Φιλονόη :Βιβλιοπαρουσιάζοντας τὸ «Δέκα χιλιάδες μέλισσες»

 

 

Τὸν Ἄντη Ῥοδίτη τὸν ἀγνοοῦσα ἔως τὴν στιγμὴ ἐκείνη ποὺ ὁ φίλος Κωνσταντῖνος Δημητριάδης μοῦ τὸν …«συνέστησε» διαδικτυακῶς. Ἔσπευσα λοιπὸν νὰ προμηθευθῶ τὸ βιβλίο του καὶ νὰ ξεκινήσω τὴν μελέτη, ἀλλὰ μὲ πολλὲς καὶ μεγάλες ἐπιφυλάξεις.

Γιατί ἐπιφυλάξεις; Μά, διότι, τὸ ἐν λόγῳ πόνημα εἶναι μυθιστόρημα καὶ ἐγὼ μὲ τὴν λογοτεχνία ἔχω κρατήση τὰ τελευταία χρόνια πολὺ μεγάλες ἀποστάσεις. Βλέπετε προσπαθῶ, ὅσο τὸ δυνατόν, νὰ μελετῶ ἱστορία, φυσικὲς ἐπιστῆμες καὶ Ἕλληνες κλασσικούς. Τί δουλειά λοιπόν ἔχει ἕνα λογοτεχνικό πόνημα μέσα σέ ὅλα αὐτά; Τὰ λογοτεχνικὰ πονήματα, εἶναι χρήσιμα γιὰ τὴν …παραλία κι ὄχι γιὰ μελέτη. Ἔτσι ἔλεγα, διότι ἔτσι πίστευα κι ἔτσι ἔπραττα. Ἔως τῆς στιγμῆς ἐκείνης βεβαίως ποὺ ὁ Ἄντης Ῥοδίτης εὑρέθη στὸν δρόμο μου καὶ ἔπιασα στὰ χέρια μου τὸ «Δέκα χιλιάδες μέλισσες».

 

Γιὰ νὰ μπορέσῃ κάποιος νὰ γράψῃ κάτι, ὅ,τι δήποτε (θετικὸ ἢ ἴσως καὶ …ἀρνητικό!) γιὰ τὸ ἐν λόγῳ βιβλίο, θὰ χρειασθῇ (ἐὰν εἶναι δυνατόν!!!) τοὐλάχιστον …τρεῖς φορὲς περισσότερες σελίδες ἀπὸ τὶς σχεδὸν 400 τοῦ ἰδίου τοῦ βιβλίου. Κι ἐτοῦτον διότι μὲ αὐστηρῶς λακωνικὸ ὕφος (καί, κατ’ ἐπέκτασιν τρόπο σκέψεως)  ὁ συγγραφεὺς ἐπιτυγχάνει καὶ νὰ διεισδύῃ στὰ γεγονότα καὶ νὰ ἀναλύσῃ τὸν χαρακτῆρα τῶν πρωταγωνιστῶν, δίχως νὰ κουράζῃ καὶ νὰ πλατειάζῃ, μά, κυρίως, ἐπάνω καὶ πρῶτα ἀπὸ ὅλα, νὰ παραμένῃ πιστὸς στὸν ἀποστασιοποιημένο ῥόλο τοῦ ἐρευνητοῦ, ποὺ καταθέτει μόνον τὰ εὑρήματά του καὶ τίποτα περισσότερο. Τί πιό σπουδαῖο γιά ἕνα βιβλίο ἀπό τό νά προσφέρῃ τόσες πολλές πληροφορίες, δίχως νά παραπλανᾷ  τόν ἀναγνώστη του καί δίχως νά στοχεύῃ σέ κάποιον προσηλυτισμό; Κι ἐτοῦτο τὸ ἐπιτυγχάνει διότι καταφέρνει ἀφ΄ ἑνὸς νὰ συμπυκνώσῃ σὲ μερικὲς γραμμὲς μόνον, ὁλόκληρες ἱστορικὲς περιόδους, μαζὺ μὲ τὰ παρασκήνιά τους, ἐνῷ ταὐτοχρόνως δίχως νὰ ξεφεύγῃ ἀπὸ τὰ -μᾶλλον ἐλεύθερα- πλαίσια τῆς μυθιστορίας, ἐπιτυγχάνει νὰ παραδώσῃ ἕνα ἱστορικὸ μελέτημα, στοιχειοθετημένο, ἀδιαμφισβήτητο καί, κυρίως, σημεῖον ἀναφορᾶς ἤθους καὶ γραφῆς.

