Δημήτρη Πούλου : Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ

Από 5/5 στους κινηματογράφους

Συντελεστές
Σενάριο/Σκηνοθεσία: Δημήτρης Πούλος
Πρωταγωνιστούν: Μενάλαος Χαζαράκης, Steven J. Christofer, Γιώργος Χρανιώτης, Δήμητρα Κούζα, Γιώργος Παπαστυλιανός, Nathan Thomas
Μουσική: Κώστας Κατωμέρης

Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός στρατιώτη που σε καιρό πολέμου καταφτάνει σε ένα εγκαταλελειμμένο μοναστήρι αναζητώντας τον πατέρα του. Κατά την διάρκεια της παραμονής του εκεί, διαπιστώνει πως οι επισκέπτες που κατοικούν τον χώρο, πασιφιστές που αρνούνται να πολεμήσουν ο καθένας για τους δικούς του λόγους, μπορεί και να γνωρίζουν κάτι γι’αυτον.

Έμπνευση για την ταινία στάθηκε το βιβλίο του Δ. Δημόπουλου «Στο Άδυτο των Ελληνικών Μαντείων» το οποίο ασχολείται με το-υποτιμημένο-φαινόμενο των ελληνικών μαντείων.

5 πράγματα που δεν γνωρίζαμε για τον "Προφήτη"

- Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Πούλος (ο οποίος είναι και ο σεναριογράφος της ταινίας) χρειάστηκε οκτώ χρόνια για να ολοκληρώσει το σενάριο και δώσει στον…εαυτό του το οκ για το γύρισμα. Η βασική επιρροή ήταν το βιβλίο "Στο 'Αδυτο των Ελληνικών Μαντείων" του Δημήτρη Δημόπουλου αλλα κατα την διάρκεια της συγγραφής του σεναρίου είχε δίπλα του και την "Ασκητική" του Καζαντζάκη και τον "Προφήτη" του Χαλίλ Γκιμπράν.

- Η διαδικασία του κάστινγκ (απο το Ordino) ολοκληρώθηκε σε…τρείς μέρες, με άκρα μυστικότητα και με τον ιδιόμορφο τρόπο εργασίας του σκηνοθέτη, κατά τον οποίον δεν συζητήθηκε τίποτα για την πλοκή της ταινίας ή το είδος της. Οι δε ηθοποιοί που επιλέχθηκαν δεν μπορούσαν να πάρουν το σενάριο μαζί τους παρά μόνο πολύ αργότερα στις πρόβες και σε ειδικό, μη επανεκτυπώσιμο χαρτί.

- Ο "Προφήτης" ήταν η πρώτη ελληνική ταινία που γυρίστηκε με την εξαιρετική και πλέον ανάρπαστη κάμερα Arri Alexa. Γυρίστικαν απανωτά τέστ με διάφορες κάμερες και φακούς αλλά τελικά μόνο η Alexa μπορούσε να αποδώσει τα χρώματα και το ύφος της ταινίας έτσι όπως το ήθελαν ο σκηνοθέτης και ο φωτογράφος.

-  Η πλανοθεσία και η ο ρυθμός του μοντάζ σχεδιάστηκαν έτσι ώστε πάντα να ακολουθούν την ψυχοσύνθεση και την πορεία του πρωταγωνιστή. Ακόμα και η επιλογή χειροκίνητης κάμερας έγινε δύο φορές στην ταινία και αυτές με διαφοροποιήσεις μεταξύ τους.

-   Το τρέιλερ έχει σχεδιαστεί και μονταριστεί από γνωστή εταιρεία που ειδικεύεται στην κοπή τρέιλερ και που εδρεύει στη Νέα Υόρκη. 

1.       Μετά από 3 μικρού μηκους ταινιες-βραβευμενες ολες σε διεθνη φεστιβαλ-και τελειωνοντας τις σπουδες κινηματογραφου στη Νεα Υορκη εψαχνα την ιστορια για μια μεγαλου μηκους ταινια. Ειχα ηδη γραψει ενα σεναριο αλλα ηταν ιδιαιτερα φιλοδοξο για πρωτη ταινια (θα ειναι ομως η δευτερη ταινια μου)

2.      Η σπίθα για τον “Προφήτη” ήταν το εξαιρετικό βιβλίο του Δημ. Δημόπουλου “Στο άδυτο των ελληνικών μαντείων” το οποίο αποτελεί την καλύτερη κ πιο ειλικρινή εισαγωγή στο (υποτιμημένο) φαινόμενο των ελληνικών μαντείων. Άρχισα να ονειρεύομαι μια ταινία για το τι θα γινόταν αν λειτουργούσε σήμερα ένα μαντείο, αν υπήρχε μια σύγχρονη Πυθία. Ταυτόχρονα επισκεπτόμουν διάφορες τοποθεσίες και μια από αυτές ήταν κ η Μονή Αυγου  στο νομό Αργολίδας. Εντυπωσιαστηκα απο την υποβλητικοτητα του χωρου και αρχισα να γραφω το σεναριο.

