Ο Ντέιβιντ Γιανγκ κατάγεται από το Χαλ της Αγγλίας. Σπούδασε ανθρωπιστικές επιστήμες στο Πολυτεχνείο του Μπρίστολ. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε τοπικές εφημερίδες, σε πρακτορείο ειδήσεων του Λονδίνου και σε διάφορα άλλα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά μέσα. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Το παιδί της Στάζι, τιμήθηκε με το βραβείο Dagger της Βρετανικής Ένωσης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας και περιλαμβανόταν για πολλές εβδομάδες στις λίστες με τα ευπώλητα βιβλία στην Αγγλία. Μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στο σπίτι του στο Τουίκεναμ του Λονδίνου και στο συγγραφικό καταφύγιο που απέκτησε πρόσφατα στη Σύρο. Το νέο του μυθιστόρημα, Ο λύκος της Στάζι, μας έδωσε την αφορμή για τη συζήτηση που ακολουθεί.
Τα τελευταία χρόνια, Βρετανοί συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας γράφουν βιβλία για τους Γερμανούς, τόσο τους ναζί όσο και τους κομμουνιστές. Για ποιο λόγο εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στη Γερμανία;
Νομίζω ότι η ναζιστική Γερμανία ασκούσε πάντα μια σκοτεινή έλξη, καθώς οι άνθρωποι αναρωτιόνταν πώς προέκυψε κάτι τόσο φοβερό όπως η πλύση εγκεφάλου ενός ολόκληρου λαού, που οδήγησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όμως σε ό,τι αφορά την κομμουνιστική Γερμανία δεν νομίζω ότι ενδιέφερε το ίδιο, ίσως μόνο σε υποθέσεις σχετικές με κατασκοπεία. Στην πραγματικότητα, νομίζω ότι τα βιβλία μου είναι η πρώτη περίπτωση στην αγγλόφωνη αστυνομική λογοτεχνία όπου το σκηνικό τοποθετείται στην Ανατολική Γερμανία. Ο κοινός τόπος των δύο καθεστώτων είχε να κάνει με τις ουτοπικές κοινωνίες που ευαγγελίζονταν, κι αυτή η επιπλέον διάσταση αποτελεί πρόκληση για το στήσιμο ενός βιβλίου αστυνομικής λογοτεχνίας.
Μετά την έκδοση του μυθιστορήματος με τον τίτλο Το παιδί της Στάζι, συνεχίσατε με το νέο σας μυθιστόρημα, Ο λύκος της Στάζι. Πόσο σημαντικός και παρεμβατικός ήταν στην τότε κοινωνία ο ρόλος της Στάζι;
Αυτό που ήρθε στην επιφάνεια με την πτώση του τείχους του Βερολίνου ήταν η τεράστια ανάπτυξη της Στάζι – οι άνθρωποι εξεπλάγησαν από τον αριθμό των ενεργών μελών της, μέλος της μπορούσε να είναι ο καλός φίλος, ο εραστής, ο σύζυγος, όλοι ήταν εν δυνάμει ανεπίσημοι πληροφοριοδότες του Υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας. Όσοι είδαν τους φακέλους τους μετά την πτώση του καθεστώτος, κατάλαβαν ότι οι καταδότες τους ήταν άνθρωποι που δεν υποψιάζονταν ποτέ – αυτό σημαίνει ότι αν είχες την εύνοια του καθεστώτος, μπορούσες να ζήσεις μια κανονική ζωή, επειδή κάποιοι θεσμοί και κάποιες αξίες όπως η αγάπη, η οικογένεια, υπερβαίνουν τα όρια ενός πολιτικού συστήματος.
Παρά την καθημερινή αστυνόμευση, οι Γερμανοί έφτιαχναν και ανέκδοτα για τον Χόνεκερ και τη Στάζι. Από πού αντλούσαν αυτή τη δύναμη;
Θαρρώ πως το μαύρο χιούμορ είναι συχνά μια άμυνα στις χειρότερες στιγμές. Είναι στη φύση μας να διασκεδάζουμε με ανέκδοτα, κι έχω χρησιμοποιήσει κάποια ατόφια στο βιβλίο μου επειδή πιστεύω πως αποτελούν σημαντικό μέρος της συνολικής κουλτούρας.
