1821: Τὰ Μικρὰ τοῦ Μεγάλου Ἀγώνα: — Γρά­φε Ράγ­κο! [τοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη καὶ τοῦ Ἀνδρέου Ἴσκου]

 

ΣΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, ὅ­ταν κα­τη­γο­ροῦ­σαν τὸν Κα­ρα­ϊ­σκά­κη πὼς εἶ­χε κρυ­φὴ συ­νεν­νό­η­ση μὲ τοὺς Τούρ­κους, πε­ρισ­σό­τε­ρο ἀ­πὸ τοὺς ἄλ­λους τὸν κα­τά­τρε­χε ὁ Ράγ­κος, για­τὶ ἀν­τι­φερ­νόν­ταν οἱ δυ­ό τους γιὰ τ' ἀρ­μα­τω­λί­κι τῶν Ἀ­γρά­φων. Μιὰ μέ­ρα ὁ στε­νὸς φί­λος τοῦ Κα­ρα­ϊ­σκά­κη Στρ. Ἀν­τρέ­ας Ἴ­σκος(1) ση­κώ­νε­ται, παίρ­νει μα­ζί του τέσ­σε­ρες-πέν­τε στρα­τι­ῶ­τες, ποὺ εἶ­χαν πο­λε­μή­σει μὲ τὸν Κα­ρα­ϊ­σκά­κη, καὶ πά­ει στὸ κο­νά­κι τοῦ Ράγ­κου νὰ το­νὲ δῇ. Ἀρ­χί­σα­νε νὰ τὰ λέ­νε. Τὰ πα­λη­κά­ρια, ἡ «οὐ­ρά», μεῖ­ναν ἀ­πό­ξω. Ἄ­ξαφ­να ὁ Ἴ­σκος ἔ­κα­με πὼς θέ­λει ν' ἀ­νά­ψῃ τὸ τσιμ­ποῦ­κι του καὶ φώ­να­ξε ἕ­να ἀ­πὸ τὰ παι­διὰ μέ­σα. Ἐ­κεῖ ποὺ ἔ­βα­νε τὴ φω­τιά, το­νὲ ρω­τά­ει ὁ Στρα­τη­γός, ἀ­δι­ά­φο­ρα τά­χα, μὲ ποι­ὸν ἔ­κα­με ὡς τώ­ρα καὶ ποῦ πο­λέ­μη­σε.

       —

Μὲ τὸν Κα­ρα­ϊ­σκά­κη, Κα­πε­τά­νε, ἀ­παν­τά­ει ὁ στρα­τι­ώ­της. Ἤ­μ'­να κον­τά τ' ἀ­π' τὸν και­ρὸ τ' Λε­πε­νι­ώ­τη. Που­λε­μή­σα­με πολ­λὲς βου­λὲς ἀν­τά­μα. Νὰ τὰ σ'­μά­δια...

       — Κα­λά, κα­λά, ἄ­ϊν­τε τώ­ρα.

       Ἀ­φοῦ βγῆ­κε ὁ στρα­τι­ώ­της, γυ­ρί­ζει ὁ Ἴ­σκος καὶ λέ­ει τοῦ Ράγ­κου:

       — Γρά­φε, Ράγ­κο!

       Ὕ­στε­ρα ὁ Ἴ­σκος κρά­ζει ἄλ­λο στρα­τι­ώ­τη.

       — Ἄ­μ' ἐ­σὺ μὲ ποι­ὸν ἔ­χεις κά­μει, ὠ­ρέ, ὡς τα­τώ­ρα στὸν πό­λε­μο;

       — Ἐ­γώ, στρα­τη­γέ μ'; Που­λέ­μ'­σα στὴν Ἄρ­τα, νυ­χτό­η­με­ρα, μὲ τὸν Κα­ρα­ϊ­σκά­κη, που­λέ­μ'­σα στοὺ Νι­ου­χῶ­ρι στοὺ Κουμ­πό­τ', που­λέ­μ'­σα...

       — Κα­λά, φεύ­γα! λέ­ει καὶ σ' αὐ­τὸν ὁ Ἴ­σκος.

       Γυ­ρί­ζει κα­τὰ τὸ Ράγ­κο:

       — Γρά­φε, Ράγ­κο! τοῦ λέ­ει καὶ πά­λι.

       Φω­νά­ζει ἄλ­λο στρα­τι­ώ­τη. Ἀρ­χί­ζει κ' ἐ­κεῖ­νος τὰ δι­κά του:

       — Που­λέ­μ'­σα στοῦ Κου­ρά­κου τοὺ γι­ου­φύ­ρ', που­λέ­μ'­σα...

       — Γρά­φε Ράγ­κο!

(1) Ἡ παράδοση ἡ λαϊκὴ λέει πὼς ἤτανε κι' ἀδέρφια ἀπὸ ἕναν πατέρα (ὁ Καραϊσκάκης νόθος) [Σημ. Γ. Βλ.].

Βι­βλι­ο­γρα­φι­κὴ ση­μεί­ω­ση τοῦ Γ. Βλα­χο­γιά­ννη: Πα­ρά­δο­ση ἀ­πὸ τὸ Γι­αν­νά­κη Τζα­βέ­λα συν­ταγ­μα­τάρ­χη τοῦ Μη­χα­νι­κοῦ, γυι­ὸ τοῦ Νικ. Τζ. ἀ­δερ­φοῦ τοῦ Κί­τσου.

Πη­γή: Γιά­ννη Βλα­χο­γιά­ννη, Ἱ­στο­ρι­κὴ Ἀν­θο­λο­γί­α. Ἀ­νέκ­δο­τα – Γνω­μι­κά – Πε­ρί­ερ­γα – Ἀ­στεῖ­α ἐκ τοῦ βί­ου δι­α­σή­μων Ἑλ­λή­νων 1820-1864. Πα­τρι­ω­τι­κὴ χο­ρη­γί­α Ἐμ. Ἀ. Μπε­νά­κη εἰς τι­μὴν τῆς Ἑ­κα­τον­τα­ε­τη­ρί­δος τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς Ἐ­πα­να­στά­σε­ως. Ἀ­θῆ­ναι, 1927, σελ. 235 [Τίτλος: «510.— Γρά­φε, Ράγ­κο.»].

Εἰσαγωγὴ (βλ. ἐδῶ) καὶ ἐπιμέλεια ἀφιερώματος: Γιάννης Πατίλης.

Εἰκόνα: Κωνσταντῖνος Πα­πα­δημη­τρίου (19ος αἰ.), Γε­ώρ­γι­ος Κα­ρα­ϊ­σκά­κης (1829). Ξύ­λο ζωγρα­φι­σμένο, 74Χ19Χ10 ἑκ. (Ἐ­θνι­κὴ Γλυ­πτο­θή­κη, Ἄλ­σος Ἑλ­λη­νι­κοῦ Στρα­τοῦ, Γουδή).