Η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας προσπαθεί να στείλει μηνύματα τραβώντας το σχοινί.

 

Tου Στέφανου Σταμέλλου

Διαβάζουμε αρκετά ενδιαφέροντα στο Υπόμνημα που κατέθεσε η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), το συνδικαλιστικό όργανο του λόμπι των αιολικών στην Ελλάδα, στον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ Αμυρά «σχετικά με την περιβαλλοντική προστασία και την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας».

 

Το βασικό ζήτημα που αναδεικνύεται στο Υπόμνημα είναι η εργαλειοποίηση της κλιματικής αλλαγής και η προσπάθεια να τους αναγνωριστεί ο ρόλος του εργολάβου της σωτηρίας του πλανήτη και της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Ένα κοινωνικό αγαθό, η ενέργεια, ανάλογο σήμερα με το νερό που πίνουμε και τον αέρα που αναπνέουμε, γίνεται βορά στα χέρια των φερόμενων σωτήρων, στα χέρια του χρηματιστηριακού κεφαλαίου, με τον κίνδυνο της επικράτησης των ολιγοπωλιακών δομών  στην αγορά.

 

Στο μεταξύ, το υπουργείο ΥΠΕΝ θα επεξεργάζεται για κάποια χρόνια προτάσεις για την άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι ενεργειακές κοινότητες και οι μικροί παραγωγοί, όπως την απρόσκοπτη πρόσβασή τους σε χρηματοδοτικά εργαλεία, με τη συμβολή της τοπικής αυτοδιοίκησης…

 

Ο ανταγωνισμός, ανάμεσα στην ανθρώπινη απληστία από τη μια μεριά και τη φύση με τη βιωσιμότητα από την άλλη, συνεχίζεται∙ και θα συνεχίζεται μέχρι να γίνουν αντιληπτά τα όρια της ανθρώπινης αλαζονείας.

Αν κάποιους συνεχίζει να ενδιαφέρει μόνο το κέρδος και η αύξηση της κατανάλωσης, αν ως κοινωνία δεν αλλάξουμε τρόπο σκέψης, τρόπο ζωής, παραγωγής και κατανάλωσης, δεν πρόκειται να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής. Απλά θα πελεκάμε στα πόδια μας, απλοί θεατές του νεοφιλελευθερισμού και του τρόπου που η λεγόμενη «ελεύθερη αγορά» θα υπόσχεται την εξισορρόπηση της παραγωγής και της κατανάλωσης ενέργειας, με εργαλείο την κλιματική αλλαγή.

 

Όλοι μας έχουμε την αγωνία για την κλιματική αλλαγή. Κανείς δεν κοιμάται ήσυχος∙ και ο καθένας έχει το μεράδι της ευθύνης του. Δεν είναι μόνο οι ανεμογεννήτριες που μπορούν να παράγουν ενέργεια από ΑΠΕ∙ και μάλιστα στις κορυφές των βουνών. Εξαντλήθηκαν τα μέτρα περιορισμού της σπατάλης και η πρόληψη; Εξαντλήθηκαν οι περιοχές στα χαμηλά υψόμετρα, στις ήδη υποβαθμισμένες περιοχές; Εξαντλήθηκαν οι άλλες εναλλακτικές πηγές και λύσεις; οι παράκτιοι ΑΣΠΗΕ; η γεωθερμία;

 

Στο Υπόμνημα της η ΕΛΕΤΑΕΝ φαίνεται καθαρά ότι ανησυχεί για τα θέματα που αφορούν στις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ), τα αιολικά σε περιοχές NATURA και την ανάγκη να μην εισάγονται οριζόντιοι αποκλεισμοί στα υψόμετρα.  Είναι λογικό να υποστηρίζουν τα συμφέροντά τους. Είναι λογικό να ενδιαφέρονται να μην τους ξεφύγει ο έλεγχος και ξεστρατίσουν οι ΕΠΜ - που ως τώρα έχουν τον απόλυτο έλεγχο με τις καθυστερήσεις - και να μην αναθεωρηθεί «επί τα χείρω» το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ, ιδιαίτερα σε ό, τι αφορά στα υψόμετρα και τις Προστατευόμενες Περιοχές NATURA. Ως τώρα έχουν πετύχει την πλήρη απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας. Ουσιαστικά στέλνουν μηνύματα και τραβάνε το σχοινί.