Ανατολική Γερμανία, 1975. Δύο δίδυμα βρέφη εξαφανίζονται από μια νεόδμητη πόλη που θεωρείται ότι έχει μηδενική εγκληματικότητα. Ήταν συνηθισμένο ένα τέτοιο γεγονός στην κοινωνία της Γερμανίας;
Όχι, δεν ήταν κάτι συνηθισμένο, όμως η έμπνευσή μου προήλθε από πραγματικές ιστορίες. Η μια απ’ αυτές αφορούσε τη δολοφονία αρκετών μωρών σ’ ένα νοσοκομείο της Λειψίας, μια υπόθεση που η Στάζι πήρε απ’ τα χέρια της αστυνομίας του εγκλήματος, θεωρώντας ότι η απόκρυψη γεγονότων που μπορούσαν να διαταράξουν την κοινωνική συνοχή ήταν πιο σημαντική από την αποκάλυψη των αληθινών ενόχων. Η άλλη αληθινή ιστορία που έγινε διάσημη και στην οποία βασίστηκε Ο λύκος της Στάζι ήταν η περίπτωση της «Δολοφονίας του Σταυρόλεξου», μια από τις πιο διαβόητες εγκληματικές ενέργειες, όπου ένα αγόρι απήχθη και δολοφονήθηκε σε μια καινούργια πόλη, την Halle-Neustadt, όπου έχω τοποθετήσει την πλοκή. Η υπόθεση εξιχνιάστηκε με την αναγνώριση του γραφικού χαρακτήρα του δολοφόνου σ’ ένα μισοτελειωμένο σταυρόλεξο κι από κει πήρα την ιδέα για το βιβλίο μου.
Η υπολοχαγός Κάριν Μίλερ επιστρατεύεται από το Βερολίνο για να αναλάβει την υπόθεση, αλλά και να περισώσει τη φήμη της. Ποια είναι η προσωπικότητα της Μίλερ και ποια τα τρωτά της σημεία;
Η Μίλερ είναι αποφασισμένη, έχει τις αρχές της και παθιάζεται να βρει την αλήθεια, την ίδια στιγμή όμως είναι πιστή στο καθεστώς και το υπηρετεί συνειδητά, κάποιοι μπορεί να τη θεωρήσουν κάπως αφελή. Στα μυθιστορήματά μου πλανάται η εντύπωση ότι η Στάζι έχει επιταχύνει την προαγωγή της στις ανώτερες θέσεις της Αστυνομίας του Λαού πιστεύοντας ότι μπορεί να χειραγωγήσει μια γυναίκα άδολη και άπειρη, όπως τουλάχιστον φαίνεται.
Μέσα στους ανατριχιαστικούς ανώνυμους δρόμους, η Μίλερ πρέπει να επιστρατεύσει τη φαντασία της και να δράσει γρήγορα, γιατί ο απαγωγέας μπορεί να μη σταματήσει στα δύο θύματά του. Γιατί οι θύτες δεν αρκούνται σε ένα έγκλημα και συνεχίζουν και σε άλλες παρόμοιες εγκληματικές ενέργειες;
Δεν θα το έθετα μ’ αυτόν ακριβώς τον τρόπο, υπάρχει ένα τραγικό υπόβαθρο πίσω απ’ αυτούς που διαπράττουν τα εγκλήματα στον Λύκο της Στάζι, έχουν τους λόγους τους όσο παράξενοι κι αν φαίνονται. Αν συνεχίζουν την άνομη συμπεριφορά τους, το κάνουν επειδή νιώθουν ότι τους έχουν κλέψει κάτι που ήταν δικό τους πραγματικά ή επειδή κάτι πήγε στραβά στη ζωή τους, όμως δεν εγκληματούν από ευχαρίστηση.
