ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΜΑΣ….

 

 

 

Του Γιάννη Σχίζα

Δρόμος της Αριστεράς, 9.1.25

Στη τελευταία αναφορά στο διάστημα * λέγαμε ότι αυτό είναι το περιβάλλον του περιβάλλοντός μας:  Εννοώντας ότι όσο ευρύ και ποικίλο είναι το περιβάλλον μας,  στον υπέρτατο βαθμό είναι ευρύ και ποικίλο το διάστημα!

Τα  διαστημικά νέα   προτρέχουν των διαστημικών θεωρήσεων  για το νέο κόσμο. Τελευταία ανακάλυψη , από πλευράς  σπουδαιότητας είναι αυτό που αφορά την θέση σε λειτουργία του τηλεσκοπίου James Webb το 2022 : Που έχει μάζα 6 τόνους , 6,25 φορές μεγαλύτερη συλλεκτική επιφάνεια από το τηλεσκόπιο Hubble, με  σημαντικά μεγαλύτερο οπτικό πεδίο καλύπτοντας 15πλάσια   περιοχή του ουρανού. Το διαστημικό τηλεσκόπιο  Hubble, προϊόν της συνεργασίας του  Ευρωπαϊκού με τον Αμερικανικό Οργανισμό διαστήματος,  συμπληρώνει τα 34 χρόνια λειτουργίας  και εισφέρει αρκετές ανακαλύψεις στην διαστημική υπόθεση, μεταξύ των οποίων  είναι και η επισήμανση  του γαλαξία NGC 4120 διαμέτρου 1000 ετών φωτός :  Όμως  το  James Webb υπερτερεί, όπως υπερτερεί  κατά πολύ των τελειότερων γήϊνων τηλεσκοπίων  που εγκαθίστανται σε προνομιακές περιοχές όπως η έρημος Ατακάμα στην Χιλή.

Σ’ αυτό τον πόλεμο ανάμεσα στη γνώση και στην άγνοια, είναι δύσκολο να χαράξουμε γραμμή μετώπου. Γι αυτό μπορούμε να μιλάμε για επέκταση και  εμβάθυνση του διαστήματος,  μπορούμε να αναφερόμαστε  σε τρελά ή ρεαλιστικά όνειρα εποικισμού διαφόρων περιοχών. Τα όνειρα αυτά διεγείρονται από οικονομικούς υπολογισμούς : Εκτιμάται ότι ο ορυκτός πλούτος των αστεροειδών στην κύρια ζώνη μεταξύ του Άρη και του Δία είναι περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια Αμερικής για κάθε άτομο πάνω στη Γη! Ένας και μόνο αστεροειδής, ο ονομαζόμενος 241 Germania, διαθέτει στο εσωτερικό του ορυκτό πλούτο που φθάνει στο αστρονομικό ποσό των 96 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σχεδόν το ετήσιο ΑΕΠ όλου του κόσμου! Τα ορυκτά που βρίσκονται άφθονα στους αστεροειδείς (και τους κομήτες) περιλαμβάνουν  χρυσό, ιρίδιο, ασήμι, όσμιο, παλλάδιο, λευκόχρυσο, ρόδιο, σίδηρο, μαγγάνιο, μολυβδαίνιο, νικέλιο, αλουμίνιο και  τιτάνιο.

 

            Στην πρώτη του θητεία ο  Πρόεδρος Τραμπ προχώρησε στη δημιουργία μιας «Διαστημικής Δύναμης» (Space force) η οποία εξειδικεύεται σε πολεμικές επιχειρήσεις στο διάστημα, αν και προς το παρόν αυτή   δεν έχει έργο την   αποστολή δυνάμεων στο διάστημα, με στρατιωτικούς στόχους ή  τον εποικισμό άλλων πλανητών και  της σελήνης : Στόχος της είναι  η προστασία αμερικανικών υποδομών σε τροχιά- δηλαδή   δορυφόρων που χρησιμοποιούνται για τηλεπικοινωνίες, για παρακολούθηση κλπ. Η εξέλιξη αυτή γίνεται μέσα σε ένα τοπίο  όπου διαχέονται πληροφορίες ότι η  Κίνα  και η Ρωσία προχωρούν  ακάθεκτες στον ίδιο σκοπό.

