Εθνικός Κήπος

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 12.12.15

Στην τυπική λογική το άθροισμα είναι μεγαλύτερο των προσθετέων, όμως αυτό δεν συμβαίνει στον πραγματικό – διαλεκτικό κόσμο. Ένας Εθνικός κήπος + μια διαρκής έκθεση έργων τέχνης + κάποιες ασφαλτοστρώσεις +τσιμεντένια ρείθρα +  φωταψίες,   δεν  κάνουν   αναγκαστικά ένα κήπο πλουραλιστικότερο, αλλά  ένα  μόρφωμα τουρλού, άσχετο  με τις αρχικές ποιότητες του χώρου.

Η Αθήνα έχει υποφέρει από διάφορες  προσθέσεις, αν και έχει γλιτώσει από μια,  σοβαρότερη όλων : Ήταν η πρόσθεση του βασιλικού ανακτόρου του  Όθωνα  πάνω στο βράχο της Ακρόπολης….

Πριν λίγο καιρό  η Εταιρεία Φίλων του Εθνικού Κήπου(ΕΦΕΚ) προσέφυγε στο  Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των σχεδιασμών   μετατροπής του Κήπου σε υπαίθρια γκαλερί. Οι αναπλάσεις χώρων πρασίνου είναι γενικά μια πικραμένη ιστορία, αν κρίνει κανείς από την υπόθεση του Πάρκου Αγρινίου  και από άλλες περιπτώσεις.  Η πρόσφατη έκδοση των έργων του Γιώργου Ντούρου («Φύσις αλατόμητος») βρίθει τέτοιων υποθέσεων κιτσοειδούς  χαρακτήρα. Στην περίπτωση του Εθνικού Κήπου, το ΣτΕ απέρριψε  την προσφυγή της ΕΦΕΚ για λόγους τυπικούς και καθόλου ουσίας :  Και η ουσία, και τώρα και στα προηγούμενα χρόνια, βρισκόταν στο ότι ο Εθνικός Κήπος έχρηζε δραστικής αλλά κηποτεχνικής παρέμβασης, για την αναβάθμιση και όχι για την κατάλυση της υπαρκτής ποιότητάς του. Για τις μακροπρόθεσμες ανάγκες της Αθήνας για ένα δεσπόζοντα χώρο πρασίνου, για μια πιθανή σύζευξη ζωτικής σημασίας περιοχών, από το  Καλλιμάρμαρο έως τη Πλατεία Συντάγματος. Και οπωσδήποτε όχι για να ικανοποιηθούν τα καπρίτσια διαφόρων δημοτικών παραγόντων – συμπεριλαμβανομένης της  απαίτησης για «μονοδιαχείριση» αυτού του ιστορικού και εμβληματικού χώρου από τον Δήμο Αθηναίων….

Η κρίση κάνει πολλά ζητήματα να φαίνονται υποσημειώσεις , όμως στη διάρκειά της δοκιμάζονται όσοι  επιμένουν να σώσουν όσα  παραγκωνίζονται ως ασήμαντα…Ο κάμπος της Χίου με τις μοναδικές καλλιτεχνικές του ποιότητες, με τις υπέροχες αυλές, τους μοναδικούς κήπους, τις εξαίσιες λιθοδομές, ανήκει σε αυτή τη κατηγορία. Όσοι τον έχουν επισκεφθεί , θα πρέπει να  έχουν διαποτισθεί  έστω και λίγο από  το πνεύμα που έκανε τον Μπρωντέλ να εύχεται στη Βενετία να μείνει όπως είναι, σαν την ωραία κοιμωμένη του δάσους .  Ποιο ήταν αυτό το πνεύμα;  Μα αυτό που κάνει τον καθένα να εύχεται σε ό,τι ωραίο γνώρισε να μείνει ωραίο, διαθέσιμο στο διηνεκές.

Σήμερα ο κάμπος της Χίου  έχει ανακηρυχθεί  από την Europa Nostra και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ως ένα εκ των 14 απειλούμενων μνημείων ή τόπων της Ευρώπης, για το 2016.

Ποια είναι η γενεαλογία της απειλής; Όπως στην περίπτωση του Εθνικού Κήπου, είναι η  εισπρακτική προσέγγιση  παντός του επιστητού. Είναι  αυτοί που  θέλουν σώνει και καλά να καινοτομήσουν, έστω και αν η καινοτομία τους είναι Ηροστράτεια…