Το Λαύριο, πόλις ασύγκριτη

 

 

 

 

Του Γιάννη Σχίζα

Tο πολεοδομικό συγκρότημα των Αθηνών έχει ανάγκη από  μια  «δίδυμη» μικρή  πόλη,  που να της θυμίζει το μακρινό, συνοικιακό  και με γειτονιές παρελθόν της. Τέτοια πόλη δεν μπορεί να είναι η Κηφισιά, δεν μπορεί να είναι η Εκάλη, η Κερατέα ή τα Καλύβια, παρ’ όλα τα κολακευτικά σχόλια που γίνονται γι αυτά τα τελευταία.. Τέτοια είναι μια πόλις που συνδυάζει την εξοχή με ένα ήπια δομημένο χώρο, τα αρχαιολογικά ευρήματα, το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν , τη σύγχρονη προσπάθειά της να αποτελέσει έξοδο της Αττικής στο Αιγαίο.

Το Λαύριο είναι μια τέτοια πόλη : Γιατί περιστοιχίζεται από δάση , που αναπτύσσονται ύστερα από αλλεπάλληλους τραυματισμούς, που αποτελούν μια θεσπέσια εξοχή με πολλούς αναντίρρητους πόρους, όπως το  μεγαλειώδες καρστικό φαινόμενο ονόματι Χάος. Γιατί  σε όλη αυτή τη διαδρομή που ονοματίσθηκε «Εθνικός Δρυμός Σουνίου» το 1974 , το Λαύριο έχει τα πολλαπλά κατάλοιπα των ορυκτολογικών εκμεταλλεύσεων του παρελθόντος – πρόσφατου και απώτερου: Έχει πηγάδια επιφανειακά, έχει και πηγάδια  εξορύξεων που φτάνουν τα εκατοντάδες μέτρα.. Γιατί διαθέτει το πιο αρχαίο εξ όλων των αρχαίων θέατρο

των κλασικών χρόνων, το θέατρο του Θορικού, που  το γνωρίσαμε  σε κατάσταση διάλυσης αλλά ημι –αναστηλώθηκε, και στο πίσω μέρος με μια οξυγώνια κατασκευή δίνει ένα δείγμα της Μυκηναϊκής τάξης πραγμάτων  που κυριάρχησε στην Ελλάδα κάποιους χρόνους : Και στον λόφο που δεσπόζει πάνω από το θέατρο του Θορικού, υπάρχει ένας Θολωτός Μυκηναϊκός τάφος, που θα έπρεπε να ανοίξει την όρεξη για περαιτέρω ανασκαφές....

           Το Λαύριο διαθέτει  έναν υπέροχο θαλασσινό ορίζοντα, όπου διαπρέπει η Μακρόνησος, με  τα ερείπιά της να  αχνοφαίνονται , με τα κατάλοιπα όλων των κτιρίων που μια φορά και έναν καιρό – εκτός από τόπους βασανισμού- συνιστούσαν  εκκλησία, ένα θέατρο,  κατασκευές για τη χρήση των  επί κεφαλής σ’ αυτό τον τόπο .,. Επίσης έχει το Σούνιο, εκεί που η παράδοση ήθελε τον πατέρα του Θησέα να πεθαίνει από παρεξήγηση, γιατί ο γιός ξέχασε να αναρτήσει τα συμφωνημένα  πανιά……………

Μπαίνοντας στην πόλη συναντάς σπίτια εργατικά αλλά τώρα βαμμένα με γούστο,  πολύ  περιποιημένα, όπως επίσης συναντάς τους φοίνικες – πάντα ευσταλείς  παρά τα λεγόμενα περί  ασθένειας . Πιο μέσα προκύπτει   ο ανδριάντας του  Ιταλού  επιχειρηματία Ιωάννη Βαπτιστή Σερπιέρι, με την προβληματική  παρουσία του στην αρχή  της δεκαετίας του 1860 ,  που αφαιρέθηκε αλλά   επανατοποθετήθηκε  ,   μάλιστα δεν έλειψε και η ονομασία κάποιου ορυκτού ως «Σερπιερίτη». Το λιμάνι πάντοτε εντυπωσιακό , ιδιαίτερα μάλιστα μετά την τελευταία επέκτασή του, ενώ η πόλη σφύζει  από εστίες αναψυχής, με το  ταβερνοχώρο να  έχει  καταλάβει την παλιά ψαραγορά ,το δημαρχείο να  επικουρείται από ένα άγαλμα αφιερωμένο στην Μακρόνησο – είναι η μητέρα και αδελφή και σύζυγος που προσβλέπει στην επανασύνδεσή της με τους αγαπημένους. Προπάντων όμως είναι  τα σπίτια πλην των προσφυγικών, που  είναι τα περισσότερα ανακαινισμένα – με νεοκλασικό ύφος. Στον Εθνικό Δρυμό Σουνίου συναντάς  σπίτια βαμμένα με υπέροχα χρώματα, ερείπια  πλέον, που υπήρχαν εκεί όσο η συγκοινωνία με το Λαύριο γινόταν με άμαξες. 

