της Σταυρούλας Κατσογιάννη
Γεωπόνος - Αρχιτέκτων Τοπίου
ΠΗΓΗ Urban point
Τι δουλειά έχουν τα καλαμπόκια πάνω στον άνυδρο λόφο του αστεροσκοπείου;
Πως συνδέονται οι αγκινάρες με το πνεύμα τούτου του τόπου;
Πως συνδιαλέγεται το κτήριο του Χάνσεν με αυτή τη παρέμβαση;
Όμως εδώ μιλάμε για τέχνη… μιλάμε για μια εγκατάσταση…και όχι για την ανάπλαση του λόφου.
Στους καιρούς μας η τέχνη όπως όλοι μας αναζητά ταυτότητα, ταλαντεύεται ανάμεσα στο χώρο και το χρόνο, ψάχνει να βρει την αλήθεια της .
Δεν είμαι κριτικός τέχνης, όμως έχω την αίσθηση πως από τον ατομικισμό του σουρεαλισμού και του φουτουρισμού έχουμε περάσει σε μια πιο κοινωνική και συλλογική εκδοχή της τέχνης, που πολύ συχνά όμως δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις, φλυαρεί, δηλώνει το αυτονόητο, ψάχνει να νοηματοδοτήσει το έργο της κλπ. Σημάδια των καιρών μας.
Η αληθινή τέχνη, γράφει ο Βασίλης Ραφαηλίδης, είναι αυτή που μπορεί να πείσει όχι για την αληθοφάνειά της, αλλά για την αισθητική της αλήθεια. Με αυτή την έννοια αληθινή είναι η τέχνη που δε φαίνεται να έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα άλλη, εκτός από αυτή που ορίζεται από τα μάτια του καλλιτέχνη.
Βέβαια πέρα από το καλλιτέχνη υπάρχουμε και εμείς που βλέπουμε το έργο με τα δικά μας μάτια. Μπορεί η αξιολόγηση ενός έργου να είναι υποκειμενική, η υποκειμενικότητα αυτή καθορίζεται όμως από πολύ συγκεκριμένα βιώματα και αντικειμενικές συνθήκες.
Ένας λόφος εξαφανίζεται λοιπόν …
Ένας ξηροφυτικός και άνυδρος λόφος, ο λόφος του Αστεροσκοπείου μετατρέπεται σε εύφορη γη (2000 κυβικά χώμα προστέθηκαν πάνω στο υφιστάμενο), καταφέρνει να αποδυναμώσει τον ιστορικό χαρακτήρα του, να γυρίσει τη πλάτη του στο ιστορικό τοπίο που τον περιβάλλει, να απομονωθεί ναι, να εξαφανιστεί θεωρώ όχι. Όλα αυτά στα πλαίσια της παρέμβασης του Αργεντινού καλλιτέχνη Adrian Villar Rojas, o οποίος ονομάζει τη παρέμβαση του στο λόφο των Νυμφών “The theater of disappearance”.
Το θέατρο της εξαφάνισης του μητρικού σκληραγωγημένου εδάφους και η μεταμόρφωσή του σε ένα γόνιμο αρδευόμενο έδαφος που αναθρέφει το πρόσκαιρο και το περιστασιακό αποτελεί παράδοξο για την ιστορία αυτού του τόπου. Όμως πόσο ενδιαφέρον είναι σαν εγχείρημα και πόσα ερωτήματα γεννά, διαφορετικά στον καθέναν μας, αυτή η ανθρωποκεντρική βρώσιμη συγκάλυψη του εδάφους ;
Τα έργα της Land Art, σύμφωνα με τη γαλλική σχολή, δεν είναι κατασκευασμένα για να διαρκούν, αλλά να είναι εφήμερα. Οι εγκαταστάσεις αποσκοπούν στην επανασύνδεση με τις αρχές του χρόνου, της διάρκειας και του θανάτου:
ο τελικός θάνατος του έργου αποτελεί απαραίτητο παράγοντα για την επιτυχία του, καθώς υπάρχει μόνο ως πρόταση για το τοπίο.
