Η κωμωδία των ιδιωτικών

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 18.6.16

Η «τραγωδία των κοινών», μια έννοια που ο Αθανάσιος Κανελλόπουλος ανήγαγε στους  Δημόκριτο και Αριστοτέλη*, δήλωνε τα προβλήματα  διαχείρισης των κοινόχρηστων αγαθών λόγω της  ιδιοτέλειας  κάποιων  υποψήφιων σφετεριστών. Τα κοινά – που μπορούσαν να είναι σπίτια,  αποθήκες,  χορτολιβαδικές εκτάσεις– όπου   και όποτε  παρέμεναν κοινά,  ήταν  λόγω της δράσης  ισχυρών διαπροσωπικών δεσμών : Αλλά και το αντίθετο ίσχυε, κατά το γνωμικό του  αυγού και της κότας.

Ο Καβάφης  στο ποίημά του «Άννα Δαλασηνή» αναφερόταν σε  μια φράση «έμορφην, ευγενική» μεταξύ υιού και μητέρας : «Oυ το εμόν ή το σον, το ψυχρόν τούτο ρήμα ερρήθη: Το δικό μου ή το δικό σου, αυτή η ψυχρή κουβέντα, δεν ειπώθηκε». Η  αείμνηστη Ελένη Κοβάνη μιλούσε για την συναινετική διαχείριση  της λίμνης Κάρλας από τους ψαράδες. Θα μπορούσαμε ενδεχομένως να επαναπαυθούμε στο  διάχυτο  πρόταγμα της κοινοκτημοσύνης κάποιων πραγμάτων -  όπως  ένας ιχθυότοπος,  μια παραλία, ένα τοπίο -     αν η στόχευσή μας αφορούσε  μόνο την ανανέωση μιας παραδοσιακής Ηθικής . Όμως  ο Γιώργος Λιερός  δεν ηθικολογεί απλώς με ένα  έργο  4 Κ («Κοινά, Κοινότητες, Κοινοκτημοσύνη, Κομμουνισμός», εκδόσεις Συναδέλφων)αλλά  επιχειρεί να στήσει  ένα  θεωρητικοπολιτικό οικοδόμημα.…

Υπάρχουν πολλά και διάφορα εισαγωγικά ερωτήματα όσον αφορά την πορεία του εγχειρήματος : Τι ακριβώς κομίζει   η αντικατάσταση του παραδοσιακού και επιθετικού   όρου «περιορισμός της σφαίρας του εμπορεύματος»  από τον όρο  «κοινά»; Αποφέρει  μια σαφέστερη σήμανση  ή ανοίγει τους ασκούς μιας  απλής     θεωρητικολογίας;

Σε ποιο βαθμό το έργο του Λιερού  αναδεικνύει  την  υπεροχή  της κοινόχρηστης σφαίρας, ως συνόλου ποιοτήτων ζωής,  έναντι της εμπορευματοποιημένης; Σε ποιο βαθμό υπογραμμίζει  αυτό που βιώνει η πρακτική  κριτική του διεθνούς  ακτιβισμού – ότι δηλαδή κοινόχρηστος χώρος χωρίς συγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας είναι πρελούδιο ιδιωτικοποιήσεων; Σε ποιο βαθμό αξιοποιεί την βολή  του οικονομισμού- γνώριμη από το Μαοϊκό έως το ριζοσπαστικό οικολογικό κίνημα ! - για να δείξει τα ελλείμματα μιας συμβατικής «λογικής» που δεν συνεκτιμά τους ποιοτικούς παράγοντες  στη ροή των εξελίξεων;

Οι αναγνώστες του έργου  θα βρουν    απαντήσεις αλλά και ερωτήματα σε πολλά σημεία των 4 Κ. Οι μαχητές υπέρ των κοινόχρηστων, δημόσιων, εθνικών, οικουμενικών αγαθών, οι μαχητές  με  «ολιστικό» σκεπτικό εναντίον της ιδιωτικοποίησης, είναι απολύτως βέβαιο ότι εκτός από  την κατάδειξη του «κακού», θα αναζητήσουν  και  θετικές προτάσεις.  Προτάσεις  που θα μπορούν να κατέβουν στο γήπεδο των μεγάλων κοινωνικών αντιπαραθέσεων.

Μαζί με το έργο του Λιερού εκτίθεται μια εισαγωγή (Καλλής), το επίμετρο του Γιώργου Περτσά και ένα κείμενο του  Ιβάν Ίλιτς : Το  τελευταίο αξιοδιάβαστο  για το bypass του ζητήματος ,  που υπόσχεται να αναλύσει  σε κάποιο  ιαπωνικό ακροατήριο….

·      «Οικολογία και οικονομική του περιβάλλοντος», εκδόσεις Καραμπερόπουλος, 1985