Σε συνέχεια της ανησυχητικής αύξησης των εκβρασμών δελφινιών στο Αιγαίο…

Σε συνέχεια της πρόσφατης ανακοίνωσης του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» αναφορικά με την «Ανησυχητική Αύξηση Νεκρών Δελφινιών σε Ακτές του Βορείου Αιγαίου», αλλά και λόγω της μεγάλης προώθησης του θέματος στον ελληνικό και διεθνή τύπο, θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να κάνουμε τις παρακάτω διευκρινίσεις:

1. Mέρος του ελληνικού τύπου αναφέρθηκε στο θέμα χρησιμοποιώντας για άλλη μία φορά ακραίους τίτλους, προσδίδοντας χαρακτήρα ελληνοτουρκικής διαμάχης ή λαθεμένα αποδίδοντας το θάνατό τους στη χρήση σόναρ και απομακρύνοντας την εστίαση από την ουσία του προβλήματος. Η ανακοίνωση του Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος» δεν είχε ως σκοπό να αξιοποιηθεί αυτό το γεγονός για εθνικιστικούς σκοπούς. Η ανησυχητική αύξηση του αριθμού των δελφινιών που βρέθηκαν νεκρά χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις ηθελημένης θανάτωσης αλλά ούτε και σοβαρής ασθένειας, προκαλεί απορίες για τις αιτίες θανάτου αυτών των προστατευόμενων θηλαστικών, καθώς συνέπεσε χρονικά και χωρικά με τις εκτεταμένες ασκήσεις του τουρκικού πολεμικού ναυτικού στο Αιγαίο. Συνεπώς αν και απαιτείται χρόνος για να γίνουν οι απαραίτητες αναλύσεις έτσι ώστε να προσδιοριστεί πιθανή σύνδεση των θανάτων των δελφινιών με τις τουρκικές ασκήσεις, δεν πρέπει να παραβλεφθεί αυτή η πρωτόγνωρη πίεση που δέχθηκαν τα θαλάσσια είδη και οικοσυστήματα. 2. Έπειτα από τη μεγάλη δημοσιότητα του θέματος στο διεθνή τύπο και την προώθησή του μέσα από τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας απάντησε με ένα βίντεο στο Τwitter όπου απεικονίζονται δελφίνια που ταξιδεύουν ανέμελα δίπλα σε πολεμικά πλοία συνοδευόμενο από ένα κείμενο που αναφέρεται στον σεβασμό προς την άγρια ζωή. Αυτή η όμορφη εικόνα δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα που δημοσιοποίησαν τουρκικά ΜΜΕ για τη συγκεκριμένη άσκηση, όπως για παράδειγμα το παρακάτω απόσπασμα από τουρκικό δελτίο ειδήσεων. 1. Mέρος του ελληνικού τύπου αναφέρθηκε στο θέμα χρησιμοποιώντας για άλλη μία φορά ακραίους τίτλους, προσδίδοντας χαρακτήρα ελληνοτουρκικής διαμάχης ή λαθεμένα αποδίδοντας το θάνατό τους στη χρήση σόναρ και απομακρύνοντας την εστίαση από την ουσία του προβλήματος. Η ανακοίνωση του Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος» δεν είχε ως σκοπό να αξιοποιηθεί αυτό το γεγονός για εθνικιστικούς σκοπούς. Η ανησυχητική αύξηση του αριθμού των δελφινιών που βρέθηκαν νεκρά χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις ηθελημένης θανάτωσης αλλά ούτε και σοβαρής ασθένειας, προκαλεί απορίες για τις αιτίες θανάτου αυτών των προστατευόμενων θηλαστικών, καθώς συνέπεσε χρονικά και χωρικά με τις εκτεταμένες ασκήσεις του τουρκικού πολεμικού ναυτικού στο Αιγαίο. Συνεπώς αν και απαιτείται χρόνος για να γίνουν οι απαραίτητες αναλύσεις έτσι ώστε να προσδιοριστεί πιθανή σύνδεση των θανάτων των δελφινιών με τις τουρκικές ασκήσεις, δεν πρέπει να παραβλεφθεί αυτή η πρωτόγνωρη πίεση που δέχθηκαν τα θαλάσσια είδη και οικοσυστήματα. 2. Έπειτα από τη μεγάλη δημοσιότητα του θέματος στο διεθνή τύπο και την προώθησή του μέσα από τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας απάντησε με ένα βίντεο στο Τwitter όπου απεικονίζονται δελφίνια που ταξιδεύουν ανέμελα δίπλα σε πολεμικά πλοία συνοδευόμενο από ένα κείμενο που αναφέρεται στον σεβασμό προς την άγρια ζωή. Αυτή η όμορφη εικόνα δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα που δημοσιοποίησαν τουρκικά ΜΜΕ για τη συγκεκριμένη άσκηση, όπως για παράδειγμα το παρακάτω απόσπασμα από τουρκικό δελτίο ειδήσεων.

