To εκθαμβωτικό τοπίο του Πλούτωνα

Ο Αριστοτέλης υποστηρίζει κάπου ότι ο Θαλής ο Μιλήσιος, ο και πρώτος φιλόσοφος θεωρούμενος από πολλούς στοχαστές, έπεσε κατά τη διάρκεια μιας παρατήρησης των ουρανίων σωμάτων σε ένα πηγάδι…Στις περιστάσεις που διανύει η χώρα, πολλοί αφηρημένοι διακινδυνεύουν να πέσουν κάπου ή να τους την πέσουν, όμως ο τόπος της πτώσης αποκλείεται να είναι πηγάδι : Γιατί στο πηγάδι και μάλιστα στο βυθό του ήδη βρισκόμαστε…

Η μονοκαλλιέργεια της πολιτικής και οικονομολογικής κουλτούρας μας εμποδίζει να βλέπουμε προς τους ουρανούς και να αναπτύσσουμε κοσμολογικούς προβληματισμούς – ίσως φοβισμένοι από τις πιθανές παρενέργειες στην καθημερινή μας «βιωτή».  Όμως,  όπως ο ποιητής Φερνάζης του Καβάφη, κάποια στιγμή ξεφεύγουμε από το άγχος  λόγω  εισβολής των Ρωμαίων για να αποφανθούμε κι εμείς, «υπεροψίαν και μέθην είχε ο Δαρείος»…. Στην καθομιλουμένη αυτό ερμηνεύεται : Ξεφεύγουμε από το μνημονιακό άγχος και ασχολούμαστε με επουράνια θέματα . Θέματα όπως  λ.χ. η εκδήλωση στους Φιλιππαίους Γρεβενών, που διοργανώνει σήμερα και αύριο   το Πλανητάριο Θεσσαλονίκης για την εξυπηρέτηση των εραστών της πρακτικής αστρονομίας σε 1400 μέτρα υψόμετρο με συμμετοχή καθηγητών της αστροφυσικής (Θανάσης Οικονόμου) και Φυσικής (Γιάννης Σειραδάκης).

Το νυχτερινό τοπίο του έναστρου ουρανού είναι συναρπαστικό, αλλά το συναρπαστικότερο πάντοτε εκκρεμεί  στη διαρκή πορεία-μετεξέλιξη της επιστήμης.  Πως θα μας φαινόταν άραγε το τοπίο ενός μακρινού πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, αν μπορούσαμε να πατήσουμε εκεί;

Γι αυτό γράφει ο Βαγγέλης ΠρατικάκηςΝewsroom ΔΟΛ).

Eν όψει : Καλλιτεχνική απεικόνιση του Πλούτωνα υπό το φεγγαρόφως του Χάροντα. Ο δορυφόρος παραμένει αιώνια ακίνητος στον σκοτεινό ουρανό (Πηγή: JHUAPL / SwRI)  

 «Στον Πλούτωνα, έναν παγωμένο πλανήτη νάνο στη μεθόριο του Ηλιακού Συστήματος, το  έτος διαρκεί 248 γήινα χρόνια, οπότε θα πρέπει να περιμένετε πολύ μέχρι να θαυμάσετε την πλήρη εναλλαγή των εποχών.

….. Σε αντίθεση με τη Γη, της οποίας ο άξονας περιστροφής είναι σχεδόν κάθετος στο επίπεδο του Ηλιακού Συστήματος, ο Πλούτωνας περιστρέφεται γύρω από έναν νοητό άξονα με κλίση 120 μοιρών.

Και αυτό σημαίνει ότι η έννοια της μέρας και της νύχτας παίρνουν νέες διαστάσεις: η περιοχή του νότιου πόλου παραμένει βυθισμένη στο σκοτάδι εδώ και 20 χρόνια, και δεν θα ξαναδεί τον Ήλιο να ανατέλλει για ακόμα οκτώ δεκαετίες.