Τὸ ἐὰν φυσικὰ μᾶς ἀρέσουν, ἤ ὄχι, τὰ -ἐκ τῶν γεγονότων- αὐτονόητα συμπεράσματά του, εἶναι προσωπική μας ὑπόθεσις. Αὐτὸ ποὺ ὀφείλουμε νὰ κρατήσουμε ἀπὸ ὄλο τοῦτο εἶναι τὸ ἐξῆς: ἕνας συμπατριώτης μας κατέθεσε μίαν κοπιώδη ἔρευνα, πολυετῆ καὶ πολυεπίπεδον, μέσα σὲ ἔνα μόνον μυθιστόρημα. Ἔρευνα ποὺ ἐλάχιστοι θὰ τολμοῦσαν νὰ δημοσιεύσουν, πολλῷ δὲ μᾶλλον νὰ τὴν καταστήσουν τόσο σαφή, ὑπέρ-συμπεπυκνωμένη καὶ πλήρη.
Πόσοι ἀλήθεια εἶναι ἱκανοί γύρω μας νά πράξουν κάτι ἀνάλογον;

 

Ὁ συγγραφεύς, γνώστης τῆς κυπριακῆς ἱστορίας, ἀλλὰ καὶ τῆς ἑλληνικῆς, ὅπως ἐπίσης καὶ τῶν πολιτικῶν τακτικῶν, διεθνῶν καὶ ἐγχωρίων, καταθέτει ἕνα πρωτότυπον κι ἀνεπανάληπτον ἔργον, ποὺ ὅμοιό του ἐγώ, προσωπικῶς, δὲν ἔχω ξαναδιαβάση, ἂν καὶ στὸ παρελθὸν ἔχω ἀφιερώση ἀρκετὸ χρόνο σὲ ἀντίστοιχα ἀναγνώσματα.

Συζητᾶμε πάντα γιὰ ἕνα μυθιστόρημα, ἔνα λογοτεχνικὸ ἔργο κι ὄχι (ἐπισήμως) γιὰ μίαν ἱστορικὴ μελέτη ἢ μίαν «ἐπιστημονικὴ διατριβή». Συζητᾶμε (ἐπισήμως πάντα), γιὰ ἔνα βιβλίο …παραλίας, ποὺ ὄμως ἀφήνει πίσω του ἐπιγεύσεις βαθειᾶς ἱστορικῆς γνώσεως καὶ συνειδητοποιήσεως. Συζητᾶμε τελικῶς γιὰ ἔνα ἔργο ποὺ ἡ ὕπαρξίς του, μέσα στὴν …«θάλασσα» τοῦ δηθενισμοῦ, τοῦ μανταμσουσουδισμοῦ καὶ τῶν …ἐρωτικῶν ῥομάντζων, ἔρχεται νὰ ταράξῃ τὰ νερὰ τῆς ὁμοιομορφίας καὶ νὰ ἐπανατοποθετήσῃ τὸ ἱστορικὸ μυθιστόρημα στὴν πραγματική του διάστασιν, ἐπαναπροσδιορίζοντας τὸν ῥόλο καὶ τὸν σκοπὸ ποὺ ὄφειλε νὰ ἔχῃ.

Γιατὶ ἕνα ἱστορικὸ μυθιστόρημα ὄφειλε νὰ εἶναι ἐρέθισμα καὶ «κλειδί». Ἐρέθισμα γιὰ περαιτέρῳ ἔρευνα καὶ «κλειδὶ» ἀπελευθερώσεως τῆς ἀληθείας.
Πόσα τέτοια βιβλία γνωρίζετε;

