Μεσόγειος χωρίς ατμοσφαιρική ρύπανση: Η ώρα της δράσης!

Στο 4ο Μεσογειακό Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στον Πειραιά, τα στοιχεία ήταν ακλόνητα και το συμπέρασμα αβίαστο: η Μεσόγειος μπορεί και πρέπει να κηρυχθεί άμεσα ως Περιοχή Ελέγχου Εκπομπών για τους ναυτιλιακούς ρύπους.
 

Στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2019, στην αίθουσα του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν τα δεδομένα που συνηγορούν στην κήρυξη της Μεσογείου ως Περιοχής Ελέγχου Εκπομπών για τους ναυτιλιακούς ρύπους (MedECA), ενώ τονίστηκε η ανάγκη ανάληψης άμεσης δράσης για τον σκοπό αυτό.

Το συνέδριο αποτέλεσε τη συνέχεια των αντίστοιχων που έχουν ήδη λάβει χώρα στη Ρώμη, το Παρίσι και τη Μαδρίτη κατά τα έτη 2017 έως και 2019.

Το συνέδριο διοργανώθηκε από την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία και τον Γερμανικό Οργανισμό Προστασίας της Φύσης και του Περιβάλλοντος (NABU), εταίρο της στον διεθνή φορέα BirdLife International.

Η σειρά των συνεδρίων αυτών αποτελεί το επιστέγασμα των προσπαθειών μιας ευρείας ομάδας οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών υπό το συντονισμό του NABU, από χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Πορτογαλία, που στόχο έχουν την ανάδειξη του προβλήματος και την ενημέρωση αναφορικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλούν τα πλοία, αλλά και την εξεύρεση λύσεων και τη διατύπωση προτάσεων για την αντιμετώπισή της.

Οι παρουσιάσεις των προσκεκλημένων κάλυψαν το θέμα από την οπτική γωνία όλων των εμπλεκομένων μερών, των πολιτών του Πειραιά συμπεριλαμβανομένων, με την κορυφαία επιστημονική παρουσία του Dr. Axel Friedrich, διεθνώς αναγνωρισμένου εμπειρογνώμονα σε θέματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, που έχει πρωτοστατήσει στην αποκάλυψη του σκανδάλου με τις εκπομπές ρύπων των αυτοκινήτων ντίζελ της Volkswagen και έχει πραγματοποιήσει για λογαριασμό του NABU τις μετρήσεις ρύπων στα λιμάνια του Πειραιά, της Κέρκυρας και της Σαντορίνης.

Τις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Δρ. Κωνσταντίνος Αραβώσης, ενώ στην κεντρική συζήτηση του συνεδρίου συμμετείχαν ο ευρωβουλευτής Πέτρος Κόκκαλης, ο βουλευτής του ελληνικού Κοινοβουλίου Κρίτων Αρσένης και ο εκπρόσωπος του Lloyd’s Register Πάνος Μήτρου.

Η ρύπανση από τον ναυτιλιακό τομέα αποτελεί μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας, καθώς σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι ναυτιλιακοί ρύποι ενοχοποιούνται για περίπου 50.000 πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη, σε ετήσια βάση. Αυτό συμβαίνει διότι ο ναυτιλιακός τομέας χρησιμοποιεί καύσιμα 3.500 φορές πιο «βρώμικα» από εκείνα που χρησιμοποιούνται στις κάθε είδους χερσαίες μεταφορές.

Παράλληλα, η ναυτιλία ευθύνεται για σημαντικό μέρος των παγκόσμιων αλλά και τοπικών εκπομπών διοξειδίου του θείου (SO₂), οξειδίων του αζώτου (NO_x) αλλά και μικροσωματιδίων, διαδραματίζοντας κομβικό ρόλο στην υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και την επιτάχυνση του φαινομένου της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.

Επιπρόσθετα, η ρυπογόνα λειτουργία του κλάδου, μεγεθυμένη τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της αύξησης των θαλάσσιων μεταφορών και των κρουαζιερών, απειλεί τόσο τη χλωρίδα και την πανίδα των παράκτιων περιοχών όσο και την πολιτισμική κληρονομιά, καθώς προκαλεί σημαντικές επιβαρύνσεις στα μνημεία μας, διαβρώνοντας μεταξύ άλλων και το μάρμαρο.

Όπως επεσήμανε ο Daniel Rieger, υπεύθυνος Πολιτικής Μεταφορών του NABU, «ενόσω στο αίτημα ήδη υπάρχει υποστήριξη από μεσογειακές χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, άλλες χώρες με έντονους δεσμούς με τη ναυτιλία ακόμη διστάζουν να υιοθετήσουν την πρωτοβουλία. Οι αποδείξεις είναι πλέον αδιαμφισβήτητες: η μείωση των ρύπων σώζει ζωές, αλλά προσφέρει και μείζονα οικονομικά οφέλη. Δεν βλέπω τον λόγο να καθυστερούμε κι άλλο. Έχει φτάσει η ώρα της δράσης».

Η υποβολή του αιτήματος για την κήρυξη ολόκληρης της Μεσογείου ως Περιοχής Ελέγχου Εκπομπών στον Διεθνή Οργανισμό Ναυσιπλοΐας των Ηνωμένων Εθνών (IMO) πρέπει να γίνει εντός του 2020, και μάλιστα να ρυθμίζει τις εκπομπές θείου και αζώτου, εάν επιθυμούμε τα ανθρώπινα, περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη που συνεπάγεται.

Όπως εξήγησε ο Γιώργος Σγούρος, Διευθυντής της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας, «οι Έλληνες έχουμε το ίδιο δικαίωμα στον καθαρό αέρα με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Η κυβέρνηση θα πρέπει να ενεργήσει άμεσα. Χωρίς να χρειάζεται καν να επισημάνουμε ότι μια τέτοια ρύθμιση, λειτουργώντας ως καταλύτης καινοτομίας, είναι σε θέση να ενεργοποιήσει θετικά τον κλάδο της ναυσιπλοΐας».

Με δεδομένο ότι από την 1^η Ιανουαρίου 2020 τίθεται σε εφαρμογή ο κανονισμός του IMO για τη χρήση καυσίμων μειωμένου θείου σε όλα ανεξαιρέτως τα πλοία, η μετάβαση της Μεσογείου σε Περιοχή Ελέγχου Εκπομπών μπορεί να γίνει με χαμηλού επιπλέον κόστους ρυθμίσεις εκ μέρους των πλοιοκτητριών εταιρειών.

Υπενθυμίζουμε ότι ολόκληρη η Βόρεια Αμερική αποτελεί ήδη Περιοχή Ελέγχου Εκπομπών, ενώ στην Ευρώπη το ίδιο καθεστώς απολαμβάνουν η Βαλτική Θάλασσα και η Βόρεια Θάλασσα.

Με δεδομένη την υποστήριξη του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) και τις θετικές εισηγήσεις του IMO, είναι φανερό ότι έχει φτάσει η ώρα για τη MedECA!