Κρε­σέν­τσιο Σαν­τζί­λιο (Crescenzio Sangiglio) : Ἡ μι­κρο-ἀ­φή­γη­ση στὴ σύγ­χρο­νη ἑλ­λη­νι­κὴ λο­γο­τε­χνί­α (Il micro-raconto nella contemporanea letteratura greca)

*** Συ­νο­δευ­τι­κὰ κεί­με­να τοῦ Crescenzio Sangiglio,

ἀν­θο­λό­γου, με­τα­φρα­στῆ καὶ ἐ­πι­με­λη­τῆ τῆς ἰ­τα­λι­κῆς ἔκ­δο­σης ***

Ση­μεί­ω­μα τοῦ Ἱ­στο­λο­γί­ου: Κυ­κλο­φό­ρη­σε πρὶν λί­γες ἑ­βδο­μά­δες στὴν Ἰ­τα­λί­α ἀ­πὸ τὸν ἐκ­δο­τι­κὸ οἶ­κο Fermenti τῆς Ρώ­μης ὁ ἀ­να­με­νό­με­νος ἀν­θο­λο­γι­κὸς τό­μος μὲ με­τα­φρά­σεις στὰ ἰ­τα­λι­κὰ 90 μι­κρῶν δι­η­γη­μά­των 45 Ἑλ­λή­νων συγ­γρα­φέ­ων, ὅ­λων ἐ­πι­λεγ­μέ­νων ἀ­πὸ τὴν με­γά­λη πε­ζο­γρα­φι­κὴ δε­ξα­με­νὴ τῆς Ἱ­στο­σε­λί­δας μας. Ἔρ­γο ὑ­πο­μο­νῆς καὶ ἀ­γά­πης τοῦ Ἑλ­λη­νο­ϊ­τα­λοῦ φί­λου δο­κι­μι­ο­γρά­φου, κρι­τι­κοῦ καὶ με­τα­φρα­στῆ ἀ­πὸ καὶ πρὸς τὰ ἰ­τα­λι­κὰ Κρε­­σέν­­τσιο Σαν­­τζί­­λιο (Cre­scen­zio San­gi­glio). Πρό­κει­ται γιὰ τὸν δεύ­τε­ρο ἀν­θο­λο­γι­κὸ τό­μο ἀ­πὸ τὰ δι­η­γή­μα­τα τῆς δι­α­δι­κτυα­κῆς ἐ­πι­θε­ω­ρή­σε­ώς μας ποὺ δη­μο­σι­εύ­ε­ται καὶ κυ­κλο­φο­ρεῖ σὲ με­γά­λη εὐ­ρω­πα­ϊ­κὴ γλώσ­σα με­τὰ τὸν τό­μο στὰ ἱ­σπα­νι­κὰ Pro­ye­cto Gre­Que­rias ποὺ κυ­κλο­φό­ρη­σε στὴ Μά­λα­γα τῆς Ἱ­σπα­νί­ας τὸν Ἀ­πρί­λιο τοῦ 2020 σὲ ἐ­πι­μέ­λεια τῶν συ­νερ­γα­τῶν μας Κων­σταν­τί­νου Πα­λαι­ο­λό­γου καὶ Ἐ­δουά­ρδο Λου­θέ­να. Ταυ­τό­χρο­να, ἀ­πο­τε­λεῖ τὸν ἕ­κτο (6ο) ἀν­θο­λο­γι­κὸ τό­μο τῆς δω­δε­κά­χρο­νης λει­τουρ­γί­ας τοῦ Ἱ­στο­λο­γί­ου σὲ χαρ­τί, μιὰ σει­ρὰ ποὺ ἀ­να­δει­κνύ­ει σὲ ἀ­παι­τη­τι­κό­τε­ρο ἐ­πί­πε­δο τὸν πλοῦ­το του καὶ τὴν ποι­ό­τη­τά του.

            Ἀ­πὸ τὸν πρό­σφα­το τό­μο στὰ ἰ­τα­λι­κὰ μπο­ρεῖ­τε νὰ δι­α­βά­σε­τε πα­ρα­κά­τω τὸν «Πρό­λο­γο» καὶ τὸ «Ἐ­πί­με­τρο» με­τα­φρα­σμέ­να στὴ γλώσ­σα μας ἀ­πὸ τὸν ἴδιο τὸν συγ­γρα­φέα τους καὶ ἀν­θο­λό­γο τῆς ἔκ­δοσης Κρε­σέν­τσιο Σαν­τζί­λιο.

            [Τὰ Πε­ρι­ε­χό­με­να τῆς Ἀν­θο­λο­γί­ας στὰ ἰ­τα­λι­κὰ μπο­ρεῖ­τε νὰ τὰ δεῖ­τε ἐ­δῶ (: «Ἡ­με­ρο­λό­γιο Κα­τα­στρώ­μα­τος», ἐγ­γρα­φὴ 07.03.2022). Ἐ­πί­σης, στὴ στή­λη μας «Γιὰ τὸ Δ­ι­ήγη­μα», μπο­ρεῖ­τε νὰ δι­α­βά­σε­τε τὶς σχε­τι­κὲς ἀ­να­φο­ρὲς τῆς Ἱ­στο­σε­λί­δας μας στοὺς πέν­τε ἀν­θο­λο­γι­κοὺς τό­μους ποὺ προ­η­γή­θη­καν.]

Πρό­λο­γος

 

ΣΤΟ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ θε­μα­τι­κὸ σύμ­παν του σύν­το­μου δι­η­γή­μα­τος στὴν Ἑλ­λά­δα, ὅ­πως μὲ δε­ξι­ο­σύ­νη σκι­α­γρα­φή­θη­κε, στὴν Εἰ­σα­γω­γὴ ποὺ ἀ­κο­λου­θεῖ(1), ἀ­πὸ τὸν πα­σί­γνω­στο ποι­η­τὴ Γιά­ννη Πα­τί­λη καὶ ὅ­πως προ­κύ­πτει ἀ­πὸ τὴν ἀ­νά­γνω­ση τοῦ πραγ­μα­τι­κὰ ἐν­τυ­πω­σια­κοῦ σὲ πο­σό­τη­τα καὶ ποι­ό­τη­τα corpus δι­η­γη­μά­των δη­μο­σι­ευ­μέ­νο μέ­σα σὲ τρεῖς τό­μους καὶ στὸ ἱ­στο­λό­γιο τοῦ «Πλα­νο­δί­ου» Ἱ­στο­ρί­ες Μπον­ζά­ι, πάν­τα σὲ ἐ­πι­μέ­λεια τοῦ ἰ­δί­ου τοῦ Γιά­ννη Πα­τί­λη μα­ζὶ μὲ τὴν Ἠ­ρὼ Νι­κο­πού­λου, ἐ­ξί­σου ποι­ή­τρια καὶ εἰ­κα­στι­κὸς στέ­ρε­ας φή­μης, ἡ ἐ­πι­μέ­ρους ἰ­τα­λι­κὴ «συμ­με­το­χὴ» πα­ρου­σιά­ζει ἐ­ξέ­χον­τες συγ­γρα­φεῖς ὅ­πως ὁ Raf­fae­le La Ca­pria, ὁ Di­no Buz­zati, ὁ Ita­lo Calvi­no, ὁ Leo­nar­do Scia­scia, ὁ Tom­maso Lan­dol­fi, ὁ Lui­gi Pi­ran­del­lo, ὁ Pri­mo Le­vi, ὁ Lui­gi Ma­ler­ba, ἀλ­λὰ καὶ οἱ Sa­mu­e­le La­roc­chia, Cri­sti­ana Lar­do, Ga­e­ta­no Ne­ri, Cor­ra­do Fa­ri­na.

       Γε­νι­κά, πάν­τως, εἶ­ναι ἀ­ναμ­φι­σβή­τη­το πὼς στὴν Ἑλ­λά­δα, καὶ ἀ­κρι­βῶς χά­ρη στὸ ἐν­δι­α­φέ­ρον, στὴν ἐμ­πει­ρί­α καὶ στὴν συμ­βο­λὴ τῶν δυ­ὸ προ­ει­ρη­μέ­νων ποι­η­τῶν, ἡ δι­ά­δο­ση τοῦ μι­κρο-δι­η­γή­μα­τος ἔ­χει προσ­λά­βει δι­α­στά­σεις δι­α­κε­κρι­μέ­νου με­γέ­θους μέ­σα σὲ μιὰ δι­α­δρο­μὴ ἀ­να­ζή­τη­σης καὶ με­λέ­της τριά­ντα καὶ πλέ­ον ἐ­τῶν.

       Ἀρ­κεῖ νὰ θυ­μη­θοῦ­με, με­τα­ξὺ ἄλ­λων, τὸ μο­να­δι­κὸ εὖ­ρος ἐ­πι­λο­γῆς συγ­γρα­φέ­ων καὶ ἀν­τί­στοι­χων κει­μέ­νων ἐκ μέ­ρους τῶν δύο ἐ­πι­με­λη­τῶν ποὺ βρί­σκον­ται κα­τα­χω­ρη­μέ­να εἴ­τε σὲ ἐ­κτυ­πω­μέ­νη μορ­φὴ εἴ­τε σὲ πε­ρι­βάλ­λον online.

       Πράγ­μα­τι, μέ­σα στοὺς τρεῖς τό­μους ποὺ προ­α­να­φέ­ρα­με οἱ Ἕλ­λη­νες καὶ οἱ ξέ­νοι συγ­γρα­φεῖς μὲ του­λά­χι­στον ἕ­να δη­μο­σι­ευ­μέ­νο δι­ή­γη­μα εἶ­ναι 192, ἐ­νῶ στὸ ἱ­στο­λό­γιο Ἱ­στο­ρί­ες Μπον­ζά­ι οἱ συγ­γρα­φεῖς εἶ­ναι οὔ­τε λί­γο οὔ­τε πο­λὺ 433 Ἕλ­λη­νες καὶ 305 ξέ­νοι, δη­λα­δὴ ἕ­να ἀ­φη­γη­μα­τι­κὸ σύ­νο­λο ἐ­ξαι­ρε­τι­κοῦ ὄγ­κου, ὅ­περ ἀ­πο­δει­κνύ­ει καὶ πὼς ἡ ἀ­νά­πτυ­ξη στὴν Ἑλ­λά­δα τοῦ εἴ­δους μι­κρο-δι­η­γή­μα­τος —μο­λο­νό­τι εἶ­δος σχε­τι­κὰ πρό­σφα­το ὡς πρὸς τὴν λα­ϊ­κὴ ἀ­να­γνω­στι­κὴ συ­ναί­νε­ση, ἂν καὶ ἀρ­χαι­ό­τα­της κα­τα­γω­γῆς— κα­τόρ­θω­σε νὰ πά­ρει δι­α­στά­σεις ἀ­ξι­ο­ση­μεί­ω­της ση­μα­σί­ας.

       Ὅ­σο γιὰ τὸν το­μέ­α τὸν σχε­τι­κὸ μὲ τὴν πα­ρου­σί­α ξέ­νων συγ­γρα­φέ­ων σύν­το­μου δι­η­γή­μα­τος με­τα­φρα­σμέ­νων στὴν ἰ­τα­λι­κὴ γλώσ­σα, ἡ ἐν­τύ­πω­ση εἶ­ναι πὼς ἡ συ­νο­λι­κὴ ἰ­τα­λι­κὴ ἐκ­δο­τι­κὴ ὀ­πτι­κὴ πα­ρου­σι­ά­ζε­ται πο­σο­τι­κὰ ἀρ­κε­τὰ ὑ­πο­το­νι­κή, ἔ­χον­τας ὑ­πό­ψη τὸ πο­σο­τι­κὸ δυ­να­μι­κὸ ἀ­να­γνω­στῶν τοῦ πλη­θυ­σμοῦ κά­τι ποὺ στὴν ὁ­ρι­σμέ­νη πε­ρί­πτω­ση ἐμ­πλέ­κει καὶ τὴν ποι­ο­τι­κὴ συ­νι­στώ­σα.

       Τὸ ξε­κί­νη­μα τῆς προ­ε­τοι­μα­σί­ας τοῦ πα­ρόν­τος τό­μου ἔ­χει τὰ θε­μέ­λιά του ἀ­φε­νὸς στὴν εἰ­λι­κρι­νῆ καὶ μα­κρο­χρό­νια σχέ­ση φι­λί­ας τοῦ γρά­φον­τος μὲ τὸν Γιά­ννη Πα­τί­λη καὶ τὴν Ἡ­ρὼ Νι­κο­πού­λου καὶ ἀ­φε­τέ­ρου στὴ γνώ­ση του καὶ συ­νεί­δη­ση τῆς λο­γο­τε­χνι­κῆς καὶ ἀν­θρώ­πι­νης ἀ­ξί­ας τῶν δύο συ­νο­μι­λη­τῶν του ὄ­χι μό­νον ἀ­να­φο­ρι­κὰ μὲ τὸ προ­σω­πι­κό τους ἔρ­γο, τὴν ποι­η­τι­κὴ καὶ καλ­λι­τε­χνι­κὴ πα­ρα­γω­γή τους, ἀλ­λὰ καὶ ὅ­σον ἀ­φο­ρᾶ τὴν ἐ­κτε­νῆ ἐμ­πει­ρί­α τους καὶ κρι­τι­κὴ ἀ­φο­μοί­ω­ση τῶν ἐ­θνι­κῶν καὶ παγ­κο­σμί­ων θε­ω­ρή­σε­ων μέ­σα στὶς ὁ­ποῖ­ες ἐ­ξε­λίσ­σε­ται τὸ σύν­το­μο δι­ή­γη­μα αὐ­τὰ τὰ τε­λευ­ταῖ­α σα­ράν­τα χρό­νια.

       (πα­ρεν­θε­τι­κά, νὰ μὴ ξε­χνᾶ­με ἐ­πί­σης καὶ τὴν εὐ­ρεί­α συ­νερ­γα­σί­α τοῦ Πλα­νο­δί­ου καὶ τοῦ ἰ­τα­λι­κοῦ Fer­men­ti τὸ ἔ­τος 2007 μὲ τὴν ἀ­μοι­βαί­α πα­ρου­σί­α­ση σὲ Ἰ­τα­λί­α καὶ Ἑλ­λά­δα τῶν ἀν­τι­προ­σω­πευ­τι­κό­τε­ρων συγ­χρό­νων ἀν­τί­στοι­χα Ἑλ­λή­νων καὶ Ἰ­τα­λῶν ποι­η­τῶν, οἱ πρῶ­τοι σὲ ἐ­πι­μέ­λεια τοῦ γρά­φον­τος, οἱ δεύ­τε­ροι σὲ ἐ­πι­μέ­λεια τῶν Γιά­ννη Παπ­πᾶ καὶ Σω­τή­ρη Πα­στά­κα.)

       Τὸ πα­ράλ­λη­λο ἱ­στο­λό­γιο τοῦ Πλα­νο­δί­ου, πα­ρο­μοί­ως τῶν Νι­κο­πού­λου-Πα­τί­λη, ἀ­πο­κτᾶ ἐ­ξέ­χου­σα θέ­ση καὶ στὸν ὄν­τως ἄ­κρως ἀν­τα­γω­νι­στι­κὸ το­μέ­α τοῦ Ἰν­τερ­νέτ, ἀρ­χι­κὰ μέ­σα στὴ γε­νι­κὴ λο­γο­τε­χνι­κὴ δη­μι­ουρ­γί­α καὶ στὴ συ­νέ­χεια στὸ πιὸ ἐ­ξει­δι­κευ­μέ­νο, δυ­να­μι­κὰ ἀ­να­δυ­ό­με­νο πε­ρι­βάλ­λον τῆς σύν­το­μης ἀ­φή­γη­σης, τό­σο ὥ­στε σή­με­ρα νὰ εἶ­ναι ἡ κύ­ρια καὶ ἡ πλέ­ον ἀ­ξι­ό­πι­στη ἑλ­λη­νι­κή, ἴ­σως ὅ­μως καὶ εὐ­ρω­πα­ϊ­κὴ πη­γὴ ἐ­τού­της τῆς πνευ­μα­τι­κῆς πα­ρα­γω­γῆς.

