Νερόμυλος Ξάνθης – η ΕΛΛΕΤ παραδίδει την μελέτη αποκατάστασης.

 

Ένα μεγάλο βήμα για την αποκατάσταση ενός τοπόσημου της Θράκης.

 

24 Οκτωβρίου 2022

 

Ένα μεγάλο βήμα για την αναβίωση του παραδοσιακού νερόμυλου στο κέντρο της παλιάς πόλης της Ξάνθης έγινε την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου, καθώς η μελέτη αποκατάστασης παραδόθηκε από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), στην Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου και στον Δήμο Ξάνθης.

 

Τηρήθηκε έτσι μια υπόσχεση που δόθηκε από την ΕΛΛΕΤ το 2018 όταν νέοι της Ξάνθης προσέγγισαν την ηγεσία της ΕΛΛΕΤ που επισκέφθηκε την περιοχή για το Πρόγραμμα Μονοπάτια Πολιτισμού και ζήτησαν η ΕΛΛΕΤ να μεριμνήσει ώστε να επαναλειτουργήσει το κτηριακό συγκρότημα του ερειπωμένου Νερόμυλου στο ιστορικό κέντρο της πόλης, πλάι στον ποταμό Κόσυνθο. Η πρόταση αυτή βρήκε θερμούς υποστηρικτές στην Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου στην ιδιοκτησία της οποίας ανήκει το κτηριακό συγκρότημα και στον Δήμο Ξάνθης.

 

Η παράδοση της μελέτης, σε μια ουσιαστική εκδήλωση, συγκέντρωσε τους κατοίκους που υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό την παρουσίαση της μελέτης αναβίωσης του Νερόμυλου και αναβάθμισης της όλης περιοχής.  

 

Ο Αντιπεριφερειάρχης Ξάνθης Κωνσταντίνος Κουρτίδης στον σύντομο χαιρετισμό του τόνισε το ενδιαφέρον της Περιφέρειας για την πρωτοβουλία αναβίωσης του Νερόμυλου.

 

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κ.κ. Παντελεήμων μίλησε με θερμά λόγια για την αξία του μνημείου και στάθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του: «Η καίρια θέση του, το ειδυλλιακό τοπίο που τον περιβάλλει, η αρχιτεκτονική του σημασία, τα μονοπάτια που εκκινούν από αυτόν, αλλά και η αγάπη νέων ανθρώπων της περιοχής προς αυτό το μνημείο της περιοχής…». Ευχαριστώντας θερμά όλους όσους έχουν εμπλακεί στο έργο, ανέφερε ότι έχουν ήδη πραγματοποιηθεί συναντήσεις με την Περιφέρεια, με την προοπτική ένταξής του σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ.  

 

Στη διάρκεια της εκδήλωσης για την παράδοση των μελετών, ο Δήμαρχος Ξάνθης Μανώλης Τσέπελης δήλωσε χαρακτηριστικά στην ομιλία του: «Ο Νερόμυλος της Ξάνθης, αποτελεί σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς, ανάμεσα στα τόσα μνημεία – τοπόσημα που έχει να αναδείξει η περιοχή μας. Η προσπάθεια που γίνεται με την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, που αποτελεί συνεργάτη του Δήμου μας, είναι αξιοσημείωτη. Η αποκατάσταση του Νερόμυλου αλλά και των 2 βοηθητικών παραδοσιακών κτιρίων που περιλαμβάνονται, θα αποτελέσουν, συνολικά, ακόμα μια ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΨΗΦΙΔΑ στον συνολικό σχεδιασμό για την ενίσχυση του ποιοτικού τουρισμού». Στη συνέχεια ο Δήμαρχος Ξάνθης έδωσε συγχαρητήρια στους επιστήμονες, ευχαρίστησε τους χορηγούς για τη σημαντική τους στήριξη, και κάλεσε την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης να χρηματοδοτήσει το έργο.

 

Η Πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ, Λυδία Καρρά μίλησε για την ιδιαίτερη χαρά και τα απτά αποτελέσματα που προσφέρει η εποικοδομητική συνεργασία όλων. Ευχαρίστησε την Ιερά Μητρόπολη και τον Δήμο Ξάνθης για την τόσο καλή συνεργασία καθώς και τους χορηγούς του έργου - Ίδρυμα ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ (Θανάση και Μαρίνα Μαρτίνου), Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη και Κωνσταντίνο Γουλιμή / Crocus Goulimyi. Εξήρε την δουλειά της αρχιτέκτονος Α. Γεωργαντά που ανέλαβε την μελέτη αυτή σε συνέχεια της αποκατάστασης του Νερόμυλου στον Αγ. Γερμανό Πρεσπών – έργο που τιμήθηκε με Grand Prix Europa Nostra 2016. Σε ένα σύντομο ταξίδι-παρουσίαση των 50 χρόνων έργου της ΕΛΛΕΤ εξάλλου, η Λ., Καρρά μίλησε για την ανάγκη και την σημασία της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στην διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.    

 

Η Ελένη Μαΐστρου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ, Πρόεδρος του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της ΕΛΛΕΤ, τόνισε την υποχρέωση της τοπικής κοινωνίας να διατηρήσει με σωστές αποκαταστάσεις τα ιστορικά κτίρια και την λειτουργική φυσιογνωμία της Παλιάς Πόλης και προσέφερε στην κοινότητα τα εγχειρίδια της ΕΛΛΕΤ «Η Ελληνική Μαστοριά» που παρουσιάζουν τρόπους ορθής αποκατάστασης των επιχρισμάτων και των λιθοδομών και αναδεικνύουν τις παραδοσιακές τεχνικές δόμησης ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά.

 

Η Αγγέλα Γεωργαντά, αρχιτέκτων-μηχανικός και μελετήτρια του έργου, παρουσίασε διεξοδικά την μελέτη αποκατάστασης: τις προκλήσεις αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νερόμυλου, καθώς και την πορεία του μέσα στα χρόνια. «Το συγκρότημα του Νερόμυλου προσφέρει πολλαπλές εναλλακτικές δυνατότητες δράσεων  κοινωνικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα που μπορούν να λειτουργήσουν συνδυαστικά με την παροχή υπηρεσιών αναψυχής με άξονα την παραγωγή αλευριού στον νερόμυλο. Ο συνδυασμός των δύο βασικών αυτών χρήσεων είναι απαραίτητος προκειμένου να εξασφαλισθεί η βιωσιμότητα και η αυτάρκεια ενός τέτοιου πολυχώρου. Στόχος είναι, με το πέρασμα του χρόνου, το συγκρότημα να εξελιχθεί σε έναν πολυσύχναστο χώρο που θα συνδυάζει την αναψυχή με τον πολιτισμό, το περιβάλλον και την κοινωνική παρέμβαση», ανέφερε η Α. Γεωργαντά.

 

Η εκδήλωση έκλεισε με μια μικρή, θερμή γιορτή-έκπληξη με παραδοσιακή Θρακιώτικη μουσική από το Τμήμα Παραδοσιακής Μουσικής του Συλλόγου Εβριτών Ξάνθης και χορό από τους παρευρισκομένους – Ξανθιώτες και επισκέπτες. 

 

ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

 

Το όλο εγχείρημα ξεκίνησε το 2018, όταν ο 2018 όταν νέοι της Ξάνθης προσέγγισαν την ηγεσία της ΕΛΛΕΤ που επισκέφθηκε την περιοχή για το Πρόγραμμα Μονοπάτια Πολιτισμού και ζήτησαν η ΕΛΛΕΤ να μεριμνήσει ώστε να επαναλειτουργήσει το κτηριακό συγκρότημα του ερειπωμένου Νερόμυλου στο ιστορικό κέντρο της πόλης, πλάι στον ποταμό Κόσυνθο. Η πρόταση αυτή βρήκε θερμούς υποστηρικτές στην Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου στη ιδιοκτησία της οποίας ανήκει το κτηριακό συγκρότημα και στον Δήμο Ξάνθης.

 

Η ΕΛΛΕΤ δεσμεύτηκε να στηρίξει τις προσπάθειες της τοπικής κοινωνίας. Σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου, στην οποία ανήκει το διατηρητέο συγκρότημα, προτάθηκε ο νερόμυλος να επαναλειτουργήσει με την παλιά του χρήση (ως νερόμυλος), αποτελώντας όμως πλέον ένα επισκέψιμο κέντρο που θα συνδυάζει εκπαιδευτικές δράσεις με επίκεντρο την λειτουργία του μηχανισμού του μύλου. Θα επαναλειτουργήσει το παραδοσιακό καφενείο με το ιστορικό του όνομα «Νησάκι», ενώ το διώροφο κτίριο θα έχει χρήση με κοινωνικό χαρακτήρα.

 

Για την αποκατάσταση του Νερόμυλου της Ξάνθης η ΕΛΛΕΤ εξασφάλισε χορηγίες από το Ίδρυμα ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ (Θανάσης και Μαρίνα Μαρτίνου), το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη και από τον Κωνσταντίνο Γουλιμή / Crocus Goulimyi για την εκπόνηση των μελετών. Mετά από διαγωνισμό επιλέχθηκε η αρχιτέκτων Α. Γεωργαντά με τους Ξανθιώτες συνεργάτες της: Η. Σπυριδόπουλο για τη στατική μελέτη, Σ. Ζουρίδη για την ηλεκτρομηχανολογική μελέτη και Κ. Γεωργίου για την τοπογραφική μελέτη. Οι μελέτες αποκατάστασης ξεκίνησαν το Δεκέμβριο του 2019 και η οριστική μελέτη ολοκληρώθηκε τώρα με την παράδοσή της. Ακολουθούν η μελέτη εφαρμογής και η μελέτη αποκατάστασης του μηχανισμού του νερόμυλου, απαραίτητες για την ένταξη στο ΕΣΠΑ. Κατόπιν της παράδοσης αναμένεται η έγκριση από τις αρμόδιες υπηρεσίες (ΥΠΠΟΑ, Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, ΥΜΑΘ και ΥΔΟΜ).

 

Μέσω της ενεργοποίησης του Νερόμυλου θα ενισχυθεί ο ποιοτικός τουρισμός, θα τονωθεί η τοπική οικονομία και θα δημιουργηθεί ένα εκπαιδευτικό κέντρο που θα φέρει σε επαφή κατοίκους και επισκέπτες με την ιστορία και την αρχιτεκτονική κληρονομιά της πόλης.