Νησιωτικότητα και Βιωσιμότητα: Νησιά στο μεταίχμιο»

 

Παρασκευή, 14 Ιουνίου 2024

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας

 

 

Στο αμφιθέατρο του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, πραγματοποιήθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία την Παρασκευή 14/6 η ημερίδα του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου και της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) «Νησιωτικότητα & Βιωσιμότητα: Νησιά στο μεταίχμιο», με την υποστήριξη της Europa Nostra.  

 

Ο Αντιπρύτανης Έρευνας και Καινοτομίας Πανεπιστημίου Αιγαίου Πέτρος Καβάσαλης, καλωσόρισε τους ομιλητές και συμμετέχοντες και  υπογράμμισε ότι: «η καταγραφή και η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής καθώς και η μετάβαση προς μία βιώσιμη γαλάζια οικονομία είναι δύο από τους τομείς με τους οποίους ασχολείται συστηματικά το Πανεπιστήμιο Αιγαίου μέσω των προσφερόμενων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών» .

 

Στο χαιρετισμό της η Iδρύτρια και Aντιπρόεδρος της ΕΛΛΕΤ Λυδία Καρρά έθεσε στο πλαίσιο της συζήτησης τις δυσκολίες που βιώνουν οι κάτοικοι των νησιών και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν όσοι επιχειρούν να επιστρέψουν σε αυτά, τονίζοντας: «Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως ό,τι χτιστεί δεν “ξε-χτίζεται”. Για κάποια νησιά ίσως να είναι αργά, πρέπει να δράσουμε άμεσα».

 

Η ημερίδα εστίασε σε δυο διακριτές ενότητες: 

•             Τα προβλήματα βιωσιμότητας των νησιών, αναλύοντας τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, παρουσιάζοντας την υφιστάμενη κατάσταση αυτών και τις πιέσεις από την τουριστική ανάπτυξη και τις επιπτώσεις αυτών των προβλημάτων στην καθημερινή ζωή των κατοίκων.

•             Τα προβλήματα και τις προτάσεις διαχείρισης των νησιών από την αυτοδιοίκηση και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νησιωτικοί δήμοι και τις πολιτικές για τη διαχείριση της βιωσιμότητας των νησιών από την κεντρική διοίκηση

 

Οι ομιλητές τις πρώτης ενότητας ανέδειξαν καίρια ζητήματα που αφορούν τη βιωσιμότητα και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος των ελληνικών νησιών και τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος και της προώθησης βιώσιμων πρακτικών, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές.

 

Ο Επίκουρος Καθηγητής Εξελικτικής Βιολογίας της Διατήρησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Κωνσταντίνος Θεοδώρου στην ομιλία του με θέμα «Ελληνικά νησιά: κοιτίδες βιοποικιλότητας υπό απειλή», αναφέρθηκε στις κύριες απειλές για τη βιοποικιλότητα των νησιών και τόνισε τη σημασία της διατήρησής της για τη βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων και των τοπικών κοινωνιών. Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Περιβαλλοντικής Φυσικής, Χρήστος Ματσούκας ανέλυσε τις «Κλιματικές πιέσεις και το ενεργειακό αποτύπωμα σε μη διασυνδεδεμένα νησιά». Παρουσίασε προτάσεις για την πράσινη ενεργειακή μετάβαση και την ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτησή τους από τις παραδοσιακές μορφές ενέργειας και να ενισχυθεί η ανθεκτικότητά τους στις κλιματικές αλλαγές. Ο Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής, Νάσος Στασινάκης μίλησε για τη «Διαχείριση νερού και αποβλήτων στα ελληνικά νησιά» και παρουσίασε σύγχρονες τάσεις και καλές πρακτικές στη διαχείριση υδάτινων πόρων και αποβλήτων, τονίζοντας την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις που θα εξασφαλίσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών. Τέλος, ο Καθηγητής Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού & Βιώσιμης Ανάπτυξης, Γιάννης Σπιλάνης μίλησε για την «Ανάγκη για ολοκληρωμένη διαχείριση κάτω από τουριστική πίεση», εστιάζοντας στην εκτίμηση και αξιολόγηση της κατάστασης βιωσιμότητας και φέρουσας ικανότητας των νησιών και παρουσιάζοντας εναλλακτικά σενάρια ανάπτυξης τουρισμού που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν μια πιο ισορροπημένη και βιώσιμη προσέγγιση.

 

Εξαιρετικά σημαντική ήταν η συμβολή των Δημάρχων Θήρας, Σερίφου και Λευκάδας, που ανέλυσαν τις πιέσεις των νησιωτικών προορισμών από την τουριστική ένταση. Τονίσθηκαν οι επιπτώσεις των μεγάλων τουριστικών ροών στα νησιά: η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η αλλοίωση των γειτονιών, η στενότητα στέγης για τους μόνιμους κατοίκους και η αλλαγή του τρόπου ζωής τους.

