Για τον σπουδαίο έλληνα μαθηματικό Καραθεοδωρή

 

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

 

 

«Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή: Για την ίδρυση και οργάνωση των Ελληνικών πανεπιστημίων Σμύρνης και Αθήνας, Σελίδες από τη ζωή του», εισαγωγή, σχόλια: Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, εκδόσεις Στοχαστής

 

Η προσωπικότητα του μεγάλου μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή φώτισε την μαθηματική επιστήμη το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Οι εκδόσεις Στοχαστής συνεχίζουν να μας κάνουν γνωστή τη ζωή και τη δράση αυτού του λαμπρού μυαλού. Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή: Για την ίδρυση και οργάνωση των Ελληνικών πανεπιστημίων Σμύρνης και Αθήνας, Σελίδες από τη ζωή του είναι ο τίτλος του νέου αυτού έργου. Με εισαγωγή και σχόλια του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη.

Ο πρόλογος του καθηγητή ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Κώστα Θεολόγου περιγράφει εν συντομία τις επιρροές και  έργο του σπουδαίου επιστήμονα καταλήγοντας στις σκέψεις και τις ενέργειες για την ίδρυση των πανεπιστημίων.

Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης στα  εισαγωγικά του σχόλια μάς παρουσιάζει σελίδες από τη ζωή του.

Από την απόφασή του να αφιερωθεί στην μαθηματική επιστήμη, μέχρι  την αποδοχή της πρόσκλησης του Ελευθερίου Βενιζέλου για τη δημιουργία και την οργάνωση του πανεπιστημίου της Σμύρνης, για την εκπλήρωση του κοινού οράματος του «Φωτός εξ Ανατολών». Για να έρθει η καταστροφή της Σμύρνης και η ματαίωση της ίδρυσης. Η επιστροφή του στη Γερμανία εμπεριέχει μια δόση πικρίας. Μέχρι να έρθει το νέο κάλεσμα από τον μεγάλο ηγέτη για την αναδιοργάνωση του Πανεπιστημίου των Αθηνών. Όπου και πάλι, πικραμένος, θα αποχωρήσει για τη φιλόξενη μήτρα της ευρωπαϊκής χώρας όπου δίδαξε τα περισσότερο έτη του βίου του.

Στη συνέχεια της καλαίσθητης αυτής έκδοσης ακολουθεί το υπόμνημα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή για το υπό ίδρυση Πανεπιστήμιο Σμύρνης και η πρόταση του ιδίου για την εκ νέου οργάνωση του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Άκρως κατατοπιστικό το παράρτημα όπου παρουσιάζεται το επιστημονικό έργο και ο τρόπος διδασκαλίας. Παρατίθεται επίσης η διάλεξή του σχετικά με τα μαθηματικά στη μέση εκπαίδευση, καθώς και δύο άρθρα του.

 

Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή

 

Συμπερασματικά: Είναι εξαιρετικά σημαντικό να έρχονται στο φως στιγμιότυπα από τη ζωή και τη δράση σπουδαίων προσωπικοτήτων οι οποίες δεν είχαν την προβολή και τη λάμψη που θα έπρεπε να έχουν. Ιδιαίτερα δε για τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή του οποίου το μαθηματικό έργο συνέβαλε στην ανάπτυξη τομέων της Φυσικής.

Μεταφέρω ένα απόσπασμα από το οπισθόφυλλο: Η παρούσα έκδοση, αποτελεί την έμπρακτη αποτύπωση της όλης παρεμβάσεως Καραθεοδωρή στα δύο μας Πανεπιστήμια. Ο αναγνώστης που θα θελήσει να εγκύψει στις δύο αυτές προτάσεις, θα μείνει έκπληκτος μπροστά στον πλούτο των ιδεών, τις συγκεκριμένες δέσμες προτάσεων και τις άκρως ουσιαστικές-λειτουργικές απόψεις για τα όσα συγκροτούν την πρωτοπόρα και εύρυθμη λειτουργία ενός ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος. Ακόμα και ο δύσπιστος αναγνώστης, φρονούμε ότι θα δει και θα εκτιμήσει το όραμα για ένα “Φως εξ Ανατολών”, όπως ονόμασε το Πανεπιστήμιο Σμύρνης ο Κ. Καραθεοδωρή, ένα πανεπιστήμιο στο οποίο θα συνέκλινε το μεγάλο του όραμα για την δημιουργική σύνθεση της “σοφίας” της Ανατολής με την “επιστημονικότητα” της Δύσης. Ένα όραμα που εξακολουθεί να είναι εθνικό ζητούμενο, όσον αφορά την συγκρότηση των σύγχρονων ταυτοτικών μας στοιχείων.
Σε μια περίοδο που τα εκπαιδευτικά ζητήματα ταλανίζουν τα μέγιστα την κοινωνία μας, η εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά και κάθε ενεργός πολίτης θα πρέπει να ‘ρθουν σε επαφή με τις προτάσεις αυτές. Η ανάγνωσή τους, ίσως τους βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν, σε τι επίπεδο βρισκόταν 100 χρόνια πριν ο προβληματισμός και οι εκπαιδευτικές προτάσεις στην Ελλάδα και σε ποιο επίπεδο βρίσκονται σήμερα, στην Ελλάδα της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.