Ευρωπαϊκό Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείο Europa Nostra 2024 στην Ελλάδα για το “Μπουλούκι” - Περιοδεύον Εργαστήριο για την Παραδοσιακή Δόμηση

 

Βρυξέλλες / Χάγη, 30 Μαΐου 2024

 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Europa Nostra ανακοίνωσαν σήμερα τους νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra 2024, που συγχρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φέτος, τα κορυφαία βραβεία της Ευρώπης στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς απονέμονται σε 26 εξαιρετικά επιτεύγματα από 18 χώρες σε όλη την ήπειρο (δείτε την πλήρη λίστα των νικητών παρακάτω).

 

Τα Bραβεία 2024 διαθέτουν ένα εντυπωσιακό φάσμα νικητών στις πέντε κατηγορίες τους: από ένα μοναδικό έργο αποκατάστασης με επικεφαλής πρώην ανθρακωρύχους στην Πολωνία, μέχρι ένα καινοτόμο ερευνητικό έργο Τεχνητής Νοημοσύνης για τη βελτίωση της πρόσβασης στην ευρωπαϊκή κληρονομιά των εφημερίδων, από ένα επιτυχημένο πρόγραμμα κατάρτισης που αναζωογονεί την παραδοσιακή χειροτεχνία για τις σύγχρονες κατασκευαστικές ανάγκες στην Ελλάδα, μέχρι μια οραματική κοινοτική προσπάθεια ανάκτησης της αστικής κληρονομιάς στη Γάνδη (Βέλγιο), και μια ένωση της κοινωνίας των πολιτών που ευαισθητοποιεί για τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης Ντουμπρόβνικ/World Heritage City (Κροατία), για περισσότερα από 70 χρόνια. Οι φετινοί νικητές αποτελούν παράδειγμα του δυναμισμού, της ποικιλομορφίας και της καινοτομίας σε όλη την Ευρώπη στις προσπάθειες για τη διαφύλαξη και την προώθηση της πλούσιας κληρονομιάς μας.

 

Ανάμεσα στους φετινούς νικητές είναι η ομάδα «Μπουλούκι» - Περιοδεύον Εργαστήριο για τις Παραδοσιακές Τεχνικές Δόμησης (Ελλάδα), η οποία τιμάται συνολικά για το υποδειγματικό έργο της στην κατηγορία “Εκπαίδευση, Κατάρτιση & Δεξιότητες”.

Το Μπουλούκι είναι ένας πρωτοποριακός μη-κερδοσκοπικός φορέας που συνδυάζει την πρακτική εκπαίδευση στις παραδοσιακές οικοδομικές τέχνες με πραγματικά έργα, με στόχο την ενσωμάτωση της παραδοσιακής γνώσης στη σύγχρονη δόμηση. (δείτε παρακάτω περισσότερες λεπτομέρειες).  

 

Οι νικητές επιλέχθηκαν από την κριτική επιτροπή που αποτελείται από 12 ειδικούς της πολιτιστικής κληρονομιάς από όλη την Ευρώπη, μετά από αξιολόγηση των αιτήσεων από ειδικές επιτροπές. Ένα σύνολο 206 έγκυρων αιτήσεων υποβλήθηκαν στα φετινά Βραβεία από οργανισμούς και φυσικά πρόσωπα από 38 ευρωπαϊκές χώρες.

 

Με αφορμή την ανακοίνωση των νικητών, η Iliana Ivanova, Ευρωπαία Επίτροπος για την Καινοτομία, την Έρευνα, τον Πολιτισμό, την Εκπαίδευση και τη Νεολαία, είπε: “Η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι ο κοινός μας πλούτος, μια γέφυρα που συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Διατηρεί μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά και την καθημερινότητά μας, και ενισχύει το αίσθημα της ταυτότητας και του ανήκειν. Τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβεία Europa Nostra αναδεικνύουν τον κρίσιμο ρόλο των υποδειγματικών έργων ή ατόμων που αφοσιώνονται στην διατήρηση και προώθηση της πλούσιας κληρονομιάς μας. Συγχαίρω θερμά τους φετινούς νικητές για τα εξαιρετικά επιτεύγματά τους!”

 

Η Cecilia Bartoli, η παγκοσμίου φήμης mezzo-soprano και Πρόεδρος της Europa Nostra, δήλωσε: “Εκφράζω τα εγκάρδια συγχαρητήρια μου στους φετινούς νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra για την επάξια αναγνώρισή τους. Τιμώντας αυτά τα θαυμάσια δημιουργικά έργα, δηλώνουμε έμπρακτα τη δέσμευσή μας για την προστασία της κοινής πολιτιστικής μας κληρονομιάς, η οποία είναι ουσιώδους σημασίας για την οικοδόμηση μιας πιο όμορφης, βιώσιμης και ενωμένης Ευρώπης. Εύχομαι να λειτουργήσουν ως παράδειγμα και πηγή έμπνευσης και για άλλους πολίτες - επαγγελματίες, εθελοντές και εν γένει ένθερμους υποστηρικτές της πολιτιστικής κληρονομιάς-, καθώς και για δημόσιους οργανισμούς και ιδιωτικές εταιρείες σε όλη την Ευρώπη, και πέρα από αυτήν.