Ακριβώς επειδή λοιπόν είναι εφήμερη, αναφέρει η συνάδελφος Μαρία Κοζυράκη και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη, η τέχνη οφείλει να είναι ρηξικέλευθη και ριζοσπαστική! Να ταρακουνάει θεμέλια και να βάζει υποψίες στις αντιλήψεις και στις συνειδήσεις μας. Να μας ξεβολεύει.
Προσωπικά πέρα από κάποια ερωτήματα δεν εισέπραξα το σύνολο της ιδέας του καλλιτέχνη, ίσως γιατί το πνεύμα τούτου του τόπου είναι τόσο δυνατό που με παγίδεψε, ίσως γιατί δε μου είπε κάτι καινούργιο. Η χωροθέτηση της παρέμβασης θεωρώ ότι την αδικεί όμως πρωτίστως αδικεί και το άνυδρο τούτο λόφο, γιατί όπως αναφέρει ο κ. Κασσιός, ομότιμος καθηγητής του πολυτεχνείου, «το να τα βρίσκεις όλα αυτά τα ετήσια δώρα της φύσης σε ένα τοπίο που η βραχώδης γύμνια του συνιστά ένα γλυπτό από μόνο του που αποτελεί μια συνέχεια του λόφου που εδράζεται η πανανθρώπινη αρχιτεκτονική αρετή η Ακρόπολη και ο Παρθενώντας με τα διάσπαρτα γλυπτά μιας τυχαιότητας, σαν Έλληνα, σαν ειδικό και δάσκαλο με ενοχλούν και με απογοητεύουν για την ευκολία που χώροι ιστορικοί , αισθητικοί ή και τοπόσημα εκχωρούνται».
Όλες αυτές οι φυτεύσεις, τα καλαμπόκια, οι αγκινάρες, τα κολοκύθια στο σύντομο βίο τους δεν θα καταφέρουν να αγγίξουν και να διατρήσουν με το ριζικό τους σύστημα το υφιστάμενο εδαφικό υπόστρωμα, θα ριζώσουν, θα αναπτυχθούν, θα δώσουν τους καρπούς τους και θα πεθάνουν πάνω στο νέο και σίγουρα δεν αποτελούν πρόταση για το συγκεκριμένο τοπίο.
Όσο αναφορά τη συνύπαρξη ειδών από μακρινά μέρη του κόσμου μάλλον υποδηλώνει την τάση για παγκοσμιοποίηση σε όλα τα επίπεδα, που καταλύει την απόσταση μεταξύ δραματικά διακριτών πολιτισμών και οικοσυστημάτων, πρακτική που εφαρμόζεται εκατοντάδες χρόνια τώρα.
Αυτά και άλλα πολλά μπορεί να σκεφτεί όποιος επισκεφτεί την εγκατάσταση του καλλιτέχνη Adrian Villar Rojas. Προσωπικά θεωρώ ότι η φύση πάντα αποτελούσε πηγή έμπνευσης για την τέχνη, στην σύγχρονη τέχνη όμως διακρίνω την αγωνία του ανθρώπου για επανασύνδεση με τη φύση μέσα από τεχνοκρατικούς δρόμους και τεχνάσματα. Όπως και να χει η σύγχρονη τέχνη αναπτύσσεται μέσα στις συγκεχυμένες κοινωνίες μας ψάχνοντας συμβολισμούς και νοήματα για να ανοίξει νέους δρόμους και αυτό είναι σημαντικό.
Μπορεί ο Rojas να δηλώνει ότι η εγκατάσταση ‘The Theater of Disappearance’ είναι ένας ύμνος στη ζωή και μια διαδικασία τελετής του παράδοξου, προσωπικά εύχομαι να συμβολίζει το εφήμερο και πρόσκαιρο αυτής της μεταβατικής κρίσιμης περιόδου, μέσω της εξαφάνισης της , αφήνοντάς μας ότι θετικό αναπτύχθηκε μέσα σε αυτά τα χρόνια.