Η Στάζι επιμένει ότι η έρευνα πρέπει να διεξαχθεί χωρίς ανακρίσεις που θα διαταράξουν τη μακάρια άγνοια των πολιτών για τον κίνδυνο. Αυτή η μέθοδος είναι, όμως, αποτελεσματική για την ανακάλυψη της αλήθειας;
Φυσικά και όχι, όμως αυτή η νοοτροπία αντανακλά τον τρόπο σκέψης στην Ανατολική Γερμανία. Η Στάζι είχε στις τάξεις της τις λεγόμενες «ειδικές επιτροπές», οι οποίες αναλάμβαναν εκείνες τις εγκληματικές υποθέσεις που αξιολογούνταν ως ευαίσθητες. Προτεραιότητά τους ήταν όχι να ξεσκεπάσουν τους ενόχους, αλλά να διασφαλίσουν ότι όλα θα ξεκαθαρίζονταν δίχως να προκαλέσουν οποιαδήποτε αναταραχή. Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτό σήμαινε την απόκρυψη της αλήθειας ακόμα κι από τα θύματα των εγκλημάτων.
Πέρα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Μίλερ, έχει και κάποιες συγκρούσεις ή παρεμβάσεις από αξιωματούχους της Στάζι ή και του Κόμματος. Ποιος ήταν ο σκοπός αυτών των παρεμβάσεων στην υπόθεση;
Οι σχέσεις της Μίλερ με τη Στάζι καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση στα έργα μου. Αν και προσπάθησα να χτίσω την αρχιτεκτονική μου πλοκή όσο πιο αυθεντικά γινόταν, ο συγγραφέας πρέπει πάντα να επεμβαίνει. Οι περισσότεροι πρώην αστυνομικοί της Ανατολικής Γερμανίας επιμένουν ότι δούλευαν εντελώς ανεξάρτητα από τη Στάζι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι γνώριζαν πάντα την ταυτότητα των πληροφοριοδοτών ή τις διασυνδέσεις στο ανώτερο επίπεδο μεταξύ της μυστικής αστυνομίας και της αστυνομίας του εγκλήματος.
Βασικό χάρισμα του μυθιστορήματός σας είναι η ρεαλιστική αποτύπωση της εποχής, δίχως συναισθηματισμούς και κατηγορηματική διάθεση. Είναι και αυτή μια τεχνική, για να κερδίσει ο συγγραφέας τον αναγνώστη;
Για μένα ήταν σημαντικό να γράψω κάτι έξω από τα συνηθισμένα πρότυπα του κακού κομμουνιστή και του καλού Δυτικογερμανού. Ήθελα να δω τα πράγματα από τη σκοπιά ενός βασικού χαρακτήρα που θα συμπαθούσε το σύστημα, κατά τη γνώμη μου η ανάγνωση γίνεται έτσι μια εμπειρία περισσότερο γνήσια. Το καπιταλιστικό σύστημα έχει τις δικές του αποτυχίες στα πρόσφατα χρόνια αλλά και στη δεκαετία του ’70, όπου ξεκινούν οι ιστορίες μου, οι Βρετανοί για παράδειγμα τα είχαν κάνει θάλασσα με την απόφαση για τριήμερη ηλεκτροδότηση των νοικοκυριών, ώστε να εξοικονομήσουν ενέργεια. Παρόλο που η ιδέα της μυστικής αστυνομίας είναι αποκρουστική και παρ’ όλες τις διώξεις που βίωσαν όσοι προσπαθούσαν να δραπετεύσουν από το τείχος, υπήρχαν κάποιες καλές πλευρές. Σε πολλούς Ανατολικογερμανούς έλειψε η αίσθηση της κοινότητας, η πρόνοια του κράτους για τα παιδιά, γι’ αυτό προσπάθησα να είμαι ειλικρινής κι όσο λιγότερο προκατειλημμένος γίνεται.
Γενικά το βιβλίο σας είναι συναρπαστικό και διαβάζεται απνευστί. Ποιο είναι το συγγραφικό σας μυστικό;
Μου αρέσει να έχω μια γερή αρχή, μέση και τέλος, νομίζω όμως ότι το κλείσιμό μου είναι το καλύτερο κομμάτι των βιβλίων μου. Κι έχω μια εμμονή στη διπλή αφήγηση. Η μια οπτική, μέσα από τα μάτια της πρωταγωνίστριας, εκφράζεται σε τρίτο πρόσωπο και αφορά το παρελθόν, όμως η άλλη οπτική, μέσα από τα μάτια του ενόχου ή του θύματος, εκφράζεται σε πρώτο πρόσωπο και είναι περισσότερο άμεση, έτσι ο αναγνώστης έχει στην πραγματικότητα δυο μυθιστορήματα σε ένα. Σε μερικούς δεν αρέσει αυτό το κόψιμο και το ράψιμο, όμως εγώ προσωπικά το αγαπώ. Στον Λύκο της Στάζι πειραματίστηκα με έναν αφηγητή αναξιόπιστο και γενικά μπορώ να πω ότι το αποτέλεσμα μ’ αφήνει ικανοποιημένο.
