Όταν τα κρουαζιερόπλοια αφήνουν τόπο για αναμνήσεις

 

Του Γιάννη Σχίζα

Ποντίκι 14.9.23

Κωνσταντίνου Μοσχόπουλου : «Έρωτας και θάνατος στο κρουαζιερόπλοιο Oceanic», εκδόσεις Νησίδες.

Μετά τρεις εκδόσεις «περιπετειών» σε πλοία που παρέχουν (με το αζημίωτο) ψυχαγωγία στους επιβάτες, το βιβλίο του Κωνσταντίνου Μοσχόπουλου   φαίνεται πως υπερβαίνει τα εσκαμμένα  δίνοντας μια άλλη χροιά και περιεχόμενο στην αφήγησή του. Φυσικά, οι ιστορίες που ο συγγραφέας αφηγείται είναι αληθινές – με τα πρόσωπα να έχουν αλλοιωθεί και υποστεί μια σχετική διαχείριση «απόκρυψης». Φυσικά, οι ιστορίες που εκθέτει είναι ενδιαφέρουσες κατά το ότι δεν πιάνουν μόνο ένα εγκληματία και δεν εξιχνιάζουν ένα μόνο έγκλημα, αλλά προσφέρουν στον αναγνώστη αναρίθμητα στοιχεία ζωής . Φυσικά, δεν περιορίζεται στην έκθεση γεγονότων αλλά διανθίζει τα γεγονότα καταλλήλως, πχ στην ερώτηση προς τον καπετάνιο  «αν αυτή η σκάλα πηγαίνει προς τα πάνω ή προς τα κάτω», ο αρχαιομαθής καπετάνιος απαντά με τα λόγια του Ηράκλειτου:  «Οδός άνω και κάτω μια και η αυτή»!

Η ιστορία με τον Παλαιολόγο

Πριν απ’ όλα όμως, αξίζει να τονίσουμε μια αληθινή κατάσταση από τις εμπειρίες των ταξιδιών. Είναι η εμπειρία από την επίσκεψή του στο μνημείο του τελευταίου Παλαιολόγου στα  νησιά που είναι μόνο ένα νησί, τα λεγόμενα νησιά Μπαρμπάντος. Εκεί διαβάζει : «Ενθάδε κείται το σώμα του Ferdinando Palaiologus, απογόνου της αυτοκρατορικής γενιάς των τελευταίων χριστιανών αυτοκρατόρων της Ελλάδος, φύλακα της εκκλησίας αυτής της ενορίας το1655-1656, μέλους του ενοριακού συμβουλίου επί 20 χρόνια. Πέθανε στις 3 Οκτωβρίου 1678».  Έχοντας μια πλήρη περιγραφή της γενεαλογίας των Παλαιολόγων, ο συγγραφέας καταλήγει στο αίτημα της πρώτης επαναστατικής ελληνικής κυβέρνησης προς το νησι(α)  Μπαρμπάντος, που ρώταγε  αν υπάρχει θαμμένος αρσενικός απόγονος των Παλαιολόγων , για να σταλεί  το σώμα του με τιμές στην Ελλάδα και με ανάληψη όλων των σχετικών εξόδων. Μόνο που η κατάθεση αυτή γίνεται στο βιβλίο «Ταξιδεύοντας στις θάλασσες του κόσμου» - πρώτο  της σειράς των θαλασσινών βιβλίων του Μοσχόπουλου, που εκδόθηκε το 2020. Αλλά ο συγγραφέας επανέρχεται στο θέμα με αναφορά στην επίσκεψη του στο τάφο του Παλαιολόγου στις 24/1/1995. Εκεί μπορεί να  φαντασιώνει τον μακρινό πρόγονο Κωνσταντίνο Παλαιολόγο να μάχεται με τους Τούρκους και να πέφτει ηρωϊκά – με το σπαθί στο χέρι…