Ἀρ­κε­τὰ κο­πι­α­στι­κὴ ὑ­πῆρ­ξε ἡ «συλ­λο­γὴ» τῶν 45 συγ­γρα­φέ­ων κα­τα­χω­ρη­μέ­νων στὸν πα­ρόν­τα τό­μο, μιὰ ἐ­πι­λο­γὴ μέ­σα στὴν ὁ­ποί­α ὁ ὑ­πο­γραμ­μέ­νος, σὲ συν­το­νι­σμὸ μὲ τὴν Ἡ­ρὼ Νι­κο­πού­λου καὶ ἐ­πω­φε­λού­με­νος ἀ­πὸ τὴν ἀ­πό­λυ­τη δι­κή της οἰ­κει­ό­τη­τα καὶ γνώ­ση τοῦ ἀ­φη­γη­μα­τι­κοῦ εἴ­δους, μπό­ρε­σε νὰ ἐν­το­πί­σει καὶ νὰ ξε­χω­ρί­σει ση­μαν­τι­κὲς καὶ ἀν­τι­προ­σω­πευ­τι­κὲς ἐκ­φρά­σεις τῆς σύγ­χρο­νης ἑλ­λη­νι­κῆς πα­ρα­γω­γῆς μι­νι-δι­η­γη­μά­των ἤ, γιὰ νὰ ἀ­κρι­βο­λο­γοῦ­με, «δι­η­γη­μά­των-μπον­ζά­ι», στὸν πε­τυ­χη­μέ­νο ὁ­ρι­σμὸ ποὺ οἱ ἴ­διοι Πα­τί­λης-Νι­κο­πού­λου ἐ­πι­νό­η­σαν.

       Ἐ­ξαι­ρε­τι­κὰ ἀ­πο­δο­τι­κή, ὡς ἐκ τού­του, ὑ­πῆρ­ξε λοι­πὸν ἡ συ­νερ­γα­σί­α με­τα­ξὺ τοῦ γρά­φον­τος καὶ τῶν δύ­ο ποι­η­τῶν-συγ­γρα­φέ­ων-κρι­τι­κῶν: πα­ρου­σί­α­σε του­τέ­στιν στὰ ἰ­τα­λι­κὰ σα­ράν­τα πέν­τε Ἕλ­λη­νες δη­μι­ουρ­γοὺς γεν­νη­θέν­τες μέ­σα σὲ μιὰ πεν­τη­κον­τα­ε­τί­α, ἀ­πὸ τὸ 1936 ὡς τὸ 1984 καὶ μιὰ εὐ­ρεί­α θε­μα­τι­κὴ ποι­κι­λί­α, πρω­τό­τυ­πη στὴ σύλ­λη­ψη καὶ ρη­μα­τι­κὴ ἔκ­φρα­ση, μὲ το­νι­σμοὺς ἄ­με­σου αἰ­σθη­μα­τι­κοῦ ἀν­τί­κτυ­που καὶ εὐ­θεί­ας ψυ­χο­λο­γι­κῆς δέ­σμευ­σης.

       Ἔ­τσι βρί­σκου­με κεί­με­να σουρ­ρε­α­λι­στι­κοῦ πε­ρι­βάλ­λον­τος καὶ το­νι­κό­τη­τας, ἄλ­λα μὲ ἕ­ναν ζω­η­ρὸ ρε­α­λι­σμό, ἄλ­λα ἀ­κό­μα μὲ συγ­κι­νη­σια­κὲς αἰ­σθη­μα­τι­κὲς τρυ­φε­ρό­τη­τες καὶ ἄλ­λα μὲ πε­ρι­πλα­νώ­με­νες ἀ­φαι­ρε­τι­κὲς ἐ­ξάρ­σεις. Ἄλ­λα, τέ­λος, χι­ου­μο­ρι­στι­κὰ ἢ γε­μά­τα βα­σα­νι­στι­κὴ κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα ἢ πυ­κνὴ σά­τι­ρα ἢ ἐ­κτε­τα­μέ­νη πο­λυ­δι­ά­στα­τη φαν­τα­σί­α.

       Ἡ ἐ­πι­λο­γὴ ποὺ ἔ­γι­νε προ­βλέ­πει δυ­ὸ δι­η­γή­μα­τα γιὰ κά­θε συγ­γρα­φέ­α, δη­λα­δὴ ἕ­να σύ­νο­λο 90 δι­η­γη­μά­των. Εἴ­κο­σι τέσ­σε­ρεις εἶ­ναι οἱ ἄν­δρες, ἐ­νῶ εἴ­κο­σι μία εἶ­ναι οἱ γυ­ναῖ­κες συγ­γρα­φεῖς.

       Καὶ πρό­κει­ται ἀ­σφα­λῶς γιὰ τὴν πρώ­τη, ἕ­ως τώ­ρα, καὶ μο­να­δι­κή, ἀπ’ ὅ,τι προ­κύ­πτει, ἀν­θο­λο­γί­α τοῦ μι­κροῦ δι­η­γή­μα­τος στὰ ἰ­τα­λι­κά, ἕ­να πρω­τό­λει­ο ση­μεῖ­ο ἐκ­κί­νη­σης —εἶ­ναι ἡ προσ­δο­κί­α— πε­ραι­τέ­ρω ἐ­ξε­λί­ξε­ων εἴ­τε στὴ πρω­τό­τυ­πη ἰ­τα­λι­κὴ δη­μι­ουρ­γί­α τοῦ εἴ­δους με­τα­φε­ρό­με­νο σὲ ἄλ­λες ξέ­νες γλῶσ­σες εἴ­τε στὴν με­τα­φρα­στι­κὴ πα­ρα­γω­γὴ στὴν ἰ­τα­λι­κὴ ἀ­πὸ ἄλ­λες γλῶσ­σες, προ­παν­τὸς ἱ­σπα­νό­φω­νες, με­γά­λης γε­ω­γρα­φι­κῆς ἔ­κτα­σης, ἀλ­λὰ καὶ ἀγ­γλό­φω­νες.

       Ἀ­κρι­βῶς στὸ λα­τι­νο-ἀ­με­ρι­κα­νι­κὸ καὶ ἱ­σπα­νι­κὸ πε­ρι­βάλ­λον ἔ­τυ­χε εὐ­ρεί­ας ὑ­πο­δο­χῆς καὶ ἀν­τα­νά­κλα­σης ἡ ση­μαν­τι­κή, ὡς πρὸς τὸ μέ­γε­θος καὶ τὸν ἀ­ριθ­μὸ συγ­γρα­φέ­ων ἀν­θο­λο­γί­α ποὺ δη­μο­σι­εύ­τη­κε πρὶν ἀ­π’ ἕ­ναν χρό­νο στὴν Ἱ­σπα­νί­α μὲ ἐ­πι­μέ­λεια τοῦ Κων­σταν­τί­νου Πα­λαι­ο­λό­γου, ἀ­ξι­ό­λο­γου ἱ­σπα­νι­στῆ καὶ κα­θη­γη­τὴ Ἱ­σπα­νι­κῆς Λο­γο­τε­χνί­ας στὸ Πα­νε­πι­στή­μιο Θεσ­σα­λο­νί­κης, μα­ζὶ μὲ τὸν E­doar­do Lu­ce­na, κα­θη­γη­τὴ Ἱ­σπα­νι­κῆς Λο­γο­τε­χνί­ας καὶ Θε­ά­τρου στὸ Πα­νε­πι­στή­μιο Ἀ­θη­νῶν.

