Ου με εθέσπισεν

Του Γιάννη Σχίζα

……ο  Άλφρεντ Χίτσκοκ με τα  «Πουλιά» (1963) απεικόνιζε τον  πόλεμο που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε  πόλεμο ανθρώπου και φύσης, αν παραβλέπαμε ότι και ο άνθρωπος συνιστά φύση….

Μια φορά κι έναν καιρό κάποιοι   φαντασίωναν το θάνατο της φυσικότητας λόγω της ανθρώπινης παρέμβασης και της τεχνητής διατήρησης κάποιων άγριων ζώων  και  βιοτόπων . Παραγνώριζαν όμως  ότι το ανθρωπογενές περιβάλλον ήταν  εσαεί καταδικασμένο να είναι νησίδα μέσα σε ένα ευρύτερο  περιβάλλον : Με τον ίδιο τρόπο που  η ανθρώπινη  γνώση είναι   νησίδα  στον ωκεανό της άγνοιας – όπως γνωμάτευε ο Κλωντ  Λεβύ Στρως.

Είμαστε περικυκλωμένοι από τη φύση και μάλιστα με έναν πολυδιάστατο τρόπο –  εκτατικά αλλά και εις  βάθος. Έτσι όμως ή αλλιώς,  αυτό που ονομάζουμε σύμπαν έστω και αν  ο Μπιτσάκης επιμένει στον  μετριοπαθή τίτλο «κόσμος», συγκροτεί  ένα ανεξάντλητο  πλαίσιο χώρων, λειτουργιών και τοπίων. Ας μην αγχώνονται λοιπόν οι φυσιολάτρες, δεν υπάρχει  τέλος για τη λατρεία τους : 

Όπως στον σημερινό ορίζοντα δεν διαφαίνεται  τέλος για τους «χρήστες» της φύσης,  που είτε κερδοσκοπούν είτε καραδοκούν για τα γυρίσματα των καιρών και της πολιτικής μόδας.

Ο μεγάλος μουσικός  αλλά και ορειβάτης Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960)είχε πει κάποτε  «ανεβαίνω στα βουνά γιατί μ’ αρέσει να νικώ τα πράγματα, να τα κατακτώ», εκφράζοντας  τη βουλιμική τάση υπεροχής  του ανθρώπινου όντος στον περιβάλλοντα  κόσμο. Όμως τίποτε, ακόμη και η αστοχία ενός φυσιολάτρη μαέστρου, δεν μπορούσε να αποτρέψει   ένα ρεύμα    συμβιωτικό με τη φύση. Αμέσως μετά τον Μητρόπουλο ο  Άλφρεντ Χίτσκοκ με τα  «Πουλιά» (1963) απεικόνιζε τον  πόλεμο που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε  πόλεμο ανθρώπου και φύσης, αν παραβλέπαμε ότι και ο άνθρωπος συνιστά  φύση…

Το  οικολογικό  κίνημα  πρωτοστάτησε σε  μια διαχρονική καμπάνια  ανάπλασης των παραγωγικών δυνάμεων, κι αυτή η πρωτιά δεν του  συγχωρέθηκε ποτέ από τους «συνήθεις» πρωτοπόρους. Τα πράγματα πήγαιναν κάπου χωρίς τα καλύτερα  αποτελέσματα, μέχρι που η λεγόμενη κρίση φρέναρε  τον προβληματισμό γι αυτό που ο Μαρξ ονόμαζε «μεταβολισμό  ανθρώπου και  φύσης». Έκτοτε  κυριάρχησε το  μεταμαοϊκό  γνωμικό   «άσπρη γάτα-μαύρη γάτα- σημασία έχει να πιάνει τα ποντίκια».

Σήμερα, ζουμάροντας στον βαλκανικό μας χώρο, βιώνουμε μια ανάπτυξη που θέλει να καταβροχθίσει το γαλάζιο της πιο βαθιάς  λίμνης  στην Ευρώπη– που είναι η Οχρίδα- προκαλώντας  μεγάλη διεθνή  καμπάνια από  συναγωνιστές  της ΠΓΔΜ. Στην Ελλάδα  είναι σχεδόν συγκινητική  η δράση ενάντια στις τοπιοκτόνες  χερσαίες  ανεμογεννήτριες,   από το υστέρημα της πολιτικής ενέργειας κάποιων…

Τώρα πλέον, τέλος του 15,  ενώ  ζούμε μια ανακωχή εν αναμονή  νέων μέτρων για σώβρακα – που έλεγαν οι μάτσο παλαιάς κοπής-  τα  κοινόχρηστα και  δημόσια αγαθά  ζητούν υπεράσπιση.

Λέει ο μυθικός Τεύκρος, «ες Κύπρον, ου με εθέσπισεν», εννοώντας  το πλαίσιο που του  όρισε ο θεός να ζεί. Αυτό το πλαίσιο που μας όρισε η  φύση πρέπει κι εμείς να στηρίξουμε :  Ως άνθρωποι, Ευρωπαίοι, Βαλκάνιοι και Έλληνες.