“Ο Προφήτης” είναι η ιστορία ενός στρατιώτη που εν καιρώ πολέμου καταφτανει σ’ενα μοναστηρι αναζητωντας τον πατερα του. Ωστοσο κατα την παραμονη του εκει υποψιαζεται πως αυτοι που κατοικουν στο μοναστηρι μπορει και να του κρυβουν κατι… Η ιστορια δεν τοποθετειται χρονικα, ειναι ενα αμφισημο παρον. (Οπως αλλωστε αμφησιμοι ηταν κ οι χρησμοι των μαντειων.)

Στον πυρηνα αυτης της ταινιας ειναι η αναζητηση του στρατιωτη, τον οποιο υποδυεται ο Γιωργος Χρανιωτης. Στο μοναστηρι δεν κατοικουν μοναχοι αλλα πασιφιστες που για ιδεολογικους κυριως λογους δεν θελουν να πολεμησουν. Καθως ομως ξετυλιγεται το νημα της πλοκης, διαπιστωνουμε οτι ο πολεμος που εκτυλισσεται (και εχει παγκοσμιες προεκτασεις) αφορα και το ιδιο το κοινο. 

2α. “Ο Προφητης” ειναι μια επικη λεξη που ερχεται απο τα βαθη των αιωνων. Παντοτε ο κοσμος χρειαζοταν τους προφητες, οπως αλλωστε και τα μαντεια.  Τελευταια ομως αυτος ο ρολος εχει αλλαξει σε σημειο που να αναρωτιεται κανεις αν χρειαζεται πραγματικα καποιον να του υποδεικνυει μια κατευθυνση. Μικροι προφητες ειναι οι γονεις μας, οι δασκαλοι, οι θρησκευτικοι ηγετες, ολοι οσοι μας διομορφωνουν. Οι μεγαλοι προφητες ομως απουσιαζουν. Ισως και να μην χρειαζονται πια. Ισως πρεπει να (ξανα)γινουμε οι προφητες του εαυτου μας.

3.      Τους ηθοποιους τους επελεξα μεσα σε τρεις μερες. Ηταν το πιο ευκολο καστινγκ που εχω κανει ποτε γιατι ηξερα ακριβως τι ηθελα και ημουν τυχερος που το βρηκα. Δουλεψαμε ομως επι μηνες πανω στην αναλυση του σεναριου και σε προβες και πιστευω οτι οι ερμηνειες που θα δει το κοινο θα εχουν κατι το μοναδικο. Περα απο τον Γιωργο Χρανιωτη, παιζουν ο Μενελαος Χαζαρακης, Στελιος Χριστοφοριδης, Θανος Τομας, Γιωργος Παπαστυλιανος και η Δημητρα Κουζα. Ηταν απολαυση να δουλευω με αυτο το καστ.

4.      Τα γυρισματα εγιναν στη Μονη Αυγου Αργολιδας αλλα κ στην ευρυτερη περιοχη και διηρκεσαν εξι εβδομαδες. Ηταν πραγματικα πολυ δυσκολα λογω της δυσβατης τοποθεσιας αλλα ολο το τιμ ηταν εξαιρετικο. Πιστεψαν την ταινια κ το αποτελεσμα πιστευω οτι θα τους δικαιωσει.

5.      Το δυσκολοτερο για μενα ηταν να παραμεινω συγκεντρωμενος στην ουσια του σεναριου και να υλοποιησω το σκηνοθετικο μου βλεμμα. Δυστυχως επωμιστηκα κ τον ρολο του παραγωγου, μαζι με τον φιλο κ σπουδαιο συναδελφο Σωκρατη Σπανο, χαρη στον οποιο και υλοποιηθηκε η ταινια. Το να εισαι ομως σκηνοθετης-παραγωγος δεν ειναι ασυνηθιστο στην Ελλαδα, οποτε δεν γινοταν διαφορετικα. Η επιδεικτικη αδιαφορια των δημοσιων οργανισμων αλλα και του δημου Ναυπλιου δεν μας απετρεψε απο την υλοποιηση της ταινιας. Αλλωστε, οι απλοι καθημερινοι ανθρωποι της ευρυτερης περιοχης μας αγκαλιασαν θερμα και τους ευχαριστουμε.

