Ο Πέτρος Ζούλιας, διανύοντας μια σκηνοθετική πορεία 30 χρόνων, έχει καταφέρει μέσα από αξιόλογες επιλογές να πρωταγωνιστεί στη θεατρική ζωή της Αθήνας την τελευταία 20ετία. Μία από τις φετινές παραστάσεις που επιμελείται είναι η θεατρική μεταφορά του κλασικού βιβλίου του Στράτη Μυριβήλη Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια στο Θέατρο Βέμπο. Ένα ακόμη θεατρικό στοίχημα που, όπως μας εξομολογείται στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, θα δώσει χρώματα στη σκηνοθετική του παλέτα.
Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια ανεβαίνει στο Θέατρο Βέμπο. Πώς φτάσατε σε αυτή την επιλογή;
To συγκεκριμένο μυθιστόρημα το αγαπούσα από νέος. Πολλές φορές πρότεινα τη μεταφορά του στο θέατρο, αλλά πάντα αντιμετώπιζα επιφυλακτικότητα και εμπόδια. Η αποδοχή της πρότασής μου από τις θεατρικές επιχειρήσεις Τάγαρη έγινε με ενθουσιασμό και πίστη.
Αυτό μου έδωσε δύναμη να προχωρήσω στη δημιουργική μεταγραφή του, προκειμένου να πάρει ζωή επιτέλους στη σκηνή του Θεάτρου Βέμπο αυτή την περίοδο. Πολλοί με απέτρεψαν σε σχέση με το θεατρικό σήμα της συγκεκριμένης στέγης. Μάλλον ξεχνούν ότι η Δασκάλα ξεκίνησε σαν λαϊκό ανάγνωσμα στην εφημερίδα Καθημερινή. Δημοσιευόταν σε συνέχειες. Ο Μυριβήλης ανέκαθεν ήθελε να κερδίζει μεγάλη μερίδα του κοινού. Το μυθιστόρημά του είναι λαϊκό, γι’ αυτό άντεξε σε τόσες επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε πολλές χώρες του κόσμου.
Από τον Ψαθά και τον Παπαδιαμάντη στον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο και τον Μυριβήλη. Μια επικοινωνία με τη λογοτεχνική παράδοση ή κάτι πιο βαθύ;
Ναι, την αγαπώ και με εμπνέει η κλασική ελληνική λογοτεχνία. Όσο μεγαλώνω τη σέβομαι και μπορώ να την αξιολογήσω περισσότερο. Είναι μια αστείρευτη πηγή αυτογνωσίας. Το χθες μού φωτίζει το σήμερα. Ο κόσμος ενός μυθιστορήματος με ταξιδεύει και δίνει πολλά χρώματα στη σκηνοθετική μου παλέτα.
Ποιο είναι πρωτίστως το χαρακτηριστικό που προσέξατε στη θεατρική μεταφορά του έργου;
Δεν ήθελα να προδώσω το πνεύμα του συγγραφέα. Την καρδιά της δραματουργικής του σύνθεσης. Ήθελα να φωτίσω τη διαχρονική του αξία. Αυτό που δεν μπορεί να το σβήσει ο χρόνος και τα σύγχρονα ήθη. Αυτό που αφορά και το σήμερα.
Στις σελίδες του βιβλίου ο μεγαλοϊδεατισμός έχει ηττηθεί. Σήμερα υποδαυλίζεται από ακραίες δυνάμεις. Στην παράστασή σας πώς αντιμετωπίζεται;
Ο μεγαλοϊδεατισμός είναι το γκρίζο φόντο της ερωτικής ιστορίας, που διαδραματίζεται στο προσκήνιο. Μιλάμε για εποχή εθνικής ήττας και βαθιάς οικονομικής και πολιτικής κρίσης. Οι νέοι, που είναι οι βασικοί ήρωες, μαστίζονται από την έλλειψη οραμάτων, από πίστη για ένα καλύτερο μέλλον. Είναι θύματα της Μεγάλης Ιδέας. Είναι θύματα του άκρατου επεκτατισμού και της πατριωτικής αλαζονείας.
Ναι, είναι μεγάλο σχολείο το θέατρο. Σου μαθαίνει, με έναν άλλο τρόπο, τους κανόνες της ζωής.
Πόσο μακρινή είναι η εποχή του Μυριβήλη;
Νομίζω ότι δεν είναι. Εκτός από την κλειστή κοινωνία της Μυτιλήνης, όλα τα άλλα μεγάλα του θέματα είναι μπροστά μας. Έλεγα πως ίσως η θηριωδία του πολέμου και η απειλή μιας νέας σύρραξης είναι μακρινή, ώσπου ήρθαν στον δέκτη μου τα πλάνα από την εισβολή των Τούρκων στη Συρία.
Η ακροβασία στην οποία υπόκεινται οι ήρωες του έργου τι προεκτάσεις μπορεί να λαμβάνει στον σύγχρονο Έλληνα;
Οι βασικοί ήρωες, η Σαπφώ και ο Λεωνής, βασανίζονται από τα πρέπει και τα θέλω. Εσωτερικά αλλά και κοινωνικά ταλαντεύονται ανάμεσα στο καθήκον και την παρόρμηση, που γεννά ένα μεγάλο πάθος. Δεν μου φαίνονται καθόλου παλιοί. Ειδικά η παθητική, σχεδόν καταθλιπτική, στάση του νεαρού Λεωνή Βρανά απέναντι στον έρωτα και τη ζωή, μου θυμίζει σύγχρονους νέους, που δεν μπορούν να ερωτευτούν, να ζήσουν, να αγωνιστούν για ένα πιο αισιόδοξο μέλλον.
Τη φετινή θεατρική σεζόν επιμελείστε τρεις διαφορετικές από κάθε άποψη παραστάσεις. Το ένστικτο, η παρόρμηση ή η άκρατη επιθυμία καθορίζουν τις επιλογές σας;
Δεν υπάρχει ένα κριτήριο. Δεν υπάρχει μια απάντηση. Σίγουρα το βάρος της οικονομικής ανασφάλειας και οι υποχρεώσεις με ωθούν σε μια δύσκολη για μένα πολυπραγμοσύνη. Όταν όμως καταπιάνομαι με κάτι, πρέπει να το αγαπώ. Είμαι κατά κάποιον τρόπο ακόμα «ερασιτέχνης». Παθιάζομαι, εμπιστεύομαι, ονειρεύομαι. Η Δασκάλα με φέρνει καθημερινά στην πρόκληση της συνάντησής μου με το μέλλον του θεάτρου. Οι Φάλαινες μου χαρίζουν, αντίθετα, το μάθημα του παλιού ήθους, της αγωγής ενός θεατρικού κόσμου που αναχωρεί. Η Μαρίκα με ξαναφέρνει σε επαφή με μια ηθοποιό που με έχει στιγματίσει. Τη Νένα Μεντή. Εξάλλου, δε θέλω να ’χω μανιέρα. Περνώ μέσα από διαφορετικά είδη και τα υπηρετώ όσο καλύτερα μπορώ.
Η τόσο γοητευτική, αλλά και εφήμερη φύση της θεατρικής παράστασης, τι αισθήματα σας δημιουργεί;
Νιώθω το εφήμερο της ανθρώπινης ύπαρξης. Το θέατρο είναι θνησιγενής τέχνη. Σε πάει από το όλα στο τίποτα. Μόνο οι στιγμές μετράνε. Όταν έρχεται η ώρα της πρεμιέρας, περνώ από την εξουσία του οδηγού, του δασκάλου, στην αμηχανία ενός απλού θεατή. Ναι, είναι μεγάλο σχολείο το θέατρο. Σου μαθαίνει, με έναν άλλο τρόπο, τους κανόνες της ζωής.
Η επικοινωνιακή δύναμη του θεάτρου εγκλωβίζει, θεωρείτε, το μυαλό του σκηνοθέτη σε συγκεκριμένες επιλογές ηθοποιών;
Έχω δουλέψει με μια μεγάλη γκάμα ηθοποιών. Παλιούς, νέους. Τους λεγόμενους «ποιοτικούς», τους χαρακτηρισμένους ως «εμπορικούς». Προσπαθώ, κάθε φορά, να υποστηρίζω τη διανομή που ταιριάζει στο έργο αλλά και στην εκάστοτε συνθήκη παραγωγής. Όταν συμμετέχω σε παραγωγές μεγάλων θεάτρων δεσμεύομαι ως προς την αναγνωρισιμότητα των πρωταγωνιστών.
Από τη Μαγική λυχνία, 20 χρόνια και, τι κρατά ο Πέτρος αλώβητο στον χρόνο ως οδηγό;
Δυστυχώς, από τη Μαγική λυχνία έχουν περάσει 30 χρόνια. Νομίζω ότι μια σπίθα ακόμα ανάβει στην ψυχή μου. Κάτι με καίει μέσα μου, που θέλω οπωσδήποτε να το εκφράσω.
Ο Γρηγόρης Δανιήλ είναι φιλόλογος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου