Αγορά Μεζονέτας; Να το Ξανασκεφτείτε!

 

Δρ. Μιχαήλ  Α.  Βιδάλης   *

 

Μια Σύγχρονη Ελληνική Οικιστική Πλάνη

Στη σημερινή αγορά ακινήτων, ένα είδος κατοικίας έχει κυριαρχήσει, ιδιαίτερα στις αστικές και ημιαστικές περιοχές: η μεζονέτα. Μας παρουσιάζεται ως η ιδανική λύση για σύγχρονη διαβίωση, συνδυάζοντας την άνεση ενός σπιτιού με την πρακτικότητα ενός διαμερίσματος. Όμως, ως αρχιτέκτων μηχανικός, οφείλω να σας επισημάνω: Αγορά Μεζονέτας; Να το Ξανασκεφτείτε!

Ο τίτλος φαντάζει προκλητικός,αλλά ας δούμε την πραγματικότητα πίσω από τη λάμψη των πολυτελών φωτογραφιών και των εντυπωσιακών περιγραφών. Η λέξη «μεζονέτα» προέρχεται από τη γαλλική «maisonnette», η οποία κυριολεκτικά μεταφράζεται «μικρό σπίτι». Ένα μικρό σπίτι, δηλαδή, το οποίο όμως, στην ελληνική αγορά, έχει μετατραπεί σε ένα ακριβό και συχνά δυσλειτουργικό προϊόν, που πωλείται σε τιμές που αγγίζουν τα όρια του παραλόγου.

Η Παράλογη Απληστία της Ελληνικής «Μεζονέτας»

Είναι πραγματικά εξωφρενικό να διαπιστώνει κανείς ότι νεόδμητες μεζονέτες στη Γλυφάδα, με εμβαδόν 190 τ.μ. ή και μικρότερες (συχνά, στα σχέδια της άδειας δόμησης, το πραγματικό εμβαδόν είναι ακόμη χαμηλότερο, αποκρύπτοντας δήθεν "βοηθητικούς χώρους" που στην πραγματικότητα είναι κατοικήσιμοι), πωλούνται έναντι 1,6 εκατομμυρίων ευρώ. Αναρωτιέται κανείς: τι αγοράζει κάποιος με αυτό το υψηλό τίμημα;

Ας κάνουμε μια μικρή, αλλά αποκαλυπτική, σύγκριση με την αγορά ακινήτων στη Γαλλία. Εκεί, με μόλις 1,3 εκατομμύρια ευρώ, μπορείτε να αποκτήσετε ένα κατοικήσιμο château (σατώ), ένα αναγεννησιακό κάστρο ή πύργο, χτισμένο σε δεκάδες στρέμματα γης, συχνά με ιδιωτική λίμνη και εμβαδόν υπερδιπλάσιο από μια ελληνική μεζονέτα. Και μάλιστα, υπάρχουν πολλά άλλα ανάλογα châteaux που πωλούνται σε πολύ χαμηλότερες τιμές. Η φωτογραφία απεικονίζει ένα σπίτι στη Γαλλία, οικονομικότερο από μία μεζονέτα στη Γλυφάδα και συγκριτικά πολύ ανώτερο. Διαθέτει δεκάδες στρέμματα που περιλαμβάνουν κήπους με ιδιωτική λίμνη, πολλαπλάσιο εμβαδόν με υπερπολυτελή υλικά, κ.ο.κ. Η τιμή πώλησης είναι χαμηλότερη από ένα εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή, 600.000 ευρώ οικονομικότερη από την προαναφερόμενη μεζονέτα στη Γλυφάδα.

Πώς δικαιολογείται αυτή η τεράστια απόκλιση; Η απάντηση είναι απλή, αλλά σκληρή: η απληστία αρκετών κατασκευαστών και εργολάβων στη χώρα μας (Ακόμη και πλοιοκτήτες! έχουν επεκταθεί στις κατασκευές, αφού τα κέρδη είναι υψηλά στο ελληνικό "Ελντοράντο"). Εκμεταλλεύονται την τάση της αγοράς και την ελλιπή πληροφόρηση των αγοραστών, προσφέροντας ένα προϊόν που, παρά το υψηλό του τίμημα, υπολείπεται σε αξία, λειτουργικότητα και άνεση.