Η ταινια πρωτοπορει για τα ελληνικα δεδομενα οχι μονο στην θεματολογια της αλλα και τεχνικα, καθως ειμασταν οι πρωτοι που χρησιμοποιησαμε (σε ελληνικη ταινια) την καινουργια HD καμερα της Arri (Alexa) και το αποτελεσμα, μαζι με την σπουδαια φωτογραφια του Ραμον Malapetsa και τα σκηνικα και κοστουμια της Κικας Καραμπελα εχουν δημιουργησει μια πολυ υψηλη αισθητικη.

6. Ο ελληνικος κινηματογραφος κανει σπουδαιες δουλειες τα τελευταια χρονια κ τοσο τεχνικα οσο και αισθητικα ειμαστε σε εξαιρετικο επιπεδο. Σιγουρα οι δυσκολιες ειναι πολλες (και χιλιοειπωμενες) αλλα θα πρεπει να θυμηθουμε οτι μεσα απο τις κοινωνικες δυσκολιες γεννηθηκαν τα σπουδαιοτερα κινηματογραφικα κινηματα-ο ιταλικος νεορεαλισμος, το γαλλικο νεο κυμα κτλ. Ξερω οτι θα ακουσω πολλα σχολια γι’αυτο αλλα πιστευω παρα τις αντιξοοτητες ειναι ευλογια να εισαι σκηνοθετης σημερα στην Ελλαδα. Υπαρχουν τοσα πολλα για τα οποια μπορεις να μιλησεις...

Η ιδέα για μια ταινία ξεκινάει αμήχανα: μια έκλαμψη, σπινθηροβόλες στιγμές μέθεξης που τις διαδέχεται η...σύνεση της επόμενης ημέρας. Ότι άλλωστε δημιουργείται το βράδυ, κάτω απ΄το φώς του ήλιου αποκτάει άλλο χαρακτήρα. Εκεί ακριβώς όμως ξεκινάει και το αληθινό παιχνίδι της δημιουργίας, η εσωτερική αναζήτηση και σύζευξη πολλών παραγόντων όπως γνώση, εμπειρία, φαντασία. Εκεί θα πρέπει ο δημιουργός να χαρεί, να αμφισβητήσει, να αναμετρηθεί με τον εαυτό του. Κι αν ακούγεται κάπως αυστηρή αυτη η μεθοδολογία, είναι γιατί όντως είναι. Ποιός είπε πως η δημιουργία είναι μερικές στιγμές έμπνευσης και όχι σκληρή δουλειά;

Ο «Προφήτης» ήταν ακριβώς αυτό: Μερικές στιγμές έμπνευσης (όσες και οι οι γουλιές απο ένα δροσερό ποτήρι λευκό κρασί) που τις ακολούθησαν ατελείωτες ώρες εργασίας και συνεχούς αμφισβήτησης. Καλύτερα άλλωστε να κάνεις εσυ τις δύσκολες-δραματουργικά-ερωτήσεις στον εαυτό σου παρά το κοινό όταν δει την ταινία. Θα έχεις πετύχει άλλωστε όταν το κοινό κάνει τις σωστές ερωτήσεις, εκείνες που εσύ έχεις επιλέξει να κάνει. Στον «Προφήτη» είχα να αντιμετωπίσω τρία επίπεδα «κατασκευής»: Το αφηγηματικό νήμα, την θεματολογία και μια υποδόρια αίσθηση ατμόσφαιρας. Το πρώτο, το λεγόμενο «στόρι» είναι εξόχως απαραίτητο για την ακολουθία και συνοχή του υπόλοιπου εγχειρήματος και η αλήθεια είναι πως με παίδεψε αρκετά μέχρι να φτάσει στο σημείο που ήθελα. Κατα κύριο λόγο σε αυτό κρίνεται ενας αφηγητής, αυτή είναι η πρώτη αίσθηση που αποκομίζει κάποιος ακούγοντας ή βλέποντας οπτικοποιημένη μια ιστορία.  Κάποιοι μένουν μόνο σε αυτό. Κανένα πρόβλημα.

