Ἄν­να Κα­βάν (Anna Kavan): Ὁ ἐ­χθρός (The Enemy)

ΚΑΠΟΥ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ἔ­χω ἕ­ναν ἀ­μεί­λι­κτο ἐ­χθρὸ κι ἂς μὴν ξέ­ρω τ’ ὄ­νο­μά του. Δὲν ξέ­ρω οὔ­τε πῶς μοιά­ζει. Ἡ ἀ­λή­θεια εἶ­ναι πὼς ἂν τύ­χαι­νε κι ἔμ­παι­νε στὸ δω­μά­τιο αὐ­τὴ τὴ στιγ­μή, τὴν ὥ­ρα ποὺ γρά­φω, δὲν θὰ γι­νό­μουν κα­θό­λου σο­φό­τε­ρη. Γιὰ πο­λὺ και­ρὸ πί­στευ­α πὼς σὲ πε­ρί­πτω­ση ποὺ ἐρ­χό­μα­σταν πο­τὲ πρό­σω­πο μὲ πρό­σω­πο, κά­ποι­ο ἔν­στι­κτο θὰ μὲ προ­ει­δο­ποι­οῦ­σε· ὅ­μως τώ­ρα πιὰ δὲν πι­στεύ­ω πὼς εἶ­ναι ἔ­τσι. Δὲν ἀ­πο­κλεί­ε­ται νὰ πρό­κει­ται γιὰ κά­ποι­ον ποὺ μοῦ εἶ­ναι ξέ­νος· ὅ­μως εἶ­ναι πο­λὺ πιὸ πι­θα­νὸ νὰ εἶ­ναι κά­ποι­ος τὸν ὁ­ποῖ­ο γνω­ρί­ζω πο­λὺ κα­λὰ – ἴ­σως εἶ­ναι κά­ποι­ος ποὺ τὸν βλέ­πω κά­θε μέ­ρα. Δι­ό­τι ἂν δὲν εἶ­ναι κά­ποι­ο πρό­σω­πο ἀ­π’ τὸ ἄ­με­σό μου πε­ρι­βάλ­λον, πῶς κα­τα­φέρ­νει κι ἔ­χει στὴ δι­ά­θε­σή του τό­σο λε­πτο­με­ρῆ πλη­ρο­φό­ρη­ση γιὰ τὴν κά­θε μου κί­νη­ση; Φαν­τά­ζει ἀ­δύ­να­το τὸ νὰ πά­ρω ὁ­ποι­α­δή­πο­τε ἀ­πό­φα­ση —ἀ­κό­μη κι ἂν ἔ­χει νὰ κά­νει μὲ ἕ­να τό­σο ἀ­σή­μαν­το ζή­τη­μα, ὅ­πως τὸ νὰ ἐ­πι­σκε­φτῶ κά­ποι­ον φί­λο τὸ ἀ­πό­γευ­μα— κι ὁ ἐ­χθρός μου νὰ μὴν τὸ ξέ­ρει καὶ νὰ μὴν κά­νει ὅ,τι πρέ­πει προ­κει­μέ­νου νὰ μὲ φέ­ρει σὲ δύ­σκο­λη θέ­ση. Προ­φα­νῶς εἶ­ναι ἐ­ξί­σου κα­λὰ πλη­ρο­φο­ρη­μέ­νος καὶ γιὰ τὰ πιὸ σο­βα­ρὰ ζη­τή­μα­τα.

       Τὸ ὅ­τι δὲν γνω­ρί­ζω τί­πο­τα γι’ αὐ­τὸν κά­νει τὴ ζω­ὴ ἀ­νυ­πό­φο­ρη, δι­ό­τι εἶ­μαι ὑ­πο­χρε­ω­μέ­νη νὰ πα­ρα­τη­ρῶ τοὺς πάν­τες μὲ τὴν ἴ­δια κα­χυ­πο­ψί­α. Δὲν ὑ­πάρ­χει —χω­ρὶς ὑ­περ­βο­λὴ— οὔ­τε μί­α ψυ­χὴ ποὺ νὰ μπο­ρῶ νὰ ἐμ­πι­στευ­τῶ.