 

Οι νικητές θα τιμηθούν στην Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2024 στις 7 Οκτωβρίου στο Romanian Athenaeum, το περίφημο μέγαρο μουσικής του Βουκουρεστίου (Ρουμανία), στο οποίο πρόσφατα απονεμήθηκε το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς (European Heritage Label) προς αναγνώριση της σημασίας του. Την εκδήλωση υψηλού επιπέδου θα συντονίσουν από κοινού η Ευρωπαία Επίτροπος Iliana Ivanova και ο Εκτελεστικός Πρόεδρος της Europa Nostra Hermann Parzinger. Κατά τη διάρκεια της τελετής, θα ανακοινωθούν οι νικητές του «Grand Prix» και ο νικητής του Βραβείου Κοινού / «Public Choice» Award, που επιλέχθηκαν μεταξύ των φετινών νικητών και θα λάβουν 10.000 ευρώ ο καθένας.

Η τελετή θα είναι το επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής για την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Κληρονομιά 2024, και θα λάβει χώρα στις 6-8 Οκτωβρίου στο Βουκουρέστι. Η Σύνοδος, η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, διοργανώνεται από την Europa Nostra σε στενή συνεργασία με οργανισμούς πολιτιστικής κληρονομιάς και εταίρους, ιδιωτικούς και δημόσιους, στη Ρουμανία.

 

Οι υποστηρικτές και οι λάτρεις της πολιτιστικής κληρονομιάς μπορούν να ανακαλύψουν τους νικητές και να ψηφίσουν διαδικτυακά για να αποφασίσουν τον νικητή του Βραβείου Κοινού / Public Choice Award 2024, που θα λάβει χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ. Η ψηφοφορία θα παραμείνει ανοιχτή έως τις 22 Σεπτεμβρίου.

 

 

Μπουλούκι - Περιοδεύον Εργαστήριο για την Παραδοσιακή Δόμηση, ΕΛΛΑΔΑ

 

Το Μπουλούκι είναι μια συλλογικότητα που αποτελείται από αρχιτέκτονες, μηχανικούς και μελετητές της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σκοπός του είναι η αναζωογόνηση της παραδοσιακής γνώσης γύρω από τις τεχνικές και τα υλικά δόμησης. Όραμα του είναι να αναπτύξει μια νέα οικοδομική κουλτούρα στην Ελλάδα και διεθνώς, που να αντλεί ισχυρά από την παραδοσιακή γνώση και να στοχεύει σε μια σύγχρονη, βιώσιμη δόμηση.

 

Από την ίδρυση του το 2018 το Μπουλούκι δραστηριοποιείται γύρω από τέσσερις άξονες: εκπαίδευση, έρευνα, πρακτική και δημόσιος διάλογος. Είναι ο μόνος μη-κερδοσκοπικός οργανισμός στην Ελλάδα μέχρι σήμερα που σχεδιάζει και υλοποιεί επαγγελματικές μαθητείες, οι οποίες συνδυάζουν έργα αποκατάστασης με τεχνική κατάρτιση. Αντλώντας έμπνευση από το παράδειγμα των παλιών μαστόρων, το Μπουλούκι ταξιδεύει ανά την Ελλάδα διοργανώνοντας συμμετοχικά και εκπαιδευτικά έργα που αντλούν ισχυρά από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τόπου.

 

Σήμερα, το Μπουλούκι αναπτύσσει το πρώτο κέντρο έρευνας και κατάρτισης πάνω στις παραδοσιακές οικοδομικές τέχνες, στην ορεινή περιοχή της Ηπείρου, στο κτίριο ενός παλιού δημοτικού σχολείου που παραχωρήθηκε από τις τοπικές αρχές.

 

Η προσέγγιση της παραδοσιακής γνώσης από το Μπουλούκι αξιοποιεί τα εξής εκπαιδευτικά σχήματα: βιωματικά εργαστήρια ειδικά σχεδιασμένα για φοιτητές και νέους επαγγελματίες στα πεδία της κατασκευής, της τέχνης και της πολιτιστικής κληρονομιάς· επαγγελματικές μαθητείες που στοχεύουν στην ανάδειξη μιας νέας γενιάς μαστόρων· και δράσεις που ενεργοποιούν την κοινότητα. Με άξονα τη διατομεακότητα και τη συνεργασία, τα εκπαιδευτικά προγράμματα φέρνουν κοντά μάστορες και ακαδημαϊκούς, φοιτητές και ντόπιους κατοίκους, επαγγελματίες και ερασιτέχνες όλων των ηλικιών. Σε αυτή την κατεύθυνση, το Μπουλούκι πλαισιώνει κάθε του έργο με ένα πλούσιο πρόγραμμα δημόσιων, ανοικτών δράσεων που περιλαμβάνουν περιηγήσεις, υπαίθριες συζητήσεις, ομιλίες, δράσεις πολιτιστικής χαρτογράφησης και γιορτές που ενθαρρύνουν την εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών και τον διαγενεακό διάλογο.