       Ἡ ἀν­θο­λο­γί­α, ἡ ὁ­ποί­α ὑ­πῆρ­ξε καὶ ἡ πρώ­τη τοῦ εἴ­δους στὴν Εὐ­ρώ­πη, μὲ τί­τλο Pro­ye­cto Gre­Que­ri­as – Anto­lo­gia del mi­nicu­e­nto gri­e­go con­te­mpo­ra­neo, ἐκ­δό­θη­κε στὴ πό­λη Μa­la­ga τὸ 2020 καὶ πε­ρι­έ­χει 78 δι­η­γή­μα­τα ἀν­τί­στοι­χων Ἑλ­λή­νων συγ­γρα­φέ­ων γεν­νη­θέν­των με­τα­ξὺ 1924 καὶ 1990, ἐκ τῶν ὁ­ποί­ων οἱ 47 ἄν­δρες καὶ οἱ 31 γυ­ναῖ­κες συγ­γρα­φεῖς, ἐ­νῶ τὰ δι­η­γή­μα­τα εἶ­χαν ἐκ­δο­θεῖ γιὰ πρώ­τη φο­ρὰ στὴν Ἑλ­λά­δα μέ­σα σὲ μιὰ χρο­νι­κὴ πε­ρί­ο­δο ἀ­πὸ τὸ 1977 ὣς τὸ 2019.

       Πρό­κει­ται γιὰ μιὰ ἀν­θο­λο­γί­α καρ­πὸς συλ­λο­γι­κῆς ἐρ­γα­σί­ας στὴν ὁ­ποί­α, ἐ­κτὸς ἀ­πὸ τοὺς δύ­ο προ­α­να­φερ­θέν­τες ἀν­θο­λό­γους, ὡς πρὸς τὴν συ­νερ­γα­σί­α, με­τά­φρα­ση καὶ ἐ­πι­θε­ώ­ρη­ση, συμ­με­τεῖ­χαν πά­νω ἀ­πὸ ἑ­βδο­μήν­τα πα­νε­πι­στη­μια­κοὶ φοι­τη­τὲς στὸ μά­θη­μα τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς Λο­γο­τε­χνί­ας στὴν Ἱ­σπα­νί­α, Ἀρ­γεν­τι­νή, Χι­λή, Με­ξι­κό, Οὐ­ρου­γουά­η καὶ Ἑλ­λά­δα.

       Ἔ­τσι, συμ­πε­ρα­σμα­τι­κά, ὁ συ­νο­λι­κὸς χῶ­ρος γιὰ τὸ μι­νι-δι­ή­γη­μα τῶν δύ­ο βι­βλί­ων ἀν­τι­προ­σω­πεύ­ει τὸ εὐ­ρύ­τε­ρο πα­νό­ρα­μα τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς λο­γο­τε­χνι­κῆς πα­ρα­γω­γῆς με­τα­φρα­σμέ­νο σὲ ξέ­νη γλώσ­σα σή­με­ρα – ὄ­χι μό­νο, για­τὶ ἐ­πί­σης, σὲ γε­νι­κὲς γραμ­μὲς ἐ­πὶ παγ­κο­σμί­ου ἐ­πι­πέ­δου, εἶ­ναι μιὰ ἀ­πὸ τὶς πλέ­ον ἐ­ξαν­τλη­τι­κὲς ἀν­θο­λο­γι­κὲς λύ­σεις αὐ­τοῦ του ἀ­φη­γη­μα­τι­κοῦ εἴ­δους ποὺ ἔ­χει ἀ­φι­ε­ρω­θεῖ σὲ μιὰ συγ­κε­κρι­μέ­νη χώ­ρα.

* * *

Ἐ­πί­με­τρο

ΑΝ ΜΗ ΤΙ ΑΛΛΟ, μέ­σα στὴ δι­α­δρο­μή του, κα­τὰ τὴ διά­ρκεια τῶν τε­λευ­ταί­ων σα­ράν­τα ἐ­τῶν, τὸ μι­κρό­τε­ρης πνο­ῆς δι­ή­γη­μα κα­τόρ­θω­σε νὰ ἀ­πο­κτή­σει μιὰ ἐ­ξαι­ρε­τι­κὴ ποι­κι­λί­α ὁ­ρι­σμῶν ἢ ἀ­πα­ριθ­μή­σε­ων.

       Κα­μί­α ἄλ­λη ἀ­φη­γη­μα­τι­κὴ μορ­φὴ δὲν εἶ­χε πο­τὲ τὴ «τύ­χη» ἢ τὴν «εὐ­και­ρία» νὰ τῆς «φι­λο­δω­ρή­σουν» ἕ­ναν τό­σο με­γά­λο ἀ­ριθ­μὸ «ἐ­ξη­γή­σε­ων» σχε­τι­κὰ μὲ τὴν ἐκ­φρα­στι­κὴ φύ­ση της: ὅ­λα ὀ­νό­μα­τα ποὺ θέ­λουν ἀ­κρι­βῶς νὰ «ἐ­ξη­γή­σουν» πῶς εἶ­ναι αὐ­τὴ ἡ μορ­φὴ γρα­φῆς, πῶς πα­ρου­σι­ά­ζε­ται στὴν ἀ­νά­γνω­ση, μέ­σα σὲ ποι­ά ὅ­ρια ὑ­λι­κῆς γρα­φῆς ἐ­ξε­λίσ­σε­ται.

       Πραγ­μα­τι­κὰ ἀ­πί­στευ­τη αὐ­τὴ ἡ τε­ρά­στια ποι­κι­λί­α προ­τά­σε­ων γιὰ νὰ ἐκ­φρα­στεῖ ἕ­να καὶ τὸ ἴ­διο πράγ­μα: τὸ βρα­χὺ δι­ή­γη­μα.

       Ἂς εἶ­ναι. Πο­λὺ πι­θα­νὸν καὶ ἐ­τού­τη ἡ ὑ­περ­χει­λί­ζου­σα, ὑ­περ­βο­λι­κὴ ρη­μα­τι­κὴ πολ­λα­πλό­τη­τα ἐμ­πί­πτει στοὺς κα­νό­νες, γρα­πτοὺς ἢ νο­η­τοὺς ἢ καὶ ἐ­πι­βε­βλη­μέ­νους ἀ­πὸ κά­ποι­α mens τῆς ση­με­ρι­νῆς μα­νια­κῆς παγ­κο­σμι­ο­ποί­η­σης, πι­θα­νόν, ποι­ός ξέ­ρει, προ­έρ­χε­ται καὶ θρέ­φε­ται ἀ­πὸ τὴν ἀ­νε­ξέ­λεγ­κτη, πά­λι ὑ­περ­βο­λι­κὴ τά­ση πρὸς τὶς πλέ­ον φαν­τα­σι­ό­πλη­κτες, κα­τ’ ἀ­νάγ­κη, δι­α­φο­ρο­ποι­ή­σεις ποὺ συ­νέ­χεια ἐ­πι­βάλ­λει ἡ ση­με­ρι­νὴ παγ­κο­σμι­ο­ποι­η­μέ­νη ὑ­παρ­ξια­κὴ «φι­λο­σο­φί­α».

       Ὁ­πό­τε, λοι­πόν, ἁ­πλὰ ἀ­πὸ στα­τι­στι­κὴ ἄ­πο­ψη ἂς ἀ­πα­ριθ­μή­­σου­με τὰ βα­πτι­στι­κὰ ὀ­νό­μα­τα αὐ­τῆς τῆς λο­γο­τε­χνι­κῆς μορ­φῆς ἡ ὁ­ποί­α φαί­νε­ται νὰ ἔ­χει γιὰ τὰ κα­λὰ ρι­ζώ­σει σὲ ὅ­λες σχε­δὸν τὶς εὐ­ρω­πα­ϊ­κὲς χῶ­ρες καὶ στὴν ἀ­με­ρι­κα­νι­κὴ ἤ­πει­ρο:

       mi­cro fi­ction, flash fi­ction, Kor­tprosa, mi­cro raz­kaz, micro­fic­cion, mini­fic­cion, rac­con­to-lam­po, mi­cro-rac­con­to, na­no-rac­con­to, rac­con­to-mi­nia­tu­ra, fic­cion mi­ni­ma, mi­cro rela­to, mi­cro-cuen­to, mi­nicuen­to, short short sto­ry, κλπ. κλπ. στὸ πλαί­σιο μιᾶς δυ­να­μι­κῆς ἐκ­φρα­στι­κῆς ἀ­νά­πτυ­ξης καὶ πράγ­μα­τι πλού­σιας σὲ εὐ­τυ­χεῖς θε­μα­τι­κὲς πα­ραλ­λα­γές, ἱ­κα­νῆς νὰ προ­α­ναγ­γέλ­λει μιὰ ἀ­συγ­κρά­τη­τη δι­α­δρο­μὴ καὶ ἕ­να φω­τει­νὸ μέλ­λον ἐ­πι­τυ­χι­ῶν.