       Κα­θὼς οἱ μέ­ρες περ­νοῦν, βρί­σκω πὼς ἀ­νη­συ­χῶ  ὅ­λο καὶ πε­ρισ­σό­τε­ρο γι’ αὐ­τὸ τὸ οἰ­κτρὸ πρό­βλη­μα· στὴν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μοῦ ἔ­χει γί­νει ἔμ­μο­νη ἰ­δέ­α. Κά­θε φο­ρὰ ποὺ μι­λῶ μὲ κά­ποι­ον, πιά­νω τὸν ἑ­αυ­τό μου νὰ τὸν πε­ρι­ερ­γά­ζε­ται στὰ κρυ­φά, ψά­χνον­τας κά­ποι­ο ση­μά­δι ποὺ θ’ ἀ­πο­κά­λυ­πτε τὸν προ­δό­τη πού ’­ναι ἀ­πο­φα­σι­σμέ­νος νὰ μὲ κα­τα­στρέ­ψει. Δὲν μπο­ρῶ νὰ συγ­κεν­τρω­θῶ στὴ δου­λειά μου, δι­ό­τι δια­ρκῶς ἀ­πα­σχο­λῶ τὸ μυα­λό μου μὲ τὸ ν’ ἀ­να­ρω­τι­έ­μαι γύ­ρω ἀ­πὸ τὴν ταυ­τό­τη­τα τοῦ ἐ­χθροῦ μου καὶ τὴν αἰ­τί­α τοῦ μί­σους του. Ποι­ά πρά­ξη μου εἶ­ναι δυ­να­τὸν νά ’­χει προ­κα­λέ­σει τέ­τοι­α ἀ­νη­λε­ῆ κα­τα­δί­ω­ξη; Σκα­λί­ζω ξα­νὰ καὶ ξα­νὰ τὴν πε­ρα­σμέ­νη μου ζω­ὴ καὶ δὲν βρί­σκω τὸ νῆ­μα. Δὲν ἀ­πο­κλεί­ε­ται, πάν­τως, ἡ κα­τά­στα­ση νὰ μὴν ἔ­χει προ­κύ­ψει ἀ­πὸ κά­ποι­ο δι­κό μου λά­θος ἀλ­λὰ νὰ ἔ­χει νὰ κά­νει μὲ τυ­χαῖ­α καὶ μό­νο συμ­βάν­τα γιὰ τὰ ὁ­ποῖ­α δὲν γνω­ρί­ζω τί­πο­τα. Ἴ­σως εἶ­μαι τὸ θύ­μα κά­ποι­ας μυ­στι­κῆς πο­λι­τι­κῆς, θρη­σκευ­τι­κῆς ἢ οἰ­κο­νο­μι­κῆς μη­χα­νορ­ρα­φί­ας – κά­ποι­ας πε­λώ­ριας καὶ σκι­ώ­δους συ­νω­μο­σί­ας, τῆς ὁ­ποί­ας τὰ ἐ­πα­κό­λου­θα εἶ­ναι τό­σο σκο­τει­νὰ ποὺ μοιά­ζουν, στὸν ἀ­μύ­η­το, ἐν­τε­λῶς ἐ­κτὸς λο­γι­κῆς· ἔ­χουν βά­λει σκο­πό, λό­γου χά­ρη, κά­τι τό­σο κα­τα­φα­νῶς ἀ­νό­η­το ὅ­πως εἶ­ναι ὁ ἀ­φα­νι­σμὸς ὅ­λων τὸν κοκ­κι­νο­τρί­χη­δων ἢ ὅ­λων ὅ­σοι ἔ­χουν κρε­α­το­ε­λιὰ στὸ ἀ­ρι­στε­ρό τους πό­δι.

       Λό­γῳ τῆς κα­τα­δί­ω­ξης αὐ­τῆς ἡ προ­σω­πι­κή μου ζω­ὴ ἔ­χει ἤ­δη οὐ­σι­α­στι­κὰ κα­τα­στρα­φεῖ. Οἱ φί­λοι μου καὶ ἡ οἰ­κο­γέ­νειά μου κρα­τοῦν ἀ­πο­στά­σεις, ἡ δη­μι­ουρ­γι­κή μου ἐρ­γα­σί­α ἔ­χει πα­γώ­σει, ἔ­χω γί­νει φο­βι­σμέ­νη, κα­τη­φὴς κι εὐ­έ­ξα­πτη, δὲν πι­στεύ­ω σὲ μέ­να, ἀ­κό­μα κι ἡ φω­νή μου βγαί­νει μὲ δυ­σκο­λί­α καὶ ἴ­σα ποὺ ἀ­κού­γε­ται.