 

Το «Κάτω από το Τοπίο» υπήρξε ένα υποδειγματικό έργο που ξεκίνησε το 2021 και συνδύασε όλες τις εκπαιδευτικές και κοινοτικές δράσεις που έχει αναπτύξει το Μπουλούκι. Επικεντρώθηκε στη συμμετοχική αποκατάσταση ενός λιθόστρωτου καλντεριμιού και δύο υπόσκαφων στέρνων, που αποτελούν μια σημαντική (αν και συχνά παραγνωρισμένη) έκφραση της λαϊκής αρχιτεκτονικής και του πολιτιστικού τοπίου της Θήρας και της Θηρασιάς. Το έργο αποτελεί ένα παράδειγμα για το πώς μικρές νησιωτικές κοινότητες μπορούν να λειτουργήσουν ως πυρήνες κοινωνικής συνοχής, ενδυνάμωσης και δημιουργικότητας, μέσα από τη συλλογική φροντίδα της κληρονομιάς τους. Συνεργαζόμενο με την τοπική κοινωνία, το «Κάτω από το Τοπίο» απέδειξε έμπρακτα πως η πολιτιστική κληρονομιά συνιστά ένα πολύτιμο κοινό αγαθό και ένα δυναμικό πεδίο δημιουργικής πράξης. Ανέδειξε κρίσιμα ζητήματα στα πεδία της συντήρησης και της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και της σύγχρονης δόμησης σε εθνικό επίπεδο. Κατέδειξε ελλείψεις και αντιφάσεις που προκύπτουν από την υπέρμετρη τουριστική ανάπτυξη και την ανεξέλεγκτη δόμηση πολλών νησιωτικών περιοχών· αναζήτησε απαντήσεις σε μια νέα στροφή στα τοπικά υλικά και τους παραδοσιακούς τρόπους δόμησης, ανιχνεύοντας πως αυτοί μπορούν να τροφοδοτήσουν βιώσιμες οικοδομικές πρακτικές στην Ελλάδα σήμερα.

 

“Οι δράσεις του Μπουλουκιού δείχνουν μια αξιοσημείωτη αφοσίωση στη διατήρηση του μοναδικού τοπίου των Κυκλάδων, το οποίο βρίσκεται κάτω από ολοένα και αυξανόμενη πίεση λόγω της τουριστικής ανάπτυξης, και που  πλέον συγκαταλέγεται ανάμεσα στα “7 Πιο Απειλούμενα Τοπία 2024”. Η υποδειγματική προσέγγιση του Μπουλουκιού, που συνδυάζει την έρευνα, την καταγραφή, την εκπαίδευση, και την κοινωνική εμπλοκή, επιδεικνύει μια ισχυρή δέσμευση για τη βιωσιμότητα στο πεδίο της επαναχρησιμοποίησης της κληρονομιάς. Η ομάδα Μπουλούκι έχει εκπαιδεύσει επιτυχώς μια πληθώρα ανθρώπων στην τέχνη της ξερολιθιάς, μια τέχνη που έχει εγγραφεί στον Κατάλογο της UNESCO ως στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς”, σχολίασε μέλος της επιτροπής.

 

«Το έργο του Μπουλουκιού βασίζεται σε ένα ισχυρό σύστημα κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών αξιών. Προωθεί την κοινωνική συνοχή συνδέοντας ανθρώπους από διαφορετικές ηλικίες και καταβολές, προασπίζει τη χρήση τοπικών υλικών και υποστηρίζει την συντήρηση του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος. Το Μπουλούκι θέτει ένα ισχυρό παράδειγμα για τα επόμενα έργα αποκατάστασης, αναδεικνύοντας την μεταμορφωτική δύναμη της κληρονομιάς στην προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης», ανακοίνωσε η επιτροπή. 

 

Επικοινωνία: Πάνος Κωστούλας, Μπουλούκι “Περιοδεύον Εργαστήριο για τις Παραδοσιακές Τεχνικές Δόμησης” info@boulouki.org | www.boulouki.org

 

 

Οι νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra 2024 στις πέντε κατηγορίες^[1]:

 

Συντήρηση και Προσαρμοστική Επαναχρησιμοποίηση

 

Royale Belge Building, Brussels, ΒΕΛΓΙΟ

Αυτό το μοντερνιστικό κτίριο, που ολοκληρώθηκε το 1970 ως έδρα της ασφαλιστικής εταιρείας Royale Belge, ενσωματώνει τώρα ένα μείγμα χρήσεων, συμπεριλαμβανομένων συνεδριακών εγκαταστάσεων, γραφείων, χώρων συνεργασίας, ενός γυμναστηρίου και ενός ξενοδοχείου. Το έργο αποκατάστασής του είναι αξιοσημείωτης κλίμακας και ποιότητας και επιδεικνύει ισχυρή δέσμευση για βιωσιμότητα. 