Δὲν γνωρίζω τὸν συγγραφέα προσωπικῶς μὰ παρακολουθῶ ἀπὸ τότε συχνὰ τὶς σκέψεις του, τὶς ἀναλύσεις του καὶ τὰ συμπεράσματά του. Συμπεράσματα ποὺ μᾶς βοηθοῦν ὄλους νὰ πορευθοῦμε, βῆμα τὸ βῆμα, στὴν διαδικασία ἀνακτήσεως τῆς Ἐλευθερίας μας. Διότι ἡ αὐτογνωσία τοῦ ἀνθρωπίνου εἴδους (ἀτομική, ἐθνικὴ καὶ πανανθρώπινος) εἶναι ἀναγκαία διαδικασία γιὰ νὰ ἐπαναπροσδιορισθοῦν ὅλες ἐκεῖνες οἱ Ἀρχὲς καὶ οἱ Ἀξίες ποὺ ἀπαιτῶνται, πρὸ κειμένου νὰ ἀναγνωρίσουμε, ὡς Ἀνθρωπότης, τὰ λάθη μας, νὰ παύσουμε νὰ τὰ ἀναπαράγουμε καὶ νὰ ξεκινήσουμε νὰ ἐπαναδομήσουμε τὸν κόσμο μας. Τὸ πρῶτο μας βῆμα ξεκινᾶ μὲ τὸ νὰ δημιουργήσουμε ῥωγμὲς στὴν ἀτομικὴ (καὶ ἐν συνεχείᾳ συλλογικὴ) λήθη. Τὰ ὑπόλοιπα ὁ καθείς μας θὰ τὰ ἐντοπίζη σιγά-σιγὰ στὴν πορεία. 

 

Τὸ θέμα τοῦ βιβλίου εἶναι ὀ Μακάριος, τὰ «ἔργα καὶ ἡμέραι» του (κυρίως μετὰ τὴν ἐξορία του στὶς Σεϋχέλες) καὶ τὸ πῶς μετεπήδησε, πολὺ γρήγορα, ἀπὸ τὸ «αἴτημα τῆς Ἐνώσεως» στὸ «αἴτημα τῆς αὐτοδιαχειρίσεως» (ἤ ἄλλως ἀνεξαρτησίας), μὲ πρόσχημα τὸν …«κουρασμένο λαό», ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα γιὰ λόγους ποὺ οὐδέποτε τὸ ἐπίσημο ἀφήγημα θὰ παραδεχθῆ.

 

Οἱ συμφωνίες τῆς Ζυρίχης, ἡ «ἀλλαγὴ πλεύσεως» τοῦ Μακαρίου μὰ καὶ οἱ διώξεις κατὰ τῶν ἀγωνιστῶν τῆς ΕΟΚΑ, εἶναι μερικὲς πλευρὲς ποὺ ἐλάχιστοι γνωρίζουν κι ἀκόμη λιγότεροι συζητοῦν. Μία -μᾶλλον- σκοτεινὴ περίοδος, βάσει πάντα τοῦ ἐπισήμου ἀφηγήματος, ὅπου ὅλοι οἱ ἔκφράζοντες διαφορετικὲς ἐκ τοῦ «ἐθνάρχου» θέσεις, φιμώνονται διότι τὰ ἐπιχειρήματά τους εἶναι ἀδιάφορα. Τὸ ἐπίσημο ἀφήγημα ἐν ὀλίγοις εἶναι τὸ κυριαρχοῦν καὶ βάσει αὐτοῦ δυνάμεθα νὰ διαμορφώσουμε εἰκόνα γιὰ τὰ γεγονότα καὶ τὰ πρόσωπα. Ὅ,τι δήποτε διαφορετικὸ εἶναι περιττό.

 

Συζητᾶμε ὅμως πάντα γιὰ τὴν «ἄλλην πλευρά». Ἡ «ἄλλη πλευρὰ» δῆλα δή, ἡ πλευρὰ ἐκείνη ποὺ θυμᾶται, ποὺ μελετᾶ, ποὺ ἀναζητᾶ τὴν ἀλήθεια, ποὺ ὑπηρέτησε πιστὰ τὴν Ἐλευθερία καὶ τὴν Ἕνωσιν, ποὺ κατέθεσε τὸ αἷμα της στοὺς ἀγῶνες, θυσιάζοντας ἐπὶ πλέον τὰ παιδιά της καὶ τὰ ἀδέλφια της, ἔχει τόσο πολὺ ἀπαξιωθῆ, ποὺ τελικῶς σήμερα σχεδὸν δὲν ὑφίσταται. (Ὄλα αὐτὰ φυσικὰ κατόπιν τῶν ἀνελεήτων διώξεων, τῆς φυσικῆς ἐξοντώσεως κάθε ἐντίμου Πολεμιστοῦ καί, καταληκτικῶς, σήμερα τῆς ἀπαξιώσεως. Ἔπαψε βλέπετε πλέον νὰ συνιστᾷ κίνδυνον…!) Ἀκόμη κι ἐὰν φύσικα κάποιοι, ἀκόμη καὶ σήμερα, τολμοῦν νὰ σκέπτονται κρυφοκυττάζουν -στὶς πλεῖστες τῶν περιπτώσεων- γύρω τους ἀπὸ φόβο.

