Εβδομάδα κινητικότητας

Του Γιάννη Σχίζα

ΑΥΓΗ 23.9.17

Στο παρελθόν έχω επανειλημμένα σχολιάσει τους όρους «βιώσιμη»  ή «αειφορική» κινητικότητα, που χρησιμοποιούνται κάθε Σεπτέμβρη στα ευρωπαϊκά πλαίσια, γιατί αστοχούν στο να υποδείξουν μια κινητικότητα υγιή και  αποτελεσματική. Τα χρόνια όμως περνούν και απ’ ό,τι φαίνεται ευνοούν τις αβλαβείς αοριστίες, που δεν έχουν έναν-κάποιο συγκρουσιακό χαρακτήρα, που δεν προκαλούν  αντίλογο. Το 1987 κάποιοι  έκαναν καμπάνια  για την «Ημέρα χωρίς αυτοκίνητο»(car free day), υποστηρίζοντας ένα  καθεστώς εξάλειψης της ιδιομεταφοράς, όμως αυτός ο «εξτρεμισμός» δεν ευδοκίμησε πολύ και σύντομα υποκαταστάθηκε από μεταγενέστερη καμπάνια για τις «Πόλεις χωρίς αυτοκίνητο»(car free cities). Η μετα-μεταγενέστερη  καμπάνια υπό την ονομασία  «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας» πρωτοεμφανίστηκε το 2002  και επιχείρησε   να συνθέσει μια σειρά από κατευθύνσεις που  ελάχιστα «ταράττουν τους κύκλους» της αυτοκινητιστικής βιομηχανίας και πολύ λίγο αλλάζουν την κατάσταση  στο χώρο της κυκλοφορίας…

Σε μια εποχή και σε μια χώρα όπως η δική μας, η κυριαρχία του «οικονομισμού» θα υπαγόρευε τουλάχιστον μια θεώρηση της κινητικότητας από την άποψη του κόστους που προκαλεί σε επιχειρήσεις και άτομα. Το κριτήριο του κόστους θα συνεπαγόταν μια συνεξέταση χρήσεων και μεταφορικών δράσεων – όπου προφανώς η πραγματοποίηση  του ίδιου έργου με τη μικρότερες μεταφορικές δράσεις  θα ήταν το ζητούμενο.

Με βάση αυτό το σκεπτικό θα μπορούσε να εξετασθεί και το σενάριο μιας άλλης μακροπρόθεσμης χωροταξικής πολιτικής, π.χ. με την επαναπροσέγγιση των οικιστικών, παραγωγικών , εμπορικών και πολιτιστικών χρήσεων, που θα περιόριζε τον αριθμό και το μέγεθος των μετακινήσεων.  Στην «πραγματική πραγματικότητα» όμως- για να χρησιμοποιήσουμε μια κουβέντα του Καστοριάδη – η δομή του αστικού χώρου  χαρακτηρίζεται  από μια διαρκή εξάπλωση : Τα μεγάλα εμπορικά κέντρα τείνουν να εγκατασταθούν στην αστική περιφέρεια, το αεροδρόμιο του Ηρακλείου τίθεται προς μετακίνηση στο Καστέλλι κ.ά

Σήμερα το καθεστώς των διοδίων, στο βαθμό που  συνιστά επιβάρυνση των επιχειρήσεων,  επιρρίπτεται στον τελικό καταναλωτή. Όσον αφορά τους ατομικούς χρήστες του οδικού χώρου, εδώ αναχαιτίζεται  ένα μεγάλο ποσοστό κινητικότητας , όμως   ταυτόχρονα  αναχαιτίζεται και η  επισκεψιμότητα σε ειδικές  περιοχές , θίγοντας  και το εύρος των επιλογών αναψυχής του απλού πολίτη. Εξ άλλου στον αστικό χώρο αναπτύσσεται  μια κίνηση για την ελεύθερη πραγματοποίηση μετακινήσεων – που συνιστά οπωσδήποτε  μικροενίσχυση του εισοδήματος των λαϊκών στρωμάτων αλλά δεν απαντά στο μεγάλο ζήτημα  της «διαφορετικής κινητικότητας» : Αυτής που μπορεί να ξεκινάει από τα πιο απλά – όπως είναι η ακώλυτη και ευχάριστη  πεζοπορία με την παράκαμψη εμποδίων κάθε είδους-  φτάνοντας σε συνολικά μέσα που  συνδυάζουν ασφάλεια, αξιοπιστία, καθαριότητα, αισθητική και αλληλεγγύη.