Η άλωση του διαστήματος

Του Γιάννη Σχίζα

ΠΟΝΤΙΚΙ  28.7.22 

Ο Λουκιανός από τα Σαμόσατα , που γεννήθηκε στον Άνω Ευφράτη της Συρίας  και έζησε περίπου από το 120 έως το 160 μ.Χ, περιγράφει  ένα φανταστικό ταξίδι στη Σελήνη  και μάλιστα την εγκατάσταση σ’ αυτήν :  Όμως η ανθρωπότητα δεν θα επηρεαστεί από αυτό το ταξίδι , καθώς για πολλούς αιώνες  κυριαρχείται   από τα δισδιάστατα όνειρά της. Ακόμη και  την  Δευτέρα, 22 Οκτωβρίου του σωτήριου έτους 1492, ο Χριστόφορος Κολόμβος   σημειώνει  στο ημερολόγιο πλοίου  την αντίδραση των ιθαγενών απέναντι στον ερχομό των Ισπανών  : «Θεωρούσαν τον ερχομό μας μεγάλο θαύμα και πίστευαν ότι ήρθαμε από τον ουρανό»….Όμως οι Ισπανοί   δεν είχαν έλθει από κανένα τέτοιο τόπο:  Η αλήθεια ήταν ότι έμπραχτα απεδείκνυαν  ότι δεν υπάρχει ένα απόλυτο πάνω και ένα απόλυτο κάτω,  στο οποίο τα αντικείμενα έφευγαν με το κεφάλι !  Ακόμη ήταν αλήθεια , ότι ο Κολόμβος σηματοδοτούσε καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον προγενέστερο, την μαγική εποχή των εξερευνήσεων.

Θα περάσουν μερικοί αιώνες ακόμη, ο Λεονάρδο Ντα Βίντσι θα έλθει  με τα εντυπωσιακά σχέδια του για μηχανές στον αέρα. Όμως αργά ή γρήγορα η  νέα εποχή είναι επί ποδός , οι σταθμοί  της με την απόλυτη απελευθέρωση από την εδαφική εξάρτηση του ανθρώπου  ακολουθούν  :  Είναι η πτήση «επανδρωμένου» αεροστάτου στο Παρίσι το 1783…. Είναι ο Ιούλιος Βερν που γράφει το μυθιστόρημα «από τη Γη στη Σελήνη» τον επόμενο αιώνα,  όμως  η 17^η  Δεκεμβρίου 1903 είναι αυτή που θα κλιμακώσει τα ανθρώπινα όνειρα , όντας η  ημερομηνία της πρώτης πτήσης των αδελφών Ράϊτ . Περισσότερο από μισό αιώνα μετά, την  4^η  Οκτωβρίου 1957, θα έλθει  η εκτόξευση του πρώτου σοβιετικού δορυφόρου που ονομάζεται  Sputnic (=Συνοδός, συνταξιδιώτης), ενώ στις  3 Νοεμβρίου 1957 ακολουθεί η διαστημική πτήση της Λάϊκα – ενός θηλυκού σκύλου. Το παράδειγμα των Σοβιετικών θα εμπνεύσει τους Γάλλους, που θα επιστρατεύσουν την Felicette

, μια γάτα αυτή τη φορά, που εκτοξεύεται (όπως και άλλες, συνολικά 14!)   στο διάστημα το 1963. Οι Αμερικανοί φαίνονται να υστερούν σ’ αυτή τη φάση, ενώ ο δορυφόρος που εκτοξεύουν τον Ιανουαριο του 1958,  ημέρες μετά τον Σοβιετικό, είναι καταφανώς μικρότερος σε μέγεθος . Όμως την   20^η Ιουλίου 1968 θα πραγματοποιηθεί το θαύμα των θαυμάτων : Είναι η κάθοδος των Αμερικανών αστροναυτών στο Φεγγάρι, «ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, ένα μεγάλο άλμα για την ανθρωπότητα», που λέει ο επικεφαλής της αποστολής, Νηλ Άρμστρογκ. Το 1981 θα έλθει  η πρώτη επανδρωμένη πτήση των Σοβιετικών στο διάστημα με τον Γιούρι Γκαγκάριν, ενώ δυο χρόνια αργότερα θα έχουμε την  «φεμινιστική» τέτοια με την Βαλεντίνα Τερέκοσβα.

Το 1986 μια απρόσμενη καταστροφή έρχεται για να αναχαιτίσει τη δυναμική της εξερεύνησης του διαστήματος. Το διαστημικό εγχείρημα των  ΗΠΑ,  ονόματι Challenger, καταλήγει σε   7 θανάτους και θρυμματίζει  (σε ζωντανή μετάδοση…) το εκτοξευόμενο διαστημόπλοιο  – μια κανονική κιβωτό υψηλής τεχνολογίας για εκείνη την εποχή.  Η ανάλυση του ατυχήματος  έδειξε ως αιτία τη βιαστική  και παρά τις αντίξοες  καιρικές συνθήκες εκτόξευση του φέροντος πυραύλου, που υπαγόρευσε  η εποπτεύουσα το εγχείρημα  ιδιωτική εταιρεία …Το ατύχημα αυτό θα επαναληφθεί το 2003, πάλι με 7 αστροναύτες, αλλά αυτή τη φορά θα είναι το διαστημικό λεωφορείο Columbia, που θα διαλυθεί σε ύψος 60 χιλιομέτρων πάνω από το Τέξας και τη Λουϊζιάνα των ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια επανεισόδου του στη γήϊνη ατμόσφαιρα.

 

Εν τω μεταξύ στη συζήτηση που ξεσπάει για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες, το διάστημα προτείνεται σαν φθηνή εστία  απόθεσης  των ραδιενεργών αποβλήτων. Όμως αυτή η χρήση δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ .

 

 

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ

Στα μέσα της δεκαετίας του 80 ο Πρόεδρος Ρήγκαν θέτει σε κίνηση το σχέδιο SDI, που παίρνει το όνομα «Πόλεμος των Άστρων». Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Αμερικανοί  θα αποστούν  από διεθνείς δεσμεύσεις :  το 1979 αρνούνται τη συνθήκη που απαγορεύει την καταστροφή της ισορροπίας του Σεληνιακού περιβάλλοντος : Ο λόγος έγκειται στη διακήρυξη του άρθρου 11 της συνθήκης του 1967, που είναι Συνθήκη για τη προστασία του εξωτερικού διαστήματος και  θεωρεί τον φυσικό δορυφόρο της γης ως «κοινή κληρονομιά του ανθρώπινου είδους». Το ίδιο περίπου διάστημα οι Σοβιετικοί προετοιμάζονται  για όπλα με ακτίνες Λέϊζερ, για όπλα δεσμών σωματιδίων  ,για  όπλα ραδιοσυχνοτήτων  και για όπλα υψηλής κινητικής ενέργειας, που είναι σε θέση να καταστρέφουν δορυφόρους. Το 2006 ο Πρόεδρος Μπους εγκρίνει τη νέα διαστημική πολιτική της χώρας του (  US National Space Policy) που ρυθμίζει τα της διεξαγωγής αμερικανικών διαστημικών δραστηριοτήτων  και διακηρύσσει ουσιαστικά την απόλυτη ελευθερία εμπορικής και στρατιωτικής δράσης των ΗΠΑ στο διάστημα.

