Κηφισός

 Η ανέμελη «ταφή» των ρεμάτων της Αθήνας έδρεψε σε μεταγενέστερο χρόνο πικρούς καρπούς, όμως κάποτε θεωρήθηκε μεγάλο βήμα για τον «εκσυγχρονισμό» των λειτουργιών του αστικού χώρου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1939, όταν ξεκινούσε ένα σύνολο έργων για την μετατροπή της διαδρομής του Ιλισού στις λεωφόρους Μιχαλακοπούλου, Καλιρρόης κλπ., ο δικτάτωρ Μεταξάς εκφωνούσε λόγο θεμελίων με τη βαρυσήμαντη φράση : «Θάπτομεν τον Ιλισόν»…

Η επικάλυψη της κοίτης των ρεμάτων και σε μεταγενέστερη φάση η ολική ή μερική μετατροπή τους σε κλειστούς αγωγούς ομβρίων, αποτέλεσαν «δόκιμες παρεμβάσεις», τόσο ελκυστικές, «φθηνές» και «αποτελεσματικές», ώστε να έχουν την επιδοκιμασία και της σημερινής περιφερειακής αρχής. Από την άλλη πλευρά απουσίασε ένας σχετικά ευθύβολος λόγος,

που μακριά από διάφορες τεχνικές συζητήσεις και τεχνο-σοφολογιοτατισμούς  θα επέμενε στην ανάγκη μιας πολυλειτουργικής χρήσης των ρεμάτων, ενώ παράλληλα θα απέφευγε μια γκάφα ολκής : Και τέτοια ήταν η άποψη ότι οι μαιανδρισμοί των ρεμάτων ενισχύουν την αντιπλημμυρική λειτουργία τους, ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο ! Γιατί όπως και να το κάνουμε, η ευθεία είναι η συντομοτέρα πάσης άλλης γραμμής – κατά πως έλεγε η Ευκλείδια Γεωμετρία – μάλιστα δε όταν  αυτή η ευθεία είναι τσιμεντωμένη(!) , τότε αποτελεί τον ταχύτερο  δυνατό τρόπο για τον καλπασμό των υδάτων στον τελικό τους αποδέκτη…

Σήμερα και χωρίς διάθεση να μηρυκάσουμε  ιστορικές αναφορές εν μέσω κρίσης , ανατρέχω σε κάποιες παρατηρήσεις των Απόστολου  Παπαγεωργίου και Κώστα Τάτση, που έγιναν στον δικτυακό τόπο των Γεωτεχνικών ΠΕΕΓΚΕΠ :   

«Η ωραία κάρτα - φωτογραφία της κοίτης του Κηφισού απεικονίζει τον Κηφισό λίγο πριν την Ιερά Οδό, η οποία διασχιζει το ποτάμι πάνω στη διακρινόμενη τοξοτή γέφυρα.Ο Κηφισσός υπήρξε ο μεγαλύτερος ποταμός της Αττικής- μήκους 27 χιλιομέτρων – ΄που  αξιοποιήθηκε για πρώτη φορά στην εποχή του Αδριανού.

Ο αρχαίος παρακηφίσιος αγωγός νερού κατά μήκος του ποταμού -  30 έως 40 μ. από τη προς δυσμάς όχθη-  όδευε προς Πειραιά, σε βάθος περί τα 4-5 μέτρα. Ο αγωγός των Αθηνών, ο Αδριάνειος, που φέρνει ακόμα νερό στον Εθνικό Κήπο με φυσική ροή ,  ακολουθεί την Λεωφ. Κηφισίας το  Γηροκομείο, τους  Αμπελόκηπους και καταλήγει στο  Κολωνάκι.
 Σε διάφορες εκσκαφές θεμελιώσεων οικοδομών και για πασάλωση  για κάλυψη της κοίτης και χρήση της σαν λεωφόρο (π.χ. στη Λεωφόρο Α. Παπανδρέου που συνδέει την Εθνική οδό με το Ίλιον-Περιστέρι-Πετρούπολη) απαντήθηκε ο κεραμικός αγωγός καθέτου διαμέτρου 95 εκ. και οριζοντίου 50 εκ., με  σχήμα αυγού με το φαρδί μέρος τα πάνω και το στενό προς τα κάτω για δημιουργία έντονης ροής για τον αυτοκαθαρισμό του αγωγού. Τις οδεύσεις των αγωγών ανέφεραν μελέτες από το 1870 π.χ αυτή του Κορδέλλα για την ύδρευση των Αθηνών. Ορισμένα φρέατα των λαχανοκήπων της παρακηφίσιας καλλιεργούμενης έκτασης που έχουν σκεπαστεί πλέον, είχαν σκαφτεί με διεύρυνση στον κάθετο αεραγωγό (τουρκ. &  περσικά κανάτ) που υπήρχε περίπου κάθε 150-200 μέτρα κατά μήκος του, για την επίσκεψη του αγωγού με σκοπό τον καθαρισμό και τη συντήρηση. Τα φρέατα συνέχιζαν βαθύτερα για  την εύρεση του υδροφόρου ορίζοντα, ο οποίος δυστυχώς δεν έχει κατάλληλο για πόση νερό όπως σε όλο το λεκανοπέδιο της Αθήνας λόγω των χλωριόντων που περιέχει. Το συμπέρασμα είναι  ότι διοχέτευαν πόσιμο νερό για χρήση των κατοίκων και ο αγωγός αυτός ήταν σε ασφαλές βάθος ώστε να μην γίνει μίξη του νερού του ορεινού όγκου με το υποκείμενο υπόγλυφο νερό του Αθηναϊκού υδροφόρου ορίζοντα ,λόγω επικοινωνίας του αγωγού σε περίπτωση βλάβης του. Ο αγωγός μετέφερε νερό που συγκεντρώνονταν από τις πηγές στη νότια πλαγιά της Πάρνηθας π.χ. η πηγή της "Γιαννούλας" πάνω από τη Φυλη (Χασιά) απέναντι από τη Μονή Κλειστών και άλλες μικρότερες πηγές περιφερειακά στο βουνό μέχρι τη Δεκέλεια (Τατόϊ).