Ακόμα κι εδώ, όμως, το σκότος δεν είναι απόλυτο. Ο νότιος πόλος λούζεται στο απαλό φεγγαρόφωτο του δορυφόρου Χάροντα, όπως η Πανσέληνος φωτίζει τις σκοτεινές νύχτες στη Γη. Το λυκόφως μόλις που αρκεί για να μην σκοντάψετε στον πάγο.

Ο Χάροντας, αναφέρει η NASA, βρίσκεται τόσο κοντά στον Πλούτωνα ώστε φαίνεται επτά φορές μεγαλύτερος από ό,τι η Σελήνη στον ουρανό της Γης.

Επιπλέον, ο Χάροντας δείχνει πάντα την ίδια πλευρά του στον Πλούτωνα, και ο Πλούτωνας δείχνει πάντα το ίδιο πρόσωπο στον Χάροντα. Αυτό σημαίνει ότι το φεγγάρι μένει αιώνια ακίνητο στον ουρανό. Αν μάλιστα μείνετε εδώ έξι μέρες και 10 λεπτά, όσο διαρκεί το ημερονύκτιο του Πλούτωνα, θα δείτε όλες τις φάσεις του Χάροντα, από το μισοφέγγαρο μέχρι την «Πανσέληνο».


Ο πλανήτης νάνος έχει τρεις φορές μικρότερο όγκο από τη Σελήνη και ολόκληρη η επιφάνειά του έχει περίπου την έκταση της Ρωσίας. Για να τη θαυμάσετε σε όλο της το μεγαλείο, μεταφερθείτε στην περιοχή του βόρειου πόλου, η οποία παραμένει λουσμένη στο φως εδώ και δεκαετίες.

Βρισκόμαστε όμως περίπου 40 φορές μακρύτερα από τον Ήλιο σε σχέση με τη Γη, και η λιακάδα είναι 1.000 φορές πιο ασθενική -σαν το προχωρημένο σούρουπο στο μητρικό σας πλανήτη.

Το πιθανότερο είναι ότι μπορείτε να κοιτάξετε τον Ήλιο κατάματα στο παρατεταμένο μεσημέρι. Ο υπόλοιπος ουρανός όμως φαίνεται σχεδόν κατάμαυρος, αφού η ατμόσφαιρα του Πλούτωνα είναι 100.000 με ένα εκατομμύριο φορές πιο αραιή από της Γης. Σημαδεύεται μόνο από περαστικά συννεφάκια αζώτου και μονοξειδίου του άνθρακα.

Το τοπίο γύρω  δεν είναι αδιάφορο: ο Πλούτωνας παρουσιάζει εξαιρετικά έντονες αντιθέσεις. Άλλες περιοχές είναι κατάμαυρες σαν κάρβουνο, άλλες είναι καφεκόκκινες και άλλες καλυμμένες με απαστράπτοντα λευκό πάγο.

Η επιφάνεια αποτελείται κατά 98% από πάγο αζώτου, κατεψυγμένου σε θερμοκρασία γύρω στους -230 βαθμούς Κελσίου. Το κοκτέιλ συμπληρώνεται από ίχνη παγωμένου μονοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου -βράχια δεν διακρίνονται πουθενά.

Την ώρα που εξερευνάτε το τοπίο, προσέξτε μην γλιστρήσετε στον πάγο. Θα μπορούσατε να πέσετε μέσα στις χαράδρες που πιθανότατα υπάρχουν στον πλανήτη-νάνο.

Ακόμα κι αν πέσετε, όμως, η πιθανότητα κατάγματος είναι μικρή: στον Πλούτωνα, η δύναμη της βαρύτητας είναι 15 φορές ασθενέστερη από ό,τι στη Γη. Αυτό σημαίνει ότι αν έχετε βάρος 100 κιλά, εδώ θα αισθάνεστε σαν να ήσασταν μόλις 6,7 κιλά.