ΤΟ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Το μέρος  όπου είναι έγκλειστοι οι θησαυροί της πόλης είναι το Ορυκτολογικό Μουσείο. Το Μουσείο που ξεκίνησε από 550 περίπου ευρήματα και έφτασε τα 3200,   που δόθηκαν από  πολίτες στην Εταιρεία Λαυρεωτικών Σπουδών, που είναι ονειρώδη, είναι πολλαπλώς διακοσμητικά, είναι κοσμήματα με την κυριολεξία της λέξης. Στο χώρο του σε υποδέχεται το λιτό άγαλμα  του Ανδρέα Κορδέλλα, που πρώτος κίνησε στη δεκαετία του 1860 τα νήματα για την εκμετάλλευση των μεταλλευτικών θησαυρών – αλλά δυστυχώς η έλλειψη νομοθεσίας από το νεοσύστατο ελληνικό κράτος του αποστέρησε τη δυνατότητα μιας ολικής εκμετάλλευσης.

 Βέβαια ο χώρος της έκθεσής των ορυκτολογικών  θησαυρών  του Λαυρεωτικού Μουσείου είναι ασήμαντος,  με το ζόρι υποδέχεται 9-10 ανθρώπους – ενώ ανάλογος από την άποψη της ασημαντότητας είναι και ο χρόνος που το μουσείο είναι ανοικτό : Συνολικά 6 ώρες τη βδομάδα ! Εκεί κοντά είναι το Μουσείο της Καμάριζας,  του Αγίου Κωνσταντίνου, ακόμη πιο μικρότερο από αυτό του Λαυρίου, με ευρήματα που διαρκώς πολλαπλασιάζονται χάρις στις αυθόρμητες παροχές των κατοίκων.

Τα παιδιά του Λαυρίου έπασχαν από την μολυβδίαση, μια ασθένεια που προέρχονταν από τον μόλυβδο, που έκανε τα δόντια τους κίτρινα.  Το 1985 καταγράφει την πρώτη κατάληψη τραπεζικού χώρου από πολίτες : Είναι η κατάληψη που γίνεται στο Λαύριο από ανθρώπους που δεν είχαν πληρωθεί τα δεδουλευμένα από τα αφεντικά, που εγκατέλειψαν  το χώρο. Η κατάληψη πρόκειται να κρατήσει για καιρό.

Το Λαύριο δεν υστερεί από την άποψη των καλλιτεχνικών γεγονότων. Έχοντας σαν σκληρό πυρήνα μερικούς καλλιτέχνες διοργανώνει μέσα στο Καλοκαίρι  εκθέσεις και άλλα γεγονότα αξιοσημείωτα για την ποιότητα τους. Μάλιστα πρόσφατα έκανε  εκδήλωση       που είχε αξιοσημείωτη παρουσία ατόμων από το Λαύριο και την γύρω περιοχή : Είναι η ΙΡΙΣ, προϊόν της Ένωσης Εικαστικών Καλλιτεχνών Λαυρεωτικής, που έγινε στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου μεταξύ 16 και 25 Αυγούστου. Από τη σωρεία των καλλιτεχνών ξεχώρισε  η Μαρία Αποστόλου, ζωγράφος με το στόμα,  η Ντέπυ Λινδερμάγερ, απόγονος φιλέλληνα Βαυαρού και  η Έφη Φουντά, παλιά Ελεγκτής Εναέριας Κυκλοφορίας, που η μοίρα έστρεψε προς την ζωγραφική….