Κων. Ἰ. Δάλκου : Ἡ ἐπέτειος

 

Εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης

Ὁμ. Μ, 243

Τοῦκ. Κων. Ἰ. Δάλκου, Φιλολόγου,

ἐπιτ. Δ/ντοῦ τοῦ 3^ου Λυκ. Αἰγάλεω

 

   Περιέργως, φίλε ἀναγνώστη, οἱ κατὰ τὸ παρελθὸν σημαδιακές, τρόπον τινά, κατὰ πεντηκονταετίαν καὶ ἑκατονταετίαν ἐπέτειοι τῆς ἐθνεγερσίας μας δὲν φαίνεται νὰ εὐδοκίμησαν ἰδιαιτέρως, ἀλλὰ καὶ ἡ παροῦσα τῶν διακοσίων ἐτῶν ἐπίσης μᾶλλον δὲν εὐοδοῦται. Διότι καὶ τότε πολλὰ τὶς ἐσκίασαν γεγονότα καὶ σήμερα ἐπίσης πολλὲς τὴν ζημιώνουν δυσμενεῖς συντυχίες. Καὶ ἀποτελεῖ βέβαια βασικὸ πρόσκομμασήμερα ἡ συγκυρία τῆς πανδημίας ποὺ ἐσφράγισε σχολεῖα καὶ ἐκκλησίες, ἀποκλείοντας δοξολογίες, σχολικὲς ἑορτὲς καὶ παρελάσεις καὶ συμπιέζοντας στὸ ἀσφυκτικὸ καὶ ψυχρὸ πλαίσιο τῆς ἠλεκτρονικῆς ὀθόνης κάθε εἴδους κατὰ λέξιν πανηγυρισμοὺς καὶ ζωντανὲς ἐκδηλώσεις.

   Πολὺ φοβοῦμαι ὅμως ὅτι πολὺ ἐνωρίς, καὶ πρὶν ἀκόμη ἡ πανδημία καθηλώσῃ ἐν πολλοῖς τὴν ζωή μας, εἶχαν ἤδη ἐμφανισθῆ οἱ πρῶτες ἀντιρρήσεις ποὺ ἀφοροῦσαν τὰ καίρια, δηλαδὴ τὸ περιεχόμενο καὶ τοὺς στόχους τοῦ ἑορτασμοῦ ποὺ κατὰ τὸ ἐπίσημο κείμενο εἶναι «ἡ ἀνάδειξη τῶν ἀξιῶν τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους, τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς ἱστορίας, ὅπως αὐτὰ διαμορφώθηκαν ἀπὸ τὴν σύσταση τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους μέχρι σήμερα». Ἡ διατύπωση αὐτή, ἡ ὁποία δὲν ἐξένισε προφανῶς τὴν συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν ἑλλήνων, ἐσκανδάλισε ὅμως μιὰ μικρὴ μειοψηφία «προοδευτικῶν» γραφιάδων, οἱ ὁποῖοιἀτυχῶς εὑρίσκονταιπολὺ κοντὰ στὰ κέντρα τῶν κρατικῶν ἀποφάσεων καί, τοὐλάχιστον μέχρι πρό τινος, ὑπαγόρευαν κατὰ τὶς προσωπικέςτων ἰδεοληψίες τὰ προγράμματα τῶν σχολικῶν μας σπουδῶν.

Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἶναι ἀλλεργικοὶ σὲ ἔννοιες ὅπως ἔθνος, ἑλληνισμός, Ὀρθοδοξία καὶ προφανῶς ἡ ἀλλεργία τους ἐπιδεινώνεται, ὅταν ἀκούουν περὶ ἐθνεγερσίας, παλιγγενεσίας καὶ διαχρονικῶν ἀξιῶν, ἀφοῦ ἀπορρίπτουν τὴν διαχρονικὴ καὶ μέχρι σήμερα ἐπιβίωση τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους, ἰσχυριζόμενοι ὅτι ἡ ὕπαρξή του ταυτίζεται μὲ τὴν πρὸ διακοσίων περίπου ἐτῶν δημιουργία τοῦ νεώτερου ἑλληνικοῦ κράτους.

   Φίλε ἀναγνώστη, εἶναι, νομίζω, πολὺ γνωστὴ ἡ ἔμμετρη προτροπὴ τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ, πρὸς τοὺς ἕλληνες τὴν 1^η Νοεμβρίου 1940, τρεῖς ἡμέρες μετὰ τὴν ἔναρξη τοῦ ἑλληνοϊταλικοῦ πολέμου:

Αὐτὸν τὸν λόγο θὰ σᾶς πῶ, δὲν ἔχω ἄλλον κανένα·

                               μεθύστε μὲ τ’ ἀθάνατο κρασὶ τοῦ Εἰκοσιένα!

Μὲ τοὺς στίχους αὐτοὺς ὁ ποιητὴς προτείνει ὡς ἀφετηρία καὶ ἔμπνευση γιὰ τὸν ἐπίκαιρον τότε ἐθνικὸ συναγερμὸ τὶς ἀξίες τῶν ἀγωνιστῶν τῆς παλαιᾶς ἐκείνης ἐθνεγερσίας, τῆς ὁποίας τὴν ἐπέτειο ἐνώπιον ἄλλων κινδύνων καὶ προκλήσεων καλούμεθα ἔργῳ καὶ λόγῳ νὰ τιμήσουμε κι ἐφέτος. Ἡ σύνθεση βέβαια, ἡ γεύση καὶ ἡ ποιότητα τοῦ ποτοῦ αὐτοῦ τῆς ἱερᾶς μέθης τῶν ἡρώων τοῦ 1821 εἶναι πλέον γνωστὴ καὶ ἱστορικῶς κατωχυρωμένη, ἀφοῦ εἶχε εἰκονισθῆ στὰ λάβαρα τῶν μαχῶν, στὶς ἀφηγήσεις τῶν αὐτηκόων καὶ αὐτοπτῶν καὶ στὰ κείμενα τῶν ἀπομνημονευμάτων τους. Ἦταν ἤδη τὴν 24^η Φεβρουαρίου 1821σημειωμένη μὲ μεγάλα κεφαλαῖα γράμματα στὴν κορυφὴ τῆς Προκηρύξεως τοῦ Ἀλεξάνδρου Ὑψηλάντη: «Μάχου ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος»!

   Τὸ γνήσιο ὅμως αὐτὸ ἑλληνικὸκρασὶ φαίνεται πὼς τὸ αἰσθάνονται ξινὸ πάνω στὴν γλῶσσα τους οἱ δι’ ἀγνώστους λόγους ἐθνομηδενίζοντες ἀναθεωρητὲς τῆς ἱστορίας τοῦ τόπου μας καὶ προτείνουν νὰ τὸ ἀντικαταστήσουμε μὲ κάποια ξίδια ὑπόπτου εἰσαγωγῆς καὶ συνθέσεως. Καὶδὲν πτοοῦνται οὔτε αἰσχύνονται βέβαια διαφημίζοντας τὴν σύνθεση τοῦ νέου ποτοῦ διὰ τῶν λέξεων «οὐδετεροπατρία», «οὐδετεροθρησκία» καὶ «νέος πατριωτισμός», μολονότι εἶναι ἄκρωςἀντιφατικὸνὰ διατείνωνται πὼς συμμετέχουν στὸν ἑορτασμὸ τοῦ ’21, ἐνῶσυγχρόνωςἀρνοῦνται συστηματικῶς καὶ διαβάλλουν τὶς θεμελιώδεις ἀξίες του. Ἴσως μετὰ ἀπὸ ὅλα αὐτὰ μπορεῖνὰ ἀποκρυπτογραφηθῇ καὶ τὸ γράφημα, ὁ λογότυπος τοῦ ἑορτασμοῦ μας, ὁ ἀποτελούμενος ἀπὸ τὸ σύμβολο τῆς μονάδας καὶ μιὰν κυματίζουσα«πολυχρωματικὴ» κορδέλλα. Ἐνδεχομένως λοιπὸν σ’ αὐτὸ ἔχουν ἀποτυπώσει συμβολικῶς καὶ τὴν ἄποψή τους ὅτι τερματίζουμε ὁριστικῶς μὲ τὸ παρελθόν καὶ πορευόμαστε πρὸς μιὰν ἄλλου εἴδους ἐλευθερία, χωρὶς τὰ «βαρίδια» τοῦ πατριωτισμοῦ, τῆς πίστεως καὶ τῶν λοιπῶν ἀξιῶν μας, τῶν ὁποίων aprioriἔχουν ἀρνηθῆ τὴν ἀξία καὶ διαχρονικότητα. Ἴσως ἔτσι ἐξηγεῖται καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι κάποιος ἐκ τῶν μελῶν τῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ ἑορτασμοῦ,καίτοι γνωρίζει προφανῶς, ὡς ἱστορικός, ὅτι εἶναι σφάλμα μεθοδολογικὸ ἡ χρήση τοῦ ἀναχρονισμοῦ στὴν ἱστορία, ἀπεκάλεσε δικτάτορα τὸν Καποδίστρια καὶ ἔκρινε πὼς μέσα στὰ καθήκοντά του ἦτανἀκόμη καὶ ἡ ἐνασχόληση μὲ τὴν σεξουαλικὴ ζωὴ τοῦ Καραΐσκάκη! Κάτω λοιπὸν ἀπὸ τὰ κείμενα αὐτὰ εὐλόγως θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ὑποθέσῃ ὅτι κρύπτεται ἡ σκοπιμότητα νὰ καθαιρεθοῦνὑψηλὰ ἀναρτημένες στὴν συνείδηση τοῦ κοινοῦ εἰκόνες ἡρώων τῆς ἐθνεγερσίας, ἀκόμη καὶ γελοιοποιούμενες.

   Βεβαίως τὰ φληναφήματα αὐτά, ὅπως πολλὲς δημοσκοπικὲς ἔρευνες ἔχουν ἐσχάτως ἀποδείξει, δὲν εὑρίσκουν, ἐπὶ τοῦ παρόντος τοὐλάχιστον, «εὐήκοα ὦτα» στὴν συντριπτικὴ πλειοψηφία τοῦ λαοῦ μας, δυστυχῶς ὅμως ἐνισχύουν, διὰ τῆς βιβλιογραφίας, στὴν διεθνῆ κοινὴ γνώμη ἀπόψεις σαφῶς ἀντικείμενες πρὸς τὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται. Πρὸ ὀλίγων μηνῶν λοιπὸν συνέβη συγγενικό μου πρόσωπο, στὸ ὁποῖον ἔχει ἀνατεθῆ μαζὶ μὲ ἄλλους ἡ συγγραφὴ νέου διδακτικοῦ βιβλίου Ἱστορίας τῆς Γ΄Γυμνασίου σὲ ἑλβετικὸ καντόνι, νὰ μὲ ἐνημερώσῃ γιὰ τὸ περιεχόμενο τοῦ κεφαλαίου «Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία» στὸ παλαιὸ ἐγχειρίδιο. Ἐκεῖ λοιπὸν γιὰ τοὺς ὑπὸ τὴν τουρκικὴν κυριαρχία λαοὺς ὑπῆρχε μόνον ἡ ἑξῆς φράση: «Οἱ θρησκευτικὲς μειονότητες ζοῦν εἰρηνικὰ μαζὶ μὲ τὸν μουσουλμανικὸ πληθυσμό»! Νομίζει κανεὶς ὅτι σ’ αὐτὴν τὴν σύντομη ἰσοπεδωτικὴ φράση ἀκούει κάποιους ἐκ τῶν ἡμετέρων ἀναθεωρητῶν, οἱ ὁποῖοι ἐξαίρουν τὸ χρηστὸν τῆς τουρκικῆς διοικήσεως καὶ ὑποβιβάζουν σὲ «συνωστισμὸ» τὸν σπαραγμὸ στὸ λιμάνι τῆς Σμύρνης! Κατόπιν αὐτοῦ ἔσπευσα νὰ τοῦ ἀποστείλω ἕνα τρισέλιδο ὑπόμνημα, στὸ ὁποῖον ἐξέθεσα τοὺς βιαίους ἐξισλαμισμούς, τὰ παιδομαζώματα, τὶς ποικίλες καταπιέσεις, τοὺς διωγμοὺς καὶ τὶς γενοκτονίες, ἀλλὰ καὶ τὰ πολλὰ ἐπαναστατικὰ κινήματα ποὺ ἀποδεικνύουν τὴν προφανῆ ἀναλήθεια τῶν ἀντιθέτων ἰσχυρισμῶν. Αὐτὰ ἐτέθησαν ὑπ’ ὄψιν τῆς ἁρμοδίας ἐπιτροπῆς. Ἐπειδὴ ὅμως ἐκεῖ ἡ συγγραφὴ τῶν διδακτικῶν ἐγχειριδίων περνᾷ πρὸ τῆς ἐκδόσεως «ἀπὸ σαράντα κύματα» εἶναι προφανὲς ὅτι ἡ ὁποιαδήποτε νέα διατύπωση δὲν θὰ ἀπέχῃ πολὺ τοῦ «πολιτικῶς ὀρθοῦ».

   Περὶ τῶν ἀντιλήψεων αὐτῶν ὅμως πολλὰ ἔχουν γραφῆ ἀπὸ πολλούς, καὶ ἀρκετὰὁ ὑπογράφων τὸ παρὸν ἔχει στὶς στῆλες αὐτὲς ἐπανειλημμένως καὶ μέχρι κόρου ἐπισημάνει. Τὸ ζήτημα ὅμως ποὺ ἐφεξῆς τίθεται εἶναι τὸ μήνυμα ποὺ κομίζει τὸ κίνημα αὐτὸ κυρίως στοὺς νέους, ποιούς δηλαδὴ προτείνει νεόκοπους σκοποὺς καὶ ἀξίες, ἀφοῦ ἀρνεῖται τὴν διαχρονικότητα τῶν παλαιῶν καὶ ἀναιρεῖ τὰ μέχρι τώρα στηρίγματα τῆς ζωῆς μας. Ἡ «πολυχρωματικὴ» κορδέλλα λοιπόν,ποὺ χωρὶς κανένα ἀπὸ τὰ ἐθνικὰ σύμβολα πάνω της, κυματίζει ἀριστερὰ τῆς μονάδας, καθὼς εἶναι συνδεδεμένη μόνον μὲ αὐτήν, ὑποδεικνύει μᾶλλον ἕνα μέλλον ἀσύνδετο μὲ τὸ ἐθνικό μας παρελθόν, «πολυπολιτισμικὸ» δηλαδὴ καὶ παγκοσμιοποιημένο, παρὰ τὰ ὅσα ἀρνητικὰ ἔχουν γραφῆ περὶ αὐτῶν τῶν ἀσαφῶν ἐννοιῶν καὶ πραγματικοτήτων.Ὅταν λοιπὸν ἐρωτήθηκε ὁ εἰσηγητὴς τοῦ ὅρου «νέος πατριωτισμὸς» περὶ τοῦ τί τέλος πάντων σημαίνειαὐτὴ ἡ περίφραση, ἀπεκρίθη αἰνιγματικῶς ὅτι δηλώνει τὴν «ἐξωστρέφεια». Ὁμολογῶ ὅτι κάπως ἐδυσκολεύθηκα ν’ ἀντιληφθῶ τὸ ἀκριβὲς περιεχόμενο τῆς ἔννοιας αὐτῆς ποὺ ἀνάγεται σὲ στόχο βασικὸ τῆς ζωῆς, καὶ προφανῶς τῆς ἀγωγῆς, τῶν νεωτέρων ἑλλήνων, μέχρις ὅτου ἕνα πολὺ γνωστὸ πρόσφατο περιστατικὸ τὴν διεσάφησε πρακτικῶς. Ὅταν λοιπὸν τὰ νέα ἐκεῖνα παιδιὰ ἀπὸ τὸ Περιστέρι μὲ ἀπίστευτη ἀγριότητα παρ’ ὀλίγον νὰ στείλουν στὰ θυμαράκια τὸν ἀτυχῆ ὑπάλληλο τοῦ Μετρό, ὁ πατέρας τους, προσπαθῶντας νὰ μετριάσῃ τὴν γενικὴ ἀπαξίωση τῆς πράξεως τῶν παιδιῶν του, ἔσπευσε νὰ τὰ ὑπερασπισθῇ δηλώνοντας ὅτι ἔχουν λάβει, ὁ μικρότερος τὸ Lowerκαὶ ὁ μεγαλύτερος τὸ Proficiency!Ἴσως λοιπὸν ἡ δήλωση αὐτὴ νὰ εἶναι ἕνας σύντομος ὁρισμὸς τῆς «ἐξωστρέφειας», ὡς μιᾶς σύγχρονης βασικῆς ἀρετῆς, ἂν τὴν συνδυάσουμε μάλιστα μὲ τὴν, «ἀντιστάσεως μὴ οὔσης» συνεχιζόμενη καὶ αἰσθητικῶς ἀνατριχιαστικὴ ἀγγλοποίηση τῶν ἐλληνικῶν. Τὸ πρόβλημα ὅμως εἶναι ἂν αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ ἐξωστρέφεια ἐπαρκεῖ γιὰ νὰ διαμορφώσῃ πολῖτες ἱκανοὺς «ἄρχειν τε καὶ ἄρχεσθαι μετὰ δίκης».

   Ὁ θρυλικὸς ὄχι μόνον γιὰ τοὺς ἀγῶνες του, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὶς σοφές του ὑποθῆκες «Γέρος τοῦ Μοριᾶ», ἀπευθυνόμενος τὸ 1838 στοὺς μαθητὲς τοῦ μοναδικοῦ τότε Γυμνασίου κατέληξεν ὡς ἑξῆς: «Εἰς ἐσᾶς μένει νὰ ἰσάσετε καὶ νὰ στολίσετε τὸν τόπο, ὁποὺ ἡμεῖς ἐλευθερώσαμε· καὶ διὰ νὰ γίνῃ τοῦτο πρέπει νὰ ἔχετε ὡς θεμέλια τῆς πολιτείας τὴν ὁμόνοια, τὴν θρησκεία {...} καὶ τὴνφρόνιμον ἐλευθερίαν». Εἶχαν λοιπὸν κατανοήσει οἱ ἀγωνιστὲς τοῦ ’21 μὲ σαφήνεια τὸ νόημα τῆς ἀνδρείας καὶ τῶν ἀγώνων ὄχι μόνον κατὰ τὴν περίοδο τοῦ πολέμου, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς εἰρήνης. Ἐδῶ ὅμως τίθεται τὸ ζήτημα πῶς ἀντιλαμβάνονται σήμερα τὰ παιδιά μας τὶς ἔννοιες αὐτές. Τί εἶναι δηλαδὴ γι’αὐτὰ ὥριμη ἀνδρικὴ ἢ γυναικεία συμπεριφορά («γυναῖκα ἀνδρείαν τίς εὑρήσει;», λέγει ἡ Γραφή) καὶ ποιό εἶναι τὸ περιεχόμενο ποὺ δίνουν στὴν λέξη ἀγώνας. Πολὺ φοβοῦμαι λοιπὸν πὼς αὐτὴ ἡ λέξη δυστυχῶς εὐτελίζεται σήμερα σὲ ἀνούσιες συγκρούσεις μὲ τὰ ὄργανα τῆς πολιτείας στοὺς περὶ τὴν πλατεῖαν Συντάγματος δρόμους καὶ γιὰ ἐπίσης ἀνόητους ἢ ἀσήμαντους λόγους διχάζεται ἡ κοινωνία μας παρὰ τὴν πλατεῖαν Ὁμονοίας! Πρὸ ὀλίγων μόλις ἡμερῶν ὁ Ὑπουργὸς «Προστασίας τοῦ Πολίτη» ἀνεκοίνωσε τὸ ἀπίστευτο· ὅτι σὲ 52 ἡμέρες, καὶ παρὰ τὸν προφανῆ κίνδυνο μεταδόσεως τοῦ covid 19,ὠργανώθησαν 632 διαδηλώσεις, ἐκ τῶν ὁποίων οἱ μισὲς γιὰ νὰ στηρίξουν μιὰν παράνομη ἀπαίτηση ἑνὸς κατὰ συρροὴν δολοφόνου!Ἐπ’ εὐκαιρίᾳ ὅμως ἤθελα νὰ ἐπισημάνω καὶ τὴν ἀπαίτηση τῆς συνηγόρου του νὰ μὴν ἀποκαλῆται δολοφόνος ὁ ἐν λόγῳ δολοφόνος, ἀλλὰ κρατούμενος! Διότι δὲν εἶναι ὁ μοναδικὸς γλωσσοδέτης ποὺ ἐπιχειρεῖται συστηματικῶς νὰ μᾶς ἐπιβληθῇ,καὶνὰ μᾶς στερήσῃ μέσῳ τοῦ «πολιτικῶς ὀρθοῦ» τὴν ἐλευθερία νὰ λέγουμε τὰ πράγματα μὲ τ’ ὄνομά τους.

   Ἡ εὐθύνη βέβαια τῆς προφανοῦς διαστροφῆς τῆς ἔννοιας τοῦ ἀγῶνα καὶ τῆς καταχρήσεως τῆς μὴ φρόνιμης, σύμφωνα μὲ τὸν Κολοκοτρώνη, ἐλευθερίας, πρέπει ἀσφαλῶς νὰ ἀποδοθῇ στὴν ἀπὸ πολλῶν ἐτῶν ἀνεύθυνη κομματικὴ πολιτικὴ ποὺ ὠνόμασε π.χ. ἀγῶνες καὶ «μαθητικὸκίνημα» τὶς καταλήψεις τῶνδιδακτηρίων. Εἶναι προφανὲς ὅτι ὁ μαθητὴς ποὺἐνθαρρρύνεται καὶ ἀποκαλεῖται ἀγωνιστής, ὅταν ἀτιμωρητὶ καταλάβῃ καὶ καταστρέψῃ τὸ σχολεῖο του καὶ προπηλακίσῃ τοὺς δασκάλους του, θὰ θεωρήσῃ ἐν συνεχείᾳ δικαίωμά τουνὰ ξυλοφορτώσῃ τὸν πρύτανη τοῦ πανεπιστημίου του καὶ νὰ προβῇ σὲ κάθε ἔκνομη ἐνέργεια, ὅπως αὐτὲς ποὺ βλέπουμε νὰ διαδραματίζωνται καθημερινῶς καὶἀτιμωρητὶ στοὺς δρόμους. Νομίζω λοιπὸν ὅτι πρέπει νὰ εἶναι κανεὶςἀνόητος ἢ προκατειλημμένος ἂν δὲν ἀναγνωρίζῃ σὲ ὅλα αὐτὰ μιὰ πρακτικῶς ἀρνητικὴ καὶ ὀλέθρια πολιτικὴ ἀγωγή.

   Ἐπ’ εὐκαιρίᾳ λοιπὸν τῆς ἑορταζόμενης ἐφέτος σημαδιακῆς ἐπετείου, καθ’ ὃν τρόπον αὐτὴ ἑορτάζεται, πρέπει, νομίζω, νὰ τεθῇ σοβαρῶς στὸ τραπέζι τῶν συζητήσεων, ἔστω καὶ μέσῳ Skype,ἡ ἔννοια τοῦ ἀγωνίζεσθαι καὶ τοῦ «ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης». Γι’ αὐτὸ θὰ παραθέσωἐδῶ ἕνα σύντομο διδακτικὸ κείμενο τοῦ Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, τὸ ὁποῖο ἐγράφη τὸ 1896, δηλαδὴ τρία μόλις χρόνια μετὰ τὸ τότε «δυστυχῶς ἐπτωχεύσαμε» καὶ ἕνα μόνον ἔτος πρὸ τοῦ ἀτυχοῦςἑλληνοτουρκικοῦ πολέμου. Θὰ παραλείψω, ὡς περιττούς, τοὺς σκληροὺς χαρακτηρισμοὺς γιὰ τοὺς πολιτικοὺς τοῦ καιροῦ του, τοὺς ὁποίους κατηγορεῖ ὅτι δὲν «ἠμύνθησαν περὶ πάτρης» καὶ γι’ αὐτὸ «ἔπλασαν τὰ ἐρείπια», καὶ θὰ καταγράψωμόνον στὸν ὁρισμὸ αὐτοῦ τοῦ «ἀμύνεσθαι».Κατὰ τὸν πάντοτε λοιπὸν ἐπίκαιρον Παπαδιαμάντη, «ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης» «θὰ ἦτο ἡ εὐσυνείδητος λειτουργία τῶν θεσμῶν, ἡ ἐθνικὴ ἀγωγή, ἡ χρηστὴ διοίκησις, ἡ καταπολέμησις τοῦ ξένου ὑλισμοῦ καὶ τοῦ πιθηκισμοῦ, τοῦ διαφθείραντος τὸ φρόνημα καὶ ἐκφυλίσαντος σήμερον τὸ ἔθνος, καὶ ἡ πρόληψις τῆς χρεωκοπίας». Νομίζει κανεὶς ὅτι αὐτὰ ἐγράφησαν σήμερα, γιὰ νὰ ἐπισημάνουν, πλὴν τῶν ἄλλων, καὶ τὴν κενότητατοῦ ἐπετειακοῦ ὅρου «νέος πατριωτισμός».

   Φίλε ἀναγνώστη, θὰ κλείσω τὸ πικρὸαὐτὸ καὶ ἀνάρμοστο σὲ πανηγυρισμὸ  κείμενο «εὐφημῶν» μὲ τοὺς πρώτους στίχους τοῦ Ἀριστοτελικοῦ ὕμνου στὴν ἀρετή, ὡς ἀποτρεπτικοὺς τῆς διαφημιζόμενης πολιτικῆς καὶ ἄλλης χαμοζωῆς καὶ προτρεπτικοὺς στοὺς ἀγῶνες ἐκείνους ποὺ ἁρμόζουν στοὺς πραγματικὰ ἀνδρείους ἀνθρώπους:

Ἀρετὰ πολύμοχθε γένει βροτείῳ

θήραμα κάλλιστον τῷ βίῳ

σᾶς πέρι, παρθένε, μορφᾶς

καὶ θανεῖν ζηλωτὸς ἐν Ἑλλάδι πότμος

καὶ πόνους τλῆναι μαλεροὺς ἀκάμαντας...

Μεταφράζω: Ὦ Ἀρετή, ποὺ μόχθων πλῆθος ἀπαιτεῖς ἀπὸ τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων, τὴν παρθενική σου γιὰ ν’ ἀντικρύσουμε μορφὴ κι ὁ θάνατος μοῖρα ζηλευτὴ κρίνεται στὴν Ἑλλάδα καὶ στὴ φωτιὰ νὰ πέσουμε ἄπαυσταπολεμῶντας.

   Καὶ εἶναι, φίλε ἀναγνώστη, ὁ ἀγώνας αὐτὸς πραγματικῆς ἐλευθερίας ἀγώνας.