 

Schulenburg Mansion, Gera, ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Το αρχοντικό Schulenburg χτίστηκε το 1914 από τον Henry van de Velde. Το έργο αποκατάστασής του αποτελεί λαμπρό παράδειγμα για τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής του 20ού αι. Φιλόδοξο και ολοκληρωμένο, εξέτασε σχολαστικά τα υλικά και διατήρησε τη συνοχή με την αισθητική του κτιρίου, καλύπτοντας τους εσωτερικούς χώρους, τα έπιπλα και τον κήπο.

 

Ignacy Historic Mine, Rybnik, ΠΟΛΩΝΙΑ

Πρόκειται για ένα μοναδικό έργο ανακαίνισης στον χώρο ενός πρώην ανθρακωρυχείου, ενός από τα παλαιότερα στην Πολωνία, το οποίο ιδρύθηκε το 1792. Χάρη στις κοινές προσπάθειες των πρώην ανθρακωρύχων, της πόλης Rybnik, του πολωνικού κράτους και των κονδυλίων της ΕΕ, το συγκρότημα διασώθηκε και προσαρμόστηκε σε νέες λειτουργίες ως πολιτιστικό και ψυχαγωγικό κέντρο. Λειτουργεί ως παράδειγμα έμπνευσης για άλλα ανθρακωρυχεία στην Ευρώπη που θα αντιμετωπίσουν το κλείσιμο.

 

Saxon Church in Alma Vii, ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Το έργο αυτό αποκατέστησε ένα πολιτιστικό τοπόσημο που συμβολίζει αιώνες ιστορίας και χειροτεχνίας στο γραφικό χωριό Alma Vii στην Τρανσυλβανία. Η ολοκληρωμένη αποκατάσταση όχι μόνο διατήρησε την αρχιτεκτονική και ιστορική ακεραιότητα της εκκλησίας, αλλά και ενδυνάμωσε την τοπική κοινότητα και προώθησε τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

 

St. Michael’s Church, Cluj-Napoca, ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Η εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, είναι ένα στολίδι της ευρωπαϊκής γοτθικής αρχιτεκτονικής. Η εκκλησία ξεκίνησε ένα εκτεταμένο ταξίδι αποκατάστασης από το 2016 έως το 2022. Πέρα από τις απλές δομικές ενισχύσεις και την ανανέωση της πρόσοψης, το έργο περιελάμβανε επίσης την ανακαίνιση των εσωτερικών χώρων και σύγχρονες βελτιώσεις.

 

Snow Wells, Sierra Espuña, ΙΣΠΑΝΙΑ

Τα πηγάδια αυτά, που χρονολογούνται από τον 16ο αι., χρησίμευαν ως εργοστάσια πάγου, αποθηκεύοντας το χειμερινό χιόνι για την παραγωγή πάγου το καλοκαίρι. Δύο από τα πιο σημαντικά πηγάδια χιονιού στη Sierra Espuña έχουν αποκατασταθεί πλήρως στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας για τη διατήρηση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς τους για τις μελλοντικές γενιές.

 

 

Έρευνα

 

NewsEye: A Digital Investigator for Historical Newspapers, ΑΥΣΤΡΙΑ/ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ/ΓΑΛΛΙΑ/ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Αυτό το καινοτόμο ερευνητικό έργο βελτιώνει την πρόσβαση στον πρώιμο ευρωπαϊκό Τύπο (1850-1950). Χρησιμοποιώντας 15 εκατομμύρια σελίδες που ψηφιοποιήθηκαν από τις εθνικές βιβλιοθήκες της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Γαλλίας, ανέπτυξε αυτόματα εργαλεία για την αναγνώριση χαρακτήρων, την ανάλυση της δομής των εφημερίδων και την πολύγλωσση επεξεργασία του περιεχομένου, βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη.

 

 

Εκπαίδευση, Κατάρτιση & Δεξιότητες

 

Teryan Cultural Center - Empowering Armenian Refugees from Nagorno-Karabakh, Yerevan, ΑΡΜΕΝΙΑ

Από το 2002, το Πολιτιστικό Κέντρο Teryan έχει δεσμευτεί για τη μελέτη και τη διατήρηση του πολιτισμού της Αρμενίας και του Αρτσάχ. Μετά την ένοπλη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020, το Κέντρο παρείχε ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για να βοηθήσει τα εκτοπισμένα άτομα να προσαρμοστούν στη νέα τους ζωή στην Αρμενία.