Το πρώτο σας βιβλίο της, Το παιδί της Στάζι, βραβεύτηκε με το βραβείο Dagger της Βρετανικής Ένωσης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Τι σημαίνει αυτό για εσάς;
Με εξέπληξε, δεν το περίμενα κι ούτε μπορούσα να το πιστέψω, έχω κορνιζάρει το βραβείο πάνω απ’ το τζάκι και δεν πρόκειται ν’ αφήσω τη γυναίκα μου να το κατεβάσει όταν έρθουν τα Χριστούγεννα! Επιπλέον, Το παιδί και Ο λύκος της Στάζι έμειναν για πολύ καιρό στις λίστες των καλύτερων αστυνομικών βιβλίων της χρονιάς – ποτέ δεν περίμενα να πετύχω κάτι τέτοιο με τα δύο πρώτα βιβλία μου, κάποιοι συγγραφείς περιμένουν όλη τη ζωή τους χωρίς να βραβευτούν ποτέ, αυτό το βραβείο στο ντεμπούτο μου ήταν μια στιγμή θαυμάσια.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε τελευταία και σας έκανε εντύπωση;
Ο Μαύρος Κύκνος του Όουεν Μάθιους είναι μια καταπληκτική ιστορία από έναν βετεράνο δημοσιογράφο. Αναφέρεται στην προσπάθεια των Σοβιετικών τη δεκαετία του ’60 να φτιάξουν σε μια πόλη μυστική ένα πυρηνικό όπλο τόσο ισχυρό, που θα τελείωνε όλους τους πολέμους. Είναι το πρώτο του βιβλίο κι ένα από τα καλύτερα που έχουν πέσει στα χέρια μου.
Απ’ ό,τι έμαθα, τελευταία επισκέπτεστε συχνά το νησί της Σύρου. Τι σας γοητεύει στο νησί, αλλά και στη χώρα μας;
Δεν είμαι απλός επισκέπτης στη Σύρο! Έχω αγοράσει ένα μικρό σπίτι εκεί, που το χρησιμοποιώ ως βάση για το γράψιμο και πηγαίνω τακτικά. Ξεκίνησα να επισκέπτομαι την Ελλάδα τη δεκαετία του ’80 και με τη γυναίκα μου κάναμε διακοπές στην Κρήτη, στην Κέρκυρα, στη Λευκάδα, στην Πάργα, στη Νάξο, στην Πάρο, στη Μύκονο και στη Σκιάθο. Όμως η Σύρος είναι το κάτι άλλο. Λατρεύω την πλούσια ιστορία της Ερμούπολης, την έξοχη αρχιτεκτονική της και το γεγονός ότι τον 19ο αιώνα ήταν σημαντικότερη από τον Πειραιά. Στη Σύρο υπάρχει ζωή όλο τον χρόνο, ακόμα και τον χειμώνα (τουλάχιστον στην Ερμούπολη), μπορείς να νιώσεις τον γνήσιο ελληνικό χαρακτήρα της, δεν έχει αναπτυχθεί υπερβολικά, δεν συναντάς τόσο πολλούς Άγγλους τουρίστες, όπως συμβαίνει στα γειτονικά νησιά, κι έχει εξαιρετικές παραλίες. Από την άλλη μεριά, νιώθω αποστροφή με όσα συμβαίνουν στη Βρετανία αυτή τη στιγμή λόγω του Brexit και για μένα είναι ένας τρόπος να συνδεθώ ξανά με την ιδέα της Ευρώπης, ελπίζοντας ταυτόχρονα να βρω περισσότερη έμπνευση για να γράφω.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Απόστολος Σπυράκης
Ο λύκος της Στάζι
David Young
μετάφραση: Φίλιππος Χρυσόπουλος
Κέδρος
408 σελ.