 

 

Θα περάσουν κάποια  χρόνια και ο Πρόεδρος Τραμπ (2016-2020) ενεργοποιεί  μια «Διαστημική Δύναμη» (Space force) η οποία εξειδικεύεται σε πολεμικές επιχειρήσεις στο διάστημα. Επί του παρόντος σκοπός της «Space force»  δεν είναι η αποστολή δυνάμεων στο διάστημα, με στρατιωτικούς στόχους ή για  τον εποικισμό άλλων πλανητών και  της σελήνης : Στόχος είναι  η προστασία αμερικανικών υποδομών σε τροχιά- δηλαδή των εκατοντάδων δορυφόρων που χρησιμοποιούνται για τηλεπικοινωνίες, για παρακολούθηση κλπ. Η εξέλιξη αυτή γίνεται μέσα σε ένα τοπίο  όπου διαχέονται πληροφορίες ότι η  Κίνα  και η Ρωσία προχωρούν  με μεγάλα βήματα  στο διάστημα : Μάλιστα  ο αντιπρόεδρος του Τραμπ ονόματι Μάικ Πενς έχει πει στο παρελθόν ότι οι δύο αυτές χώρες έχουν όπλα λέιζερ και αντιδορυφορικούς πυραύλους, τους οποίους  οι ΗΠΑ πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν. Η κατάσταση είναι πρόσφορη για να στηθεί ένα σκηνικό ψυχρού πολέμου μεταξύ των υπερδυνάμεων, που βρίσκονται σε οξύτατο ανταγωνισμό : Οι  Αμερικανικοί δορυφόροι τροφοδοτούν με δεδομένα μια σειρά από δραστηριότητες -  μεταξύ των οποίων και την πλοήγηση των αεροπλάνων  – και η καταστροφή τους θα είχε ολέθριες συνέπειες στις ΗΠΑ, με πρώτο απ’ όλα την αποδιοργάνωση των εναέριων μεταφορών.

 

Προς το παρόν, εκτός από τις ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα και οι Ινδίες  επιχειρούν στο διάστημα με στόχο την άντληση πόρων αλλά και την άντληση στρατηγικών πλεονεκτημάτων. Η Ρωσία θα συνεχίσει την δραστηριότητα της ΕΣΣΔ  με τις 8 επιτυχείς αποστολές προσελήνωσης (τελευταία η Λούνα 24 το 1976) και θα συλλέξει δείγματα σεληνιακού εδάφους, η Κινεζική Διαστημική Υπηρεσία θα συνεχίσει την κατασκευή του γιγαντιαίου διαστημικού σταθμού  Tiangong  και θα συνεχίσει να τρέφει φιλοδοξίες για την αποστολή ανθρώπων στο φεγγάρι – ενώ έγινε η δεύτερη χώρα που προσεδάφισε τροχοφόρο ρομπότ στον Άρη. Το Εθνικό Ίδρυμα Φυσικών Επιστημών της Κίνας προγραμματίζει ένα τεράστιο διαστημόπλοιο, κατασκευασμένο από ελαφρά υλικά και ικανό να συναρμολογηθεί στο διάστημα : Πολλά υπόκεινται σε αμφιβολία για το συγκεκριμένο εγχείρημα, πάντως το σίγουρο είναι ότι θα αρθρωθεί με το «αμυντικό»  πρόγραμμα της χώρας-κατασκευής.

 

Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Εν τω μεταξύ η Ευρώπη κάνει κι αυτή τα δικά της βήματα στο διάστημα, πιο φιλειρηνικά κατ’ ανάγκη. Ο  Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος λειτουργεί από το 1979 , και ήδη (2020) διαθέτει 60 δορυφόρους,  ανιχνευτές και διαστημόπλοια  τα οποία  χτενίζουν κυριολεκτικά το διάστημα αποδίδοντας συγκεκριμένους  καρπούς. Οι ευρωπαϊκοί  δορυφόροι του προγράμματος «Κοπέρνικος»  ασχολούνται κυρίως με τη γη, παρέχοντας  υψηλού επιπέδου υπηρεσίες για το κλίμα, την ατμόσφαιρα, την ανάπτυξη των φυτών, την σύνθεση του εδάφους, την υγρασία και την ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο  Hubble, προϊόν της συνεργασίας του  Ευρωπαϊκού με τον Αμερικανικό Οργανισμό διαστήματος, ήδη συμπληρώνει τα 30 χρόνια λειτουργίας  το 2020 και εισφέρει αρκετές ανακαλύψεις στην διαστημική υπόθεση. Μια από αυτές είναι και η   εκπληκτική επισήμανση  του γαλαξία NGC 4120 ,διαμέτρου 1000 ετών φωτός. Η κεντρική μαύρη τρύπα του δικού μας γαλαξία ( Τοξότης Α ) απέχει 27 χιλιάδες έτη φωτός, ενώ  η μαύρη τρύπα του γαλαξία Messier 87 βρίσκεται 55 εκατομμύρια έτη – όπου το 1 έτος φωτός ισοδυναμεί με 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα !

Οι εκπρόσωποι των πανεπιστημίων της  Ζυρίχης και της Βέρνης    βεβαιώνουν  ότι  βραχώδεις εξωπλανήτες τυλιγμένοι σε πυκνές «εξωτικές» ατμόσφαιρες υδρογόνου –ηλίου μπορεί να έχουν νερό σε υγρή μορφή εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια, ίσως και συνθήκες κατάλληλες για ζωή, ακόμη και αν έχουν αποσπαστεί από το μητρικό άστρο τους και τριγυρνούν μόνοι τους στον γαλαξία.

 

 

Η Τουρκία είναι η χώρα που προσαρμόζεται στις διαστημικές  απαιτήσεις, εκτοξεύοντας  πύραυλο της εταιρείας Space X με δορυφόρο. Ο δορυφόρος αυτός έρχεται αρκετά πίσω από τον Ελληνοκυπριακό δορυφόρο Hellas Sat 4, που εκτοξεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2019 και ήταν τηλεπικοινωνιακός, αλλά υποστηρίζει με τον καλύτερο τρόπο την τουρκική πολιτική ισχύος παρακολουθώντας  τη Μέση Ανατολή, τον Περσικό Κόλπο, την Ερυθρά θάλασσα, τη Μεσόγειο, την Βόρεια και Ανατολική Αφρική, την Νιγηρία , την Νότια Αφρική και τις γειτονικές χώρες.

 

Τη δεύτερη δεκαετία του 21^ου αιώνα τίθεται  σε εφαρμογή ο  επαναχρησιμοποιούμενος πύραυλος,  ο πύραυλος που επιστρέφει από προηγούμενη αποστολή του σε ορθία θέση (!), που η  SpaceX δημιούργησε  με στόχο την επίτευξη πολλαπλών αποστολών  στο διάστημα . Αυτή η τεράστια ανατροπή στα κόστη εκτόξευσης είναι απολύτως βέβαιο ότι θα δώσει μεγάλη   ώθηση στην εξερεύνηση του διαστήματος...…..

 

 

ΔΙΝΟΝΤΑΣ ΟΝΟΜΑΤΑ  ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Το 1995, η απόκοσμη αλλά έμπλεη αστρικής έμπνευσης  μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου,  η γοητεία που ασκούσε  πάνω του το διάστημα καταλήγοντας σε μια θεσπέσια  συμφωνία, θα οδηγήσει στην ονομασία ενός μικρού πλανήτη προς τιμήν του : Με πρωτοβουλία του International Astronomical Union’s Minor Planet Center   του  Smisthonian  Astronomical Observatory μετονομάζεται ο Asteroid 6354 σε Vangelis, που βρίσκεται σε 247 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο όταν η γη βρίσκεται σε 150 εκατομμύρια απόσταση. Το όνομά του συμπεριλαμβάνεται  έτσι στην «γειτονιά των άστρων  όπου βρίσκονται οι μικροί πλανήτες που φέρουν  μεγάλα ονόματα - Beethoven, Mozart  και Bach....

Αυτή  δεν ήταν η μόνη ονομασία μέρους του ηλιακού διαστήματος με ελληνικά ονόματα. Σύμφωνα με πληροφορία του πανεπιστημιακού Θανάση Οικονόμου, που υπηρέτησε μέχρι πρόσφατα τη ΝΑΣΑ, οι ονομασίες Τέμπη, Άγραφα, Καλαμπάκα , Θεσσαλονίκη κλπ δόθηκαν σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη Άρη, ύστερα από δική του πρόταση ! Στον ίδιο πλανήτη η υψηλότερη κορυφή στο ηλιακό μας σύστημα που ξεπερνάει  τα 21 χιλιόμετρα(περνώντας κατά 2,5 φορές το Έβερεστ !) έχει ονομαστεί «Όλυμπος» (Olympus Mons).  Ακόμη προς τιμην του  Σταμάτη Κριμιζή, συνεργάτη της ΝΑΣΑ και  γνωστού από τις έρευνές του και στους  8 πλανήτες που συνιστούν το ηλιακό μας σύστημα, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση μετονομάζει τον αστεροειδή  "1979 UH"  σε "8323 Κριμιζής".

και προς τιμήν του το 1999 η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (

Παρ’ όλες αυτές τις ονομασίες, στη Τουρκία αναπτύσσεται ένα ρεύμα υποκατάστασης κάποιων όρων με αντίστοιχους  τουρκικούς – πχ των όρων astronaut και cosmonaut που προέρχονται από ελληνικές λέξεις  με τους όρους τζατζάμπεη (Casa-bey) ύστερα από πρόταση του ίδιου του  Ερντογκάν στις 21.2.21 

----------------------------------------------------------------

ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΈΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

Η εξερεύνηση του διαστήματος γίνεται πλέον από  Ινδικούς, Κινέζικους, Γιαπωνέζικους σταθμούς, ενώ πολλαπλασιάζονται οι χώρες που εξαπολύουν δορυφόρους για διάφορες χρήσεις – μεταξύ των οποίων προέχουν οι τηλεπικοινωνιακές. Ανάμεσα σε αυτές τις χώρες συμπεριλαμβάνεται η Κύπρος και η Ελλάδα.

Η προσέγγιση της Σελήνης είναι θέμα εβδομάδων, η προσέγγιση  του  Άρη είναι θέμα μηνών. Κοντά σε αυτές τις ερευνητικές δραστηριότητες έχουμε τις εξερευνήσεις πλανητών και εξωπλανητών – οι πρώτοι βρίσκονται σε απόσταση σχετικά κοντινή με τη γη, οι δεύτεροι εξαρτώνται από άλλα άστρα και απέχουν έτη φωτός ούτως ώστε,  με τα σημερινά μέσα, να είναι απροσπέλαστοι. Το αντικείμενο του ενδιαφέροντος είναι και το κεντρικό άστρο του πλανητικού μας συστήματος, ο ήλιος, του οποίου η εξερεύνηση γίνεται διαρκώς από θέσεις όλο και μεγαλύτερης εγγύτητας.  Το διαστημικό σκάφος Solar Orbiter πλησιάζει τον ήλιο περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο γήϊνο αντικείμενο και τραβάει μια σειρά από εντυπωσιακές εικόνες.

 

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΆΣΤΗΜΑ

Το διάστημα γοργά ιδιωτικοποιείται και στρατιωτικοποιείται, παρά τις επιταγές της συνθήκης «για την  προστασία του outer space», που υπογράφτηκε μεταξύ 163 κρατών το 1967 και παρά τις έντονες διαμαρτυρίες  Κίνας και Ρωσίας : Επίσης παρά τη δράση μιας οργάνωσης στη Φλόριντα , που θεωρεί ότι το διάστημα πρέπει να τυγχάνει της ίδιας προστασίας με κάποιες «άγριες» περιοχές του πλανήτη μας, όπως η Ανταρκτική….

 

Όμως ταυτόχρονα με αυτές τις δραστηριότητες  αρχίζει η  τουριστική προσέγγιση του Διαστήματος.  Τώρα η εξτρέμ μπουρζουαζία μπουχτισμένη από διάφορα ταξίδια με αμφίβολη ικανοποίηση, με ανόδους  στα Ιμαλάϊα, με βυθίσεις στη  νήσο Μπικίνι για εκτίμηση της πυρηνικής καταστροφής από τις πυρηνικές δραστηριότητες προηγούμενων εποχών, με επισκέψεις στο Τσερνομπίλ  , βλέπει με πολύ ενδιαφέρον ένα ταξίδι στο διάστημα .Είναι η διαλεκτική του ανταγωνισμού  που εξέφρασε ο Νίκος  Πρόκοβας, σε ένα άρθρο του με τίτλο «Τουρίστες go home» : «Ο κουμπάρος πήγε στις Σεϋχέλλες και εμείς θα πάμε στην Αιδηψό;»

 

 Διάφοροι ευφάνταστοι ή φαντασμένοι επιχειρηματίες έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς να περιγράψουν εκδρομές στη Σελήνη . Έτσι, σύμφωνα με το Σπήγκελ του Σεπτεμβρίου 1996, ο Αμερικανός ταξιδιωτικός πράκτορας Τζακ Γκάρβορι είχε αρχίσει να κλείνει θέσεις από τις αρχές των 50ς, ενώ το πρώτο βήμα των διακοπών στο φεγγάρι έκανε ένα γιαπωνέζικο διαστημικό πρόγραμμα. Μεγάλο ρόλο σ’ αυτό το σχεδιασμό έπαιξε και η οικοδομική (!) εταιρεία «Σιμίτσου», που εκτιμούσε ένα κόστος  22 εκατομμυρίων δραχμών για την παραμονή σε διαστημικό ξενοδοχείο επί της Σελήνης με όλα τα κομφόρ, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής βαρύτητας σε εστιατόριο. Η εταιρεία βέβαια απέφευγε να  προσδιορίσει τη διάρκεια του εγχειρήματος…

 

 Ουσιαστικά το πρώτο βήμα για την «ερασιτεχνική» προσέγγιση του διαστήματος   έγινε το 2001, όταν δυο επιχειρηματίες διέθεσαν από 20 εκατομμύρια δολάρια για να παρακολουθήσουν ταχύρρυθμα μαθήματα Αστροναυτικής στη Ρωσία με στόχο  να ακολουθήσουν  μια 8ημερη εκδρομή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η περίπτωση αυτή έδωσε την ευκαιρία στον Έρικ Άντερσον(2003), να εκτιμήσει   ότι σε λίγα χρόνια θα γίνονται πτήσεις γύρω από τη γη με 100.000 δολάρια,  ποσό ανάλογο με το κόστος μιας   αποστολής  στο Έβερεστ !

 

Τίτο  ήταν το  όνομα  του πρώτου «κοινού θνητού», δηλαδή μη ειδικού , που πέταξε στο διάστημα το  2001 με το  διαστημόπλοιο Σογιούζ ,που κατευθύνονταν στον Διεθνή Διαστημικό σταθμό :  Ο Αμερικανός μπίζνεσμαν Ντένις Τίτο  είχε πληρώσει τα χρήματα στους Ρώσους, είχε υπογράψει τα αναγκαία έγγραφα και κυρίως είχε να κάνει με μια διαστημική υπηρεσία – τη ρωσική – που ήταν αποφασισμένη να τηρήσει τις υποσχέσεις της και να βγάλει το κατιτις… Αυτά μαθαίνουμε στο άρθρο του Φοίβου Οικονομίδη «Τουρισμός και προσλήψεις». Πάντως την εποχή εκείνη η Ρωσία διψούσε τόσο πολύ για συνάλλαγμα ώστε μπορούσε να εκτοξεύει πύραυλο με τη διαφημιστική εγγραφή Pizza Hut  - υπόσχεση της εταιρείας για μελλοντική πίτσα σε διαστημικούς σταθμούς…Αργότερα σε άρθρο της Ηλέκτρας Κουτούκη  μαθαίνουμε το όνομα της πρώτης γυναίκας  που  έφτασε  στο διάστημα για ένα 10ημερο ταξίδι : Ήταν η  Ανουσέχ Ανσαρί, αμερικανο-ιρανίδα επιχειρηματίας.

 

Η υπόθεση του διαστημικού τουρισμού απασχολεί πολύ  τις ιδιωτικές εταιρείες , που ενδιαφέρονται να κερδοσκοπήσουν  πάνω στη δίψα του κοινού για καινοτόμα ταξίδια. Έτσι η Εταιρεία Space X, μεταφέρει  το 2022  τέσσερις τουρίστες στο διάστημα. Οι  τουρίστες φέρονται σε ειδική  κάψουλα που  θα φτάνει σε ύψος δυο με τρεις φορές το ύψος του διαστημικού σταθμού – δηλαδή τα 4000 χιλιόμετρα: Αυτό δήλωσε  ο πρόεδρος της Space Adventure, Τομ Σέλεϊ, μιας εταιρείας που συνεργάζεται  με την Space X. Κατά τα άλλα ο Σέλεϊ γνωρίζει ένα «καλό δίκτυο ατόμων με μεγάλα εισοδήματα», που μπορούν  να αντιμετωπίσουν τα υπέρογκα κόστη μιας επανδρωμένης εκτόξευσης στο διάστημα…

 

«Οι  πρώτοι τουρίστες» του 2022 εξαπολύονται και  μένουν  μόνοι τους για  τρεις ημέρες στο διάστημα,   περιμένοντας   εκεί χωρίς τη συμμετοχή κανενός επαγγελματία αστροναύτη.  Επρόκειτο για μια θριαμβευτική επιτυχία, ανεξάρτητα από το αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάϊντεν δεν  θέλησε να σχολιάσει  το ιστορικό αυτό επίτευγμα και  προτίμησε να πάρει έναν υπνάκο - όπως τον κατηγόρησε ο Έλον Μασκ ,  ο επικεφαλής  της Space X  και  πρωτοπόρος στον αγώνα για την «απόλαυση»  του διαστήματος.

 

 Η αποστολή που βαπτίστηκε Inspiration4, αναχώρησε  μεταφέροντας τους πρώτους τουρίστες από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντυ,  με επαναχρησιμοποιούμενο πύραυλο  Falcon 9 της εταιρείας SpaceX. Μέσα σε τρεις ώρες, η κάψουλα είχε φθάσει σε ύψος τροχιάς, στα 585 χιλιόμετρα, πιο μακριά από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό κι από το τηλεσκόπιο Χαμπλ, πιο μακριά από οποιαδήποτε άλλη διαστημική αποστολή μετά το τέλος αυτών των αποστολών  στη Σελήνη, δηλαδή του προγράμματος Apollo της NASA το 1972.

 

 

Οι τουρίστες του διαστήματος έζησαν το δέος του ύψους, συνάντησαν το γήϊνο φως  σε μια απαράμιλλη συχνότητα ύστερα από το σκοτάδι, έξω από τον γήϊνο περιορισμό ημέρας και νύχτας,   βίωσαν  την έλλειψη της  βαρύτητας, βίωσαν τις αντιδράσεις του ίδιου του σώματός τους σ’ αυτή την έλλειψη. Βίωσαν  το άγχος της επανόδου, την μικρή αλλά υπαρκτή αμφιβολία εάν θα καταφέρουν να αντισταθούν στην αύξηση της θερμοκρασίας, όταν αυτή ανέρχονταν σε 1200 περίπου βαθμούς στην επιφάνεια του διαστημοπλοίου.

 

Η απόλαυση βέβαια είναι πολύ τσουχτερή, στοιχίζει  μια μικρή περιουσία. Στη δεκαετία του 90 η εταιρεία Bob Citron  υπολόγιζε ότι το κόστος θα ήταν 40-45000 δολάρια, αλλά μέχρι να «στρώσει η δουλειά» μπορεί να  στοίχιζε 500.000 δολάρια. Τώρα το κόστος είναι άγνωστο και πιθανόν  πολύ μεγαλύτερο – μέχρις ότου επεκταθεί  ο κύκλος εργασιών….

 

 

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΌ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Τουλάχιστον εδώ και ένα τέταρτο αιώνα, αναπτύσσονται προβληματισμοί για τον «γεωσχηματισμό» (terraformation), που σημαίνει μια δυναμική σύνθεση βιοτικών και αβιοτικών στοιχείων για τη δημιουργία   φιλικού προς τον άνθρωπο περιβάλλοντος σε άλλο πλανήτη . Όμως σε αυτή τη στρατηγική του εποικισμού, υπάρχει ένα βασικό εμπόδιο   : Πολλά από τα θραύσματα ανενεργών διαστημικών συσκευών, περιφέρονται  με ταχύτητες  περίπου  30.000 χιλιόμετρων  την ώρα, απειλώντας να διατρήσουν και να καταστρέψουν φρεσκοεκτοξευμένες συσκευές…Η απειλή  είναι ιδιαίτερα μεγάλη καθώς  τα σκουπίδια σχηματίζουν  ένα δακτύλιο,  έστω και σε ένα ιδιαίτερα μεγάλο χώρο, εκτεινόμενο  από τα 46.000 πόδια της οροφής ελέγχου  της Πολιτικής Αεροπορίας  μέχρι την ιονόσφαιρα και πάρα πάνω…Η Δορυφορική Βιομηχανική Ένωση εκτιμά ότι μέχρι το 2030 θα κυκλοφορούν  περισσότεροι από 100 χιλιάδες δορυφόροι. Πολλοί επιστήμονες διατύπωναν από παλιά την ανησυχία τους για την παραγωγή διαστημικών σκουπιδιών με τον αστροφυσικό της NASA Ντόναλντ Κέσλερ να διατυπώνει το μακρινό 1978 μια θεωρία για τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζε η ανθρωπότητα από την κλιμακούμενη αύξηση των διαστημικών σκουπιδιών : ο όγκος των διαστημικών σκουπιδιών θα γίνει τόσο μεγάλος ώστε να δημιουργηθεί ένας πραγματικός φράκτης γύρω από τον πλανήτη εμποδίζοντας την εκτόξευση διαστημικών σκαφών . Η πρόβλεψη αυτή ονομάστηκε «σύνδρομο Κέσλερ».

Μια μερίδα αναλυτών προτείνουν την περισυλλογή των απορριμμάτων  με διαστημόπλοια –σκούπες, ή με τη δημιουργία μίνι-μαύρων τρυπών με χρήση μαγνητικών πεδίων, όμως η λύση αυτή είναι ιδιαίτερα ακριβή. Η ΝΑΣΑ  προτείνει την αποστολή διαστημοπλοίων ρομπότ που θα εξωθούν τα μικρότερα σκουπίδια στην ατμόσφαιρα, με συνέπεια την πυράκτωση και εξαφάνισή τους, ενώ για τα μεγάλα σκέπτονται να τα ανακυκλώσουν επί τόπου.

Υπάρχει ανάγκη Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας στο  «Εγγύς διάστημα»; Σε όσους θα πουν «Όχι», αρκεί να υπενθυμίσουμε τον ντε φάκτο έλεγχο του «απώτερου διαστήματος» που ασκείται  για την επισήμανση  πιθανών συγκρούσεων  με ουράνια σώματα ! Μάλιστα κατά τα λεγόμενα της ΝΑΣΑ, επίκειται η εκτόξευση ενός σκάφους (DART) που θα «προβάρει»  την εκτροπή της πορείας  συγκεκριμένου  αστεροειδούς, ο οποίος  έχει κάποιες  πιθανότητες να προκαλέσει μια Ιουράσια καταστροφή  το 2022…Κοντά στα διαστημικά θραύσματα, και οι μετεωρίτες συνιστούν μια απειλή για την γη αλλά και για άλλα «σώματα», που έχουν εκτοξευθεί στο διάστημα και παίζουν κάποιο συγκεκριμένο ρόλο…

Για την ιστορία πάντως αξίζει να αναφέρουμε τις πιο εντυπωσιακές  πτώσεις διαστημικών συσκευών στην επιφάνεια της Γης :    Το 1973 Σοβιετικός αναγνωριστικός δορυφόρος καταστρέφεται  και πέφτει στη γη, ενώ το 1978 ο επίσης σοβιετικός δορυφόρος "κόσμος 954"  πέφτει στις έρημες περιοχές του Βορείου Καναδά σκορπίζοντας μεγάλη ποσότητα ραδιενεργών στοιχείων. Το 1983 ένας άλλος "Κόσμος", ο 1402, αναφλέγεται πάνω στο Νότιο Ειρηνικό και σκορπίζει το ραδιενεργό περιεχόμενό του στην ανώτερη ατμόσφαιρα.  Σύμφωνα με το περιοδικό  Time, στα "πηγάδια του πλανήτη" φιλοξενούνται τα συντρίμμια μιας  σοβιετικής διαστημικής συσκευής που σκόπευε να μελετήσει τον Άρη και έφερε το όνομα  Mars 96, που κατέληξαν (18.11.96) στα βάθη του Νότιου Ειρηνικού, ανοικτά των ακτών της Χιλής. Τα ατυχήματα αυτά δεν θα ανακόψουν τη χρήση πυρηνικών υλικών στα διαστημικά οχήματα, μια και αυτά παρέχουν υψηλή ενέργεια σε μικρό όγκο και βάρος.

 

Από το 1995 μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί περίπου 10.000 αστεροειδείς που ακολουθούν τροχιά ικανή να τους φέρει πολύ κοντά στη Γη. Από αυτούς το 9% έχει, όπως πιστεύεται, διάμετρο μεγαλύτερο από 1.000 μέτρα. Αστεροειδείς με διάμετρο μέχρι 20 μέτρα, όπως εκείνος που προσέκρουσε στο Τσελιαμπίνσκ της Ρωσίας και τραυμάτισε έναν άνθρωπο, πέφτουν στη Γη περίπου κάθε 100 χρόνια.

 

 Το 2018 η  πτώση του Κινέζικου,  8,5 τόνων βάρους «Ουράνιου Παλατιού» δεν πρόκειται να γίνει σε απόμακρη θέση του Ειρηνικού, θα συνοδεύεται δε από θραύση του σε   μεγάλο αριθμό τεμαχίων.   Οι ειδικοί αποφαίνονται ότι η πτώση θα πραγματοποιηθεί σε μια περιοχή μεταξύ 43 μοιρών βόρεια και 43 μοιρών νότια – μια περιοχή που είναι τόσο αχανής ώστε η πρόβλεψη να ισοδυναμεί με μη-πρόβλεψη… …..

Το 2017 ο  διαστημικός εμπειρογνώμων Σταμάτης Κριμιζής  με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του, «με την εξερεύνηση του Πλούτωνα» από το New Horizons ακριβώς 50 χρόνια μετά την πρώτη εικόνα από άλλον πλανήτη, τον Άρη το 1965, έκλεισε το πρώτο κεφάλαιο της εξερεύνησης του ηλιακού μας συστήματος. Τον Σεπτέμβριο του 2017 εορτάσαμε τα 40 χρόνια από την εκτόξευση τoυ Voyager-1, που τώρα βρίσκεται σε απόσταση πάνω από 21 δισ. χλμ. από τη Γη, μέσα στον Γαλαξία, και επίσης τη ‘‘βουτιά'' του Cassini στην ατμόσφαιρα του Κρόνου.

Γι αυτή την ιδιαίτερα θεαματική βουτιά μας μεταδίδει το ΑΜΕ/ΜΠΕ ::  

::    Η «αυτοκτονία» γίνεται για χάρη της επιστήμης, αφού το σκάφος ξεμένει από καύσιμα και οι επιστήμονες θέλουν να διασφαλίσουν ότι δεν θα πέσει σε κάποιον από τους μεγάλους δορυφόρους, στον Τιτάνα ή στον Εγκέλαδο, μολύνοντάς τους ίσως με γήινα μικρόβια, που μπορεί να έχουν επιβιώσει πάνω στο Cassini από την εποχή της εκτόξευσής του το 1997.

...... χάρη στην «αυτοκτονία» του, για πρώτη φορά θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν εκ των έσω την ατμόσφαιρα του γιγάντιου πλανήτη, καθώς μέχρι τελευταία στιγμή οκτώ όργανα του σκάφους θα μεταδίδουν πολύτιμα επιστημονικά στοιχεία στη Γη.

.....Το κόστους 3,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων Cassini δεν θα είναι το πρώτο διαστημικό σκάφος που αυτοκαταστρέφεται στο ηλιακό μας σύστημα, αλλά το 42ο. Θα είναι όμως το πρώτο που θα κάνει κάτι τέτοιο στον Κρόνο. Κατά καιρούς διάφορες διαστημοσυσκευές έπεσαν σε πλανήτες, είτε σκοπίμως είτε λόγω τεχνικού προβλήματος. Το κατ' εξοχήν «νεκροταφείο» είναι η Αφροδίτη όπου «αυτοκτόνησαν» μέχρι σήμερα 24 σκάφη και ακολουθεί ο 'Αρης με 14, ο Δίας με δύο και ο Ερμής με ένα.

Η αποστολή Cassini-Huygens υπήρξε κοινό εγχείρημα της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος. Ήταν η πρώτη που έθεσε ένα σκάφος σε τροχιά στο σύστημα του Κρόνου και η πρώτη που έστειλε μια αυτόνομη διαστημοσυσκευή (Huygens) στον Τιτάνα το 2005.

Η αποστολή επέτρεψε μια σειρά από επιστημονικές ανακαλύψεις, που εμπλούτισαν τις γνώσεις μας για τον Κρόνο και τα φεγγάρια του. Ήδη ο όγκος των δεδομένων του έχει επιτρέψει τη δημοσίευση σχεδόν 4.000 επιστημονικών εργασιών, ενώ πολλές ακόμη θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια.

Μεταξύ άλλων, το Cassini ανακάλυψε τους θεαματικούς πίδακες που ξεπηδούν από τον δορυφόρο Εγκέλαδο και παραπέμπουν στην ύπαρξη ενός υπόγειου τεράστιου ωκεανού, με ενδείξεις ακόμη και μικροβιακής ζωής. Αποκάλυψε επίσης ότι στον παγωμένο δορυφόρο Τιτάνα βρέχει υγρογονάνθρακες, σχηματίζοντας εντυπωσιακά ποτάμια, λίμνες και θάλασσες υδρογονανθράκων, που πιθανώς μοιάζουν με τις αρχέγονες θάλασσες της Γης και τις οποίες κάποτε μπορεί να εξερευνήσει ένα υποβρύχιο σκάφος.

Αρκετά ακόμη μυστήρια του Κρόνου απομένουν να λυθούν. Προς το παρόν πάντως, καμία διαστημική υπηρεσία δεν σχεδιάζει να επισκεφθεί ξανά τον Κρόνο τα επόμενα χρόνια, έτσι η αυτοκαταστροφή του Cassini θα αποτελέσει το προσωρινό τέλος μιας εποχής.'"

 

 

-----------------------------------------------------------------------------------

Ο ΑΠΟΦΙΣ ΚΑΙ Ο  BENNU

Ο αστεροειδής Απόφις – που πήρε το όνομά του από αρχαία θεότητα της Αιγύπτου ειδικευμένη σε «κακές πράξεις» - εμφανίστηκε το 2004  και αρχικά υπήρξε η δυσοίωνη πρόβλεψη ότι είχε μια πιθανότητα στις 37 να πέσει  στη γη το 2029. Τελικά οι μετέπειτα αναλύσεις έδειξαν  ότι ο Απόφις , διαμέτρου 300 περίπου μέτρων, θα περάσει από τη γη «μόλις» σε απόσταση 36000 χιλιομέτρων, ενώ αν συγκρουστεί με τη γη θα προξενήσει μεγάλες ζημιές αλλά όχι θανατηφόρες…..

 

Ο αστεροειδής, με την ονομασία Bennu, έχει διάμετρο σχεδόν 500 μέτρων και θεωρείται ως ένας από τους πλέον επικίνδυνους αστεροειδείς με σχετικά υψηλή πιθανότητα να καταπέσει στη Γη περί τα τέλη του 22ου αιώνα. Η αποστολή OSIRIS-Rex  εξέτασε  τις αργές μεταβολές της τροχιάς του αστεροειδή και τις χημικές του ιδιότητες, κάτι που θεωρείται υψίστης σημασίας για τους επιστήμονες εάν αποφασιστεί ο σχεδιασμός μιας αποστολής μετριασμού των επιπτώσεων μιας πιθανής σύγκρουσης, όπως αναφέρει η NASA.

 

Ο αστεροειδής, που ανακαλύφθηκε το 1999, ταξιδεύει γύρω από τον ήλιο με μέση ταχύτητα  63,000 μίλια την ώρα. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αστεροειδείς με διάμετρο 500 μέτρων συγκρούονται με τη Γη κάθε 130,000 χρόνια. Ο Bennu συγκαταλέγεται σε σχετικό κατάλογο αστεροειδών έχοντας τον τρίτο υψηλότερο βαθμό επικινδυνότητας για σύγκρουση με τη Γη.

 

Μια μελέτη που έγινε το 2010 κατέδειξε ότι υπάρχει πιθανότητα 0.071% ο Bennu να συγκρουστεί με τη Γη οκτώ φορές μεταξύ 2169 και 2199. Οι επιστήμονες της έρευνας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω ο εν λόγω αστεροειδής, είτε από τη Γη, είτε καλύτερα με ένα διαστημικό σκάφος προκειμένου να υπολογιστεί καλύτερα η τροχιά του και πιθανές αλλαγές της. Νεότερες έρευνες μετά το 2014 κατέδειξαν  την ευπάθεια των ετών 2175 και 2196.

 

Ωστόσο, οι υπεύθυνοι της αποστολής καθησυχάζουν. “Οι πιθανότητες σύγκρουσης είναι μικρές και ο αστεροειδής δεν θα καταστρέψει τη Γη” δήλωσαν. Στην περίπτωση όμως που όντως συγκρουστεί με τη Γη, η καταστροφή που θα προκαλέσει θα είναι τοπική και όχι παγκόσμια. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ένας αστεροειδής πρέπει να έχει τουλάχιστον μήκος ενός χιλιομέτρου προκειμένου να προκαλέσει παγκόσμια καταστροφή. Σημειώνεται ότι ο αστεροειδής - που σύμφωνα με τις θεωρίες αφάνισε τους δεινόσαυρους - είχε μήκος από έξι μέχρι δέκα χιλιόμετρα. .

 

.

 

Οι δύο υπηρεσίες  -  NASA  και  ESA -  ανακοίνωσαν μια φιλόδοξη αποστολή για το 2022 που στόχο έχει την αλλαγή της τροχιάς ενός αστεροειδούς.  Εάν το εγχείρημα αυτό στεφθεί με επιτυχία θα αποτελέσει το πρώτο βήμα της ανθρωπότητας για έλεγχο  της τροχιάς των αστεροειδών. Το διαστημικό σκάφος θα εκτοξευθεί τον Σεπτέμβριο με προορισμό τον αστεροειδή Bennu και  θα επιστρέψει στη Γη το 2023, όπου για 40 χρόνια επιστήμονες από όλο τον κόσμο θα μπορούν να προβαίνουν σε έρευνες, ανακαλύψεις και θεωρίες.

 

Επίσης, θα μελετηθεί κατά πόσον υπάρχουν ορυκτά για μελλοντική εξόρυξη. Νέοι αστεροειδείς ανακαλύπτονται καθημερινά , με τον αριθμό τους σήμερα να ανέρχεται στις 685,822.

 

Εκτιμάται ότι ο ορυκτός πλούτος των αστεροειδών στην κύρια ζώνη μεταξύ του Άρη και του Δία είναι περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια Αμερικής για κάθε άτομο πάνω στη Γη! Ένας και μόνο αστεροειδής, ο ονομαζόμενος 241 Germania, διαθέτει στο εσωτερικό του ορυκτό πλούτο που φθάνει στο αστρονομικό ποσό των 96 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σχεδόν το ετήσιο ΑΕΠ όλου του κόσμου! Τα ορυκτά που βρίσκονται άφθονα στους αστεροειδείς (και τους κομήτες) περιλαμβάνουν  χρυσό, ιρίδιο, ασήμι, όσμιο, παλλάδιο, λευκόχρυσο, ρόδιο, σίδηρο, μαγγάνιο, μολυβδαίνιο, νικέλιο, αλουμίνιο και  τιτάνιο.

 

Ο ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΌΣ ΣΤΑΘΜΟΣ

Πρόκειται για το μεγαλύτερο κατασκεύασμα του ανθρώπου στο διάστημα, που αποτέλεσε το διαστημικό σπίτι  από το 2000 για περισσότερους από 200 αστροναύτες από 19 χώρες. Τώρα πλέον ο ΔΔΣ αναμένεται  να οδηγηθεί σε μια θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται 4800 χιλιόμετρα μακριά από τη Νέα Ζηλανδία και 3200 χιλιόμετρα βορείως της  Ανταρκτικής, όπου θα εκμετρήσει το ζην μαζί με άλλα διαστημικά σκουπίδια. Ο ΔΔΣ είναι προϊόν της συνεργασίας των διαστημικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Ευρώπης και του Καναδά, και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλά πεδία επιστημών: Ειδικά για χρόνιες ασθένειες όπως ο Καρκίνος και οι καρδιακές παθήσεις, για τη συμπεριφορά του σώματος σε περιβάλλον μηδενικής βαρύτητας και πολλές άλλες.  Οι αστροναύτες κατόρθωσαν να συντηρήσουν διάφορες καλλιέργειες και το 2015 να κατασκευάσουν την πρώτη σαλάτα διαστημικών οπωροκηπευτικών στην ιστορία! Εκτός από αυτό το επίτευγμα, οι αστροναύτες του ΔΔΣ πέτυχαν να ανακυκλώσουν το 93%   των αποθεμάτων νερού, μειώνοντας έτσι τις αποστολές ανεφοδιασμού.

                              

 

 

ΕΠΕΚΤΑΣΗ  ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

 

Η διαστημική έρευνα διαρκώς αποκτά νέες διαστάσεις, διαρκώς φθάνει μακρύτερα.  Με όργανο το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble η έρευνα αυτή κατέρριψε το  ρεκόρ της απώτερης ύπαρξης ουράνιου σώματος, αποδεικνύοντας την παρουσία  ενός μεμονωμένου άστρου σε απόσταση 12,9 δισεκατομμυρίων ετών  φωτός. Για το άστρο αυτό επιλέχθηκε η ονομασία  Εarendel – που σημαίνει «πρωϊνό αστέρι» στα αρχαία αγγλικά- και το ρεκόρ που έσπασε ανήκε  στο άστρο  με την ελληνική ονομασία Icarus – που εθεωρείτο  μέχρι πρότινος το πλέον απομακρυσμένο, καθότι απείχε πολλά δισεκατομμύρια έτη φωτός.

Αξίζει πάντως να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με άλλη γνώμη(Αλέξανδρος Δεληβοριάς) η απόσταση του άστρου αυτού από τη γη είναι ακόμη μεγαλύτερη και ανέρχεται στα 28 εκατομμύρια έτη φωτός. Εν τω μεταξύ, η έρευνα του διαστήματος παίρνει ιλιγγιώδεις ρυθμούς, κάνοντας αυτό που είναι χθεσινή επίδοση να είναι δραματικά  παρωχημένο :Το 2022 έρχεται το τηλεσκόπιο James Webb (JWST), μετά από χρόνια καθυστερήσεων και μήνες δοκιμών, και μάλιστα έρχεται   ύστερα από μια συναρπαστική εκτόξευση, όντας το πιο ισχυρό τηλεσκόπιο που κατασκευάστηκε ποτέ  και επιτρέποντας μας να κοιτάξουμε πιο βαθιά στο μακρινό παρελθόν του κόσμου.

Αλλά η έρευνα  δεν έχει μόνο έκταση, αλλά και βάθος. Έτσι το ρομποτικό όχημα Perseverance (επιμονή) σε μια δεύτερη προσπάθειά του κατάφερε  να συγκεντρώσει υλικό από τα πετρώματα του Άρη (2021). Και ακολουθεί η συνέχεια : Τα δυο πέτρινα δείγματα του Άρη πιστοποιούν ότι ο πλανήτης είχε κάποτε νερό….

 

  ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο  Διονύσης Σιμόπουλος,  ψυχή του Ευγενιδείου Ιδρύματος, το 1997 πρόβλεπε για το 2010 την ύπαρξη μιας μόνιμης διαστημικής βάσης στην επιφάνεια της Σελήνης.  Επίσης  πρόβλεπε για το 2022 έως το 2027, μια πρώτη επίσκεψη του ανθρώπου στον κόκκινο πλανήτη - δηλαδή τον Άρη. Πολλές από αυτές τις προβλέψεις δεν θα  αποδειχθούν αληθινές, όμως  εκπροσωπούν την   βασική ορμή της ανθρωπότητας. Ο  άνθρωπος δεν ορέγεται μόνο φύσει του ειδέναι, έχει και άλλες πιο ωφελιμιστικές διεκδικήσεις.

Διαβάζω ένα άρθρο του Βαγγέλη Πρατικάκη και αισθάνομαι όπως περίπου η κόρη μου κάποτε στο Λονδίνο, όταν ήταν 10 χρονών : Ήθελε να πάμε  στον κινηματογράφο  για να δούμε ένα έργο επιστημονικής φαντασίας, αν και δεν ήξερε Αγγλικά:  Γιατί αυτό που ήθελε να βιώσει  ήταν  μια ισχυρή ώθηση στις φαντασιώσεις της…

Το άρθρο του Πρατικάκη αναφέρεται στα δέκα χρόνια του διαστημικού εγχειρήματος  Cassini, που βρίσκεται πλέον «στην αγκαλιά του πλανήτη  Κρόνου»…

 

Μέσα σε μια μάλλον ρεπορταζιακή έκθεση του ταξιδιού, ελλοχεύουν οι φαντασιογόνες λεπτομέρειες που περιγράφει ο Πρατικάκης : Είναι οι λίμνες μεθανίου, είναι οι πίδακες του Εγκέλαδου, δορυφόρου του Κρόνου. Είναι η ανακάλυψη 8 νέων μικρών δορυφόρων, είναι τα 514 gigabyte δεδομένων που μεταφέρθηκαν ως πληροφορίες στη Γη, είναι τα  3,2 δισεκατομμύρια χιλιομέτρων που διανύθηκαν από το διαστημικό όχημα –Είναι η προσεδάφιση στον Τιτάνα, δορυφόρο του Κρόνου,  που αποδεικνύεται ως το πρώτο σώμα εκτός  Γης στο οποίο  ανακαλύπτονται λίμνες και θάλασσες από υγροποιημένο μεθάνιο και αιθάνιο, που   εξατμίζονται και επανέρχονται ως  βροχές υδρογονανθράκων…Είναι ηφαίστεια που ξερνούν πάγους αντί για λάβα, είναι «πίδακες υδρατμών και παγοκρυστάλλων πασπαλισμένων με οργανικές ενώσεις, που εκτινάσσονται σε ύψος εκατοντάδων χιλιομέτρων», είναι  τερατώδεις θύελλες που ξεσπούν κάθε τριάντα χρόνια…Είναι ένας παράδοξος «εξαγωνικός»(!) αεροχείμαρρος που εκδηλώνεται στον βόρειο πόλο του πλανήτη – «Άρχοντα των δακυλιδιών», κατά πως λέγεται, λόγω των δακτυλιώσεων που τον περιβάλλουν….

Αυτά και άλλα τινά θα γνωρίσουμε από το διάστημα -   το πραγματικό περιβάλλον του περιβάλλοντός μας. Το παιχνίδι με αυτό είναι αναπόφευκτο : Ας παίξουμε λοιπόν κι εμείς, στην περιπέτεια του παντός

 

·         Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας, συνταξιούχος Ελεγκτής Εναέριας Κυκλοφορίας

 

Βιβλιογραφία

Περιοδικό ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ, τεύχος 1ο, Ιανουάριος 1997

Εφημερίδα «ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ», στήλη «Για την επιστήμη και την κοινωνία»

Αρθρογραφία  εφημερίδα ΑΥΓΗ

Αυγή, Διαστημικά 12.3.22

Φοίβου Οικονομίδη, "Τουρισμός και προσλήψεις", 25.9.2001

Ηλέκτρα Κουτούκη, περιοδικό ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ, 2007

Γιάννη Σχίζα, "Ο τουρισμός, η φυσική, η εληνική απάντηση, το διάστημα", Ποντίκι, 23.10.21

Αχιλλέας Φακατσέλης, «Ο Σοβιετικός πόλεμος των άστρων», Νέα Οικολογία, Ιανουάριος 1987

http://ikee.lib.auth.gr/record/107202/files/gri-2008-1647.pdf 

 

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,  2008. Διπλωματική Εργασία στο  Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Λουκάς Καπόλος «ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΞΩΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ»

Αυγή, 16/4/2022,Γιάννης Δακανάλης,  «ΔΔΣ :  το διαστημικό εργαστήρι της ανθρωπότητας»  και«Η παρακαταθήκη του ΔΔΣ και η αυγή της διαστημικής οικονομίας»

Ποντίκι, «Ο ψυχρός πόλεμος θα αναβιώσει στο διάστημα», 5.1.22