι η γκόμενα περπάτημα"...)

Δεν έχω καμία προκατάληψη απέναντι στη χωλότητα ή στις Μαρίες, τώρα όμως που  «και η κουτσή Μαρία» επιδίδεται στη συνταγογράφηση του κυκλοφοριακού εξανθρωπισμού ,  δεν μπορώ παρά να υπενθυμίσω ότι  συνταγές υπήρξαν, έστω και ανεκτέλεστες : Ήταν ο Λε Κορμπυζιέ κι ακόμη ο Κωστής Παλαμάς(!), που  από την τρίτη δεκαετία του προηγούμενου αιώνα υπογράμμιζαν τη θορυβώδη και ρυπαντική παρουσία του αυτοκινήτου στις πόλεις. Ήταν η ομάδα του Ζακ Ντελόρ που δίπλα στην περιπλοκότητα τοποθετούσε ως βαμπίρ του σύγχρονου κόσμου τη ταχύτητα, ή  ο Αντρέ Γκορζ  ως κριτικός του ΙΧδισμού («Η κοινωνική ιδεολογία του αυτοκινήτου»). Ήταν ο  Ζαν Λυκ Γκοντάρ, που με το κινηματογραφικό «weekend» έδειχνε τον εκβαρβαρισμό  λόγω  αυτοκινητιστικής «υπερχορήγησης»   , κι ακόμη  πολλοί  άλλοι : Των οποίων το έργο εισέρρευσε  στην κοίτη του οικολογικού και περιβαλλοντικού κινήματος  συνδράμοντας  μια διαχρονική καμπάνια.

Στη δεκαετία του 1980 οι Πράσινοι της Γερμανίας βρίσκονταν σε διαρκή αντιπαράθεση με τον ακροδεξιό Στράους και την κομπανία του – αξιώνοντας  ένα απόλυτο όριο  ταχύτητας στα 100 χιλιόμετρα, ενώ  οι δεύτεροι ζητούσαν «ελεύθερους δρόμους για ελεύθερους πολίτες».

Το 1987 ξεκινούσε  η διεθνής πράσινη καμπάνια για τις «Πόλεις χωρίς αυτοκίνητα»,  ενώ στη συνέχεια επακολούθησε η θέσμιση της 20^ης Σεπτεμβρίου  για τη διαμόρφωση μιας άλλης κυκλοφοριακής συνείδησης και πρακτικής. Η συγκεκριμένη «Ημέρα» μετεξελίχθηκε στη συνέχεια στη(μάλλον νερόβραστη) «Εβδομάδα αειφορικής κινητικότητας» - που ήταν προϊόν υποχώρησης της ΕΕ  στις πιέσεις  του αυτοκινητιστικού λόμπυ…

Όλα αυτά διαδραματίζονταν ενώ παράλληλα ανθούσε μια κοινωνική κριτική της ταχύτητας :  Η «Βραδύτητα» του Κούντερα απέπνεε ένα άλλο νόημα απόλαυσης της ζωής  μέσω της συμφιλίωσης με την κίνηση, ενώ μια στοχαστική πραγματεία του Φρεντερίκ Γκρος («Περπατώντας») υπογράμμιζε τη συνεύρεση  βαδίσματος και στοχασμού…

Χωρίς τη παραμικρή  συντεχνιακή αντίληψη, υποστηρίζω ότι η Πολιτική Αεροπορία διέθετε και επέβαλε την πιο ολιστική λογική στην (αεροπορική) κινητικότητα , συνεκτιμώντας παραμέτρους όπως η ταχύτητα, η επικινδυνότητα, η άνεση, το περιβάλλον κλπ. «Μεταφράζοντας» αυτό το σκεπτικό στο χώρο των δυο διαστάσεων, θα λέγαμε  ότι η ταχύτητα ως απόλαυση μπορεί  να προσλαμβάνεται από τον «χρήστη» μόνο συναρτήσει των άλλων παραμέτρων – διαφορετικά εκφυλλίζεται σε ένα άγχος τύπου Ρώσσικης ρουλέτας, κατάλληλο μόνο για άτομα που τελούν υπό καθεστώς  χρόνιας πλήξης…

Η ταχύτητα χρήζει κριτικής, όχι ενός εφήμερου «πνεύματος αντιλογίας». Όμως ο κριτικός λόγος πρέπει να συνδυάζεται με τη ράβδο…   Πριν από 30 χρόνια είχα εκπλαγεί  από μια αγγελία στις εφημερίδες για ένα σύστημα αντι-ραντάρ, ενάντια στις πρακτικές της τροχαίας. Τα χρόνια πέρασαν,  οπότε ξαναείδα τη διαφήμιση του αντιραντάρ  σε περίοπτη θέση !  Αναρωτιέμαι : Ο υπουργός κ. Τόσκας που πρόσφατα αναφέρθηκε στην έλλειψη ραντάρ τροχαίας,  δεν θα μπορούσε να προωθήσει μια περιποιημένη ποινικοποίηση επί του ζητήματος;