ISBN 978-960-04-4956-3
Τιμή €15,50
* Ο Ελπιδοφόρος Ιντζεμπέλης είναι συγγραφέας
Τα τελευταία χρόνια, Βρετανοί συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας γράφουν βιβλία για τους Γερμανούς, τόσο τους ναζί όσο και τους κομμουνιστές. Για ποιο λόγο εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στη Γερμανία;
Νομίζω ότι η ναζιστική Γερμανία ασκούσε πάντα μια σκοτεινή έλξη, καθώς οι άνθρωποι αναρωτιόνταν πώς προέκυψε κάτι τόσο φοβερό όπως η πλύση εγκεφάλου ενός ολόκληρου λαού, που οδήγησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όμως σε ό,τι αφορά την κομμουνιστική Γερμανία δεν νομίζω ότι ενδιέφερε το ίδιο, ίσως μόνο σε υποθέσεις σχετικές με κατασκοπεία. Στην πραγματικότητα, νομίζω ότι τα βιβλία μου είναι η πρώτη περίπτωση στην αγγλόφωνη αστυνομική λογοτεχνία όπου το σκηνικό τοποθετείται στην Ανατολική Γερμανία. Ο κοινός τόπος των δύο καθεστώτων είχε να κάνει με τις ουτοπικές κοινωνίες που ευαγγελίζονταν, κι αυτή η επιπλέον διάσταση αποτελεί πρόκληση για το στήσιμο ενός βιβλίου αστυνομικής λογοτεχνίας.
Μετά την έκδοση του μυθιστορήματος με τον τίτλο Το παιδί της Στάζι, συνεχίσατε με το νέο σας μυθιστόρημα, Ο λύκος της Στάζι. Πόσο σημαντικός και παρεμβατικός ήταν στην τότε κοινωνία ο ρόλος της Στάζι;
Αυτό που ήρθε στην επιφάνεια με την πτώση του τείχους του Βερολίνου ήταν η τεράστια ανάπτυξη της Στάζι – οι άνθρωποι εξεπλάγησαν από τον αριθμό των ενεργών μελών της, μέλος της μπορούσε να είναι ο καλός φίλος, ο εραστής, ο σύζυγος, όλοι ήταν εν δυνάμει ανεπίσημοι πληροφοριοδότες του Υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας. Όσοι είδαν τους φακέλους τους μετά την πτώση του καθεστώτος, κατάλαβαν ότι οι καταδότες τους ήταν άνθρωποι που δεν υποψιάζονταν ποτέ – αυτό σημαίνει ότι αν είχες την εύνοια του καθεστώτος, μπορούσες να ζήσεις μια κανονική ζωή, επειδή κάποιοι θεσμοί και κάποιες αξίες όπως η αγάπη, η οικογένεια, υπερβαίνουν τα όρια ενός πολιτικού συστήματος.
Παρά την καθημερινή αστυνόμευση, οι Γερμανοί έφτιαχναν και ανέκδοτα για τον Χόνεκερ και τη Στάζι. Από πού αντλούσαν αυτή τη δύναμη;
Θαρρώ πως το μαύρο χιούμορ είναι συχνά μια άμυνα στις χειρότερες στιγμές. Είναι στη φύση μας να διασκεδάζουμε με ανέκδοτα, κι έχω χρησιμοποιήσει κάποια ατόφια στο βιβλίο μου επειδή πιστεύω πως αποτελούν σημαντικό μέρος της συνολικής κουλτούρας.