 

 

ΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΕΝΙΣΧΥΟΝΤΑΙ

       Ταυτόχρονα όμως δεν λείπουν  και οι απειλές, που αφορούν κυρίως την διέλευση αντικειμένων διά μέσου της γήϊνης ατμόσφαιρας και αντιμετωπίζονται με προβληματισμούς  από την διεθνή επιστημονική κοινότητα. Πρόσφατα  η  Κενυατική Διαστημική Υπηρεσία (KSA) ανέφερε ότι ένα σκουπίδι «ουρανοκατέβατο»  έπεσε ξαφνικά σε περιοχή της νότιας Κένυας στις 30 Δεκεμβρίου. Το αντικείμενο, ένας μεταλλικός δακτύλιος με διάμετρο 2,5 μέτρα και βάρος 500 κιλά, «διακρινόταν για ώρα στον ουρανό πριν πέσει με έναν δυνατό γδούπο και έκανε τους ανθρώπους να τρέξουν να κρυφτούν» δήλωσε στην κενυάτικη εφημερίδα The Standard μια ιδιοκτήτρια του χωραφιού όπου κατέληξε ο δακτύλιος.

 «Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι το αντικείμενο είναι συνδετικός δακτύλιος διαστημικού σκάφους» και τοποθετείται συνήθως ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο στάδιο πυραύλων που εκτοξεύουν δορυφόρους ή άλλα φορτία σε τροχιά. Οι δακτύλιοι αυτοί «είναι σχεδιασμένοι είτε να καίγονται κατά την επανείσοδο στη γήινη ατμόσφαιρα είτε να πέφτουν σε ακατοίκητες περιοχές» ανέφερε η KSA, σε μια εκδήλωση αισιοδοξίας  όσον αφορά την ύπαρξη αραιοκατοικημένου  εδάφους όπου καταλήγουν τα θραύσματα  των διαστημικών συσκευών….

Τα περιστατικά πτώσης διαστημικών σκουπιδιών στο έδαφος πληθαίνουν καθώς οι εκτοξεύσεις δορυφόρων αυξάνονται. Τον Αύγουστο του 2022, μεταλλικά αντικείμενα που προήλθαν από πύραυλο της SpaceX βρέθηκαν σε βοσκότοπο της Αυστραλίας, έναν χρόνο μετά την εκτόξευση. Τον περασμένο Απρίλιο μια μπαταρία 700 γραμμαρίων που είχε απορριφθεί λόγω παλαιότητας από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό διαπέρασε την οροφή  και κατέληξε στο ισόγειο ενός σπιτιού στη Φλόριντα.

 

ΤΟ ΑΠΕΙΛΗΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

Το σύνδρομο Kessler , που διατυπώθηκε ήδη το 1978 και αφορούσε  το σχηματισμό ενός δακτυλίου  άχρηστων αντικειμένων που «περιφέρονται γύρω από την γη και λόγω της ταχύτητάς τους απειλούν όλες τις διαστημικές συσκευές», ανησυχεί   την επιστημονική κοινότητα.

Τον περασμένο Νοέμβριο, καθώς ένα κομμάτι διαστημικού σκουπιδιού στράφηκε προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό επτά αστροναύτες που επέβαιναν σε αυτόν προετοιμάστηκαν για έξοδο ή μετακίνηση. Από την αρχή των διαστημικών πτήσεων το 1957, έχουν σημειωθεί περισσότερες από 650 «διασπάσεις, εκρήξεις, συγκρούσεις ή άλλα γεγονότα που οδηγούν σε θρυμματισμό», σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος.

 

Η Ευρώπη  βρίσκεται σε συνομιλίες με τη SpaceX σχετικά με την πιθανότητα να ενταχθεί το εγχείρημα του Έλον Μασκ για το Διάστημα σε ένα διεθνές  σχέδιο μείωσης  των διαστημικών συντριμμιών, δήλωσε στο Reuters ο γενικός διευθυντής Josef Aschbacher. Η υπηρεσία των 22 κρατών πρωτοστατεί σε μία από τις  προσπάθειες για την αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με τη μάζα των διαστημικών σκουπιδιών που στροβιλίζεται γύρω από τις «ζωντανές» διαστημικές συσκευές. Τα περιστατικά αυτά περιλαμβάνουν δορυφόρους που συγκρούστηκαν κατά λάθος μεταξύ τους, τμήματα πυραύλων και διαστημοπλοίων που εξερράγησαν  καθώς και δοκιμές όπλων από έθνη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Ινδία και Κίνα.

