ΟΙ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΥΡΙΤΣΗ

 

(Από τον ιερό Νείλο στον Αττικό αιθέρα)

 

Γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ

 

Ο Απόστολος Κυρίτσης γεννήθηκε στο Κάιρο το 1924 από γονείς Πηλιορείτες. Ο πατέρας του Αθανάσιος Κυρίτσης καταγόταν από το Κατηχώρι και η μητέρα του Ειρήνη Βλάχου από τη Μακρυνίτσα. Ο πατέρας του από το 1928 ως το 1964-65 διατηρούσε στην Αλεξάνδρεια το ξενοδοχείο ¨Σεντράλ¨. Φοίτησε αρχικά στο Λύκειο «Ο Κοραής», στην Τοσιτσαία Σχολή και μετά σπούδασε στη Σαλβάγειο Εμπορική Σχολή και στο τμήμα αρχιτεκτονικής της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής της Ελληνικής Κοινότητας στην Αλεξάνδρεια. Διδάχθηκε ζωγραφική στα εργαστήρια των καθηγητών ζωγράφων Νικόλα Γώγου και Αριστομένη Αγγελόπουλου και αισθητική κοντά στον ποιητή και φιλόσοφο Ευστράτιο Νέο στην Αλεξάνδρεια καθώς και ζωγραφική με τον Jaro Hilbert στο Κάιρο. 

Υπηρέτησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην 13η Μοίρα της Ελληνικής Αεροπορίας και από το 1956 μέχρι το 1967 δίδαξε ελεύθερο σχέδιο στο τμήμα αρχιτεκτονικής και στην Επαγγελματική Σχολή Αμφιέσεως της Ελληνικής Κοινότητας στην Αλεξάνδρεια, όπου και πραγματοποίησε τις πρώτες ατομικές του εκθέσεις στις γκαλερί Lehman, Apkar και στο Ελληνικό Κέντρο του Καΐρου. Το 1967 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του μόνιμα στην Αθήνα, έγινε μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών (ΕΕΤΕ) και έκτοτε εργαζόταν στο προσωπικό του ατελιέ ως επαγγελματίας ζωγράφος.

Από το 1970 μέχρι το 1988 ήταν μόνιμο καλλιτεχνικό στέλεχος στον ΕΟΕΧ και ΕΟΜΜΕΧ σχεδιάζοντας αντικείμενα και διακοσμητικά έργα για χειροτέχνες και βιοτέχνες, ενώ παράλληλα φρόντιζε συστηματικά για την προβολή τους μέσω εκθέσεων, όπως οι «Πανελλήνιες εκθέσεις Κεραμικής» που διετέλεσε μέλος των κριτικών επιτροπών τους. Το 1982 φιλοτέχνησε επτά Σχέδια Αναπαράστασης του αρχαίου Αλεξανδρινού Ναού «Σεράπειο» για την παράσταση «Υπατεία» του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και από το 1984 συνεργάστηκε με το Ευρωπαϊκό Κεντρο Τέχνης (EUARCE) στην Παιανία Αττικής ως σύμβουλος προγραμμάτων του εικαστικού του αρχείου. Υπήρξε δραστήριο μέλος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας και του Συλλόγου των Αιγυπτιωτών της Αθήνας. Ταξίδεψε στη Μέση Ανατολή, Ιταλία, Γερμανία, Ελβετία, Λίβανο, Κύπρο, Μαρόκο κ.α.

 Έργα του Απόστολου Κυρίτση παρουσιάστηκαν σε τέσσερις πανελλήνιες Εκθέσεις στο χώρο του Ζαππείου και σε πολλές άλλες ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.  Πραγματοποίησε συνολικά σαράντα ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα (Αθήνα, Βόλο και πολλές άλλες πόλεις), στην Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια, Κάιρο), στην Ιταλία (Ρώμη), στον Καναδά (Γουίνιπεγκ), στην Ελβετία (Ζυρίχη ) και στις Η.Π.Α. (Βιρτζίνια, Βοστώνη). Το 2015 το Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας της Αιγύπτου στην Αθήνα διοργάνωσε τιμητικά, αφιερωματική έκθεση του Απόστολου Κυρίτση «Αιγυπτιακά Οράματα» στη διάρκεια της οποίας ο Αιγύπτιος Πρέσβης απένειμε στον καλλιτέχνη την τιμητική διάκριση αναγώρισης της καλλιτεχνικής του προσφοράς από το  Υπουργείο Πολιτισμού της Αιγύπτου. Την ίδια χρονιά διοργανώθηκε στο Contemporary Space  Athens  αναδρομική του έκθεση ζωγραφικής αφιερωμένη στα εβδομήντα χρόνια της συνεχούς και εμπνευσμένης δημιουργίας του, με τίτλο «Απόστολος Κυρίτσης. Από την Αίγυπτο στην Αθήνα».

Έργα του ανήκουν  στα Μουσεία Σύγχρονης Τέχνης της Αλεξάνδρειας και του Καΐρου, στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Ελλάδας, στο Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, στις Πρεσβείες της Ελβετίας, της Κύπρου και της Ουραγουάης στο Καϊρο, στα Προξενεία της Ελβετίας και της Αυστρίας στην Αλεξάνδρεια , στις Δημοτικές Συλλογές Βόλου, Αμαρουσίου Αθήνας, στο Μουσείο Ίωνα Βορρέ στην Παιανία, στα κεντρικά γραφεία της ΕΛΛΕΝΙΤ στην Αθήνα και σε ιδιώτες συλλέκτες από διάφορες χώρες. Με τη ζωγραφική και το ιδιότυπο τεχνικά στυλ του ασχολήθηκαν γνωστοί Έλληνες και ξένοι ιστορικοί τέχνης, τεχνοκρίτες και άνθρωποι των γραμμάτων, ανάμεσά τους , ο Φώτος Γιοφύλλης, ο Μανώλης Γιαλουράκης, η Ελένη Βακαλό, ο Κίτσος Μακρής, ο Μίλτης Παρασκευαΐδης, ο Στέλιος Λυδάκης, ο Νίκος Αλεξίου, η Μαρία Καραβία, ο Βάσος Κουντουρίδης, ο Νίκος Γ. Μοσχονάς, ο Ευάγγελος Ανδρέου, ο Γιάννης Χατζηφώτης, ο Λεόντιος Πετμεζάς καθώς και διακεκριμένοι Ιταλοί δημοσιογράφ
οι και τεχνοκρίτες. H Δρ. ιστορίας της τέχνης Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν έγραψε σε κριτική της στην εφημερίδα Καθημερινή: «Η αρετή του καλλιτέχνη είναι ότι κατορθώνει δίχως να καταφεύγει στην αφηγηματικότητα, να απομονώνει το καίριο, υπαινικτικό στοιχείο και αυτό να προβάλλει άμεσα και λιτά αναμεταδίδοντας μας κάτι το άμεσο από την γνησιότητα του χώρου.»

Γνώρισα τον Απόστολο Κυρίτση το 1981 σε ομαδική θεματική έκθεση στην σημαντική γκαλερί «Συλλογή», που συμμετείχα, αν και νεαρός, με γνωστά ονόματα της εποχής, όπως ο Βουρλούμης, ο Ζουμπουλάκης, ο Μαλάμος, ο Πρέκας, ο Σεμερτζίδης. Ο Κυρίτσης ήταν από τους πρώτους που με εμψύχωσε επαινετικά. Έκτοτε η καλλιτεχνική επικοινωνία και εκτίμηση μεταξύ μας ήταν διαρκής και επαυξήθηκε όταν ανέλαβα καλλιτεχνικός διευθυντής της γκαλερί Dada, που συμμετείχε σε εκθέσεις με θέμα το περιβάλλον. Μέχρι την αποβίωση του, πλήρης ημερών, τον Απρίλη του 2022 στην Αθήνα, ήταν υπόδειγμα ενεργού ανθρώπου και καλλιτέχνη, αποσπώντας τον κοινωνικό και συναδελφικό θαυμασμό.  

Ο Απόστολος Κυρίτσης διακρίθηκε για την σεμνή συνεισφορά του στην νεοελληνική ζωγραφική και για το άσβεστο πάθος της καλλιτεχνικής του αναζήτησης. Ανάμεσα στα προγονικά μοτίβα, που λάμπει το φως και τα χρώματα του ιερού Νείλου και τις σύγχρονες προσλήψεις μορφών έχτισε κυριολεκτικά σε ταμπλώ αναμνήσεων και βιωμάτων τον προσωπικό του κόσμο. Η φευγαλέα ομορφιά στα έργα του, κυρίως τοπιογραφίες, νεκρές φύσεις και ανθρώπινες μορφές, έχει την πρωτοκαθεδρία. Στις συνειρμικά δομημένες συνθέσεις του χρησιμοποίησε, εκτός από τις παραδοσιακές τεχνικές, σκληρά οικοδομικά υλικά τα οποία επεξεργαζόταν με σπάτουλα και στοκαδόρο, δημιουργώντας έναν ιδιότυπο «χτιστό» εικαστικό χώρο. Σημαντική θέση στη θεματογραφία του κατέχουν τα ελληνικά τοπία, όπου το φως και οι έγχρωμες ανταύγειες παίζουν κυρίαρχο ρόλο στην αποτύπωση των αυλόγυρων, με τα λουλούδια και τα πουλιά, των εξευγενισμένων μορφών της μνήμης και του παρόντος μαζί με τα οικήματα της καθημερινής ιστορίας. Όλα αυτά τα ταπεινά, απλά αλλά ουσιαστικά στοιχεία διάνθισαν τις περίτεχνες χειρονομίες του στήνοντας ένα εικαστικό σκηνικό, ατόφιου και ανθεκτικού αποθέματος ψυχής.

 

Κώστας Ευαγγελάτος

Ζωγράφος, Λογοτέχνης, Θεωρητικός της τέχνης.

 

 (Το κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε στο ένθετο Art and Business της εφημ. ΑΞΙΑ)