 

Boulouki - Travelling Workshop on Traditional Building, ΕΛΛΑΔΑ

Το Μπουλούκι είναι μια ευέλικτη συλλογικότητα αρχιτεκτόνων, μηχανικών και επαγγελματιών της πολιτιστικής κληρονομιάς που είναι αφιερωμένη στην αναζωογόνηση της παραδοσιακής χειροτεχνίας για τις σύγχρονες κατασκευαστικές ανάγκες. Χρησιμοποιούν μια περιπλανώμενη προσέγγιση, ταξιδεύοντας σε όλη την Ελλάδα, για να διεξάγουν εκπαιδευτικά εργαστήρια που αντλούν και ανταποκρίνονται στα χαρακτηριστικά του κάθε τόπου.

 

Traditional Farm Buildings Scheme, ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Ο κύριος στόχος αυτού του εθνικού προγράμματος είναι να βοηθήσει τους αγρότες να αναγνωρίσουν την πολιτιστική αξία των παραδοσιακών γεωργικών κτιρίων. Οι συμμετέχοντες υποστηρίζονται στην απόκτηση δεξιοτήτων που θα τους επιτρέψουν να πραγματοποιήσουν επισκευές για να επαναφέρουν τα κτίρια σε λειτουργική χρήση στο αγρόκτημα. Πάνω από 1.000 κτίρια έχουν επισκευαστεί από τη δημιουργία του προγράμματος το 2008. 

 

Serfenta Crafts Revitalisation Model, Cieszyn, ΠΟΛΩΝΙΑ

Σχεδιασμένο και υλοποιημένο από την Ένωση Serfenta, το μοντέλο αυτό δημιουργήθηκε επί 15 χρόνια, με πυρήνα την τέχνη της καλαθοπλεκτικής. Σε συνεργασία με τεχνίτες, σχεδιαστές και ανθρώπους κάθε ηλικίας και κάθε προέλευσης από την Πολωνία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η ομάδα της Serfenta δοκίμασε νέους τρόπους για την επιτυχή μετάδοση αυτής της κληρονομιάς.

 

White Carpentry School, Narros del Castillo, ΙΣΠΑΝΙΑ

Ιδρύθηκε το 2014 και είναι το μοναδικό εκπαιδευτικό κέντρο στον κόσμο που ασχολείται αποκλειστικά με τη διδασκαλία της «λευκής ξυλουργικής». Η λευκή ξυλουργική είναι μια τεχνική που από τον 13ο αιώνα έως τον 18ο αιώνα κατέστησε δυνατή την κατασκευή των ζευκτών οροφής και των ξύλινων καφασωτών οροφών που υπάρχουν σε χιλιάδες κτίρια στην Ισπανία.

 

 

Εμπλοκή και ευαισθητοποίηση των πολιτών

 

The Square Kilometre, Ghent, ΒΕΛΓΙΟ

Τα τελευταία πέντε χρόνια, μια «ιστορικός in residence» ταξιδεύει στα πιο διαφορετικά μέρη της Γάνδης. Ανά «τετραγωνικό χιλιόμετρο», έχει καλέσει τους ντόπιους να αναδείξουν «κρυφές ιστορίες». Κάθε διαμονή καταλήγει σε μια έκθεση στο Μουσείο STAM της πόλης της Γάνδης και σε πολυάριθμους οδηγούς πολιτιστικής κληρονομιάς, όπου η αφήγηση διαμορφώνεται από τους ντόπιους.

 

The Silence that Tore Down the Monument, Kamenska, ΚΡΟΑΤΙΑ

Το αντιφασιστικό «Μνημείο για τη Νίκη του Λαού της Σλαβονίας» στην Καμένσκα, που δημιούργησε ο διάσημος καλλιτέχνης Vojin Bakić από το 1958 έως το 1968, καταστράφηκε το 1992, κατά τη διάρκεια των πολέμων της δεκαετίας του 1990 στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Το έργο αυτό ανέστησε το μνημείο μέσω της τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας, μια πρωτοποριακή προσέγγιση στον τομέα της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

 

Preserving the Community Halls for Local Civil Society Activities, ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ

Το έργο αυτό είναι ένα μοντέλο όπου οι κρατικές επιχορηγήσεις για βιώσιμες επισκευές και ανακαινίσεις κοινοτικών αιθουσών κατανέμονται σε τοπικές ενώσεις μέσω μιας ΜΚΟ. Το μοντέλο είναι καινοτόμο λόγω του ισχυρού ρόλου της εμπλοκής των πολιτών σε πολλά επίπεδα για τη διατήρηση των κοινοτικών αιθουσών, ενός ουσιαστικού μέρους της φινλανδικής κληρονομιάς.

 

Fortified Castles of Alsace Association, ΓΑΛΛΙΑ

Στη γαλλική περιοχή της Αλσατίας, υπάρχουν πάνω από εκατό ερείπια κάστρων στην πλευρά της Αλσατίας των βουνών Vosges. Στόχος της ένωσης Fortified Castles of Alsace, που δημιουργήθηκε το 2013, είναι να υπογραμμίσει τη σημασία αυτής της αξιοσημείωτης κληρονομιάς, μέσω μιας σειράς διαφορετικών πρωτοβουλιών, όπως το μονοπάτι των οχυρωμένων κάστρων της Αλσατίας.

 

Citizens’ Rehabilitation of the Tsiskarauli Tower, Akhieli, ΓΕΩΡΓΙΑ

Επί τρία χρόνια, 46 Γεωργιανοί και διεθνείς πολίτες εργάστηκαν μαζί με τεχνικούς εμπειρογνώμονες και παραδοσιακούς τεχνίτες για την αποκατάσταση του πύργου Tsiskarauli. Το έργο έστρεψε την απαραίτητη προσοχή στην απομακρυσμένη κοινότητα του Khevsureti και αύξησε την ευαισθητοποίηση για την αξία της γεωργιανής κληρονομιάς στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς.

 

International Festival of Classical Theatre for Youth, Syracuse, ΙΤΑΛΙΑ

Από το 1991, πάνω από 50.000 νέοι μαθητές από όλο τον κόσμο έχουν συγκεντρωθεί στο αρχαίο Ελληνικό Θέατρο Άκραι Συρακουσών για να ερμηνεύσουν εκ νέου κλασικά ελληνικά και ρωμαϊκά κείμενα. Αυτό το ετήσιο φεστιβάλ γιορτάζει την πλούσια κλασική κληρονομιά της Ευρώπης, ενώ παράλληλα προχωρά με τόλμη στο μέλλον. Η αφοσίωση του φεστιβάλ στην εκπαιδευτική προβολή και τη συμμετοχικότητα είναι υποδειγματική.

 

Foundation for the Conservation of the Historical Estate Ockenburgh, The Hague, ΟΛΛΑΝΔΙΑ

Το ίδρυμα αυτό εκπροσωπεί πάνω από 150 τοπικούς εθελοντές που πέρασαν μια δεκαετία για να ανακαινίσουν το κτήμα Ockenburgh, που ιδρύθηκε στη Χάγη το 1654. Οι εθελοντές εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο Ockenburgh, συντηρώντας τη βίλα και τους κήπους της και διοργανώνοντας πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.

 

 

Πρωταθλητές κληρονομιάς

 

Society of Friends of Dubrovnik Antiquities, ΚΡΟΑΤΙΑ

Από το 1952, αυτή η ένωση της κοινωνίας των πολιτών έχει χρηματοδοτήσει και ολοκληρώσει έργα έρευνας και συντήρησης των αξιοθέατων του Ντουμπρόβνικ, συμπεριλαμβανομένων των τειχών της πόλης. Συμμετείχε στην ένταξη της Παλιάς Πόλης του Ντουμπρόβνικ στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1979. Έκτοτε, έχει διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στη διασφάλιση της διαφύλαξης και της ανάδειξης αυτού του εξαιρετικού χώρου. 

 

Else "Sprossa" Rønnevig, Lillesand, ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Επί πέντε δεκαετίες, η Else «Sprossa» Rønnevig πρωτοστάτησε στη διάσωση παλαιών παραθύρων, σταμάτησε την αντικατάσταση πολύτιμων ιστορικών παραθύρων και θέσπισε σαφέστερους κανονισμούς για την προστασία τους, μεταμορφώνοντας την προσέγγιση της Νορβηγίας για την πολιτιστική διατήρηση.

 

Professor Piotr Gerber, Wrocław, ΠΟΛΩΝΙΑ

Ο Piotr Gerber έχει αφιερώσει τη ζωή του στην προστασία της μεταβιομηχανικής κληρονομιάς. Τόσο στην Πολωνία όσο και στο εξωτερικό, έχει διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο στην ευαισθητοποίηση του κοινού και στην κατανόηση της σημασίας της τεχνικής και τεχνολογικής ανάπτυξης.

 

 

Βραβεία Europa Nostra 2024 για εξαιρετικά έργα από το Ηνωμένο Βασίλειο

 

Τέσσερις από τους φετινούς νικητές προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό βραβείων το 2024. Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο δεν συμμετέχει στο πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι νικητές αυτοί θα λάβουν τα βραβεία Europa Nostra. Αυτό αντανακλά την εξαιρετική και ευρεία κλίμακα αριστείας στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και τη δέσμευση της Europa Nostra να αναγνωρίζει την αριστεία σε όλες τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης.

 

Οι 4 νικητές των Βραβείων Europa Nostra 2024 από το Ηνωμένο Βασίλειο είναι:

 

Gideon Tapestries, Hardwick Hall (Συντήρηση και Προσαρμοστική Επαναχρησιμοποίηση)

Οι ταπισερί Gideon είναι ένα μοναδικό ντοκουμέντο τόσο της φλαμανδικής παραγωγής ταπισερί όσο και του αγγλικού γούστου του 16ου αι. και αποτελούν το μεγαλύτερο σύνολο ταπισερί που σώζεται σήμερα στη Βρετανία. Αυτό το έργο που διήρκεσε 24 χρόνια και πραγματοποιήθηκε με το χέρι χρησιμοποιώντας παραδοσιακές τεχνικές ραψίματος και συρραφής, αποτελεί παράδειγμα της δέσμευσης του National Trust για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

 

Shrewsbury Flaxmill Maltings, Shrewsbury (Συντήρηση και Προσαρμοστική Επαναχρησιμοποίηση)

Το Shrewsbury Flaxmill Maltings αναφέρεται ως ο «παππούς των ουρανοξυστών». Όταν χτίστηκε το 1797, ήταν το πρώτο κτίριο με σιδερένιο σκελετό στον κόσμο, μια νέα τεχνολογία που άνοιξε το δρόμο για τις σύγχρονες κατασκευές. Το εμβληματικό κτίριο επανήλθε στη ζωή ως ένας προσαρμόσιμος χώρος εργασίας, προορισμός αναψυχής και κόμβος κοινωνικών επιχειρήσεων.

 

Westminster Hall, London (Συντήρηση και Προσαρμοστική Επαναχρησιμοποίηση)

Το Westminster Hall είναι ένα από τα μεγαλύτερα μεσαιωνικά κτίρια της Ευρώπης, ένα κτίριο που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο κτίριο κατηγορίας Ι και βρίσκεται σε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό το 10ετές υπερσύγχρονο έργο διατήρησε τη μεσαιωνική οροφή και την τοιχοποιία, βελτίωσε την αίθουσα ως χώρο για μελλοντικές εκδηλώσεις και δημιούργησε μια κύρια είσοδο επισκεπτών στο παλάτι του Westminster.

 

Marcus Binney CBE, OBE Hon FRIBA FSA (Πρωταθλητές κληρονομιάς)

Ο Marcus Binney υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία για την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης για πάνω από 50 χρόνια. Η ευρεία επιρροή του και η εμπνευσμένη ηγεσία του έχουν φέρει επανάσταση στην προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν.

 

 

Δύο δεκαετίες προβολής της αριστείας στην πολιτιστική κληρονομιά στην Ευρώπη

 

Τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβεία Europa Nostra θεσπίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2002 και έκτοτε διοργανώνονται από την Europa Nostra. Επί 22 χρόνια, τα Βραβεία αποτελούν βασικό εργαλείο για την αναγνώριση και την προώθηση των πολλαπλών αξιών της πολιτιστικής κληρονομιάς για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον της Ευρώπης.

 

Τα Βραβεία έχουν αναδείξει και διαδώσει την αριστεία και τις βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη, έχουν ενθαρρύνει τη διασυνοριακή ανταλλαγή γνώσεων και έχουν συνδέσει τους ενδιαφερόμενους για την πολιτιστική κληρονομιά σε ευρύτερα δίκτυα. Τα Βραβεία έχουν αποφέρει σημαντικά οφέλη στους νικητές, όπως μεγαλύτερη (δια)εθνική και διεθνή προβολή, πρόσθετη χρηματοδότηση και αύξηση του αριθμού των επισκεπτών. Επιπλέον, τα Βραβεία έχουν προάγει τη μεγαλύτερη φροντίδα των Ευρωπαίων πολιτών για την κοινή μας κληρονομιά. Για πρόσθετα στοιχεία και αριθμούς σχετικά με τα Βραβεία, επισκεφθείτε τον ιστότοπο των Βραβείων.

 

Η πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τα Βραβεία 2025 θα ανοίξει το φθινόπωρο του 2024. Εγγραφείτε στο ενημερωτικό μας δελτίο για να λάβετε την Πρόσκληση μόλις αυτή ξεκινήσει ή επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.europeanheritageawards.eu/apply για περισσότερες πληροφορίες.

 

 

 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ   EUROPA NOSTRA Elena Bianchi, Υπεύθυνη Προγράμματος eb@europanostra.org, +31 6 26 89 30 72 Joana Pinheiro, Υπεύθυνη Επικοινωνίας jp@europanostra.org +31 6 34 36 59 85   ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Johanna Bernsel johanna.bernsel@ec.europa.eu +32 2 298 66 99     ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού     Κατερίνα Στεμπίλη  sepi@ellinikietairia.gr, +30 210 32 25 245

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ   Δελτία Τύπου σε διάφορες γλώσσες     Για τους νικητές των Βραβείων: Information and Jury’s comments Videos (υψηλή ανάλυση) Φωτογραφίες & e-banners (υψηλή ανάλυση)     Ιστότοπος Προγράμματος Creative Europe         www.ellet.gr

Γενικές πληροφορίες

 

Europa Nostra

 

Η Europa Nostra είναι η ευρωπαϊκή φωνή της κοινωνίας των πολιτών που υπερασπίζεται τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς. Είναι μια πανευρωπαϊκή ομοσπονδία Μη-Κυβερνητικών Οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στηρίζεται από ένα ευρύ δίκτυο δημόσιων φορέων, ιδιωτικών εταιρειών και φυσικών προσώπων, που καλύπτει περισσότερες από 40 χώρες. Αναγνωρίζεται ως το μεγαλύτερο και πιο αντιπροσωπευτικό δίκτυο πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη, διατηρώντας στενές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την UNESCO και άλλους διεθνείς φορείς. Η Europa Nostra, που ιδρύθηκε το 1963, γιόρτασε πέρυσι την 60η επέτειό της.

 

Η Europa Nostra πραγματοποιεί εκστρατείες για τη διάσωση των απειλούμενων μνημείων, τοποθεσιών και τοπίων της Ευρώπης, ιδίως μέσω του Προγράμματος ”7 Most Endangered” /«7 Υπό Απειλή». Γιορτάζει την αριστεία μέσω των «Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra». Η Europa Nostra συμβάλλει ενεργά στον καθορισμό και την εφαρμογή ευρωπαϊκών στρατηγικών και πολιτικών που σχετίζονται με την κληρονομιά, μέσω ενός συμμετοχικού διαλόγου με τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και το συντονισμό της European Heritage Alliance.

 

H Europa Nostra ηγείται της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας που επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διαχείριση του πιλοτικού έργου European Heritage Hub (2023-2025). Η Europa Nostra είναι μεταξύ των επίσημων εταίρων της πρωτοβουλίας New European Bauhaus που αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αποτελεί Ευρωπαϊκό μέλος και υποστηρικτής του Climate Heritage Network.

 

 

Δημιουργική Ευρώπη

 

Το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη της ΕΕ που υποστηρίζει τους πολιτιστικούς και δημιουργικούς τομείς, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αυξήσουν τη συμβολή τους στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον διαβίωσης της Ευρώπης. Με προϋπολογισμό 2,4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, υποστηρίζει οργανισμούς στους τομείς της κληρονομιάς, των παραστατικών τεχνών, των καλών τεχνών, των διεπιστημονικών τεχνών, των εκδόσεων, του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, της μουσικής και των βιντεοπαιχνιδιών καθώς και δεκάδες χιλιάδες καλλιτέχνες, επαγγελματίες του πολιτισμού και του οπτικοακουστικού τομέα.

 

 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού

 

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) –σωματείο μη-κερδοσκοπικό,  μη-κυβερνητικό– αγωνίζεται από το 1972 για την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και της Ευρώπης. Η δράση της ΕΛΛΕΤ συνοψίζεται σε 3 βασικούς άξονες: α/ Έργα διατήρησης / αποκατάστασης πολιτιστικής κληρονομιάς και φυσικού περιβάλλοντος. β/ Θεσμικές παρεμβάσεις για τη διαφύλαξη της κοινής μας κληρονομιάς (τεκμηριωμένες μελέτες και προτάσεις προς τους φορείς χάραξης πολιτικής) και νομικούς αγώνες: για την αρχιτεκτονική κληρονομιά, την προστασία αιγιαλού & δασών, την χωροταξία του τουρισμού, την φέρουσα ικανότητα, την περιβαλλοντική φορολογική μεταρρύθμιση, την ενέργεια και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Προσφυγές και παρεμβάσεις στη δημόσια διοίκηση και άλλους φορείς για επίκαιρα θέματα προστασίας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος). γ/ Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση σε θέματα φυσικού / ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Περιβαλλοντική εκπαίδευση, με προγράμματα όλων των βαθμίδων.

Η ΕΛΛΕΤ είναι επίσημος εκπρόσωπος στην Ελλάδα της Europa Nostra (της Ομοσπονδίας Ευρωπαϊκών οργανώσεων περιβάλλοντος και κληρονομιάς) και συνεργάζεται με το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την UNESCO, το European Environmental Bureau και άλλους φορείς.

Η ΕΛΛΕΤ έχει λάβει το Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη 2012 (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), Βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών το 2002, καθώς και το 2022, «για τα 50 χρόνια συνεχών και επιτυχών δράσεων για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και του περιβάλλοντος της Ελλάδας.

 

Κατερίνα Στεμπίλη 
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
Τριπόδων 28
105 58 Αθήνα 
Τηλ: 210 3225245, εσωτ. 2
Fax: 210 3225240    

Email: sepi@ellinikietairia.gr    

www.ellet.gr     

 

 

---

[1] Οι νικητές παρατίθενται κατά αλφαβητική σειρά και ανά χώρα