Πάντα, κατὰ τὸ ἐπίσημο ἀφήγημα τῶν τελευταίων δεκαετιῶν, ὄσοι διεφώνησαν μὲ τὸν «ἐθνάρχη» καὶ τὴν δημοκρατία του, ἦσαν «προδότες», «ἐχθροί», «μισάνθρωποι», «ἀνθέλληνες», «ἐξαγορασμένοι», «δειλοὶ» ἐφ’ ὄσον μόνον ὁ …«ἐθνάρχης» διέθετε τὸ …«παπικὸν ἀλάθητον». Ἕνα …«παπικὸν ἀλάθητον» ποὺ ἂν καί, βάσει λογικῆς, ἔχει καταπέση, ἐν τούτοις στὶς συνειδήσεις ὅλων ἐκείνων ποὺ …κουράζονται νὰ σκέπτονται, νὰ …ἐνθυμοῦνται (ἀκόμη καὶ τὰ προσωπικά τους βιώματα!!!) καὶ καταληκτικῶς νὰ συγκρίνουν καὶ νὰ κρίνουν μὲ κάποιαν διαύγεια, παραμένει ἱερότατον καὶ ἀδιαπραγμάτευτον.

 

Τί κι ἐάν λοιπόν ὁ Μεσαίων ἐπισήμως ἔμεινε πίσω μας; Οἱ (αὐτοβούλως) διαχρονικῶς πνευματικοὶ δοῦλοι πάντα ὑφίσταντο καὶ πάντα ἀναζητοῦσαν κάποιον νὰ τοὺς καθοδηγῇ καὶ νὰ τοὺς ἐφησυχάζῃ. Οἰ δὲ ἀπόγονοι αὐτῶν τῶν «στρατευμένων ἰδεολόγων» (ἐπισήμως πάντα) κυριαρχοῦν στὴν σημερινή μας πραγματικότητα, δίχως ἐνοχὲς καὶ προβληματισμούς, ἐξακολουθῶντας νὰ ὑποστηρίζουν καὶ νὰ ἀναπαράγουν τὸ …«πετᾶ πετᾶ ὁ γάιδαρος», ἀδιαφορῶντας ὄλο καὶ πιὸ ξετσίπωτα, γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ τήν, ἐπὶ τῆς οὐσίας, Ἐλευθερία. Κάλλιο, γιὰ αὐτοὺς λοιπόν, λίγο ἐλεύθεροι (καὶ πάρα πάρα πολὺ ἀνελεύθεροι) μὰ ζωντανοί, παρὰ ὅ,τι δήποτε ἄλλο.
Καὶ εἶναι αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ συμπεριφορά τους ποὺ ὡς «ἱερότατον …κληροδότημα», ἀκραίου χαμαιλεοντισμοῦ,, ἐπέρασε στὰ παιδιά τους καὶ στὰ παιδιὰ τῶν παιδιῶν τους, πρῶτα θύματα ἀντιληπτικῶν ἐμμονῶν, ποὺ οὐδέποτε θὰ παραδεχθοῦν, διότι οὐδέποτε θὰ κατανοήσουν πὼς ἡ πορεία γιὰ τὴν Ἐλευθερία ξεκινᾶ ἀπὸ τὸ ἄτομον γιὰ νὰ φθάσῃ στὸ σύνολον. Ἐάν λοιπόν «ἔτσι κάνουν ὅλοι» τότε πῶς, ποιός καί ποῦ θά κάνη τήν διαφορά; 

Ἂν τί ὅμως ἄλλων σχολίων προτιμῶ νὰ παραθέσω ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα ἐκ τοῦ βιβλίου.

Φιλονόη 

 

 

 

 

Βιβλιοπαρουσιάζοντας τὸ «Δέκα χιλιάδες μέλισσες» | Φιλονόη καὶ Φίλοι... (filonoi.gr)