       Οὔ­τε λί­γο οὔ­τε πο­λὺ μι­λᾶ­με καὶ γιὰ ἕ­να «ar­te pig­meo» (Ped­ro de Mi­guel, El mi­cror­rela­to: e­se ar­te pig­meo στὸ Ca­sa Di­gi­tal Ciu­dad Se­va), ὅ­πως μὲ ζω­η­ρὸ ρε­α­λι­σμὸ ὑ­πο­δη­λώ­νε­ται τὸ ρη­μα­τι­κὸ μέ­γε­θος ἐ­τού­της τῆς ἀ­φη­γη­μα­τι­κῆς τέ­χνης.

       Τέ­λος πάν­των, ὅ­πως καὶ νὰ προσ­δι­ο­ρί­ζε­ται αὐ­τὸ τὸ βρα­χὺ ἀ­φή­γη­μα ἔ­χει ὁ­λο­κλη­ρω­μέ­να σκι­α­γρα­φή­σει τὶς τε­χνι­κὲς δι­α­τυ­πώ­σεις τῆς δι­α­δι­κα­σί­ας του, ἔ­τσι ὥ­στε νὰ μπο­ρεῖ σή­με­ρα νὰ πα­ρου­σι­ά­ζε­ται μέ­σα σὲ ἕ­να ἔν­δυ­μα βα­σι­κὰ «κα­νο­νο­ποι­η­μέ­νο» καὶ τέ­λει­ο ὡς πρὸς τὴν ἰ­σορ­ρο­πί­α με­τα­ξὺ μορ­φῆς καὶ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου, μέ­σα σὲ ἄ­ψο­γα χα­ραγ­μέ­νες συν­τε­ταγ­μέ­νες ὅ­πως ἡ «συν­το­μί­α», ἡ «νο­η­μα­τι­κὴ συμ­πύ­κνω­ση», ἡ «ὀρ­θο­έ­πεια» καὶ ἡ «ἀ­φη­γη­μα­τι­κὴ οἰ­κο­νο­μί­α» (βλ. τὸ ση­μαν­τι­κὸ κεί­με­νο τῶν Δ.Ἰ. Χρι­στο­δού­λου καὶ L. Zavala, «Μι­κρο­μυ­θο­πλα­σί­α: κύ­ρια χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, θε­ω­ρη­τι­κὲς προ­σεγ­γί­σεις καὶ προ­ο­πτι­κές» στὸ Ἡ. Νι­κο­πού­λου – Γ. Πα­τί­λης, Ἱ­στο­ρί­ες Μπον­ζά­ι ’15).

       Ἡ κα­τα­γω­γή του ἔ­χει εὐ­ρέ­ως ἐ­ξε­ρευ­νη­θεῖ καὶ συ­ζη­τη­θεῖ ἀ­να­τρέ­χον­τας ἕ­ως τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ ἀρ­χαι­ό­τη­τα γιὰ νὰ κα­τα­λή­ξει σή­με­ρα, ἀ­π’ τὸ ἥ­μι­συ πε­ρί­που τοῦ 1900 καὶ με­τά, καὶ στὴ συ­νέ­χεια νὰ ἀν­τα­να­κλᾶ μὲ τὸν κα­λύ­τε­ρο τρό­πο καὶ τε­λι­κὰ νὰ ἔ­χει ὁ­ρι­στι­κο­ποι­ή­σει, μέ­σα ἀ­πὸ δι­α­φο­ρο­ποι­η­μέ­νες λα­ϊ­κὲς προ­φο­ρι­κὲς πα­ρα­δό­σεις, ἀ­φ’ ἑ­νός, καὶ δι­δα­κτι­κὲς λο­γο­τε­χνί­ες ἀ­φ’ ἑ­τέ­ρου, τὴν ἰ­δέ­α τῆς γε­νι­κευ­μέ­νης ρυθ­μι­κο-συγ­κε­κομ­μέ­νης ἐ­ξέ­λι­ξης τοῦ σύγ­χρο­νου τρό­που ζω­ῆς, γορ­γοῦ, ἁλ­μα­τώ­δους, πε­ρι­ε­λισ­σό­με­νου, κυ­μαι­νό­με­νου, στὸ ἔ­πα­κρο ρη­τοῦ, σφο­δρὰ πει­ρα­μα­τι­κοῦ, ἐ­ξό­χως ἰν­τερ­νε­τι­κοῦ.

       Ἀ­φο­ρι­σμοί, ἐ­πι­γράμ­μα­τα, πα­ρα­μύ­θια, ἀ­νέκ­δο­τα, πα­ρα­βο­λές, χα­ϊ­κοὺ φαί­νε­ται νὰ ἀ­πο­τε­λοῦν τὴν «εὐ­γε­νῆ» κα­τα­γω­γή, ἀρ­χαί­α καὶ με­σαι­ω­νι­κή, αὐ­τοῦ τοῦ σύν­το­μου δι­η­γή­μα­τος ἢ ἀλ­λι­ῶς «μι­κρο­μυ­θο­πλα­σί­ας», ὅ­πως γί­νε­ται προ­φα­νὲς στὴν ἄ­κρως πα­ρα­στα­τι­κὴ ἑλ­λη­νι­κὴ ἔκ­φρα­ση – μιὰ λο­γο­τε­χνι­κὴ σύν­θε­ση ἡ ὁ­ποί­α, προ­ερ­χό­με­νη ἀ­πὸ τὴν ζω­ο­γό­νο ἐμ­πει­ρί­α ἀ­μέ­τρη­των συ­νερ­γα­σι­ῶν σὲ πε­ρι­ο­δι­κὰ καὶ ἀν­θο­λο­γι­κὲς ἐ­πι­λο­γὲς τὸν πε­ρα­σμέ­νο αἰ­ώ­να, μπό­ρε­σε ἀ­κο­λού­θως νὰ συλ­λέ­ξει τὶς κα­λύ­τε­ρες ἐκ­βά­σεις τῶν ση­με­ρι­νῶν τε­χνο­λο­γι­ῶν ἐ­πι­κοι­νω­νί­ας καὶ πλη­ρο­φό­ρη­σης γιὰ νὰ πε­τύ­χει τὸ με­γα­λύ­τε­ρο πο­σο­στὸ δι­ά­δο­σης, ἀ­πο­κτών­τας ταυ­τό­χρο­να μιὰ ὑ­πε­ρα­ξί­α, μιὰ ποι­ο­τι­κὴ ἀ­να­βάθ­μι­ση.

       Πάν­τως δὲν μπο­ροῦ­με νὰ ἀ­γνο­ή­σου­με μιὰ ἰ­δι­αι­τε­ρό­τη­τα πού, κα­τὰ τὴ γνώ­μη μας, συ­νέ­βα­λε τὰ μέ­γι­στα στὴν ἐ­πέ­κτα­ση (δι­ά­χυ­ση) τοῦ μι­κρο­δι­η­γη­μα­τι­κοῦ εἴ­δους: δη­λα­δὴ τὸ ὅ­τι ἡ προ­ο­δευ­τι­κὴ καὶ τα­χεί­α προ­βο­λὴ τοῦ μι­κροῦ ἕ­ως καὶ πο­λὺ μι­κροῦ δι­η­γή­μα­τος πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε μέ­σα στὰ ὄν­τως ἐ­κτε­τα­μέ­να σύ­νο­ρα μιᾶς ὁ­λό­κλη­ρης γλωσ­σι­κῆς ἠ­πεί­ρου, τῆς ἱ­σπα­νό­φω­νης, καὶ ὄ­χι σὲ κά­ποι­α ἐ­δα­φι­κὰ πε­ρι­ο­ρι­σμέ­νη σφαί­ρα πο­λι­τι­στι­κῆς ἐ­πιρ­ρο­ῆς – ὄ­χι μό­νο, ἀλ­λὰ ἐ­πί­σης ἡ πρω­το­βου­λί­α σύλ­λη­ψης, ὀρ­γά­νω­σης καὶ δι­ά­δο­σης τοῦ μι­κρο­α­φη­γη­μα­τι­κοῦ «φα­νό­με­νου» ἀ­νή­κει, ἤ­δη ἀ­πὸ τὸ 1981, στὴ Κου­βα­νὴ με­λε­τή­τρια Do­lo­res Mer­ce­des Koch μὲ τὸ πα­ρα­δειγ­μα­τι­κὸ δο­κί­μιό της «El mi­cro-re­la­to en Me­xi­co: Tor­ri, Ar­reo­la, Mon­ter­ro­so», δη­μο­σι­ευ­μέ­νο στὴ Νέ­α Ὑ­όρ­κη.

       Αὐ­τὸ ση­μαί­νει πώς, πρὶν ἀ­πὸ τὴν ἐκ­πλη­κτι­κὴ ἐ­ξέ­λι­ξη αὐ­τοῦ τοῦ εἴ­δους, καὶ ἀ­κό­μη πρὶν ἀ­πὸ τὸ 1981, μπό­ρε­σε νὰ πραγ­μα­το­ποι­η­θεῖ μιὰ μα­κρὰ δι­α­δι­κα­σί­α ἔ­ρευ­νας καὶ με­λέ­της τῆς ὁ­ποί­ας τὸ οὐ­σι­α­στι­κὸ καὶ πλού­σιο μέ­γε­θος ὀ­φεί­λει σί­γου­ρα τὴν πυ­κνὴ ἐ­πέ­κτα­ση καὶ ἐ­πί­πτω­σή του στὸ δει­νὸ ἑ­νο­ποι­η­τι­κὸ στοι­χεῖ­ο ποὺ εἶ­ναι ἡ γλώσ­σα, στὴ προ­κει­μέ­νη πε­ρί­πτω­ση, καὶ κα­τ’ ἀρ­χάς, ἡ ἱ­σπα­νι­κή, συμ­πε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων τῶν ζων­τα­νῶν νό­τιο-ἀ­με­ρι­κα­νι­κῶν πα­ραλ­λα­γῶν της.

       Χῶ­ρες ὅ­πως τὸ Πε­ροῦ, ἡ Ἀρ­γεν­τι­νή, ἡ Βε­νε­ζου­έ­λα, ἡ Χι­λή, ἡ Κο­λομ­βί­α, τὸ Με­ξι­κό, διὰ μέ­σου τῆς γλωσ­σι­κῆς μη­τέ­ρας-πα­τρί­δας Ἱ­σπα­νί­ας, κα­νο­νι­κὰ καὶ στα­θε­ρὰ με­ρί­μνη­σαν τὴν ὀρ­γα­νω­τι­κὴ θε­με­λί­ω­ση πρό­σφο­ρων δι­ε­τῶν συ­νε­δρί­ων μέ­σῳ τοῦ ἔρ­γου τῶν ὁ­ποί­ων πα­γι­ο­ποι­ή­θη­καν στα­δια­κὰ ἐμ­πει­ρί­ες καὶ πει­ρα­μα­τι­σμοί, ἀ­νοί­χθη­καν νέ­οι δη­μι­ουρ­γι­κοὶ ὁ­ρί­ζον­τες, προσ­δι­ο­ρί­στη­καν κρί­σι­μες προσ­λή­ψεις καὶ ἀ­να­λύ­σεις, ἀ­πο­σα­φη­νί­στη­καν πε­ραι­τέ­ρω τε­χνι­κὸ-τυ­πι­κὲς ἀ­παι­τή­σεις καὶ προ­ο­πτι­κὲς τε­λει­ο­ποί­η­σης.

       Θε­ω­ροῦ­με ὡ­σαύ­τως ὅ­τι τὸ μι­κρο-δι­ή­γη­μα διὰ μέ­σου τῆς με­ξι­κα­νι­κῆς γε­ω­γρα­φι­κῆς γειτ­νί­α­σης ἐγ­κα­τα­στά­θη­κε μὲ ἔ­ξο­χες καὶ πρω­τό­τυ­πες προ­βο­λὲς ἐ­ξέ­λι­ξης στὶς Ἡ­νω­μέ­νες Πο­λι­τεῖ­ες τῆς Ἀ­με­ρι­κῆς, ἐ­ξάλ­λου σί­γου­ρα ἐν­θυ­μού­με­νες ὅ­σα, πρὶν ἀ­πὸ ἕ­ναν αἰ­ώ­να, εἶ­χε προ­α­ναγ­γεί­λει καὶ δι­α­κη­ρύ­ξει ἕ­νας δι­κός τους ἐ­πι­φα­νὴς προ­γε­νέ­στε­ρος λο­γο­τέ­χνης, ὁ Ed­gar Al­lan Poe.

       Συγ­γρα­φεῖς ὅ­πως ὁ Gar­cia Mar­ques, ὁ Ju­lio Cor­tá­sar, ὁ Ru­bén Da­río, ὁ Jor­ge Luis Bor­ges, ὁ Ra­mon Go­mez de la Ser­na, ὁ Le­opol­do Lu­go­nes, ὁ Jo­sé Arreola, ὁ Vi­cente Gar­cia Hui­do­bro, ὁ E­doar­do Ga­le­a­no, ὁ A­dol­fo Bioy Ca­sa­res, στὴν ἱ­σπα­νό­φω­νη λο­γο­τε­χνί­α, ἀλ­λὰ καὶ ὁ Johm Up­di­ke, ὁ Franz Kaf­ka, ὁ An­ton Če­chov, ὁ Er­nest He­min­gway, ὁ Tho­mas Ber­hard, ὁ Ho­ward Love­craft, ὁ I­ta­lo Cal­vi­no σὲ ἄλ­λες λο­γο­τε­χνί­ες ἀ­πὸ τὰ τέ­λη τοῦ 1800 ἕ­ως τὸ πλέ­ον «ὥ­ρι­μο» 1900 καὶ τὰ πρῶ­τα χρό­νια τοῦ 21ου αἰ­ώ­να κα­τ’ ἐ­ξο­χὴν λάμ­πρυ­ναν τὸ σχῆ­μα καὶ τὸ πε­ρι­ε­χό­με­νο τοῦ σύν­το­μου δι­η­γή­μα­τος χο­ρη­γών­τας του τὸ νο­μι­μό­τε­ρο δι­καί­ω­μα ἰ­θα­γέ­νειας.

       Τε­λι­κά, τὸ σύν­το­μο δι­ή­γη­μα ἀ­πέ­κτη­σε πλέ­ον τέ­τοι­α πλη­ρό­τη­τα/τε­λει­ό­τη­τα ὥ­στε νὰ εἶ­ναι ἀ­πο­λύ­τως ἄ­το­πος καὶ πα­ρα­πλα­νη­τι­κὸς ὁ ὁ­ρι­σμὸς ποὺ γι’ αὐ­τὸ ἀ­κό­μη προ­τεί­νε­ται ὡς ἕ­να ὑ­πο­εῖ­δος τοῦ δι­η­γή­μα­τος, ἐν­νο­ών­τας βέ­βαι­ά το «με­γά­λο», ἐ­κτε­νὲς δι­ή­γη­μα.

       Χω­ρὶς νὰ ξε­χνᾶ­με τὴν θε­μα­τι­κή του προ­έ­λευ­ση καὶ τὴν ὁ­πωσ­δή­πο­τε λαν­θα­σμέ­να ἐκ­φρα­σμέ­νη το­πο­θέ­τη­ση βα­σι­σμέ­νη πά­νω σε ἀ­πο­κλει­στι­κὰ πο­σο­τι­κὰ κρι­τή­ρια δι­α­φο­ρο­ποί­η­σής του ὑ­πὸ τὴν ἔν­νοι­α κα­τὰ κά­ποι­ο τρό­πο τοῦ «ἐ­λατ­τω­μα­τι­κοῦ κα­νο­νι­κοῦ δι­η­γή­μα­τος» ἢ ἀ­κό­μα καὶ ὡς τε­χνη­έν­τως «μέ­ρος» ἢ «σύ­νο­ψη» ἑ­νὸς «μεί­ζο­νος δι­η­γή­μα­τος», στὴν τρέ­χου­σα κα­τά­στα­ση πραγ­μά­των τὸ status τοῦ μι­κρo-δι­η­γή­μα­τος εἶ­ναι ἐ­κεῖ­νο μιᾶς αὐ­τάρ­κους ὀν­τό­τη­τας, ἀ­νε­ξάρ­τη­της, ἡ ὁ­ποί­α οὐ­δό­λως εἶ­ναι μιὰ «μεί­ω­ση» μιᾶς δῆ­θεν «ἰ­δε­ώ­δους» με­γα­λύ­τε­ρης δι­ά­στα­σης, ἀλ­λὰ πραγ­μα­τι­κὰ ἕ­νας ἀ­φη­γη­μα­τι­κὸς πυ­ρή­νας ἀ­πό­λυ­της καὶ αὐ­τό­νο­μης στε­ρε­ό­τη­τας σκο­πῶν καὶ λύ­σε­ων.

       Μὲ λί­γα λό­για, ἕ­να αὐ­το­τε­λὲς εἶ­δος, νέ­ο καὶ πρω­τό­τυ­πο, «τὸ τέ­ταρ­το ἀ­φη­γη­μα­τι­κὸ εἶ­δος με­τὰ ἀ­πὸ τὸ μυ­θι­στό­ρη­μα, τὴ νου­βέ­λα καὶ τὸ δι­ή­γη­μα» (κα­τὰ τὴν ἀ­νά­λυ­ση καὶ ἐ­κτί­μη­ση τοῦ Κ. Πα­λαι­ο­λό­γου στὸ Ἡ­ρὼ Νι­κο­πού­λου-Γιά­ννης Πα­τί­λης «Micro cuento ἢ miniδι­ή­γη­μα» στὸν τό­μο Ἱ­στο­ρί­ες Μπον­ζά­ι ’16), ἀρ­χέ­τυ­πο, μὲ ἀ­πο­κλει­στι­κὴ δι­κή του ζω­ὴ καὶ δι­κές του, ἔμ­φυ­τες καὶ ἀ­να­παλ­λο­τρί­ω­τες πυ­κνό­τη­τες καὶ ἀ­φη­γη­μα­τι­κὴ οἰ­κο­νο­μί­α, ὅ­λα προ­τε­ρή­μα­τα ποὺ κα­μί­α σχέ­ση δὲν ἔ­χουν μὲ κά­ποι­ο αὐ­το­α­πο­κα­λού­με­νο «πρό­γο­νο δι­ή­γη­μα».

       Αὐ­τό­νο­μες ἀν­θο­λο­γί­ες, συλ­λο­γές, ἐκ­δό­σεις σύν­το­μων δι­η­γη­μά­των κυ­κλο­φο­ροῦν πλέ­ον παν­τοῦ. Σε­μι­νά­ρια καὶ συ­νέ­δρια δι­ά­δο­σης δι­ορ­γα­νώ­νον­ται ἔ­στω καὶ προ­σώ­ρας, κα­τὰ κα­νό­να, σὲ χῶ­ρες ἱ­σπα­νι­κῆς κουλ­τού­ρας καὶ ὡς ἐ­πὶ τὸ πλεῖ­στον κα­ταρ­τι­σμέ­να ἀ­πὸ λο­γο­τε­χνι­κὲς προ­σω­πι­κό­τη­τες ἱ­σπα­νό­φω­νης προ­έ­λευ­σης.

       Ὡ­στό­σο ὄ­χι λι­γό­τε­ρο ἐ­νερ­γὸ εἶ­ναι καὶ τὸ πε­ρι­βάλ­λον τοῦ μι­κροῦ δι­η­γή­μα­τος στὶς ΗΠΑ χά­ρη στὸν Ja­mes Tho­mas καὶ Ro­bert Sha­pard μὲ τὶς δύο ἀν­θο­λο­γί­ες Flash Fi­ction τοῦ 1992 καὶ Flash Fi­ction I­nter­na­tio­nal – very short Sto­ries from A­round the World Pa­per­back, μὲ 86 δι­η­γή­μα­τα ἀ­πὸ συγ­γρα­φεῖς εἴ­κο­σι τεσ­σά­ρων δι­α­φο­ρε­τι­κῶν χω­ρῶν σὲ Εὐ­ρώ­πη, Ἀ­σί­α, Ἀ­φρι­κή, Αὐ­στρα­λί­α καὶ τὶς δύ­ο Ἀ­με­ρι­κές.

       Πρὶν ἀ­πὸ ὀ­κτὼ χρό­νια, τὸ 2014, δι­ορ­γα­νώ­θη­κε ἐ­πί­σης καὶ τὸ πρῶ­το συ­νέ­δριο ἐ­κτὸς ἱ­σπα­νο-εὐ­ρω­πα­ϊ­κῆς πε­ρι­ο­χῆς: τὸ Ὄ­γδο­ο Συ­νέ­δριο τῆς σει­ρᾶς ἔ­λα­βε χώ­ρα στὸ Ken­tu­cky τῶν Ἡ­νω­μέ­νων Πο­λι­τει­ῶν ὅ­που, με­τα­ξὺ τῶν συμ­με­τε­χόν­των, ἐν­δι­α­φέ­ρου­σες ὑ­πῆρ­ξαν καὶ οἱ πα­ρου­σί­ες συγ­γρα­φέ­ων ἀ­πὸ τὴν Ἀγ­γλί­α, τὴν Ἑλ­βε­τί­α, τὴν Ἰσ­λαν­δί­α, ἐ­κτὸς βέ­βαι­α ἀ­πὸ ἐ­κεῖ­νες τῶν ΗΠΑ καὶ φυ­σι­κά των λα­τι­νο-ἀ­με­ρι­κα­νῶν, ὡς συ­νή­θως πλει­ο­ψη­φι­κές.

       Ὅ­πως καὶ νά ‘ναι, ἐ­ξάλ­λου, ἄ­ξια λό­γου ὑ­πῆρ­ξε καὶ ἡ δι­α­πί­στω­ση τοῦ εἰ­δι­κοῦ ἐν­δι­α­φέ­ρον­τος ποὺ ἐ­ξέ­φρα­σαν οἱ ἑλ­βε­τι­κὲς ἀ­κα­δη­μα­ϊ­κὲς ἀρ­χὲς στὴν προ­ώ­θη­ση ὀρ­γά­νω­σης συ­νε­δρια­κῶν συ­ναν­τή­σε­ων μὲ ἀ­φορ­μὴ τὸ σύν­το­μο δι­ή­γη­μα σὲ ἑλ­βε­τι­κὲς πό­λεις, ὅ­περ ὑ­πο­τί­θε­ται πὼς ἀν­τι­στοι­χεῖ μὲ μιὰ ἐ­ξί­σου εἰ­δι­κὴ προ­σο­χὴ καὶ ἐμ­πλο­κὴ τῆς ἑλ­βε­τι­κῆς κουλ­τού­ρας ἀ­να­φο­ρι­κὰ μὲ τὸ σή­με­ρα τό­σο δι­α­δε­δο­μέ­νο λο­γο­τε­χνι­κὸ φαι­νό­με­νο τῆς μι­κρῆς δι­ή­γη­σης.

       Ἀν­τι­θέ­τως, ἡ Ἰ­τα­λί­α, ἡ Γαλ­λί­α. ἡ Γερ­μα­νί­α ἀ­πο­τε­λοῦν πα­ρα­δείγ­μα­τα ἀ­που­σί­ας κα­τὰ τὸ μᾶλ­λον ἢ ἧτ­τον αἰ­σθη­τῆς σὲ ὅ­λα τὰ ἕ­ως τώ­ρα σχε­τι­κὰ συ­νέ­δρια.

