Η ρύπανση απειλεί – ημείς αγρόν αγοράζουμε…

 

Του Γιάννη Σχίζα

Ποντίκι 22.2.24

 

Οι ωκεανοί είναι ως γνωστόν υγροί, όμως κινδυνεύουν με την εκπνοή αυτού του αιώνα  να μετατραπούν σε μια σούπα με κύριο υλικό τα πλαστικά !  Το 2019 επέπλεαν στους ωκεανούς 171 τρισεκατομμύρια σωματίδια πλαστικής ύλης , που υπολογίζονταν ότι θα τριπλασιαστούν το 2040. Το μέγεθος είναι τρομερό, έστω και αν λάβει κανείς υπόψη του ότι οι θάλασσες είναι 366.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα,  δηλαδή  τα 7/10 του συνολικού γήϊνου χώρου. Ο στερεός χώρος του πλανήτη μας έχει τεράστιους φυσικούς πόρους, έχει εκτάσεις για καλλιέργειες και για βόσκηση, διαθέτει βουνά απόκρημνα και υψίπεδα πολύ  μεγάλα. Όμως η θάλασσα είναι μια στεριά από την ανάποδη ! Έχει βουνά, χαράδρες, πεδιάδες, λιβάδια Ποσειδωνίας, όλες τοποθετημένες αντιστρόφως !

        Ο ποιητής Χριστιανόπουλος , σε μια από τις  οργισμένες  συνεντεύξεις του, έλεγε ότι το  μέλλον ανήκει στα σκουπίδια – αλλά  το έλεγε αυτό από μεταφορική σκοπιά.  Οι ειδήμονες βεβαιώνουν ότι η  έννοια του σκουπιδιού είναι σχετική,  δηλαδή ένα πράγμα μπορεί να είναι σκουπίδι σε ορισμένες συνθήκες αλλά με μια μαγική τεχνολογία να μετατρέπεται σε πρώτη ύλη  μιας παραγωγικής διαδικασίας. Τα πλαστικά είναι προϊόντα του πετρελαίου και το πιο αισιόδοξο που έχουμε ακούσει γι αυτά  είναι ότι υπάρχει ένας μικροοργανισμός,  ο οποίος  ασχολείται με την κατάποσή τους…

Η κατάσταση στους ωκεανούς είναι κακή, η ρύπανση που προέρχεται από τη στεριά ή είναι «σύμφυτη» με τα πλοία  που διατρέχουν τις μεγάλες θάλασσες , συνιστά  σοβαρό  πρόβλημα για την ανθρωπότητα. Η ρύπανση συνδέεται  και με την αεροπορία, που οι περισσότερες πτήσεις της φθάνουν το ύψος των 46000 ποδών – δηλαδή κάπου 15 χιλιόμετρα. Όμως  η ρύπανση παρουσιάζεται και σε ένα χώρο υπερουράνιο.

 

 

 

Σύγκρουση στο διάστημα

 

Ο  ζωτικός χώρος του ανθρώπου έχει διευρυνθεί τα τελευταία  67 χρόνια,  από το εγχείρημα του Σπούτνικ, του πρώτου σοβιετικού δορυφόρου που εκτοξεύτηκε το 1957. Το 1997, σε ένα αφιέρωμα του περιοδικού  Οικοτοπία για το διάστημα («Μια υποψήφια βιόσφαιρα») γράφαμε για τον Βλαντιμίρ Σομπότοφ της Αμερικανικής Aerospace Corporation, που προειδοποιούσε ότι τον 21^ο αιώνα το 10% των δορυφόρων κινδύνευε με ζημιές ή ολική καταστροφή, προσθέτοντας στη δεύτερη περίπτωση νέα επικίνδυνα θραύσματα στον υπερουράνιο χώρο. Η κινδυνο-λογία αυτή αποδείχτηκε όχι και πολύ επιτυχής, πάντως σε  ένα άρθρο στο Ποντικι (29.7.22) αναφερόμασταν στα θραύσματα ανενεργών διαστημικών συσκευών, που περιφέρονται  με ταχύτητες  μεγαλύτερες από   30.000 χιλιόμετρα  την ώρα, απειλώντας να διατρήσουν και να καταστρέψουν φρεσκοεκτοξευμένες συσκευές…Η απειλή  είναι ιδιαίτερα μεγάλη καθώς  τα σκουπίδια πληθύνονται και  σχηματίζουν  ένα δακτύλιο,  έστω και σε ένα ιδιαίτερα μεγάλο χώρο, εκτεινόμενο  από την   οροφή ελέγχου  της Πολιτικής Αεροπορίας  μέχρι την ιονόσφαιρα και πάρα πάνω…Η Δορυφορική Βιομηχανική Ένωση εκτιμά ότι μέχρι το 2030 θα κυκλοφορούν  περισσότεροι από 100 χιλιάδες δορυφόροι. Στις 31.01.23  ένας  παλιός πύραυλος και ένας ανενεργός στρατιωτικός δορυφόρος, από αυτούς που παραμένουν σε τροχιά από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης , παραλίγο να συγκρουστεί  και να δημιουργήσει  ένα επικίνδυνο σύννεφο από χιλιάδες συντρίμμια. Σύμφωνα με τη LeoLabs, εταιρεία που παρακολουθεί διαστημικά σκουπίδια  με διάμετρο άνω των 10 εκατοστών, το ανησυχητικό περιστατικό συνέβη   καθώς τα αντικείμενα κινούνταν με μεγάλη ταχύτητα σε ύψος 984 χιλιομέτρων. Τα διαστημικά  αυτά «σκουπίδια»  μπορεί να πλησίασαν σε απόσταση μόλις 6 μέτρων, εκτιμά η εταιρεία, η οποία διαχειρίζεται δύο ισχυρά ραντάρ στην Αμερική και  στη Νέα Ζηλανδία.

 

 

Πολλοί επιστήμονες διατύπωναν από παλιά την ανησυχία τους για την παραγωγή διαστημικών σκουπιδιών,  με τον αστροφυσικό της NASA Ντόναλντ Κέσλερ να διατυπώνει το μακρινό 1978 μια θεωρία για τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζε η ανθρωπότητα από την κλιμακούμενη αύξηση των άχρηστων διαστημικών συσκευών : ο όγκος των διαστημικών σκουπιδιών θα γίνει τόσο μεγάλος ώστε να δημιουργηθεί ένας πραγματικός δακτύλιος γύρω από τον πλανήτη – όπως αυτός στον πλανήτη Κρόνο - εμποδίζοντας την εκτόξευση διαστημικών σκαφών . Η κινδυνολογική αυτή πρόβλεψη  ονομάστηκε «σύνδρομο Κέσλερ».

 

Μια μερίδα αναλυτών προτείνουν την περισυλλογή των απορριμμάτων  με διαστημόπλοια –σκούπες, ή με τη δημιουργία μίνι-μαύρων τρυπών με χρήση μαγνητικών πεδίων, όμως η λύση αυτή είναι ιδιαίτερα ακριβή. Η ΝΑΣΑ  προτείνει την αποστολή διαστημοπλοίων ρομπότ που θα εξωθούν τα μικρότερα σκουπίδια στην ατμόσφαιρα, με συνέπεια την πυράκτωση και εξαφάνισή τους, ενώ για τα μεγάλα σκέπτονται να τα ανακυκλώσουν επί τόπου. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός έχει επανειλημμένα διορθώσει την τροχιά του για να αποφύγει διαστημικά σκουπίδια, ενώ η SpaceX χρειάστηκε να πραγματοποιήσει 26.000 ελιγμούς αποφυγής για τους δορυφόρους Starlink την περασμένη διετία.

 

Ελεγκτές Διαστημικής Κυκλοφορίας

Υπάρχει ανάγκη Ελεγκτών Διαστημικής  Κυκλοφορίας στο  «Εγγύς διάστημα»; Σε όσους θα πουν «Όχι», αρκεί να υπενθυμίσουμε τον ντε φάκτο έλεγχο του «απώτερου διαστήματος» που ασκείται άμεσα από τα ενδιαφερόμενα σκάφη,   για την επισήμανση  πιθανών συγκρούσεων  με ουράνια σώματα ! …Κοντά στα διαστημικά θραύσματα, και οι μετεωρίτες συνιστούν μια απειλή για την γη αλλά και για άλλα «σώματα», που έχουν εκτοξευθεί στο διάστημα και παίζουν κάποιο συγκεκριμένο ρόλο…

Σε μια εποχή που η διαστημική εξερεύνηση βρίσκεται σε εξέλιξη, θα ήταν σοβαρός περιορισμός της ανθρώπινης δραστηριότητας  η μείωση ή και η πλήρης ελάττωση των εξορμήσεων στο διάστημα. Βέβαια θα είχαμε το μοντέρνο, τελευταίας τεχνολογίας τηλεσκόπιο  James Webb, ένα θαύμα της μηχανικής που συνάντησε πολλές καθυστερήσεις και κόστισε τελικά περίπου  10 δισεκατομμύρια δολάρια :  Τηλεσκόπιο που  θα μπορέσει  να παρατηρήσει άμεσα μακρινούς εξωπλανήτες, ακόμα και να αναζητήσει σημεία ζωής στις εξωγήινες ατμόσφαιρές τους.  Άλλο όμως το ένα, κι  άλλο η  παρουσία  του ανθρώπου- αστροναύτη σε νέα ουράνια σώματα ….