Η Μόδα των Μεζονετών και οι Κρυφές Παγίδες

Οι μεζονέτες είναι αναμφίβολα της μόδας. Η ιδέα του «σπιτιού» μέσα στην πόλη, με πολλαπλά επίπεδα και την αίσθηση ιδιωτικότητας, είναι ελκυστική. Ωστόσο, η καθημερινή πραγματικότητα μιας μεζονέτας είναι συχνά πολύ διαφορετική από την ειδυλλιακή εικόνα που προβάλλεται.

Η αναγκαιότητα της στενής εσωτερικής σκάλας, ή ακόμα χειρότερα, ενός λιλιπούτειου ανελκυστήρα, αποτελεί ένα σημαντικό λειτουργικό μειονέκτημα. Το ανεβοκατέβασμα δεκάδες φορές την ημέρα, απλώς για να μετακινηθεί κανείς μεταξύ των χώρων διαβίωσης, των υπνοδωματίων και των κοινόχρηστων χώρων, καταντά κουραστικό και αναποτελεσματικό.

Αυτό το πρόβλημα επιδεινώνεται δραματικά με την πάροδο του χρόνου. Φανταστείτε ένα άτομο άνω των 65 ή 70 ετών, ή μια έγκυο γυναίκα, να προσπαθεί να μετακινηθεί μεταξύ δύο ή τριών ορόφων. Ακόμη και ένα μικρό παιδί κινδυνεύει με πτώση, γεγονός που γνωρίζω και προσωπικά (Τυχαία επέζησα από πτώση, σε ηλικία τεσσάρων ετών). Η δυσκολία μετατρέπεται σε καθημερινό μαρτύριο, περιορίζοντας την ελευθερία κινήσεων και την ποιότητα ζωής. Η «μόδα» των μεζονετών, λοιπόν, δεν λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου σε όλες τις φάσεις της ζωής του.

Η «Πισίνα» και η Ανακύκλωση Ανεπιθύμητων Ακινήτων

Ένα συχνό φαινόμενο στην ελληνική αγορά είναι η «δημιουργία» μεζονετών που ξεκινούν από το ισόγειο. Πρόκειται συχνά για ένα τέχνασμα των εργολάβων προκειμένου να πωλήσουν ένα ανεπιθύμητο ισόγειο διαμέρισμα. Προσθέτοντας μια «πισίνα» – που στην πραγματικότητα είναι ένας υπερμεγέθης λάκκος, όχι ένας λειτουργικός χώρος άσκησης – ο εργολάβος μετατρέπει ένα δύσκολο προς πώληση ακίνητο σε μια δήθεν «πολυτελή μεζονέτα».

Αυτή η πρακτική υποδηλώνει μια έλλειψη σεβασμού προς τον αγοραστή και προς την ίδια την αρχιτεκτονική. Αντί να σχεδιάζονται χώροι με γνώμονα τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής, δημιουργούνται «λύσεις» που εξυπηρετούν αποκλειστικά το οικονομικό συμφέρον του κατασκευαστή.

Αποδομώντας την Ελληνική Μεζονέτα

Ας αποδομήσουμε συστηματικά την ελληνική μεζονέτα:

1.      Χωρική Δυσλειτουργία: Η διάσπαση των χώρων σε πολλαπλά επίπεδα, σε συνδυασμό με τις περιορισμένες διαστάσεις της «maisonnette», οδηγεί σε κατακερματισμένους και συχνά δυσχρηστικούς χώρους. Το σαλόνι είναι στον ένα όροφο, η κουζίνα ενδεχομένως στον άλλο, τα υπνοδωμάτια στον τρίτο. Η αίσθηση του «ανοιχτού χώρου» που υποτίθεται ότι προσφέρει, χάνεται στην πράξη.