 

Ο Δήμαρχος Σαντορίνης, Νίκος Ζώρζος μίλησε για τα προβλήματα που δημιουργεί η άφιξη κρουαζιερόπλοιων μεγάλου μεγέθους με πλήθος επιβατών, που α/ απαιτούν επέκταση λιμενικών και οδικών υποδομών, β/ προκαλούν κυκλοφοριακή συμφόρηση, γ/ δημιουργούν ατμοσφαιρική ρύπανση και αύξηση των απορριμμάτων, αφήνοντας πολύ μικρό οικονομικό όφελος στις τοπικές επιχειρήσεις. «Ακούω κάποιους να λένε ότι πρέπει να βελτιώσουμε τις υποδομές. Δηλαδή οι υποδομές θα υποκαταστήσουν το τοπίο που χάθηκε; Οποιαδήποτε παρέμβαση κι αν γίνει, απλά θα βελτιώσει λίγο τις συνθήκες, αλλά ταυτόχρονα θα δώσει το κίνητρο για την περαιτέρω μεγέθυνση του τουρισμού στο νησί.». Ο Δήμαρχος της Σερίφου, Κώστας Ρεβίνθης τόνισε  τα προβλήματα του υπερτουρισμού και της υπερδόμησης στα νησιά και την αδυναμία να καλυφθούν οι ανάγκες που προκύπτουν από τη νέα δόμηση και την απουσία πολεοδομικού σχεδιασμού. «Ο υπερτουρισμός, που κάποιοι λένε ότι δεν υπάρχει, είναι όταν οι τουρίστες δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν. Ανάλογα συμβαίνει και με τη δόμηση: είναι τόσα τα νεόκτιστα που οι υποδομές του νησιού δεν φτάνουν για να τα καλύψουν.». Ανάλογη η εικόνα και στη Λευκάδα, όπως αναφέρει ο Δήμαρχος του νησιού, Ξενοφώντας Βεργίνης. «Δεν υπάρχουν επαρκείς δρόμοι, νερό, ρεύμα και κανένας χωρικός σχεδιασμός αλλά συνεχίζουμε να χτίζουμε.».

 

Οι εκπρόσωποι των υπουργείων, ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης, και ο  Γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής & Ανάπτυξης Μύρωνας Φλουρής, συζήτησαν για το πρότυπο αειφόρου ανάπτυξης και τον ρόλο του χωρικού σχεδιασμού και το κατά πόσο μπορούμε να ελέγξουμε τις τουριστικές ροές ώστε να μην επιφέρουμε πλήγματα στην τουριστική, οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα των προορισμών. Ο Μύρωνας Φλουρής αναφέρθηκε στην ευθύνη των τοπικών κοινωνιών και στην ανάγκη αυτές να διατυπώνουν τι είδος ανάπτυξης θέλουν. Ο Μανώλης Κουτουλάκης υπογράμμισε τη προβληματική  μη συσχέτιση και ευθυγράμμιση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού με τον αναπτυξιακό σχεδιασμό στη χώρα και την ανάγκη αναγνώρισης της ιδιαιτερότητας του νησιωτικού χώρου.

 

Για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των ελληνικών νησιών και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της νησιωτικότητας, είναι απαραίτητη η υιοθέτηση συντονισμένων και ολοκληρωμένων πολιτικών. Αυτές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε νησιού και να ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης, των τοπικών κοινωνιών και της κεντρικής κυβέρνησης. Η εκδήλωση ανέδειξε ότι η ανάπτυξη συγκεκριμένων πολιτικών και μέτρων που θα στηρίζουν τους δήμους στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και θα προωθούν τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και η θεσμοθέτηση ενός ολοκληρωμένου χωρικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και τη διατήρηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των νησιών.

 

Στην ημερίδα συμμετείχαν οι: Κώστας Θεοδώρου, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, Χρήστος Ματσούκας, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, Νάσος Στασινάκης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, Ιωάννης Σπιλάνης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, Νικόλαος Ζώρζος, Δήμαρχος Θήρας, Κωνσταντίνος Ρεβίνθης, Δήμαρχος Σερίφου, Ξενοφών Βεργίνης, Δήμαρχος Λευκάδας, Μανώλης Κουτουλάκης, Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Μύρωνας Φλουρής, Γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής & Ανάπτυξης.

Τις ενότητες της ημερίδας συντόνισαν οι: Μπέττυ Χατζηνικολάου, πρ. Πρόεδρος ΕΟΤ, Πρόεδρος Συμβουλίου Θεσμικού Πλαισίου ΕΛΛΕΤ, Μιλτιάδης Λάζογλου, Συντονιστής ΕΛΛΕΤ, Ελένη Μαΐστρου, Ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ, Πρόεδρος Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς ΕΛΛΕΤ, Γιάννης Σπιλάνης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: https://we.tl/t-BLfwRIh9RK

 

Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε με τα γραφεία της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ  Περιβάλλοντος & Πολιτισμού: κα Κ. Στεμπίλη - Τηλ: 210 - 32 25 245 & 210 - 32 26 693.

E-mail: sepi@ellinikietairia.gr / www.ellet.gr