Ερημοποίηση της Ελλάδας

Υπάρχει ανησυχητική αύξηση όλων των δεικτών που καταγράφουν τον κίνδυνο ερημοποίησης στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Ελλάδα, λέει στην «Καθημερινή» ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός, υπογραμμίζοντας τη μεγάλη σημασία του προβλήματος με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας. Μάλιστα, δίνοντας και «είδηση», ο κ. Ζερεφός αποκαλύπτει στην «Κ» πως ήδη τροποποιούνται προς το χειρότερο τα κλιματικά μοντέλα για τη μείωση των βροχοπτώσεων στην Ανατολική Ελλάδα: «Με βάση τις προηγούμενες εκτιμήσεις στο πλαίσιο των κλιματικών μοντέλων της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, υπήρχε πρόβλεψη, στο δυσμενέστερο μοντέλο, για μείωση των βροχοπτώσεων στις ανατολικές περιοχές της χώρας μας κατά 15%. Στην αναθεώρηση των εκτιμήσεων, που θα ανακοινωθεί τους επόμενους μήνες, προβλέπεται ποσοστό μείωσης 20%», λέει στην «Κ» ο κ. Ζερεφός. «Ηδη τα τελευταία 100 χρόνια έχει παρατηρηθεί μείωση της βροχής κατά 20% στη Δυτική Ελλάδα, που είναι η περιοχή με τις μεγάλες βροχοπτώσεις και τα μεγαλύτερα αποθέματα ύδατος. Στα ανατολικά η μείωση είναι μικρότερη, αλλά τα χειρότερα έρχονται», λέει ο ακαδημαϊκός, με βάση και την έκθεση της Επιτροπής Μελέτης της Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ), που έχει συστήσει η Τράπεζα της Ελλάδος.
«Το περίπου 30% της έκτασης της Ελλάδας μπορεί να απειληθεί από ερημοποίηση», σημειώνει ο κ. Ζερεφός. Ερημοποίηση δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη συνθήκες αφρικανικής έρημου. Ερημοποίηση σημαίνει υποβάθμιση των εδαφών σε τέτοιο βαθμό, ώστε να χάνουν τη γονιμότητά τους και να «πεθαίνουν». «Το έδαφος γίνεται πολύ φτωχό και δεν μπορεί να στηρίξει καλλιέργειες και βλάστηση. Η διαδικασία αυτή οφείλεται στην κλιματική αλλαγή, αλλά και σε λάθος ανθρώπινες παρεμβάσεις», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Χρήστος Γιαννακόπουλος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
«Ο κίνδυνος ερημοποίησης μεγαλώνει σε περιοχές της χώρας όπου μειώνονται οι βροχοπτώσεις και όπου εναλλάσσονται ακραία φαινόμενα, όπως πλημμύρες και ξηρασία, ενώ ρόλο στην Ελλάδα παίζουν και οι πολλοί μικροσεισμοί, καθώς και το πολύπλοκο ανάγλυφο», εξηγεί ο κ. Ζερεφός. Πιο ευάλωτες στον κίνδυνο της απερήμωσης είναι η Ανατολική Πελοπόννησος και η Ανατολική Στερεά, τμήματα της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Θράκης, νησιά του Αιγαίου και περιοχές της Κρήτης.
Για «αλόγιστη χρήση και υπερβολική κατανάλωση νερού» μιλάει ο κ. Ζερεφός. «Ο υδροφόρος ορίζοντας στην Ανατολική Μεσόγειο έχει κατέβει πολύ. Οταν σήμερα κάποιοι στην ευαίσθητη Αργολίδα ή στη Θεσσαλία ποτίζουν ακόμα με κανόνια, όπου το 80% του νερού χάνεται, δεν καταλαβαίνουν πως το κλέβουν από τα παιδιά τους;».
«Εχουμε λιγότερο βρόχινο νερό, αλλά περισσότερες ραγδαίες βροχές, που παρασύρουν και χώμα», αναφέρει ο κ. Γιαννακόπουλος. «Εκτός από τις κλιματικές αλλαγές, στην ερημοποίηση συμβάλλει η υπερβόσκηση, η καταστροφή των δασών από πυρκαγιές, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος», συμπληρώνει ο ερευνητής του Αστεροσκοπείου.
Σε συνθήκες λειψυδρίας τα 2/3 του πλανήτη
Μέχρι το 2025, σύμφωνα με τους ερευνητές του ΟΗΕ, κι αν δεν αλλάξει η κατεύθυνση των εξελίξεων, τα δύο τρίτα του πλανήτη θα ζουν σε συνθήκες λειψυδρίας και θα αγωνιούν για την αντοχή των υδάτινων αποθεμάτων τους, ενώ οι κάτοικοι θα υποφέρουν από έλλειψη νερού κατά τη διάρκεια ορισμένων περιόδων. Στις δυσοίωνες αυτές προβλέψεις υπολογίζεται πως 1,8 δισ. άνθρωποι θα αντιμετωπίζουν συνθήκες απόλυτης έλλειψης νερού, καθώς οι υδάτινοι πόροι μεγάλων περιοχών θα έχουν στεγνώσει. Η επέκταση της απερήμωσης είναι πιθανό να ενισχύσει τη μετανάστευση, με τις επιτροπές του ΟΗΕ να εκτιμούν πως μέχρι το 2045 περίπου 135 εκατομμύρια άνθρωποι θα υποχρεωθούν σε μετακίνηση λόγω… δίψας. Τα στοιχεία που δημοσίευσε ο ΟΗΕ την προχθεσινή Παγκόσμια Ημέρα για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας είναι πολύ ανησυχητικά. Πριν από 25 χρόνια τέθηκε σε εφαρμογή η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης (UNCCD). Ο στόχος που έχει τεθεί είναι μέσα στα επόμενα 25 χρόνια, μέσω της αειφόρου διαχείρισης του εδάφους, να επιτευχθεί η ουδετερότητα στη γη, δηλαδή όσο έδαφος χάνεται μέσω ερημοποίησης και υποβάθμισης να ανακτάται με βιώσιμες πρακτικές.
Η Πατρίτσια Εσπινόσα, εκτελεστική γραμματέας του ΟΗΕ για την αλλαγή του κλίματος, σε μήνυμα που έστειλε σε σχετικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες στην Αγκυρα, υπογράμμισε πως «η επίτευξη της ουδετερότητας στην υποβάθμιση της γης θα παρέχει μια σταθερή βάση για σημαντικά ζητήματα, από τη μείωση της φτώχειας, την ασφάλεια των τροφίμων και των υδάτων και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής έως και την κλιματική προσαρμογή».
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες επεσήμανε ότι κάθε χρόνο ο κόσμος χάνει 24 δισεκατομμύρια τόνους γόνιμου εδάφους, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες χάνουν μεγάλο μέρος από το ΑΕΠ τους λόγω υποβάθμισης των εδαφών τους. Ο γ.γ. του ΟΗΕ ζήτησε επείγουσες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης για το κλίμα.
Η UNCCD εκτιμά ότι σχεδόν 170 χώρες εξακολουθούν να πλήττονται από απερήμωση, υποβάθμιση της γης ή ξηρασία. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν παραδείγματα για την ανάκαμψη και την αποκατάσταση υποβαθμισμένων περιοχών. Για παράδειγμα, πάνω από πέντε εκατομμύρια εκτάρια υποβαθμισμένων εκτάσεων στην περιοχή Σάχελ της Αφρικής έχουν αποκατασταθεί μέσω φυσικής αναγέννησης από τους γεωργούς, παράγοντας επιπλέον μισό εκατομμύριο τόνους σιτηρών κάθε χρόνο. Οι αγροτικές καλλιέργειες αύξησαν τα δέντρα παγκοσμίως, κυρίως σε Βραζιλία, Ινδονησία, Κίνα και Ινδία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΛΑΦΡΟΣ
https://www.kathimerini.gr/