2. Έλλειψη Προσβασιμότητας: Όπως αναφέρθηκε, η μετακίνηση εντός της μεζονέτας είναι πρόκληση για ηλικιωμένους, άτομα με κινητικά προβλήματα ή οικογένειες με μικρά παιδιά.
3. Υψηλό Κόστος Λειτουργίας: Η θέρμανση και η ψύξη χώρων σε διαφορετικά επίπεδα, συχνά με μεγάλα ανοίγματα και απώλειες, είναι πιο δαπανηρή.
4. Περιορισμένη Ευελιξία: Η στατική διάταξη των ορόφων περιορίζει τις δυνατότητες αλλαγών και προσαρμογών στις μελλοντικές ανάγκες των κατοίκων.
5. Εκμετάλλευση χώρου: Οι διάδρομοι, η εσωτερική σκάλα και ο εσωτερικός ανελκυστήρας σε κάθε όροφο, αφαιρούν (ουσιαστικά σπαταλούν) ωφέλιμο εμβαδόν από το υποτιθέμενο ευρύχωρο σπίτι που πωλείται ακριβά.
6. Ψευδαίσθηση Πολυτέλειας: Οι «πισίνες» και τα «αρχιτεκτονικά» στοιχεία συχνά είναι απλά επιφανειακές προσθήκες που δεν προσφέρουν πραγματική αξία, αλλά εκτοξεύουν την τιμή (Στην γλώσσα μας, εμείς οι αρχιτέκτονες, χαρακτηρίζουμε αυτήν την προσέγγιση ως "επιδερμική").
7. Υποτιμημένη Αξία Μεταπώλησης: Ενώ η μεζονέτα είναι σήμερα της μόδας, είναι πολύ πιθανό στο μέλλον, καθώς οι αγοραστές συνειδητοποιούν τα λειτουργικά της προβλήματα, η μεταπωλητική της αξία να μειωθεί σημαντικά.

Εν Κατακλείδι: Ποιος Κερδίζει;

Συνοψίζοντας, οι μεζονέτες, με τον τρόπο που κατασκευάζονται και πωλούνται στη χώρα μας, είναι:

1. Ακριβές: Η τιμή τους είναι δυσανάλογη με την πραγματική τους αξία και τη λειτουργικότητά τους.
2. Δυσλειτουργικές: Η πολυεπίπεδη διάταξη και οι συχνά περιορισμένοι χώροι καθιστούν την καθημερινή διαβίωση κουραστική.
3. Μη Πρακτικές: Δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων των ηλικιακών ομάδων και όλων των φάσεων της ζωής.

Ο μόνος ουσιαστικά κερδισμένος από αυτή την κατάσταση είναι ο εργολάβος ή ο κατασκευαστής, ο οποίος, εκμεταλλευόμενος την έλλειψη ενημέρωσης και την τάση της αγοράς, μετατρέπει ένα «μικρό σπίτι» σε μια «χρυσή» επένδυση για τον ίδιο, αφήνοντας τον αγοραστή με ένα ακίνητο που ενδεχομένως να μην ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του.

Η κατοικία πρέπει να είναι λειτουργική, άνετη, προσαρμοσμένη στις ανάγκες των ανθρώπων και, κυρίως, να προσφέρει πραγματική αξία για τα χρήματα που δαπανώνται. Η ελληνική «μεζονέτα» του σήμερα, δυστυχώς, σπάνια πληροί αυτά τα κριτήρια.

Είναι ώρα να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε, να ενημερωνόμαστε και να απαιτούμε καλύτερες, πιο ανθρώπινες και πιο λογικές λύσεις στέγασης. Γιατί όχι μία παλαιότερη μονοκατοικία, ή ένα οροφοδιαμέρισμα ως εναλλακτικές,οικολογικές, αλλά και οικονομικότερες λύσεις;

Αγορά Μεζονέτας; Να το Ξανασκεφτείτε!

 

*       Αρχιτέκτων Μηχανικός, March. και Διδάκτωρ Αστικής  Κοινωνιολογίας