Ανατολική Γερμανία, 1975. Δύο δίδυμα βρέφη εξαφανίζονται από μια νεόδμητη πόλη που θεωρείται ότι έχει μηδενική εγκληματικότητα. Ήταν συνηθισμένο ένα τέτοιο γεγονός στην κοινωνία της Γερμανίας;
Όχι, δεν ήταν κάτι συνηθισμένο, όμως η έμπνευσή μου προήλθε από πραγματικές ιστορίες. Η μια απ’ αυτές αφορούσε τη δολοφονία αρκετών μωρών σ’ ένα νοσοκομείο της Λειψίας, μια υπόθεση που η Στάζι πήρε απ’ τα χέρια της αστυνομίας του εγκλήματος, θεωρώντας ότι η απόκρυψη γεγονότων που μπορούσαν να διαταράξουν την κοινωνική συνοχή ήταν πιο σημαντική από την αποκάλυψη των αληθινών ενόχων. Η άλλη αληθινή ιστορία που έγινε διάσημη και στην οποία βασίστηκε Ο λύκος της Στάζι ήταν η περίπτωση της «Δολοφονίας του Σταυρόλεξου», μια από τις πιο διαβόητες εγκληματικές ενέργειες, όπου ένα αγόρι απήχθη και δολοφονήθηκε σε μια καινούργια πόλη, την Halle-Neustadt, όπου έχω τοποθετήσει την πλοκή. Η υπόθεση εξιχνιάστηκε με την αναγνώριση του γραφικού χαρακτήρα του δολοφόνου σ’ ένα μισοτελειωμένο σταυρόλεξο κι από κει πήρα την ιδέα για το βιβλίο μου.
Η υπολοχαγός Κάριν Μίλερ επιστρατεύεται από το Βερολίνο για να αναλάβει την υπόθεση, αλλά και να περισώσει τη φήμη της. Ποια είναι η προσωπικότητα της Μίλερ και ποια τα τρωτά της σημεία;
Η Μίλερ είναι αποφασισμένη, έχει τις αρχές της και παθιάζεται να βρει την αλήθεια, την ίδια στιγμή όμως είναι πιστή στο καθεστώς και το υπηρετεί συνειδητά, κάποιοι μπορεί να τη θεωρήσουν κάπως αφελή. Στα μυθιστορήματά μου πλανάται η εντύπωση ότι η Στάζι έχει επιταχύνει την προαγωγή της στις ανώτερες θέσεις της Αστυνομίας του Λαού πιστεύοντας ότι μπορεί να χειραγωγήσει μια γυναίκα άδολη και άπειρη, όπως τουλάχιστον φαίνεται.
Μέσα στους ανατριχιαστικούς ανώνυμους δρόμους, η Μίλερ πρέπει να επιστρατεύσει τη φαντασία της και να δράσει γρήγορα, γιατί ο απαγωγέας μπορεί να μη σταματήσει στα δύο θύματά του. Γιατί οι θύτες δεν αρκούνται σε ένα έγκλημα και συνεχίζουν και σε άλλες παρόμοιες εγκληματικές ενέργειες;
Δεν θα το έθετα μ’ αυτόν ακριβώς τον τρόπο, υπάρχει ένα τραγικό υπόβαθρο πίσω απ’ αυτούς που διαπράττουν τα εγκλήματα στον Λύκο της Στάζι, έχουν τους λόγους τους όσο παράξενοι κι αν φαίνονται. Αν συνεχίζουν την άνομη συμπεριφορά τους, το κάνουν επειδή νιώθουν ότι τους έχουν κλέψει κάτι που ήταν δικό τους πραγματικά ή επειδή κάτι πήγε στραβά στη ζωή τους, όμως δεν εγκληματούν από ευχαρίστηση.
Θαρρώ πως το μαύρο χιούμορ είναι συχνά μια άμυνα στις χειρότερες στιγμές.
Η Στάζι επιμένει ότι η έρευνα πρέπει να διεξαχθεί χωρίς ανακρίσεις που θα διαταράξουν τη μακάρια άγνοια των πολιτών για τον κίνδυνο. Αυτή η μέθοδος είναι, όμως, αποτελεσματική για την ανακάλυψη της αλήθειας;
Φυσικά και όχι, όμως αυτή η νοοτροπία αντανακλά τον τρόπο σκέψης στην Ανατολική Γερμανία. Η Στάζι είχε στις τάξεις της τις λεγόμενες «ειδικές επιτροπές», οι οποίες αναλάμβαναν εκείνες τις εγκληματικές υποθέσεις που αξιολογούνταν ως ευαίσθητες. Προτεραιότητά τους ήταν όχι να ξεσκεπάσουν τους ενόχους, αλλά να διασφαλίσουν ότι όλα θα ξεκαθαρίζονταν δίχως να προκαλέσουν οποιαδήποτε αναταραχή. Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτό σήμαινε την απόκρυψη της αλήθειας ακόμα κι από τα θύματα των εγκλημάτων.