Γεωπόνος - Αρχιτέκτων Τοπίου
ΠΗΓΗ Urban point
Τι δουλειά έχουν τα καλαμπόκια πάνω στον άνυδρο λόφο του αστεροσκοπείου;Πως συνδέονται οι αγκινάρες με το πνεύμα τούτου του τόπου;
Πως συνδιαλέγεται το κτήριο του Χάνσεν με αυτή τη παρέμβαση;
Όμως εδώ μιλάμε για τέχνη… μιλάμε για μια εγκατάσταση…και όχι για την ανάπλαση του λόφου.
Στους καιρούς μας η τέχνη όπως όλοι μας αναζητά ταυτότητα, ταλαντεύεται ανάμεσα στο χώρο και το χρόνο, ψάχνει να βρει την αλήθεια της .
Δεν είμαι κριτικός τέχνης, όμως έχω την αίσθηση πως από τον ατομικισμό του σουρεαλισμού και του φουτουρισμού έχουμε περάσει σε μια πιο κοινωνική και συλλογική εκδοχή της τέχνης, που πολύ συχνά όμως δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις, φλυαρεί, δηλώνει το αυτονόητο, ψάχνει να νοηματοδοτήσει το έργο της κλπ. Σημάδια των καιρών μας.
Η αληθινή τέχνη, γράφει ο Βασίλης Ραφαηλίδης, είναι αυτή που μπορεί να πείσει όχι για την αληθοφάνειά της, αλλά για την αισθητική της αλήθεια. Με αυτή την έννοια αληθινή είναι η τέχνη που δε φαίνεται να έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα άλλη, εκτός από αυτή που ορίζεται από τα μάτια του καλλιτέχνη.
Βέβαια πέρα από το καλλιτέχνη υπάρχουμε και εμείς που βλέπουμε το έργο με τα δικά μας μάτια. Μπορεί η αξιολόγηση ενός έργου να είναι υποκειμενική, η υποκειμενικότητα αυτή καθορίζεται όμως από πολύ συγκεκριμένα βιώματα και αντικειμενικές συνθήκες.
Ένας λόφος εξαφανίζεται λοιπόν …
Ένας ξηροφυτικός και άνυδρος λόφος, ο λόφος του Αστεροσκοπείου μετατρέπεται σε εύφορη γη (2000 κυβικά χώμα προστέθηκαν πάνω στο υφιστάμενο), καταφέρνει να αποδυναμώσει τον ιστορικό χαρακτήρα του, να γυρίσει τη πλάτη του στο ιστορικό τοπίο που τον περιβάλλει, να απομονωθεί ναι, να εξαφανιστεί θεωρώ όχι. Όλα αυτά στα πλαίσια της παρέμβασης του Αργεντινού καλλιτέχνη Adrian Villar Rojas, o οποίος ονομάζει τη παρέμβαση του στο λόφο των Νυμφών “The theater of disappearance”.
Το θέατρο της εξαφάνισης του μητρικού σκληραγωγημένου εδάφους και η μεταμόρφωσή του σε ένα γόνιμο αρδευόμενο έδαφος που αναθρέφει το πρόσκαιρο και το περιστασιακό αποτελεί παράδοξο για την ιστορία αυτού του τόπου. Όμως πόσο ενδιαφέρον είναι σαν εγχείρημα και πόσα ερωτήματα γεννά, διαφορετικά στον καθέναν μας, αυτή η ανθρωποκεντρική βρώσιμη συγκάλυψη του εδάφους ;
Τα έργα της Land Art, σύμφωνα με τη γαλλική σχολή, δεν είναι κατασκευασμένα για να διαρκούν, αλλά να είναι εφήμερα. Οι εγκαταστάσεις αποσκοπούν στην επανασύνδεση με τις αρχές του χρόνου, της διάρκειας και του θανάτου:
ο τελικός θάνατος του έργου αποτελεί απαραίτητο παράγοντα για την επιτυχία του, καθώς υπάρχει μόνο ως πρόταση για το τοπίο.