Σίγουρα όλοι θα θέλαμε οι εικόνες του μέλλοντος από τις ασκήσεις των ενόπλων δυνάμεων στις θάλασσες και τους ωκεανούς του κόσμου να μοιάζουν με το βίντεο του τουρκικού υπουργείου και να μην επηρεάζουν τη θαλάσσια ζωή. Όμως οι στρατιωτικές ασκήσεις τέτοιας κλίμακας και έντασης, που όπως άλλωστε περιγράφουν τα τουρκικά ΜΜΕ είχαν τη συμμετοχή από 103 πολεμικά πλοία, με βολές και εκρήξεις πραγματικών πυρών στη θάλασσα, ανθυποβρυχιακή δράση, συνεχή χρήση σόναρ από δεκάδες πλοία και υποβρύχια, δε «χωράει» στο Αιγαίο. Σε μία ευαίσθητη ημίκλειστη θάλασσα όπως το Αιγαίο, παγκόσμιας περιβαλλοντικής σημασίας δε χωράει ούτε αυτή η κλίμακα, αλλά ούτε και αυτή η ένταση στρατιωτικής δραστηριότητας, απ’ όπου και αν αυτή προέρχεται. Δεν μπορεί λοιπον να συνεχίσει να είναι αποδεκτό εν καιρώ ειρήνης - με όσα προβλήματα και αν υπάρχουν - να καταστρέφονται με πολεμικά όπλα τα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Έπειτα από τα 15 εκβρασμένα δελφίνια των προηγούμενων εβδομάδων εντοπίστηκε ακόμα ένα το περασμένο Σάββατο που βρέθηκε σε κατάσταση προχωρημένης σήψης και εκτιμάται ότι βρισκόταν νεκρό στο πέλαγος για πολλές ημέρες. Το πρόβλημα των σπάνιων θαλάσσιων ζώων που καταλήγουν νεκρά στις ακτές μας από διάφορα ανθρωπογενή συνήθως αίτια δεν είναι κάτι το καινούριο. Τα περιστατικά των τελευταίων εβδομάδων αποτελούν απλώς το αποκορύφωμα. Όπως αναφέρθηκε και στην προηγούμενη ανακοίνωση η έμπρακτη προστασία του Αιγαίου ως οικοσύστημα είναι απαραίτητο να αποτελέσει άμεσα σημαντικό μέρος του Ελληνοτουρκικού διαλόγου χωρίς εθνικιστικές προσεγγίσεις, αλλά με όρους καλής γειτονίας και με στόχο την ανεύρεση και εφαρμογή λύσεων σε υπαρκτά κοινά σημαντικά προβλήματα.

Όλοι εμείς στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», αλλά και όλοι όσοι δρουν οργανωμένα ή μεμονωμένα για την προστασία των θαλασσών μας, δεν μπορούμε να αποδεχτούμε το ρόλο του νεκροθάφτη των σπάνιων ειδών ή απλώς να μετράμε τις απώλειες. Είναι καιρός τόσο η πολιτεία όσο και οι πολίτες να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, καθώς φαίνεται ότι ακόμα και σήμερα δεν έχει γίνει κατανοητό το πραγματικό μέγεθος των πολυάριθμων και αυξανόμενων παραγόντων απειλής για τα οικοσυστήματα και τα είδη που επιβιώνουν στις θάλασσές μας. Σε αντίθετη περίπτωση είναι σαν να αποδεχόμαστε να μείνουμε στην ιστορία ως οι γενιές που ανέχθηκαν αυτή την καταστροφή.

Θοδωρής Τσιμπίδης Διευθυντής Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος