H Tate Modern παρουσιάζει από τις 6 Ιουνίου 2019 στο βρετανικό κοινό την Νατάλια Γκοντσαρόβα σε μια αναδρομική έκθεση με έργα που δεν έχουν ποτέ πριν εκτεθεί στη Μ. Βρετανία. Στην πραγματικότητα είναι η δεύτερη φορά που γίνεται έκθεση έργων της· η προηγούμενη ήταν πριν από 58 χρόνια όταν το Arts Council of Great Britain οργάνωσε μια μεγάλη αναδρομική έργων δικών της και του συντρόφου της Μιχαήλ Λαριόνοφ. Και οι δυο υπήρξαν πρωτεργάτες της ρωσικής πρωτοπορίας αλλά τα φώτα για πολλές δεκαετίες ήταν στραμμένα στους άντρες καλλιτέχνες του κινήματος.
Γεννημένη το 1881, θεωρήθηκε η πρώτη γυναίκα στο κίνημα του κυβισμού. Καταγόταν από οικογένεια ευγενών της ρωσικής επαρχίας και με πνεύμα ανήσυχο και μαχητικό, διοργανώνει με τον Λαριόνοφ εκθέσεις με τα προκλητικότερα έργα συγχρόνων των Μοσχοβιτών. Έγινε δεκτή στο Ινστιτούτο Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής της Μόσχας το φθινόπωρο του 1901. Ήταν η εποχή που οι γυναίκες δεν μπορούσαν αν και σπούδαζαν να έχουν τίτλο σπουδών ισότιμο με των ανδρών συναδέλφων τους. Δική της ήταν η πρώτη ατομική έκθεση αβάν-γκαρντ στην ταραγμένη Μόσχα το 1913. Πολεμήθηκε ανοιχτά, ερχόταν διαρκώς σε σύγκρουση, αλλά μπόρεσε να κινηθεί και να συνδυάσει τη φιλοσοφία και στη δράση, τη ρωσική επαρχία και το άστυ, το σλαβικό ταμπεραμέντο και τον κοσμοπολιτισμό. Η ρωσική επανάσταση τη βρίσκει στο Παρίσι να σχεδιάζει κοστούμια και σκηνικά για τα Ballet Russes του Σεργκέι Ντιαγκίλεφ που θριάμβευσαν στην πόλη του φωτός. Η Γκοντσαρόβα έζησε στο Παρίσι για το υπόλοιπο της ζωής της, και έγινε ένα σημαντικό μέλος της καλλιτεχνικής σκηνής της πόλης.
Airplane over train
The little station
Cyclist
Η Γκοντσαρόβα υπήρξε μέλος της πρώτης ριζοσπαστικής ανεξάρτητης εκθεσιακής ομάδας της Μόσχας, μέλος του γερμανικού κινήματος τέχνης γνωστού ως Der Blaue Reiter και η ζωγραφική της επηρέασε πάρα πολύ την ρωσική πρωτοπορία. Πρόκειται για την προ-επαναστατική περίοδο στη Ρωσία, όπου η διακοσμητική ζωγραφική και οι εικόνες ήταν μια ασφαλής επιλογή, ενώ η σύγχρονη προσέγγιση θεωρείτο συχνά παραβατική ή προβληματική.
Η Γκοντσαρόβα κάνει αυτοπροσωπογραφίες αλλά και νεκρές φύσεις, τοπία και απεικονίσεις της αγροτικής ζωής. Η έμπνευση που αντλεί η Γκοντσαρόβα προέρχεται κυρίως από την παρατήρηση των καθημερινών δραστηριοτήτων των υπαλλήλων και των αγροτών και από τον τρόπο ζωής τους. Ωστόσο, η επιρροή του ρωσικού φουτουρισμού είναι πολύ εμφανής στους μεταγενέστερους πίνακες της Γκοντσαρόβα. Η ζωή τους με τον Λαριόνοφ είναι προκλητική, η ίδια δε διστάζει να εμφανιστεί τόπλες, ενώ ως ηγέτες των Φουτουριστών της Μόσχας, διοργάνωσαν προκλητικές βραδιές διαλέξεων με το ίδιο πνεύμα με τους Ιταλούς ομολόγους τους. Τα έργα της ήταν αποτέλεσμα της πρωτοποριακής ανάμειξης τόσο της δυτικής ευρωπαϊκής νεωτερικότητας όσο και των ανατολικών παραδόσεων της Μόσχας, ενώ η ίδια έλεγε ότι ο Πικάσο και ο Μπρακ επηρέασαν το έργο της.
Elder with seven stars
Curtain design (Act III, scene 3) for The Golden Cockerel, c. 1914
Gardening, 1908
Breakfast
Στο Παρίσι εξέθεσε στο Salon d’Automne το 1921 και συμμετείχε τακτικά στο Salon des Tuileries και στο Salon des Indépendants. Την απασχολεί πάντα η δημιουργία κινημάτων απαλλαγμένων από ήδη καθορισμένους καλλιτεχνικούς κανόνες. Εντωμεταξύ ασχολείται με τη γραφιστική αλλά  και με τη μόδα δημιουργώντας σχέδια μόδας για το κατάστημα της Marie Cuttoli, το Maison Myrbor στην οδό Vincent, στο Παρίσι. Τα πλούσια κεντημένα σχέδια ενδυμάτων επηρεάστηκαν έντονα από τη ρωσική λαϊκή τέχνη, το βυζαντινό μωσαϊκό και το έργο της για τα Ballets Russes. Εντωμεταξύ μετακινείται από τον κυβισμό προς ένα νεοκλασικό στυλ.
Αυτοπροσωπογραφία της Νατάλια Γκοντσαρόβα
Αυτοπροσωπογραφία της Νατάλια Γκοντσαρόβα
Η καλλιτεχνική παραγωγή της Γκοντσαρόβα ήταν τεράστια, εκτεταμένη και μερικές φορές αμφιλεγόμενη. Πειραματίστηκε ίσως περισσότερο από κάθε άλλο καλλιτέχνη της εποχής της.
Το τολμηρό και καινοτόμο σώμα της εργασίας επηρέασε και ξεπέρασε τα κινήματα της τέχνης του 20ού αιώνα. Η έκθεση στην Tate Modern θα εξερευνήσει τις ποικίλες πηγές και εμπνεύσεις της, από τη ρωσική λαϊκή τέχνη μέχρι τις τάσεις του μοντερνισμού που ενέταξε στο έργο της και πέρα από αυτούς.
Η Νατάλια Γκοντσάροβα είναι από τους πιο περιζήτητους καλλιτέχνες στην αγορά της τέχνης και τα έργα της είναι εξαιρετικά ακριβά. Η «Σπανιόλα», έργο του 1916, πουλήθηκε για 6.430.000 δολάρια, τα «Λουλούδια» στην τιμή των 5.520.000 δολαρίων, ενώ η «Γυμνή Νέγρα» που αγοράστηκε για τη Ναόμι Κάμπελ έφτασε τα 2.600.000 δολάρια.

—

Info έκθεσης:

Natalia Goncharova | 6 Ιουνίου – 8 Σεπτεμβρίου 2019 | Tate Modern