       Θὰ σκε­φτή­κα­τε πὼς ὁ ἐ­χθρός μου θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ μὲ συμ­πο­νέ­σει αὐ­τὴ τὴ στιγ­μή· πώς, βλέ­πον­τας τὸ ἀ­ξι­ο­θρή­νη­το χά­λι στὸ ὁ­ποῖ­ο μὲ ἔ­χει σύ­ρει, θὰ τοῦ ἀρ­κοῦ­σε ἡ ἐκ­δί­κη­ση καὶ θὰ μὲ ἄ­φη­νε στὴν ἡ­συ­χί­α μου. Ὄ­χι ὅ­μως, τὸ γνω­ρί­ζω πο­λὺ κα­λὰ πὼς δὲν θὰ κά­νει πο­τὲ πί­σω. Δὲν θὰ φτά­σει πο­τὲ νὰ εἶ­ναι ἱ­κα­νο­ποι­η­μέ­νος πα­ρὰ μό­νον ὅ­ταν θὰ μὲ ἔ­χει κα­τα­στρέ­ψει ὁ­λο­κλη­ρω­τι­κά. Αὐ­τὴ εἶ­ναι ἡ ἀρ­χὴ τοῦ τέ­λους· δι­ό­τι τὶς τε­λευ­ταῖ­ες ἑ­βδο­μά­δες ἔ­χουν ὑ­πο­πέ­σει στὴν ἀν­τί­λη­ψή μου ἀρ­κε­τὰ σα­φεῖς ἐν­δεί­ξεις πὼς ἔ­χει ἀρ­χί­σει καὶ ἀ­παγ­γέλ­λει ψευ­δεῖς κα­τη­γο­ρί­ες ἐ­ναν­τί­ον μου μὲ κά­θε ἐ­πι­ση­μό­τη­τα. Δὲν θ’ ἀρ­γή­σει ἐ­κεί­νη ἡ ὥ­ρα ποὺ θὰ μὲ πά­ρουν μα­κριά. Νύ­χτα θά ’­ναι, πι­θα­νό­τα­τα, ὅ­ταν θὰ μὲ γυ­ρέ­ψουν. Δὲν θὰ ὑ­πάρ­χουν πε­ρί­στρο­φα, οὔ­τε καὶ χει­ρο­πέ­δες· τὰ πάν­τα θά ’­ναι ἥ­συ­χα καὶ στὴ θέ­ση τους, θά ’­ναι δύ­ο ἢ τρεῖς ἄν­τρες καὶ θὰ φο­ροῦν στο­λὲς ἢ λευ­κὲς πο­δι­ές, κι ἕ­νας ἀ­π’ ὅ­λους θὰ κρα­τᾶ μιὰ ἔ­νε­ση ὑ­πο­δό­ρια. Ἔ­τσι ἀ­κρι­βῶς θὰ γί­νει μὲ μέ­να. Τὸ ξέ­ρω πὼς εἶ­μαι κα­τα­δι­κα­σμέ­νη καὶ δὲν σκο­πεύ­ω νὰ πα­λέ­ψω ἐ­νάν­τια στὴ μοί­ρα μου. Τὰ γρά­φω αὐ­τὰ μο­νά­χα γιὰ νὰ ξέ­ρε­τε, ὅ­ταν πιὰ δὲν θὰ μὲ βλέ­πε­τε, πὼς ὁ ἐ­χθρός μου ἐν­τέ­λει θρι­άμ­βευ­σε.

Πηγή: Anna Kavan, Asylum Piece and Other Stories, London and Chester Springs, Peter Owen, 2001 [πρώ­τη ἔκ­δο­ση: Anna Kavan, Asylum Piece and Other Stories, London, Jonathan Cape, 1940].

Ἄν­να Κα­βάν (Anna Kavan) (1901, Κά­νες-1968, Λον­δί­νο). Βρε­τα­νί­δα συγ­γρα­φέ­ας καὶ ζω­γρά­φος. Βα­φτί­στη­κε Ἔ­λεν Γοὺν­τς καὶ στὰ πρῶ­τα της γρα­πτὰ χρη­σι­μο­ποί­η­σε τὸ ἐ­πώ­νυ­μο Φέρ­γκι­ου­σον τοῦ πρώ­του της συ­ζύ­γου. Τὸ 1940 υἱ­ο­θέ­τη­σε τὸ ὀ­νο­μα­τε­πώ­νυ­μο μιᾶς ἐκ τῶν ἡ­ρω­ί­δων ποὺ εἶ­χε πλά­σει καὶ μα­ζὶ κι ἕ­ναν δι­α­φο­ρε­τι­κὸ τρό­πο γρα­φῆς. Τὸ Asylum Piece ἦ­ταν τὸ πρῶ­το βι­βλί­ο ποὺ ἐ­ξέ­δω­σε ὡς Ἄν­να Κα­βάν. Τὸ πιὸ γνω­στό της ἔρ­γο εἶ­ναι τὸ Ice (1967) καὶ κυ­κλο­φό­ρη­σε λί­γο πρὶν τὸν θά­να­τό της.

Με­τά­φρα­ση ἀ­πὸ τὰ ἀγ­γλι­κά:

Γι­ῶρ­γος Ἀ­πο­σκί­της (1984). Γεν­νή­θη­κε καὶ ζεῖ στὴν Ἀ­θή­να. Πραγ­μα­το­ποί­η­σε σπου­δὲς στὴν Ἀ­θή­να καὶ στὸ Ἐ­διμ­βοῦρ­γο. Ἔ­χει ἀ­σχο­λη­θεῖ, με­τα­ξὺ ἄλ­λων, μὲ τὴ λε­ξι­κο­γρα­φί­α καὶ μὲ τὰ κι­νού­με­να σχέ­δια. Δου­λειά του ἔ­χει δη­μο­σι­ευ­τεῖ στὸ πε­ρι­ο­δι­κὸ Ση­μει­ώ­σεις καὶ ἀλ­λοῦ.

ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