Μουσείο Πολιτικής Αεροπορίας

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 4.5.16

Τα μουσεία  και όλα  τα  ενθυμήματα  «ανοιχτού χώρου» - αγάλματα, κτίρια,   επιγραφές -   βρίσκονται σε κατάσταση ευθείας αναλογίας με το μέγεθος της ιστορίας . Μια χώρα όπως η δική μας, με υψηλή θέση στην επετηρίδα των  εθνικών σχηματισμών,  είναι επόμενο  να διαθέτει πάμπολλα ενθυμήματα , που μερικές φορές δεν έχουν τύχει   επιμέλειας ή είναι τοποθετημένα σε χώρους άσχετους.

Το τελευταίο διάστημα  παίζει  σε «πρώτο πλάνο» η  υπόθεση της παραχώρησης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού σε ιδιώτη , όμως σε «δεύτερο πλάνο»  διαδραματίζεται  η υπόθεση  δημιουργίας Μουσείου Πολιτικής Αεροπορίας. Σε αυτήν πρωτοστατεί μια σφριγηλή συλλογικότητα  όπως το  ΠΟΛΚΕΟΑ (Πολιτιστικό Κέντρο Εργαζομένων Ολυμπιακής Αεροπορίας), που  προτείνει ως χώρο το κτίριο του παλιού  «Δυτικού  Αεροδρομίου».…

Η χωροθέτηση ενός Μουσείου  πρέπει  φυσικά να πειθαρχεί στην προσπελασιμότητα και  «επισκεψιμότητα», όμως επίσης πρέπει να προϋποθέτει έναν  περίγυρο  ελάχιστα «τρολαρισμένο» από παράταιρες  δραστηριότητες. Από αυτή την άποψη το προτεινόμενο  κτίριο   είναι ιδεώδες για τη  προβολή ενθυμημάτων  – φωτογραφίες, τύπους παλιών αεροσκαφών , αναφορές  ιστορικών  πτήσεων  όπως η  πρώτη πτήση τζάμπο Αθήνα-Νέα Υόρκη ,  πιλοτήρια, στολές, εξαρτήματα μηχανών, καταχωρήσεις επικίνδυνων  συμβάντων, εξώφυλλα εφημερίδων και άφθονη «Ωνασιολογία»,   για τον Έλληνα κροίσο  και την εποχή του

….Σε όλα αυτά θα μπορούσε να προστεθεί υλικό της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, που  είτε αραχνιάζει σε  αποθήκες δίπλα σε ένα ιστορικό ραντάρ διαστάσεων ντουλάπας(!), είτε εκτίθεται στο «Κέντρο Ελέγχου Περιοχής»  :  Κι αυτό είναι ο  παλιός πίνακας ελέγχου των πτήσεων, που είχε την  αξιοσημείωτη ιδιότητα να εκθέτει   σε  μερικά τετραγωνικά εκατοστά  όλο το σύστημα  διαχωρισμών ασφαλείας μεταξύ αεροπλάνων – συν κάποιες βασικές μετεωρολογικές παραμέτρους ! Σε μερικούς αυτά μπορεί να φαίνονται «μηχανισμοί Αντικυθήρων» ενώπιον  της  εποχής  του διαστήματος,  όμως εδώ  παραγνωρίζουν  το  ότι πίσω από κάποιες   μορφές  τεχνολογικής «παλιατζούρας» ενδημεί  ένα πνεύμα επικοινωνιακής οικονομίας  και αειφορικών επινοήσεων, που  είναι  επίκαιρο  στους αιώνες των αιώνων…

Η ιστόρηση   της Πολιτικής Αεροπορίας είναι μια μικρομέγαλη υπόθεση  σε σχέση με   άλλες  – που αφορούν είτε τη «Γενική Ιστορία»  είτε ειδικές ιστορίες , ακόμη και ζώων ! Σε αντίθεση με την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, που πρωτοεμφανίζεται στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1912, η Πολιτική Αεροπορία θα καθυστερήσει σημαντικά. Η εποχή που το φοβισμένο κοινό «δεν έστελνε ούτε γράμμα με το αεροπλάνο» θα κρατήσει για   πολλά χρόνια μετά την  πρώτη πτήση Αθήνα-Θεσσαλονίκη (1931),  μάλιστα με  επιβάτη τον Πρωθυπουργό  Ελευθέριο Βενιζέλο… Σταδιακά, το αεροπλάνο θα υπονομεύσει  και θα υπονομευθεί από τα συμβατικά συγκοινωνιακά μέσα : Οι παλιές αεροπορικές συνδέσεις Αθήνα-Αγρίνιο και Αθήνα- Αγχίαλος θα υποκατασταθούν από  αυτοκινητόδρομους, ενώ αντίθετα η  υπερωκεάνεια σύνδεση Πειραιάς – Χάλιφαξ , που ενέπνευσε τις «Νύφες» του Παντελή Βούλγαρη   θα υποκατασταθεί από  το διάσημο Μπόϊνγκ 747 της Ολυμπιακής το 1973. 

Να μνήμες,  να διατηρητέοι χωροταξικοί στοχασμοί για την αλληλεπίδραση συγκοινωνιακού μέσου και  χώρου. Να ήταν όμως μόνο αυτό, ως θεμέλιος λίθος μιας μουσειακής δομής ; Όχι βέβαια. Παλιά  τα ανέκδοτα με Έλληνες  «αποδείκνυαν » τη μαγκιά και  το «δαιμόνιο» της φυλής , οπότε  κάθε νουνεχής  θα ήταν άκρως επιφυλακτικός στο να  αποδεχθεί τις   επιδόσεις ασφαλείας της Ολυμπιακής. Όμως  αυτές ήταν πραγματικές και καθόλου ανεκδοτολογικές !  Οι Έλληνες  θα έπρεπε να ανακαλούν στη μνήμη τους το κατόρθωμα του  πιλότου Στέλιου Μυγιάκη, που με  εκπληκτική δεξιοτεχνία έσωσε 430 επιβάτες τον Αύγουστο του 1978 , εκεί κοντά στο «Ελληνικό»  που ακόμη  λεγόταν  «Χασάνι» - ως σώσμα της Τουρκοκρατίας…

Σε μια σειρά εκδηλώσεων της ΠΟΛΚΕΟΑ,  δόθηκε η ευκαιρία  σε ένα ευρύτατο κοινό να «οσμιστεί» την περίσσεια των εκθεμάτων αυτής της μικρομέγαλης ιστορίας, καθώς  και τη  διάχυτη νοσταλγία εκείνου του κρατισμού, επί των ημερών του οποίου η ψωροκώσταινα ήταν κάτι , οπωσδήποτε  μεγαλύτερο του μηδενός. Η μνήμη είναι ανατρεπτική, έλεγε ο Μάρραιη Μπούχτσιν, ένας στοχαστής που αγαπούσε  την Αρχαία Ελλάδα : Αλλά και ο φουτουρισμός μπορεί (ενδέχεται) να είναι ανατρεπτικός, θα  συμπληρώσω…