       Στὸ ἴ­διο προ­α­να­φερ­θὲν ἀ­με­ρι­κα­νι­κὸ συ­νέ­δριο γιὰ πρώ­τη φο­ρὰ τέ­θη­κε καὶ ἡ προ­ο­πτι­κὴ καὶ ἀ­νάγ­κη ἐ­πέ­κτα­σης τοῦ γλωσ­σο­λο­γι­κο-πο­λι­τι­σμι­κοῦ πε­δί­ου τοῦ μι­κρο-δι­η­γή­μα­τος πέ­ραν τοῦ πλέ­ον πα­γι­ω­μέ­νου, συ­νη­θι­σμέ­νου ἱ­σπα­νό­φω­νου κό­σμου καὶ προ­παν­τὸς στὴν εὐ­ρύ­τε­ρη εὐ­ρω­πα­ϊ­κὴ γε­ω­γρα­φι­κὴ πε­ρι­ο­χή, μὲ ἰ­δι­αί­τε­ρη μνεί­α στὸ σλα­βι­κὸ γλωσ­σι­κὸ τμῆ­μα μὲ τὰ συ­νο­λι­κὰ πά­νω ἀ­πὸ 200 ἑ­κα­τομ­μύ­ρια πλη­θυ­σμοῦ – ὑ­πο­νο­ού­με­νη πη­γὴ νέ­ου πνευ­μα­τι­κοῦ καὶ δη­μι­ουρ­γι­κοῦ πλού­του.

       Ὡς ἐκ τού­του θε­ω­ρή­θη­κε βα­σι­κὴ ἡ πρό­βλε­ψη πραγ­μα­το­ποί­η­σης στὸ μέλ­λον συ­νε­δρια­κῶν συ­­να­ντή­σε­ων καὶ μι­κρο-α­φη­γη­μα­τι­κῶν πα­ρα­γω­γῶν σὲ γλῶσ­σες δι­α­φο­ρε­τι­κὲς ἀ­πὸ τὴν ἱ­σπα­νι­κή, ὑ­πε­ρι­σχύ­ου­σα ἕ­ως σή­με­ρα.

       Πλη­ρο­φο­ρια­κὰ καὶ προ­σα­να­το­λι­στι­κά, τέ­λος, θε­ω­ροῦ­με χρή­σι­μο νὰ ἀ­να­φερ­θοῦ­με συ­νο­πτι­κὰ στὴ σει­ρὰ τῶν συ­νε­δρί­ων γιὰ τὸ σύν­το­μο δι­ή­γη­μα ποὺ ἔ­λα­βαν χώ­ρα ἀ­πὸ τὸ 1998 καὶ με­τά:

1ο Συ­νέ­δριο 1998 Πό­λη τοῦ Με­ξι­κοῦ (Με­ξι­κό)

2ο Συ­νέ­δριο 2002 Σα­λα­μάν­κα (Ἱ­σπα­νί­α)

3ο Συ­νέ­δριο 2004 Βαλ­πα­ρά­ι­ζο (Χι­λή)

4ο Συ­νέ­δριο 2006 Νε­σα­τὲλ (Ἑλ­βε­τί­α)

5ο Συ­νέ­δριο 2008 Νε­ου­κου­ὲν (Ἀρ­γεν­τι­νή)

6ο Συ­νέ­δριο 2010 Μπογ­κο­τὰ (Κο­λομ­βί­α)

7ο Συ­νέ­δριο 2012 Βε­ρο­λί­νο (Γερ­μα­νί­α)

8ο Συ­νέ­δριο 2014 Κεν­τά­κυ (ΗΠΑ)

9ο Συ­νέ­δριο 2016 Νε­ου­κου­ὲν (Ἀρ­γεν­τι­νή)

10ο Συ­νέ­δριο 2018 Σὰνκτ Γκάλ­λεν (Ἑλ­βε­τί­α)

       Ση­μει­ω­τέ­ον ὅ­τι ὅ­λα τὰ Συ­νέ­δρια ἕ­ως σή­με­ρα ἔ­χουν συν­το­νι­στεῖ ἀ­πὸ τὰ σχε­τι­κὰ πα­νε­πι­στη­μια­κὰ ἱ­δρύ­μα­τα στὶς ὡς ἄ­νω κα­τα­νο­μα­ζό­με­νες πό­λεις.

       Κα­τὰ τὰ ἄλ­λα, μιὰ λε­πτο­μέ­ρεια ποὺ δὲν πρέ­πει νὰ ἀ­γνο­η­θεῖ εἶ­ναι τὸ ὅ­τι γε­νι­κὰ ὅ­λα τὰ ὣς τώ­ρα Συ­νέ­δρια ἔ­χουν ἐ­πι­με­λη­θεῖ νο­τι­ο­α­με­ρι­κα­νι­κὲς λο­γο­τε­χνι­κὲς προ­σω­πι­κό­τη­τες.

       Ὅ­σον ἀ­φο­ρᾶ στὸ Συ­νέ­δριο ποὺ ἔ­πρε­πε νὰ εἶ­χε γί­νει τὸ 2020, ἀ­κυ­ρώ­θη­κε φυ­σι­κὰ λό­γῳ τῆς παν­δη­μί­ας Covid-19. Ἀ­βέ­βαι­η εἶ­ναι ἡ ἡ­με­ρο­μη­νί­α καὶ ὁ τό­πος τοῦ ἑ­πό­με­νου Συ­νε­δρί­ου.

(1) Πρό­κει­ται γιὰ τὸ κεί­με­νο «Ἱστο­ρί­ες Μπον­ζάι. Σκέ­ψεις γιὰ τὸ σύγ­χρο­νο δι­ήγη­μα καὶ τὶς ρί­ζες του.» τοῦ Γιά­ννη Πα­τί­λη, με­τα­φρα­σμέ­νο στὰ ἰ­τα­λι­κὰ γιὰ τὶς ἀ­νάγ­κες τῆς Ἀν­θο­λο­γί­ας ἀ­πὸ τὸν ἀν­θο­λό­γο Κρε­σέν­τσιο Σαν­τζί­λιο. (Σ.τ.Ἐ.)

Πη­γή: Il mi­cro-ra­con­to nel­la con­tempo­ra­nea let­tera­tu­ra gre­ca. Vo­lu­me an­to­lo­gi­co a cu­ra di Cre­scen­zio San­gi­glio, Fer­men­ti, Ro­ma, Φε­βρουά­ριος 2022.

Ὁ Kρε­σέν­τσιο Σαν­τζί­λιο (Cre­scen­zio San­gi­glio) γεν­νή­θη­κε στὴν Θεσ­σα­λο­νί­κη. Τε­λεί­ω­σε Κλα­σι­κὲς Σπου­δὲς καὶ Νο­μι­κά. Ὑ­πη­ρέ­τη­σε στὸ Ὑ­πουρ­γεῖ­ο τῶν Ἐ­ξω­τε­ρι­κῶν της Ἰ­τα­λί­ας. Δη­μο­σί­ευ­σε καὶ δη­μο­σι­εύ­ει ἄρ­θρα καὶ δο­κί­μια λο­γο­τε­χνι­κῆς κρι­τι­κῆς καὶ με­τα­φρά­σεις ἑλ­λη­νι­κῆς ποί­η­σης στὰ πιὸ ἔγ­κυ­ρα ἰ­τα­λι­κὰ λο­γο­τε­χνι­κὰ πε­ρι­ο­δι­κά. Ἔ­χει ἐ­πί­σης με­τα­φρά­σει πολ­λοὺς Ἰ­τα­λοὺς ποι­η­τὲς στὴν ἑλ­λη­νι­κὴ γλώσ­σα ἐ­νῶ ἔ­χει συ­νερ­γα­στεῖ καὶ μὲ ἑλ­λη­νι­κὰ λο­γο­τε­χνι­κὰ πε­ρι­ο­δι­κά.