Ο Ευρωπαϊκός Διαστημικός Οργανισμός προσπαθεί να μειώσει τον όγκο των «σκουπιδιών» στο Διάστημα, όμως οι επενδύσεις στο διάστημα  αυξάνονται διαρκώς.  Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να κυριαρχούν με την Ευρώπη να έρχεται τρίτη μετά την Κίνα. Το 2023, οι παγκόσμιες δημόσιες επενδύσεις στον τομέα του διαστήματος έφθασαν στο ύψος ρεκόρ των 106 δισεκατομμυρίων, σημειώνοντας αύξηση 11% σε σύγκριση με το 2022. Η SpaceX  που διανύει το 22ο έτος  μόλις έχει αρχίσει να βγάζει κέρδη, αν και η κυριαρχική  θέση της στην διεθνή αγορά  την έχει μετατρέψει στην πολυτιμότερη ιδιωτική εταιρεία στον κόσμο.

Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΠΕΥΔΕΙ ΒΡΑΔΕΩΣ…

Στην Ευρώπη, η συνολική χρηματοδότηση των επενδύσεων ανήλθε σε 11,9 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μια μέτρια αύξηση 1% στο μερίδιό της στις παγκόσμιες διαστημικές επενδύσεις. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) οι δαπάνες ξεπέρασαν πέρυσι τους προϋπολογισμούς διαστημικής πολιτικής για πρώτη φορά, από τη δεκαετία του ’90. Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να κυριαρχούν στις παγκόσμιες επενδύσεις στο διάστημα, αντιπροσωπεύοντας το 64% του συνολικού προϋπολογισμού, γράφει το Εuronews, ενώ η  Κίνα κατέχει τη δεύτερη θέση, αυξάνοντας το μερίδιό της από 2% που εκτιμάται ότι ήταν το 2000 σε 12% το 2023. Η Ευρώπη κατατάσσεται στην τρίτη θέση, συνεισφέροντας το 11% του παγκόσμιου διαστημικού προϋπολογισμού το 2023, με το Λουξεμβούργο να παραμένει ο κορυφαίος επενδυτής της  στο διάστημα, προσφέροντας το 0,135% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) του.

 

Η  Ευρώπη εγκαινίασε πρόσφατα το πιο φιλόδοξο διαστημικό της πρόγραμμα εδώ και μια δεκαετία, υπογράφοντας σύμβαση για την κατασκευή δορυφορικού δικτύου ύψους 10,6 δισ. ευρώ που θα ανταγωνιστεί το Starlink του Έλον Μάσκ. Όπως αναφέρουν οι Financial Times η ΕΕ μπαίνει στον αστερισμό του Iris ο οποίος θα αποτελείται από 290 δορυφόρους επικοινωνίας που θα λειτουργούν τόσο σε μεσαία όσο και σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη.

Το project, που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το 2030, θα παρέχει ασφαλείς συνδέσεις  σε κυβερνητικούς χρήστες, ιδιωτικές εταιρείες και Ευρωπαίους πολίτες, ενώ παράλληλα θα προσφέρει διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας σε περιοχές χωρίς κάλυψη.

 

Στο μεταξύ, οι ιδιωτικές επενδύσεις στο διάστημα συνέχισαν να μειώνονται το 2023(!), υποχωρώντας κατά 32% σε σύγκριση με το 2022. Στην Ευρώπη το ποσοστό μειώθηκε κατά 14% το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, με τα ιδιωτικά κεφάλαια να κινούνται κοντά στα 980 εκατομμύρια ευρώ. Όσον αφορά τις εκτοξεύσεις, το 2023 πραγματοποιήθηκαν 221 σε τροχιά, αύξηση 18% σε σύγκριση με το 2022 – με επιτυχείς τις  212 .Τη μερίδα του λέοντος είχαν και εδώ οι ΗΠΑ, που πραγματοποίησαν περισσότερες από τις μισές εκτοξεύσεις…

 

**Ποντίκι, https://www.topontiki.gr/2022/08/14/i-alosi-tou-diastimatos-meros-trito/