Πέρα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Μίλερ, έχει και κάποιες συγκρούσεις ή παρεμβάσεις από αξιωματούχους της Στάζι ή και του Κόμματος. Ποιος ήταν ο σκοπός αυτών των παρεμβάσεων στην υπόθεση;
Οι σχέσεις της Μίλερ με τη Στάζι καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση στα έργα μου. Αν και προσπάθησα να χτίσω την αρχιτεκτονική μου πλοκή όσο πιο αυθεντικά γινόταν, ο συγγραφέας πρέπει πάντα να επεμβαίνει. Οι περισσότεροι πρώην αστυνομικοί της Ανατολικής Γερμανίας επιμένουν ότι δούλευαν εντελώς ανεξάρτητα από τη Στάζι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι γνώριζαν πάντα την ταυτότητα των πληροφοριοδοτών ή τις διασυνδέσεις στο ανώτερο επίπεδο μεταξύ της μυστικής αστυνομίας και της αστυνομίας του εγκλήματος.
Βασικό χάρισμα του μυθιστορήματός σας είναι η ρεαλιστική αποτύπωση της εποχής, δίχως συναισθηματισμούς και κατηγορηματική διάθεση. Είναι και αυτή μια τεχνική, για να κερδίσει ο συγγραφέας τον αναγνώστη;
Για μένα ήταν σημαντικό να γράψω κάτι έξω από τα συνηθισμένα πρότυπα του κακού κομμουνιστή και του καλού Δυτικογερμανού. Ήθελα να δω τα πράγματα από τη σκοπιά ενός βασικού χαρακτήρα που θα συμπαθούσε το σύστημα, κατά τη γνώμη μου η ανάγνωση γίνεται έτσι μια εμπειρία περισσότερο γνήσια. Το καπιταλιστικό σύστημα έχει τις δικές του αποτυχίες στα πρόσφατα χρόνια αλλά και στη δεκαετία του ’70, όπου ξεκινούν οι ιστορίες μου, οι Βρετανοί για παράδειγμα τα είχαν κάνει θάλασσα με την απόφαση για τριήμερη ηλεκτροδότηση των νοικοκυριών, ώστε να εξοικονομήσουν ενέργεια. Παρόλο που η ιδέα της μυστικής αστυνομίας είναι αποκρουστική και παρ’ όλες τις διώξεις που βίωσαν όσοι προσπαθούσαν να δραπετεύσουν από το τείχος, υπήρχαν κάποιες καλές πλευρές. Σε πολλούς Ανατολικογερμανούς έλειψε η αίσθηση της κοινότητας, η πρόνοια του κράτους για τα παιδιά, γι’ αυτό προσπάθησα να είμαι ειλικρινής κι όσο λιγότερο προκατειλημμένος γίνεται.
Γενικά το βιβλίο σας είναι συναρπαστικό και διαβάζεται απνευστί. Ποιο είναι το συγγραφικό σας μυστικό;
Μου αρέσει να έχω μια γερή αρχή, μέση και τέλος, νομίζω όμως ότι το κλείσιμό μου είναι το καλύτερο κομμάτι των βιβλίων μου. Κι έχω μια εμμονή στη διπλή αφήγηση. Η μια οπτική, μέσα από τα μάτια της πρωταγωνίστριας, εκφράζεται σε τρίτο πρόσωπο και αφορά το παρελθόν, όμως η άλλη οπτική, μέσα από τα μάτια του ενόχου ή του θύματος, εκφράζεται σε πρώτο πρόσωπο και είναι περισσότερο άμεση, έτσι ο αναγνώστης έχει στην πραγματικότητα δυο μυθιστορήματα σε ένα. Σε μερικούς δεν αρέσει αυτό το κόψιμο και το ράψιμο, όμως εγώ προσωπικά το αγαπώ. Στον Λύκο της Στάζι πειραματίστηκα με έναν αφηγητή αναξιόπιστο και γενικά μπορώ να πω ότι το αποτέλεσμα μ’ αφήνει ικανοποιημένο.
