ΟΙ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΕΣ ΤΟΥΣ

 

του Αποστόλη Λούλη

Στο μυαλό της πλειοψηφίας των περιβαλλοντικά σκεπτόμενων πολιτών, η εναντίωση στα αιολικά πάρκα είναι πλέον ενστικτώδης. Οι περισσότεροι από μας τα εχθρευόμαστε. Εκ πρώτης όψεως αυτό δεν είναι μια ορθολογική άποψη. Αν σκεφτεί κανείς ότι από τα τέλη του 1980 και μετά, οι ανεμογεννήτριες παρουσιάστηκαν παγκοσμίως σαν μία από τις πλέον ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και με το μικρότερο αντίκτυπο στο περιβάλλον, ειδικά αν αναλογιστούμε τον πεπερασμένο και δοκιμασμένο κανόνα του λιγνίτη και του πετρελαίου, τότε η έχθρα προς τα αιολικά πάρκα μοιάζει περισσότερο με ιδεοληψία παρά με οτιδήποτε άλλο. Αυτή η ‘’ξεροκέφαλη’’ άρνησή μας, είναι αυτή που συχνά δίνει πάτημα στους ιδεολογικούς μας αντιπάλους να μας χαρακτηρίζουν φορείς μιας συντηρητικής και ξεπερασμένης οικολογίας !

Γιατί λοιπόν δεκάδες τοπικές κοινωνίες, περιβαλλοντικές οργανώσεις, τοπικοί φορείς και συλλογικότητες ανα τη χώρα, έχουν ξεσηκωθεί για τις ανεμογεννήτριες ;

Γιατί υπο το σύνθημα ‘’Ελεύθερα βουνά χωρίς αιολικά’’ αντιδρούν κάτοικοι, τοπικοί φορείς και Αρχές σε Άγραφα , Κοζάνη, Γρεβενά, Τρίκαλα, Αιτωλοακαρνανία, Φθιώτιδα, Ναύπακτο, Δράμα, Εύβοια, Τήνο, Νάξο Άνδρο, Πάρο, Αμοργό, Ιεράπετρα κ.α, ενώ χρειάστηκε να συγκρουστούν- όπως στην Τήνο- ακόμα και με τα ΜΑΤ που έσπευσαν για τη βίαιη καταστολή τους ;

Οι ανεμογεννήτριες δεν δαιμονοποιούνται αναίτια

΄

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η αιολική ενέργεια και οι ανεμογεννήτριες είναι μια εναλλακτική, ανανεώσιμη πηγή ενέργειας.

Αυτά που αμφισβητούνται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι η επιλογή θηριωδών ανεμογεννητριών και η χωροθέτησή τους ιδιαίτερα σε ορεινές περιοχές. Στις περισσότερες περιοχές όπου οι κάτοικοι αντιδρούν, εκτός των λόγων που αφορούν την επίδραση στο φυσικό περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και τη ζημιά των δασών, υπάρχει και μία άλλη παράμετρος.

Αντιδρούν και στη βάναυση αλλοίωση του τοπίου ‘ετσι όπως το έχουν γνωρίσει και βιώσει. Το τοπίο αυτό αποτελεί στοιχείο της ταυτότητας της τοπικής κοινωνίας !

Όμως αυτό το τοπίο όπου αναπτύσσονται οι ανεμογεννήτριες, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, όπως από το οδικό δίκτυο το οποίο αναπτύσσεται παράλληλα με τη μεταφορά. Με άλλα λόγια, η κατασκευή τους απαιτεί τη μεταφορά των μερών τους στο χώρο που πρόκειται να ανεγερθούν.

Βλέποντας τις συστάδες ανεμογεννητριών από μακριά δεν αντιλαμβανόμαστε πλήρως το μέγεθός τους. Όταν μιλάμε όμως για κατασκευές που ορθώνονται σε 100-120μ. από τη γή, όσο δηλαδή το άγαλμα της Ελευθερίας, τότε πρέπει να καταλάβουμε ότι για να φτάσουν τα διάφορα κομμάτια τους εκεί πρέπει να γίνουν αποψιλώσεις δέντρων και να διανοιχθούν δρόμοι που πριν δεν υπήρχαν !

- Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), έχει δεσμεύσει π.χ το σύνολο των κορυφογραμμών της Πίνδου(περίπου το 80%) για τη δημιουργία βιομηχανικού τύπου αιολικών πάρκων, χάριν των οποίων πρόκειται ν’ ανοιχθούν εκατοντάδες χιλιόμετρα νέων δρόμων, να ριχτούν χιλιάδες κυβικά τσιμέντου, να στηθούν μεταλλικά τέρατα- βιομηχανικές τουρμπίνες που θα ξεπερνούν τα 120μ. και ν’ απλωθούν δεκάδες χιλιόμετρα πυλώνων υψηλής τάσης . Μικρό το όφελος μεγάλη η καταστροφή !

- Έχει επισημανθεί αναρίθμητες φορές ότι η κίνηση των τεράστιων πτερυγίων των γεννητριών δημιουργεί προβλήματα στους πληθυσμούς της ιπτάμενης πανίδας που ενδημεί στην περιοχή ή περνά από ‘κει μεταναστεύοντας. Έχει αποδειχθεί ότι η λειτουργία των ανεμογεννητριών σχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα από πρόσκρουση σ’ αυτές, καθώς και στην αλλαγή των μοτίβων εύρεσης τροφής και ζευγαρώματος, τόσο για πουλιά όσο και για νυχτερίδες. Κάτι που με τη σειρά του επιφέρει και σημαντική απορύθμιση του τοπικού οικοσυστήματος.

- Άλλη μια σημαντική πτυχή του προβλήματος με τις ανεμογεννήτριες εντοπίζεται στον θάνατό τους και συγκεκριμένα στο τι γίνεται με τους τεράστιους σκελετούς, όταν πλέον σταματούν τη λειτουργία τους. Σήμερα στην Ελλάδα έχουμε χιλιάδες αιτήσεις για κατασκευή ανεμογεννητριών, και μόνο μερικές δεκάδες που έχουν εκπληρώσει τον σκοπό τους, μιας και η διάρκεια ζωής κάθε γεννήτριας είναι περίπου δύο δεκαετίες.

Πολλές απ’ αυτές τις δεκάδες βρίσκονται να σαπίζουν στο σημείο που στήθηκαν καθώς οι κατασκευάστριες εταιρείες δεν τις παίρνουν για ανακύκλωση κρίνοντας κάτι τέτοιο ιδιαίτερα κοστοβόρο. Η διαβούλευση που προηγήθηκε ήταν εντελώς προσχηματική και εν τέλει αντιδημοκρατική (λέει ο δασολόγος – περιβαλλοντολόγος Πέτρος Κάκουρας).

Αυτό που είναι όμως σημαντικότερο είναι ότι η χωροθέτηση περιοχών και ο σχεδιασμός που ακολούθησε ήταν επίσης προσχηματικοί! Γιατί δεν μπορεί να σχεδιάζονται τέτοιες παρεμβάσεις την ίδια ώρα που στις πόλεις λειτουργούν σε δημόσια κτίρια και επιχειρήσεις κλιματιστικά με ανοιχτές τις πόρτες !!

Πρέπει να αποφασίσουμε τι θέλουμε κι οι επιλογές μας να είναι σοβαρές και ο σχεδιασμός ανάλογος ! Αν θέλουμε να μειώσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ενέργειας πρέπει να μειώσουμε την κατανάλωση. Κι αυτό δεν επιτυγχάνεται μόνο αλλάζοντας τις λάμπες αλλά μειώνοντας την κατανάλωση των κλιματιστικών, των ηλεκτρονικών υπολογιστών, ακόμα και των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Είναι εύκολο να δαιμονοποιούμε την Ευρώπη. Η Ευρώπη όμως δεν μας λέει αναγκαστικά να ιδιωτικοποιήσουμε την ενέργεια και τα πάντα ! Οι επιλογές , τις περισσότερες φορές είναι των επιχειρηματικών κύκλων.!

Το αποτέλεσμα είναι

Μία αλόγιστη παραχώρηση αδειών σε επενδυτικά σχέδια για αιολικά πάρκα και λεηλασία των βουνών με fast track διαδικασίες, με τεράστιο κόστος στη φυσική, τοπική και τουριστική ταυτότητα και δραματικό οικολογικό αποτύπωμα !

Ας ληφθεί υπ’ όψη ότι όχι μόνο έχουμε πιάσει τον στόχο υποτιθέμενης κατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ ήδη από το 2013, αλλά και η ήδη εγκατεστημένη ισχύς είναι υπέρμετρη για τις ανάγκες του εθνικού συστήματος ενέργειας !

Οι επενδυτές όμως δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον και για τις περιοχές NATURA, στις οποίες προβλέπεται η εγκατάσταση επιπλέον 5.514 ανεμογεννητριών, συνολικής ισχύος 15.265 MW.

Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης Green Planet , η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από τη λειτουργία ανεμογεννητριών είναι απίστευτα ασήμαντη, ενώ η καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον πρωτοφανής και ανεπανόρθωτη με μοναδικό κίνητρο το οικονομικό όφελος επιχειρηματιών, που εκμεταλλευόμενοι τις μεγάλες επιδοτήσεις της ΕΕ επωφελούνται της ευνοϊκής γι αυτούς νομοθεσίας.

Μερικές από τις επιπτώσεις είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες οι εξής :

• Η χλωρίδα, η πανίδα, οι ανεξερεύνητες αρχαιολογικές θέσεις, τα παραδοσιακά μονοπάτια, θα χαθούν κάτω από το βάρος των βίαιων επεμβάσεων.

• Το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο στην Ευρώπη έχει τρείς μόνιμους υπαλλήλους. Επομένως το πρόσχημα για την καταπολέμηση της ανεργίας είναι ψευδές.

• Οπτικά μία ανεμογεννήτρια διακρίνεται από απόσταση 40 χλμ. μιας και το ύψος της ξεκινά από 65μ. και μπορεί να φτάσει έως και 120μ. Το συνολικό βάρος κάθε μιας ξεκινά από 223 τόνους και φτάνει και τους 383 τόνους. Κάθε ανεμογεννήτρια χρειάζεται 100 τμ. τσιμέντο και βάθος τουλάχιστον 3 μ. και για κάθε πυλώνα πρέπει να πέσουν 500 περίπου κυβικά μ. μπετόν.

• Ακόμα κι αν τοποθετηθούν 25.000 ανεμογεννήτριες, οι ρύποι σε CO2 και SO2 θα παραμείνουν κατά 99,93%.

• Η τιμή του ρεύματος που παράγεται από την αιολική ενέργεια και φθάνει στον καταναλωτή, όχι μόνο δεν είναι μειωμένη αλλά αυξάνεται από 130% έως 400% σε σχέση με τις τιμές της συμβατής ενέργειας.

Εκατό Γερμανοί καθηγητές και διανοούμενοι συνέγραψαν ένα μανιφέστο σχετικά με την αιολική ενέργεια. Σ’ αυτό αναφέρουν πως η ικανότητα παραγωγής ενέργειας από τον άνεμο είναι συγκριτικά χαμηλή. Οι ανεμογεννήτριες με επιφάνεια πτερυγίων ίσων με το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου, παράγουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό της ενέργειας που παράγει ένας συμβατός σταθμός . Έτσι με περισσότερες από 5.000 ανεμογεννήτριες στη Γερμανία παράγεται λιγότερο από το 1% του απαιτούμενου ηλεκτρισμού. Οι πωλήσεις γεννητριών στη Γερμανία έχουν πέσει κατά 80% καθώς οι πολίτες αντιδρούν σφοδρά βλέποντας να υποβαθμίζεται το φυσικό τους περιβάλλον.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις

Ο υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών του Ελληνικού τμήματος της Greenpeace, Τάκης Γρηγορίου θεωρεί ότι οι ανησυχίες των κατοίκων της κάθε περιοχής είναι σωστές και δικαιολογημένες, αλλά είναι και προϊόν παραπληροφόρησης

Πιστεύει ότι πρέπει να υπάρχει σαφής διάλογος ανάμεσα στους επενδυτές και τους κατοίκους της περιοχής που πρόκειται να γίνει ένα πάρκο. Οι επενδυτές θα πρέπει να είναι σε θέση να κάνουν και υποχωρήσεις στο σχέδιό τους εάν αυτό δεν γίνεται δεκτό αυτούσιο από την τοπική κοινωνία.

Και καταλήγει: ‘’ Σίγουρα μπορεί να επηρεασθεί η ορνιθοπανίδα, είτε είναι μεταναστευτικά πουλιά είτε πουλιά της περιοχής. Αλλά σε κάθε περίπτωση εφόσον τηρηθεί στο ακέραιο η περιβαλλοντική νομοθεσία, δεν υπάρχουν επιπτώσεις (!). Η πανίδα της περιοχής συνηθίζει (!) τις ανεμογεννήτριες. Ούτε οι καλλιέργειες επηρεάζονται από… ένα στύλο και μία γεννήτρια (!). Αφήστε που είναι και αισθητικά ωραίο !...

Η μόνη άξια λόγου επίπτωση είναι το κόψιμο δέντρων για να ανοιχτούν δρόμοι μέχρι την κορυφή του βουνού. Παρόλα αυτά- τονίζεται- αν τηρηθεί ο περιβαλλοντικός νόμος και προβλεφθούν τα πάντα από το σχέδιο, δεν θα υπάρχουν αρνητικές συνέπειες. Η εμπειρία έχει δείξει ότι τα αιολικά πάρκα αποτελούν και πόλο έλξης τουρισμού, του λεγόμενου ‘’οικοτουρισμού’’ (!!)

Η ελληνική ύπαιθρος καλύπτεται κατά 25% από περιοχές NATURA. Όμως ο νόμος δεν απαγορεύει τα αιολικά πάρκα σε περιοχές NATURA, εφόσον μάλιστα τηρούνται αυστηρά οι περιβαλλοντικοί νόμοι.

Ο Τάκης Γρηγορίου τέλος πιστεύει ότι πρέπει οριστικά ν’ αφήσουμε το σύνδρομο του ‘’όχι στην αυλή μου’’.

Η WWF αποφεύγει να τοποθετηθεί ευθέως υπέρ ή κατά των ανεμογεννητριών. Αρκείται να υποστηρίξει ότι η ‘’στροφή’’ σε ενέργεια που προέρχεται 100% από ανανεώσιμες πηγές και άρα έχει μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, είναι πλέον μονόδρομος. Κατατάσσει τις ανεμογεννήτριες στις ΑΠΕ (και σωστά βέβαια) και τις υπερασπίζεται σαν : φτηνότερες, αποδοτικότερες και σωτήριες για το μέλλον του πλανήτη. Βέβαια η Θεοδότα Νάντσου (υπεύθυνη πολιτικής του WWF) έχει σημειώσει πως η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης δέχεται ανηλεές σφυροκόπημα με δικαιολογία την απλοποίηση των διαδικασιών. Ακόμα και τα αιολικά πάρκα μπορούν να έχουν βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα, λέει !

Η Ορνιθολογική Εταιρεία εκφράζει σοβαρές ανησυχίες :

‘’Η αιολική ενέργεια, παρά τα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα που διατηρεί σε σχέση με άλλους τρόπους παραγωγής ενέργειας, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στα ενδιαιτήματα και την άγρια ζωή, ιδιαίτερα στα πτηνά ! Οι ανεμογεννήτριες προκαλούν τον θάνατο ενός πολύ μεγάλου αριθμού πουλιών αλλά και νυχτερίδων κάθε χρόνο’’

Ο καπιταλισμός μας ό,τι θεωρεί ‘’άχρηστο’’ το καταστρέφει…

Υπάρχει ένα μικρό ακατοίκητο νησάκι, ο Άγιος Γεώργιος, λίγα χιλιόμετρα νότια του Σουνίου, το οποίο φιλοξενεί 23 ανεμογεννήτριες.

Η κατασκευή αυτή ήταν μια δύσκολη ιστορία, γιατί στο νησάκι δεν υπήρχαν ούτε δρόμοι ούτε λιμενικές υποδομές.

Προς χάριν των έργων κατασκευάστηκαν δρόμοι 11χιλιομέτρων, ένα μικρό λιμάνι, εγκαταστάσεις για τους εργαζόμενους κλπ. Οι ανεμογεννήτριες μεταφέρθηκαν σε κομμάτια και συναρμολογήθηκαν πάνω στο νησί. Χρειάστηκαν εκατό δρομολόγια.

Ας σκεφτούμε το ίδιο αιολικό πάρκο να μη κατασκευαζόταν στον Άγιο Γεώργιο, ένα νησάκι με ελάχιστη ποώδη βλάστηση, αλλά στις κορυφές ενός δασωμένου βουνού, όπου αυτά τα έργα υποδομής οδηγούν όχι σε ξεπάτωμα χαμηλών θάμνων, αλλά σε κανονική μεγάλης έκτασης αποψίλωση δασών, όπως συνέβη στα Άγραφα !

Κάτι λοιπόν που χτυπάει λίγο παραπάνω στο ζήτημα των ανεμογεννητριών είναι ότι μασκαρεύονται τεχνηέντως την πράσινη ατζέντα, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται απλά για ιδιωτικές εργολαβικές εταιρείες οι οποίες εκμισθώνουν συχνά ανέγγιχτα οικοσυστήματα με στόχο το κέρδος μιας μικρής δράκας επιχειρηματιών που ευκαιριακά ντύθηκαν πράσινοι επειδή είδαν ότι ανάμεσα στα κέρδη τους, αυτό χτίζει και ένα πιο ‘’φιλικό’’ εταιρικό προφίλ! Το να αλλάζαμε άποψη και να γινόμασταν όλοι οπαδοί των ανανεώσιμων πηγών δεν θα ήταν δυνατόν γιατί ο καπιταλισμός μας είναι τρομερά ενεργοβόρος !

Μάλλον χρειαζόμαστε ένα άλλο μοντέλο ύπαρξης που να αντιλαμβάνεται τη γη σαν ένα χώρο αυθύπαρκτο κι όχι φτιαγμένο για να καλύπτει αενάως τις ανάγκες του ανθρώπου και των οικονομικών συστημάτων του ! Απ’ αυτό όμως απέχουμε πολύ ακόμα.

Αν γυρίσουμε στο μικρό άγονο νησάκι του Αγίου Γεωργίου θα δούμε ότι οι αντιδράσεις για τη δημιουργία του αιολικού πάρκου εκεί, ήταν πολύ χλιαρές σχεδόν ανύπαρκτες !

Ο Άγιος Γεώργιος είναι ένας άχρηστος βράχος στη θάλασσα. Ίσως…. καλά κάναμε και τον μετατρέψαμε σε αιολικό πάρκο, δεν μας εξυπηρετούσε σε τίποτα σαν βραχονησίδα!

Αυτή όμως η μετάφραση ενός χώρου που συναρτάται με το πόσο μας χρησιμεύει, είναι ίσως η ίδια υπερχιλιετής αιτία που μας έφτασε μέχρι εδώ και που αν δεν την ανατρέψουμε ίσως να μας τελειώσει κιόλας !!

Αποστόλης Λούλης

ΠΗΓΕΣ:

1)Ανεμογεννήτριες ΝΑΙ ή ΟΧΙ

Ιωάννα Θεοδοσίου- The Green Tunk

2)Γιατί λένε ΟΧΙ στις ανεμογεννήτριες;

Μαριάνθη Πελεβάνη –tvxs

3)Ανεμογεννήτριες; ΟΧΙ αλλά γιατί όχι;

Γιώργος Βλάχος- ΣΚΡΑ PUNK

4)Ναι στις ανεμογεννήτριες αλλά με σαφές

Περιβαλλοντικό σχέδιο

Τάκης Γρηγορίου- Greenpeace

Tvxs

5)WWF :13+1 Αλήθειες για τις ανανεώσιμες

πηγές ενέργειας

Το Βήμα