 

Υποστηρίζουν, όσοι αντιτίθενται στα υψομετρικά όρια εγκατάστασης αιολικών σταθμών, ότι στα χαμηλά υψόμετρα δεν είναι αρκετό το αιολικό δυναμικό και ότι η απόδοση είναι μικρή ότι μικρή απόδοση σημαίνει ακριβότερη ενέργεια για τους καταναλωτές. Λες και το στοιχείο που καθορίζει τελικά τον τόπο εγκατάστασης των ανεμογεννητριών είναι ο καταναλωτής∙ και ότι ο καταναλωτής καταναλώνει το φθηνό ρεύμα μόνο από τα μεγάλα υψόμετρα∙ και όχι το ακριβό από τα χαμηλά… αμάν. Φυσικά και δε λένε ότι οι τεράστιες ανεμογεννήτριες μέσα σε δημόσια περιουσία στις κορυφές των βουνών εξασφαλίζουν τη μεγιστοποίηση των κερδών τους και ότι το αιολικό δυναμικό μειώνει το κόστος παραγωγής. Ας μην κοροϊδευόμαστε. Φυσικά και δεν τους ενδιαφέρει η προστασία του, πάνω από 800μ υψόμετρο, ορεινού τοπίου∙ και ορεινό τοπίο σημαίνει φυσικό απόθεμα και ιδιαίτερα απόθεμα βιοποικιλότητας, περιοχές φυσικού κάλους με πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα, που δεν πρέπει να υποστούν τις αλόγιστες ανθρωπογενείς επεμβάσεις. 

 

Διαβάζουμε στο Υπόμνημα: «Στο πλαίσιο εισαγωγής οριζόντιων αποκλεισμών, διακινείται ορισμένες φορές η ιδέα να αποκλειστεί η εγκατάσταση Α.Π.Ε. σε μεγάλα υψόμετρα. Τέτοιος οριζόντιος αποκλεισμός δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη και θα έχει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες όπως τεκμηριώνουμε στο Υπόμνημά μας». Και ποιες είναι αυτές οι αρνητικές συνέπειες; «…θα αυξήσει την επενδυτική ανασφάλεια δημιουργώντας αμφιβολία για ώριμες ή ακόμα και για εν λειτουργία επενδύσεις». Δεν ξέρω τι εικόνες έχουν από τις ανεμογεννήτριες στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και δεν ξέρω πόσες έχουν δει στις Άλπεις στα 2.000 και 3.000 μέτρα ή στη Δανία και στο Βέλγιο με το ψηλότερο βουνό των 180μ, στα βουνά της Αλσατίας ή στον Μέλανα Δρυμό της Γερμανίας και τις Λίμνες της Αυστρίας.

 

Διαβάζουμε επίσης στη μελέτη του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ, στην οποία βασίστηκε η διαβούλευση του 2007, στο κεφ. A.2 ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΕ ΣΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΥΡΩΠΗ και στη σελ. 96 λέει για τη Μεγάλη Βρετανία: "Στο παρελθόν οι περισσότερες ανεμογεννήτριες ήταν τοποθετημένες σε ορεινές περιοχές λόγω των υψηλότερων ταχυτήτων ανέμων, η πρόοδος της τεχνολογίας και οι αλλαγές στην αγορά του ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν ως αποτέλεσμα η ταχύτητα του αέρα να είναι κριτήριο λιγότερης ζωτικής σημασίας για την επιλογή της τοποθεσίας, ενώ η πιθανότητα απόκτησης άδειας σχεδιασμού και η επίδραση στις τοπικές κοινωνίες να είναι πλέον τα ισχυρότερα κριτήρια"

 

Στο τέλος τέλος, η ενέργεια είναι κοινωνικό αγαθό, όπως η υγεία και η παιδεία, και θα μπορούσε να χρηματοδοτείται από άλλους τομείς της οικονομίας, με αποκέντρωση και διαφάνεια, και να μην επηρεάζεται η τιμή της κιλοβατώρας από τις επιλογές του τρόπου παραγωγής. Να μη γίνονται εύκολες επιλογές στο όνομα της οικονομίας κλίμακας και να αγνοούνται έτσι οι βασικοί παράγοντες που έχουν να κάνουν με το φυσικό απόθεμα της χώρας και την προστασία των οικοσυστημάτων∙ να μην γίνονται εύκολες επιλογές που θυσιάζουν και εμπορευματοποιούν το περιβάλλον και τη φύση με έναν απερίσκεπτο τρόπο, με μαϊμού/copypaste ΜΠΕ και απαράδεκτη υποβάθμιση των οικολογικών αξιών.

 

Στην ενημέρωση των διπλωματικών αποστολών, που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Πορτογαλικής Προεδρίας, ο Υπουργός ΠΕΝ μίλησε για τα οφέλη από τις επενδύσεις ύψους 44 δισ. ευρώ που θα υλοποιηθούν έως το 2030, σύμφωνα με τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Το ύψος των επενδύσεων προδίδει και τον χαρακτήρα των πιέσεων ή όχι; Δείτε γιατί το λέω αυτό: Διαβάζουμε «Οι αιτήσεις στη ΡΑΕ υπολογίζονται σε περίπου 100 GW, όταν, για να πιαστεί ο στόχος για το 2030, απαιτούνται μόλις 19 GW». https://water-waste.gr/site/ειδήσεις/φραγμό-στο-τσουνάμι-αιτήσεων-για-έργα/ 

 

Τσουνάμι... αιτήσεων και αδειών παραγωγού! «Τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, διαθέτουμε εν λειτουργία περί τα 10,5 GW ΑΠΕ, για να καλυφθούν οι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα χρειάζονται άλλα 19 GW ως το 2030, όταν οι αιτήσεις στη ΡΑΕ υπολογίζονται σε περίπου 100 GW». https://www.euro2day.gr/news/economy/article/2073333/fragmo-sto-tsoynami-aithseon-gia-erga-ape-psahnei.html Και τα κυβερνητικά στελέχη σφυρίζουν αδιάφορα, λες και είναι ασήμαντο γεγονός η αναστάτωση των τοπικών κοινωνιών, οι οικονομικές δαπάνες, οι δικαστικές διαδικασίες και η αντιπαράθεση με τις εταιρείες, που έρχονται ως σωτήρες επενδυτές...

«Οι αιτήσεις για κατασκευή αιολικών και φωτοβολταϊκών υπερκαλύπτουν όχι μόνο τους στόχους που έχουν τεθεί από την ΕΕ αλλά και την τεχνική δυνατότητα του ελληνικού συστήματος» https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1715649/entono-ependutiko-endiaferon-gia-aiolika-kai-fotoboltaika-parka.

Τα 42 δις και το τσουνάμι των αιτήσεων, η στάση των αρμοδίων και τα λόμπι των ΑΠΕ, η ασφαλής επιδοτούμενη κερδοφόρα επένδυση χωρίς κανένα επιχειρηματικό ρίσκο με τις πλάτες των μεγάλων πολυεθνικών κατασκευαστριών εταιρειών, δείχνει το τι πρόκειται να επακολουθήσει. Και τη νύφη φυσικά θα την πληρώσει η ελληνική φύση. 

 

Κατακρεουργούνται και ισοπεδώνονται οι κορυφές των βουνών μας για την κατασκευή βιομηχανικών εγκαταστάσεων ΑΣΠΗΕ σε υψόμετρα 2000μ, εμπορευματοποιούνται οι ορεινοί όγκοι της χώρας και η φύση στη λογική της μεγαλύτερης απόδοσης. Κανείς δεν έκατσε να υπολογίσει το αντίστοιχο «οικονομικό» κόστος από την καταστροφή των οικοσυστημάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας 3.523 από τις 11.006, ή 1 στις 3 (32%) ανεμογεννήτριες βρίσκονται εντός Προστατευόμενης Περιοχής NATURA. Από αυτές 717 είναι ήδη σε λειτουργία και η Ελλάδα καταδικάστηκε το 2020 από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο για την μη επαρκή προστασία των Περιοχών NATURA [https://savenaturagreece.com]

Κανείς δεν έκατσε να υπολογίσει, με όρους οικονομίας έστω, τις ζημιές στο μέγιστο αυτό κοινωνικό αγαθό που λέγεται φύση, όταν όλοι μιλάνε στο όνομα της αειφορίας και της βιωσιμότητας με μεγάλα λόγια∙ να υπολογίσει την αξία της δημόσιας περιουσίας, της γης∙ να υπολογίσει την απαξίωση του τουριστικού προϊόντος των ορεινών αυτών περιοχών και την ακύρωση των προσδοκιών των τοπικών κοινωνιών για μια βιώσιμη προοπτική, όταν όλοι μάλιστα μιλάνε για την ανάγκη αναζωογόνησης της υπαίθρου.

 

Η κυβέρνηση, το κράτος, η πολιτεία, οφείλει να βάλει τάξη και να φροντίσει για τη βέλτιστη λειτουργία προκειμένου να εξασφαλιστεί και η απαραίτητη ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές - με βάση τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) - και η αειφορία∙ η περιλάλητη ισορροπία ανάμεσα στην ανθρώπινη δραστηριότητα και τη φύση, που είναι ο πυρήνας της αειφορίας.

 

Λαμία, 25.4.2021

 

Στέφανος Σταμέλλος