Λατρεύω την πλούσια ιστορία της Ερμούπολης, την έξοχη αρχιτεκτονική της και το γεγονός ότι τον 19ο αιώνα ήταν σημαντικότερη από τον Πειραιά.
Το πρώτο σας βιβλίο της, Το παιδί της Στάζι, βραβεύτηκε με το βραβείο Dagger της Βρετανικής Ένωσης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Τι σημαίνει αυτό για εσάς;
Με εξέπληξε, δεν το περίμενα κι ούτε μπορούσα να το πιστέψω, έχω κορνιζάρει το βραβείο πάνω απ’ το τζάκι και δεν πρόκειται ν’ αφήσω τη γυναίκα μου να το κατεβάσει όταν έρθουν τα Χριστούγεννα! Επιπλέον, Το παιδί και Ο λύκος της Στάζι έμειναν για πολύ καιρό στις λίστες των καλύτερων αστυνομικών βιβλίων της χρονιάς – ποτέ δεν περίμενα να πετύχω κάτι τέτοιο με τα δύο πρώτα βιβλία μου, κάποιοι συγγραφείς περιμένουν όλη τη ζωή τους χωρίς να βραβευτούν ποτέ, αυτό το βραβείο στο ντεμπούτο μου ήταν μια στιγμή θαυμάσια.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε τελευταία και σας έκανε εντύπωση;
Ο Μαύρος Κύκνος του Όουεν Μάθιους είναι μια καταπληκτική ιστορία από έναν βετεράνο δημοσιογράφο. Αναφέρεται στην προσπάθεια των Σοβιετικών τη δεκαετία του ’60 να φτιάξουν σε μια πόλη μυστική ένα πυρηνικό όπλο τόσο ισχυρό, που θα τελείωνε όλους τους πολέμους. Είναι το πρώτο του βιβλίο κι ένα από τα καλύτερα που έχουν πέσει στα χέρια μου.
Απ’ ό,τι έμαθα, τελευταία επισκέπτεστε συχνά το νησί της Σύρου. Τι σας γοητεύει στο νησί, αλλά και στη χώρα μας;
Δεν είμαι απλός επισκέπτης στη Σύρο! Έχω αγοράσει ένα μικρό σπίτι εκεί, που το χρησιμοποιώ ως βάση για το γράψιμο και πηγαίνω τακτικά. Ξεκίνησα να επισκέπτομαι την Ελλάδα τη δεκαετία του ’80 και με τη γυναίκα μου κάναμε διακοπές στην Κρήτη, στην Κέρκυρα, στη Λευκάδα, στην Πάργα, στη Νάξο, στην Πάρο, στη Μύκονο και στη Σκιάθο. Όμως η Σύρος είναι το κάτι άλλο. Λατρεύω την πλούσια ιστορία της Ερμούπολης, την έξοχη αρχιτεκτονική της και το γεγονός ότι τον 19ο αιώνα ήταν σημαντικότερη από τον Πειραιά. Στη Σύρο υπάρχει ζωή όλο τον χρόνο, ακόμα και τον χειμώνα (τουλάχιστον στην Ερμούπολη), μπορείς να νιώσεις τον γνήσιο ελληνικό χαρακτήρα της, δεν έχει αναπτυχθεί υπερβολικά, δεν συναντάς τόσο πολλούς Άγγλους τουρίστες, όπως συμβαίνει στα γειτονικά νησιά, κι έχει εξαιρετικές παραλίες. Από την άλλη μεριά, νιώθω αποστροφή με όσα συμβαίνουν στη Βρετανία αυτή τη στιγμή λόγω του Brexit και για μένα είναι ένας τρόπος να συνδεθώ ξανά με την ιδέα της Ευρώπης, ελπίζοντας ταυτόχρονα να βρω περισσότερη έμπνευση για να γράφω.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Απόστολος Σπυράκης
Ο λύκος της Στάζι
David Young
μετάφραση: Φίλιππος Χρυσόπουλος
Κέδρος
408 σελ.
ISBN 978-960-04-4956-3
Τιμή €15,50
* Ο Ελπιδοφόρος Ιντζεμπέλης είναι συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου