ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ : Συνέντευξη από τον Κωστή Τριανταφύλλου

Από τον «Λωτό» (έκδοση περιοδικού)

του 1969 έως τον ύστερο προβληματισμό για «τη μοίρα της εικόνας και της γραφής»    υπάρχει τεράστια απόσταση. Μήπως αυτό συνεπέφερε και κάποιες αλλαγές γνώμης;

Είναι μια μεγάλη περίοδος. Οι κοινωνικές και προσωπικές αναζητήσεις αλλά και ανάγκες έκφρασης διαφορετικές.  Θα σκεφτόμουνα την ερώτηση από τον τρελό που τότε σχεδίαζα και ζωγράφιζα έως την επόμενη περίοδο όπου σταμάτησα την αναπαράσταση  τόσο στην ζωγραφική όσο και στην γλυπτική: ναι υπάρχει έρευνα, εξέλιξη. Τα μηνύματα δεν διαφοροποιούνται αλλά είναι άλλη η προσέγγιση. Υπάρχουν και οι εγκαταστάσεις που είναι συγκεκριμένες και παρεμβαίνουσες θεματικά . Για παράδειγμα για τα διακόσια χρόνια από την Γαλλική Επανάσταση στο προαύλιο και στους εσωτερικούς χώρους του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών  παρουσίασα τον Λαβύρινθο ή το κενό μνημείο. Κενό μια που θα  πρέπει να γεμίσουμς τον λαβύρινθο να λύσουμε τους γρίφους για να ξαναδούμε τον λαβύρινθο να γεμίζει. Η εγκατάσταση είχε πολλά στοιχεία και για πρώτη φορά ένας μικρός ήχος ηλεκτρικής εκφόρτισης που έγινε αργότερα ο ηλεκτρονικός κεραυνός μου. Ένας μικρός ρυθμικός κεραυνός ανάμεσα σε τύπους προσώπων από διαφανείς καθρέφτες που μπορούσες τόσο να καθρεφτιστείς όσο και να δείς αυτόν που κυτταζότανε από την άλλη πλευρά. Ο διάλογος των εγώ θα έφτανε στο εμείς;

Διετέλεσες σαρκαστής και αντίπαλος της διαφήμισης – σε αντίθεση με τον Νίκο Δήμου – τον λόγιο της κόκα-κόλα, κατά πως έλεγε ο Χρηστάκης. Πιστεύεις ότι  η κριτική της εποχής εκείνης έχει κάποια αξία σήμερα ;

Στο Ονειρονειροδρόμιο ( Αθήνα-1977. Πετρούπολη, Ρωσία 2109 )-υπάρχει ένα σχετικό σχόλιο για την τηλεοπτική διαφήμιση αλλά και στο βιβλίο μου 1974 Αποσπάσματα του Κωστή ( που επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις Εξάρχεια ) ένα ποίημα εισαγωγικό, ένα διαφημιστικό σαρκαστικό κεφάλαιο!

Η αξία που υπάρχει στην κριτική στάση εκείνης της εποχής έχει ζωντανέψει στα οικολογικά κινήματα, στη στάση ζωής ατόμων, κοινοτήτων και ομάδων.

Πάντοτε η διαφήμιση ήταν βοηθός του εμπορίου και βέβαια και η σκόπιμη παραπληροφόρηση. Οι λέξεις χάνουν το νόημά τους όταν χρησιμοπούνται στον δημόσιο χώρο  χωρίς ιδιαίτερη προσοχή, τόσο μέσα στην πολιτική όσο και μέσα από την διαφήμιση. Αλλά γιαυτό υπάρχουν τα κινήματα κριτικής σκέψης και αμφισβήτησης για να προσπαθούν να προσδιορίζουν το κομφούζιο και να το απενεργοποιούν αν και όσο αυτό είναι δυνατό στο σημερινό τηλεοπτικό φαντασιακό τέλμα! Η πληροφόρηση είναι δύσκολη γιαυτό και οι ομάδες που την ασκούν έχουν υπ’ όψιν τους την κριτική στάση εκείνης της εποχής.

Αν βέβαια ρωτάς ποιά είναι η αξία αυτής της κριτικής στην σημερινή εποχή θα σκεφτόμουνα πως ενυπάρχει σε όλων την στάση απέναντι στα διαφημιζόμενα προιόντα από την πολιτική διαφήμιση έως και αυτήν της τέχνης- άλλο άν αυτή την κριτική στάση ζωής δεν την βάζουν σε καθημερινή πρακτική εφαρμογή! Η συζήτηση για το αν το διαφημιζόμενο προιόν αξίζει έχει ενεργοποιηθεί και δεν σταμάτησε. Κάθε εποχή έχει τις δυσκολίες της για να παρέμβει και να ακουστεί η κριτική.  Η δύναμη της διαφήμισης έκοψε τον διάλογο ακόμα και στην κυρίαρχη  πολιτική σκηνή: διαφημιστικά σπότ αντί για ανταλλαγή προγραμμάτων για την διαχείριση όποιας πολιτικής κρίσης! Παλιότερα αυτό γινότανε με τις εκατοντάδες αφίσες.Είναι γνωστό και ισχύει σε κάθε εποχή πως το χρηματιστήριο όποιων αξιών ποντάρει στη διαφήμιση μια που οι ανάλογοι πελάτες τους βλέπουν να ενισχύονται οι αξίες πάνω στις οποίες έχουν επενδύσει

Το τέλος μιας ετερόνομης γραφής – η αποδόμηση του συντακτικού κατά ποιητική βούληση – είναι απλές φόρμες ή πέρα από τη φόρμα εκφράζουν και ουσία;

Η ετερονομία κι η αυτονομία αναφέρονται στην ουσία. Το τέλος ενός ετερόνομου λόγου θα μπορούσε να υπάρξει με την  ανάπτυξη του αυτόνομου λόγου. Η ετερόνομη συμπεριφορά είναι κυρίαρχη και τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί για να υπάρξει. 

Αν η σιωπή θέλει να εκφράσει κάποια ουσία, αν η αναπνοή ανάμεσα σε δύο λέξεις ή μπροστά σε έναν καθρέφτη αναδεικνύει κάποια αίσθηση, αυτή η ιδιαιτερότητα αν εμπεριέχει ποιητική δυνατότητα θα είναι ουσία ζωής και θα προσφέρει στο νόημά της. Η αφαιρετική αίσθηση στην γραφή αλλά και στην τέχνη προσδιορίζει, πολλές φορές καλύτερα από την αναπαραστατική φορμαλιστική, την ουσία της ζωής.

Τι εκπροσωπούν τα ηλεκτροποιήματα για σένα – τι νέο κομίζουν ή εκόμισαν στην τέχνη;

Το να διαβάζεις ένα ποίημα με την βοήθεια του κεραυνού είναι ενδιαφέρον. Ποιό ενδιαφέρον όμως είναι πως ο ίδιος αυτός ο ηλεκτρονικός κεραυνός βρίσκει τον δρόμο του ανάλογα με την υγρασία του περιβάλλοντος χώρου αλλά και της εκπνοής αυτού που διαβάζει το ποίημα ακόμα και από την ύπαρξη του αγώγιμου κορμιού του και πόσο κοντά στον κεραυνό βρίσκεται. Έτσι συνεχίζοντας την έρευνα και την κουβέντα για τον κεραυνό δεν θα μπορούσα να μην του αφιερώσω κι ένα μέρος της ποίησής μου. Δηλαδή αυτό που στο συνολικό μου έργο των κεραυνών προσφέρει το ποιητικό αυτό μέρος είναι μια παραπάνω αίσθηση. Η τέχνη γενικά και το νέο δεν έχουν θέση εδώ. Αντίθετα η εννοιοδότηση του κεραυνού στα μάτια των θεατών/αναγνωστών είναι που με ενδιέφερε. Και βέβαια για να επαναπροσδιορίσω την ομορφιά και την δύναμη αυτού του φυικού φαινόμενου. Αν έχω αφιερώσει τόσο πολύ δουλειά στον κεραυνό είναι για να εξηγήσω την ουσιαστική παρέμβασή του για αναπομυθοποιήσω την αρνητική στάση κοινωνιών και θρησκειών απέναντι σε αυτό το αναζωογονητικό φαινόμενο της ζωής και του πλανήτη.

Σε ποια μονοπάτια  πρέπει η τέχνη να κινηθεί στο  μέλλον;

Το πρέπει δεν υπάρχει τόσο για την τέχνη όσο και για τις κοινωνίες. Η ιστορία διδάσκει. Βέβαια το να αντιληφθούμε τις χρηματιστηριακές-τεχνολογικές προσεγγίσεις του νέου συστήματος που μας επιβάλλεται, τις ψευδεπίγραφες αξίες που μας προτείνονται για να ζήσουμε, την συνεχή καταστροφή του πλανήτη,την απαξία των ανθρώπινων χαρκτηριστικών των κοινωνιών μας εμένα προσωπικά με οδηγεί στο να κινούμε σε μία τέχνη που αυτό που θέλει να ορίσει είναι μέσα από την ομορφιά να δώσει νόημα στη ζωή.