Για το τοπίο ρε γαμώτο !

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 23.4.16

Στις πόλεις η εγγύτητα  των χρήσεων θεωρείται   προσόν, αν και αποσιωπάται συχνά το ότι η εγγύτητα  αφορά εδώ  ήπιες χρήσεις. Όμως αυτή η ουρμπανιστική επιταγή – το κοντινό είναι όμορφο !- είναι αμφίβολης χρησιμότητας   στον  χώρο της υπαίθρου, όπου  συνευρίσκονται  διάφορα.  Παράδειγμα η περίπτωση της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου, όπου πρόσφατα η Ένωση Επιχειρηματιών Μονεμβασίας απηύθυνε   προειδοποίηση  ότι η  γραμμή υψηλής τάσης από τον ΑΔΜΗΕ στην Χερσόνησο του Μαλέα  θα επιφέρει καίριο πλήγμα στο τοπίο  και κατ’ επέκταση στον τουρισμό, καθώς  τα καλώδια θα  περνούν δίπλα από καταφύγια άγριας ζωής, αρχαιολογικούς χώρους, πολιτισμικά και φυσικά μνημεία, παραδοσιακούς οικισμούς. 
Eν όψει, υψίπεδο του Ολύμπου

Πολλοί παραγνωρίζουν τη σημασία που έχει το «φαίνεσθαι» του χώρου, όμως  δεν παραλείπουν σε κάθε κατάσταση  να βεβαιώνουν  ότι η Ελλάδα είναι  όμορφη χώρα…. Μια άλλη παρεμφερής κατηγορία συμμετέχει στην ατέλειωτη σειρά μνημοσύνων για τις χαμένες    γραφικότητες , όμως απέχει συστηματικά από κάθε αντίρρηση σε τωρινές επεμβάσεις που εισάγουν  παράταιρες «νεοπλασίες» , οδικούς κατακερματισμούς, κατασκευαστικούς αχταρμάδες, προσβολές της φυσικής αρτιότητας. Τέλος υπάρχουν κι εκείνοι  που δε δίνουν δεκάρα γι αυτά , έχοντας  προσανατολισθεί στη διαχείριση μικροχώρων – εστιατορίων, μπαρ, οδικών δικτύων, γηπέδων τένις  κλπ- όταν είναι απολύτως σαφές ότι η τέτοια διαχείριση εκτός του ότι είναι ανεπαρκής ως τουριστική ατραξιόν , πρέπει να βρίσκεται σε ανταγωνιστική ετοιμότητα  με άλλους προορισμούς  και να αναλώνει διαρκώς νέους πόρους….

Τhe country chosen by the gods – η εκλεκτή των θεών χώρα !- έλεγε   παλιά  πινακίδα  στα Μεσόγεια…Η εθνική αυταρέσκεια έχει  ζημιώσει τη χώρα, όπως και το αντίθετό της, δηλαδή  η κρίση αυτοεκτίμησης και οι θεωρήσεις περί  ψωροκώσταινας.  Ανάμεσα σε αυτά τα δυο, αυταρέσκεια και ελλειμματική αυτοεκτίμηση, πρέπει να στοιχειοθετείται μια υγιής πολιτική τοπίου : Και τούτο σημαίνει ότι το ελληνικό τοπίο δεν μπορεί  να υποστεί ένα είδος ταρίχευσης, ώστε να είναι καταναλώσιμο από  κυνηγούς παρωχημένων εικόνων, όπως δεν μπορεί να αποτελεί  ντεκόρ   «επιδιορθώσιμο» κατά το δοκούν. Το τοπίο  έχει οπωσδήποτε ανάγκη  περιφρούρησης  από την ασυναρτησία , πράγμα που σημαίνει  ότι η προστασία των φυσικών και πολιτιστικών αγαθών δεν πρέπει  να είναι «σημειακή» αλλά να εμπνέεται από την συντήρηση  του πλαισίου, μέσα στο οποίο αυτά υπάρχουν :  Η Ακρόπολη πρέπει  να εμπνέει   την  προστασία της Πλάκας, ο ανεμοδαρμένος αγριότοπος του Μαλέα την εναλλακτική μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος στην περιοχή, το Φαράγγι της Σαμαριάς τη  συντήρηση του οροπεδίου στον Ομαλό…

Τελευταίο και σημαντικότερο όλων, είναι η οπτικοακουστική αντίληψη περί τοπίου. Αυτή  μας επιτρέπει να μιλάμε για αστικό ηχοτοπίο  αλλά και να συνεκτιμάμε  οπτικές και ηχητικές συνιστώσες  :  Κατανοώντας π.χ. ότι το τοπίο της Πάρνηθας εκμηδενίζεται ως αξία, όταν κυριαρχούν οι θόρυβοι των μοτοκρός..