Ακριβώς επειδή λοιπόν είναι εφήμερη, αναφέρει η συνάδελφος Μαρία Κοζυράκη και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη, η τέχνη οφείλει να είναι ρηξικέλευθη και ριζοσπαστική! Να ταρακουνάει θεμέλια και να βάζει υποψίες στις αντιλήψεις και στις συνειδήσεις μας. Να μας ξεβολεύει.
Προσωπικά πέρα από κάποια ερωτήματα δεν εισέπραξα το σύνολο της ιδέας του καλλιτέχνη, ίσως γιατί το πνεύμα τούτου του τόπου είναι τόσο δυνατό που με παγίδεψε, ίσως γιατί δε μου είπε κάτι καινούργιο. Η χωροθέτηση της παρέμβασης θεωρώ ότι την αδικεί όμως πρωτίστως αδικεί και το άνυδρο τούτο λόφο, γιατί όπως αναφέρει ο κ. Κασσιός, ομότιμος καθηγητής του πολυτεχνείου, «το να τα βρίσκεις όλα αυτά τα ετήσια δώρα της φύσης σε ένα τοπίο που η βραχώδης γύμνια του συνιστά ένα γλυπτό από μόνο του που αποτελεί μια συνέχεια του λόφου που εδράζεται η πανανθρώπινη αρχιτεκτονική αρετή η Ακρόπολη και ο Παρθενώντας με τα διάσπαρτα γλυπτά μιας τυχαιότητας, σαν Έλληνα, σαν ειδικό και δάσκαλο με ενοχλούν και με απογοητεύουν για την ευκολία που χώροι ιστορικοί , αισθητικοί ή και τοπόσημα εκχωρούνται».
Όλες αυτές οι φυτεύσεις, τα καλαμπόκια, οι αγκινάρες, τα κολοκύθια στο σύντομο βίο τους δεν θα καταφέρουν να αγγίξουν και να διατρήσουν με το ριζικό τους σύστημα το υφιστάμενο εδαφικό υπόστρωμα, θα ριζώσουν, θα αναπτυχθούν, θα δώσουν τους καρπούς τους και θα πεθάνουν πάνω στο νέο και σίγουρα δεν αποτελούν πρόταση για το συγκεκριμένο τοπίο.
Όσο αναφορά τη συνύπαρξη ειδών από μακρινά μέρη του κόσμου μάλλον υποδηλώνει την τάση για παγκοσμιοποίηση σε όλα τα επίπεδα, που καταλύει την απόσταση μεταξύ δραματικά διακριτών πολιτισμών και οικοσυστημάτων, πρακτική που εφαρμόζεται εκατοντάδες χρόνια τώρα.
Αυτά και άλλα πολλά μπορεί να σκεφτεί όποιος επισκεφτεί την εγκατάσταση του καλλιτέχνη Adrian Villar Rojas. Προσωπικά θεωρώ ότι η φύση πάντα αποτελούσε πηγή έμπνευσης για την τέχνη, στην σύγχρονη τέχνη όμως διακρίνω την αγωνία του ανθρώπου για επανασύνδεση με τη φύση μέσα από τεχνοκρατικούς δρόμους και τεχνάσματα. Όπως και να χει η σύγχρονη τέχνη αναπτύσσεται μέσα στις συγκεχυμένες κοινωνίες μας ψάχνοντας συμβολισμούς και νοήματα για να ανοίξει νέους δρόμους και αυτό είναι σημαντικό.
Μπορεί ο Rojas να δηλώνει ότι η εγκατάσταση ‘The Theater of Disappearance’ είναι ένας ύμνος στη ζωή και μια διαδικασία τελετής του παράδοξου, προσωπικά εύχομαι να συμβολίζει το εφήμερο και πρόσκαιρο αυτής της μεταβατικής κρίσιμης περιόδου, μέσω της εξαφάνισης της , αφήνοντάς μας ότι θετικό αναπτύχθηκε μέσα σε αυτά τα χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου