Ο χαιρετισμός του Δημήτρη Κουτσούμπα στη συναυλία του Ξαρχάκου

 

«Αναρωτιέμαι, τι μπορεί να πει κανείς ταιριαστό για το Σταύρο Ξαρχάκο, έναν τόσο σπουδαίο συνθέτη, ένα μεγάλο δημιουργό, ανάμεσα στους κορυφαίους της ελληνικής μουσικής -που ο καθένας με το δικό του τρόπο, πραγματοποίησαν το άλμα στην αποκαλούμενη "έντεχνη λαϊκή μουσική"- και που συνάμα είναι και ο μεγαλύτερος ενορχηστρωτής αυτής της χώρας;

Και πάλι, πώς μπορείς να κρατήσεις μια ισορροπία και οι έπαινοί σου να είναι μετρημένοι και ακριβοδίκαιοι, όπως αρμόζουν σε έναν άνθρωπο που δεν του αρέσουν τα εγκώμια και οι μεγαλοστομίες, σε έναν άνθρωπο που θεωρεί πως "δικαίωμα στην έπαρση έχει μόνο η σημαία";

"Θέλει αρετή και τόλμη η μουσική", έχει πει ο Σταύρος Ξαρχάκος. Και πραγματικά θέλει ταπεινοφροσύνη, σεμνότητα, σεβαστικότητα όταν "ακουμπάς" τη μουσική μας κληρονομιά, ρεμπέτικη, επτανησιακή, δημοτική, βυζαντινή.

Χρειάζονται όμως και μεγάλα αποθέματα τόλμης όταν προσπαθείς να την αναμορφώσεις και να την εξελίξεις, να αναδείξεις τη δυναμική της.

Χαρακτηριστικό δείγμα για το μέγεθος της αξίας που αποδίδει ο Σταύρος Ξαρχάκος στη λαϊκή μας παράδοση, αλλά και για τον τολμηρό, ατίθασο, πρωτοποριακό τρόπο που καταπιάνεται μαζί της, είναι το έργο του "Τσιτσάνη διάλογοι"».

Ένα έργο -θα λέγαμε- όπου ο Ξαρχάκος με τρόπο αξεπέραστο ενοφθαλμίζει τη λόγια μουσική στη ρεμπέτικη – λαϊκή, τοποθετώντας όχι άδικα και τις δύο στην ίδια στάθμη.

Άλλωστε, όλο του το έργο του αποδείχνει ότι με την ίδια άνεση και φυσικότητα που αντιμετωπίζει τη λαϊκή μουσική, μπορεί να χειρίζεται την κλασσική και τη σύγχρονη μουσική, αφού και τα τρία αυτά είδη συνυπάρχουν στη δημιουργία του, συχνά μάλιστα συμπλέκονται.

Δεν είναι όμως μόνο η μεγάλη αγάπη και η ουσιαστική γνώση του Ξαρχάκου πάνω στη λαϊκή μουσική, που κάνουν το έργο του να μιλά τόσο βαθιά στη λαϊκή ψυχή. Είναι και γιατί στη δημιουργία του βρίσκει απόλυτη έκφραση ο καημός της φτωχολογιάς μέσα από ένα μοναδικό συνδυασμό του διάχυτου σε όλο το έργο του ερωτισμού και της πίκρας από τη βασανισμένη ζωή της, όπως για παράδειγμα στο υπέροχο τραγούδι του "Καίγομαι-καίγομαι" από το Ρεμπέτικο:

"Όταν γεννιέται ο άνθρωπος

ένας καημός γεννιέται

όταν φουντώνει ο πόλεμος

το αίμα δε μετριέται".

Αυτός ο καημός στον Ξαρχάκο δεν γίνεται ποτέ μεμψίμοιρος, μια κλάψα του ταπεινωμένου.

Είναι σαν ένας λυγμός που δεν βγαίνει…

Μέσα σ’ αυτόν τον λυγμό όμως υπάρχει πάντα μια λεβεντιά. Κάποτε μάλιστα ο λυγμός μετατρέπεται και σε θυμό για τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, της Ελλάδας - μάνας του καημού.

Αυτός ο δυναμικός λυρισμός του Ξαρχάκου είναι που προκαλεί, νομίζουμε, αυτή την ανεπανάληπτη συγκίνηση, αυτή την ανάταση που αισθάνεται κανείς ακούγοντας τη μουσική του.

Οι στίχοι του Λόρκα που μελοποίησε είναι αδιάψευστος μάρτυρας για την ικανότητα του Σταύρου Ξαρχάκου να συγχωνεύει την υψηλή ποίηση με τη μουσική, αλλά και για την καλλιτεχνική του δύναμη και διαίσθηση. Ναι, ο Σταύρος Ξαρχάκος καίγεται ολόκληρος όταν δημιουργεί. Αυτός είναι ο λόγος που η μουσική του έχει τη δύναμη να πυρπολεί τις ψυχές, ακόμη και τις πιο αδύναμες.

Πριν από δυο εβδομάδες έγιναν πασίγνωστα στο διαδίκτυο δύο γεγονότα. Το ένα αφορούσε κάποια μουσική διοργάνωση καναλιού στο Φάληρο για τη νεολαία, όπου η σκηνή μετατράπηκε σε αρένα και οι νότες έγιναν μπουνιές, το άλλο, κάποια χιλιόμετρα μακριά, στην Σύρο, αφορούσε τον Σταύρο Ξαρχάκο που με το αστείρευτο πάθος του διεύθυνε μια παρέα έφηβων μουσικών για να παίξουν τη Φραγκοσυριανή.

Οι δύο κόσμοι ολοζώντανοι.

Από τη μια το φανταχτερό 'καταγώγιο" των εταιριών, των μάνατζερ, που κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να εκφυλίσουν τη μουσική και να βρωμίσουν τη συνείδηση της νεολαίας, νομιμοποιώντας το ναρκεμπόριο, την οπλοκατοχή, τον σεξισμό, τον ανταγωνισμό στο κυνήγι του χρήματος, τα κυκλώματα της νύχτας και την απαξίωση της μόρφωσης. Από την άλλη η ταπεινή αυλή με τα λουλούδια των ανθρώπων που πιστεύουν και αγωνίζονται, όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος, για να μπορέσει η νεολαία μέσα από τον δρόμο του πολιτισμού μας, να σηκωθεί ψηλότερα και να δει πέρα από τα βουνά της κοπριάς που έχουν ορθώσει μπροστά της.

Πράγματι ο Σταύρος Ξαρχάκος βλέποντας στα μάτια των νέων ανθρώπων ένα καλύτερο μέλλον για τον τόπο και τον λαό μας, εδώ και πολλά χρόνια αναπτύσσει διακριτικά και αθόρυβα μια μεγάλη δραστηριότητα για να βοηθήσει την εξέλιξή τους στη μουσική.

Θα περίμενε κανείς ότι ένας τόσο πολύτιμος άνθρωπος, που η ύπαρξή του είναι ευτύχημα για τούτη τη χώρα, θα είχε την αμέριστη αναγνώριση και στήριξη του κράτους σε κάθε προσπάθειά του να προβάλει την ελληνική μουσική και να ανεβάσει την πολιτιστική μας στάθμη.

Όμως, δυστυχώς, δεν συμβαίνει έτσι.

Σταύρο Ξαρχάκο, έχεις δίκαιο όταν λες, ότι ζούμε σε "μια εποχή πρωτοφανούς πνευματικού ελλείμματος στο σύνολο των θεσμών"…

Η τέχνη σου που ημερεύει την ψυχή και εξυψώνει τον άνθρωπο, αποτελεί μεγάλη συνεισφορά και στον δικό μας αγώνα για έναν ανώτερο πολιτισμό, όπου "ο άνθρωπος θα πάψει για τον άνθρωπο να είναι λύκος".

Σε ευχαριστούμε από τα βάθος της καρδιάς μας και σου ευχόμαστε να είσαι πάντα γερός, δυνατός και με σώμα και νου αεικίνητος.

902.gr