Το δεύτερο επίπεδο είναι αυτό όμως που εκκινεί το παιχνίδι του δημιουργού με τον μυημένο δέκτη: η θεματολογία. Συνειδητά ή οχι, οι έμμονες πρέπει να αποκτήσουν μια συνοχή, να αλληλοσυμπληρώνονται και να βγαίνουν στην επιφάνεια  με τρόπο αρμονικό για να μπορέσουν να κριθούν για την αποτελεσματικότητά τους και το βάθος τους πιο σωστά. Και κάπου εκεί υπεισέρχεται και το τρίτο επίπεδο, η δημιουργία μιας ατμόσφαιρας (η φόρμα όπως λέγεται στην τέχνη) η οποία θα πρέπει να συνάδει και να χρησιμοποιεί το μέσο ώστε, άλλοτε αυτόνομα και άλλοτε σε συνάρτηση, να εκφράζει τις βαθύτερες σκέψεις του δημιουργού.  Ενίοτε, αυτό το επίπεδο αποτελεί και τον κύριο λόγο ύπαρξης του έργου απ΄την οπτική του δημιουργού, σε σημείο που τα προηγούμενα επίπεδα κάποιες φορές να είναι τα αναγκαστικά στάδια για να φτάσει εδώ.  Γελάω όταν ακούω στο σινεμά για αγαπημένες μου ταινίες «Ήταν πολύ αργό αυτό» ή «¨Ηταν πολύ γρήγορο» (αν και για το τελευταίο δυστυχώς ακούμε όλο και λιγότερα παράπονα...) Το ζητούμενο δεν είναι η ταχύτητα όπως την έχουμε συνηθίσει και όπως ίσως την απαιτούμε μπαίνοντας σε μια προβολή, «κουβαλώντας» ίσως και τις ταχύτητες μιας εξουθενωτικής καθημερινότητας, αλλά η συνέπεια με την οποία αυτη εφαρμόζεται ώστε να αναδείξει τα δύο πρώτα επίπεδα αλλά και για να κάνει και το δικό της «παιχνίδι».

Είναι ένα ψεύτικο δηλαδή παραπέτασμα τα δύο πρώτα επίπεδα; Όχι. Ίσως, όμως, όπως λέγεται στην ταινία, «Όλα είναι ψεύτικα εδώ πάνω...» Πρέπει να περάσει κανείς απ’το ψέμα πρώτα για να βρεί την αλήθεια.

«Στα ψέματα είναι» δεν μας καθησύχαζαν οι γονείς μας όταν βλέπαμε μια ταινία που μας φόβιζε όταν ήμασταν μικροί;

Ελπίζουμε τα «ψέματα» μας να αποδειχθούν αληθινά. Η πρώτη επαφή της ταινίας με το κοινό είναι κάτι πολύ περισσότερο απο ενθαρρυντική.

Δημήτρης Πούλος

Δημιουργός του «Προφήτη»

Σημειώσεις του σκηνοθέτη:

Ξεκινώντας τα γυρίσματα του  "Προφήτη," δεν είχα αντιληφθεί επακριβώς το μέγεθος της ευθύνης και της φιλοδοξίας του εγχειρήματός μου: η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία είναι ουσιαστικά η αρχή για έναν σκηνοθέτη, το σημείο όπου ξεχωρίζουν οι άντρες από τα παιδιά, τίποτα πρίν από αυτό δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό αλλά ούτε και να σε προετοιμάσει για αυτό. Η πίστη όμως στο όραμα μου, στο σενάριο και στις ικανότητές μου, χωρίς ποτέ αυτή η πίστη να γίνει αλαζονεία και σεβόμενος πάντα τους θεούς του κινηματογράφου-τους μόνους θεούς στους οποίους τελικά πιστεύω-με οδηγούσαν ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές. Για μένα ένας σκηνοθέτης πρέπει να έχει κάτι να πεί πρίν αποχτήσει το δικαίωμα να πεί "μοτέρ". Αλλιώς, να μην μπεί καν στον κόπο. Και εγώ είχα πολλά να πω.

Θέλω να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου που μοιράστηκαν και πίστεψαν σε αυτό μου το εγχείρημα, σε μια δύσκολη ταινία από κάθε άποψη. Από το συνεργείο, τους ηθοποιούς που ταλαιπώρησα επι μήνες, μέχρι τους εκλεκτούς συνεργάτες-φίλους μου πια-που σε καίριες στιγμές απέδειξαν έμπρακτα την αγάπη τους για μένα και την ταινία. Αυτές οι φιλίες είναι το σημαντικότερο όφελος που είχα από αυτό το ταξίδι. Είμαι βέβαιος πως το τελικό αποτέλεσμα θα δικαιώσει τις προσδοκίες τους.

Θέλω να ευχαριστήσω και εκείνους που μου έκαναν τη ζωή δύσκολη σε αυτή την πορεία γιατί από αυτούς έμαθα τα περισσότερα και μου έδωσαν πολύτιμα μαθήματα για το μέλλον.

Γιατί, ότι και γίνει, δεν σταματάμε εδώ.

Ο "Προφήτης" είναι η ιστορία ενός στρατιώτη που αναζητεί τον πατέρα του κατά την διάρκεια του πιο αιματηρού πολέμου που έχει υπάρξει ποτέ. Το αν τον βρίσκει και πώς, το αφήνω πια σε εσάς να ανακαλύψετε. Κυοφόρησα αυτό το "παιδί", το πρώτο μου παιδί, όσο καλύτερα μπορούσα. Ξενύχτησα γι'αυτό, πόνεσα γι΄αυτό, αναζήτησα λύσεις μέσα από αυτό.  Τώρα πλέον,  είναι δικό σας.