Αφιερώσεις

Κατά τα άλλα ο συγγραφέας δεν φείδεται αφιερώσεων, ξεκινώντας τη γραφή του με αναφορά στους 40 εκατομμύρια Αφρικανούς που δολοφονήθηκαν στην Αφρική. Το νούμερο αυτό είναι βεβαίως συζητήσιμο  όσον αφορά τη προέλευσή του, μια και δεν υπήρχαν ασφαλείς στατιστικές για την κίνηση των πλοίων και το φορτίο τους,  αλλά έτσι ή αλλιώς  δηλώνει το εγκληματικό όργιο των «ιεραποστόλων»  της βίας και της κερδοσκοπικής  ένταξης στα σχέδια  της αποικιοκρατίας. Σε άλλο πάλι σημείο αφηγείται μια ιστορία για τη Μανίλα των Φιλιππίνων, όπου οι στρατιωτικοί πήγαιναν με νοθευμένα ποτά σε φτηνά μπουρδέλα – δίχως να αναρωτιώνται  πως αυτά γέμισαν με σκλαβωμένα κοριτσάκια. Ακόμη επισημαίνει ένα φαινόμενο «Μαρίας Πενταγιώτισας στην Αμερικανική εκδοχή, παίρνοντας αφορμή από τη γοητευτική εμφάνιση μιας κυρίας…

Εδώ πλησιάζουμε  τη στόφα του συγγραφέα για χιούμορ.  Σε ένα σημείο λέει για κάποιον Ινδονήσιο του πληρώματος, ότι «τα Αγγλικά του είναι της πρώτης τάξεως ινστιτούτου στο Περιστέρι με προφορά Ινδονησιακή». Αλλού γράφει για μια κυρία που αναρωτιέται δημοσίως για το αν γαμάει κάποιος σ’ αυτό το πλοίο, παίρνοντας την κατάλληλη άποψη του καπετάνιου για τα δημοσίως λεγόμενα!  Αλλού λέει  πως σε μερικά κρουαζιερόπλοια ο  χασάπης θεωρείται σπουδαία προσωπικότητα διότι κόβει το φιλέτο σε 3-4 χιλιοστά, προσθέτοντας σ’ αυτό το συλλογισμό ότι «αν το φιλέτο δεν έχει το πάχος ακτινογραφίας, ο χασάπης δεν είναι καλός». Αλλού πάντως προσφεύγει σε κάτι το ρομαντικό, περιγράφοντας μια σκηνή όπου κάποιος παίζει  με τη τρομπέτα του το Libertango του Άστορ Πιατσόλα :   «Υπάρχει μαγεία στην εικόνα, ο Ήλιος, ο Ωκεανός, ένας νέος που παίζει την αγαπημένη του μουσική -   μόνο ο Ταρκόφσκυ ή ο Μπέργκμαν  απουσιάζουν από το σκηνικό»…

Άνθρωπος στη θάλασσα

Τα κρουαζιερόπλοια όπως και τα πλοία γραμμής και τα πλοία με εμπόρευμα, εξαρτώνται για τις γεωγραφικές συντεταγμένες από το GPS, προκαλώντας το σχόλιο του συγγραφέα  για τη  «φανταστική» περίπτωση πολέμου και την αναστολή της λειτουργίας των εμπορικών δορυφόρων – πράγμα που θα κάνει αναγκαία  τη προσφυγή στους παλιούς, αραχνιασμένους από την αχρησία εξάντες…

Όμως εκεί που υπερέχει ο λόγος του είναι στην περιγραφή όχι ενός φανταστικού αλλά πραγματικού επεισοδίου, που επιγράφεται σε ειδικό αφήγημα του 1995  υπό τον τίτλο, «Άνθρωπος στη θάλασσα»… Εκεί ο Μοσχόπουλος παρουσιάζει την περίπτωση ενός ανθρώπου  που βρέθηκε στη θάλασσα, που επισημάνθηκε από κάποιους παρατηρητές, προκάλεσε την «στασιμότητα» ενός κρουαζιερόπλοιου  με τους 3000 ανθρώπους και ευτυχώς ανασύρθηκε ζωντανός από ένα ειδικό σκάφος – όπου υπήρχαν όλα, συμπεριλαμβανομένου του γιατρού. Η περίπτωση αυτή  είναι σαφώς διακριτή από αυτήν του Αντώνη Καριώτη, του ανθρώπου που πνίγηκε εξ αιτίας της μισανθρωπιάς και της έλλειψης υποστήριξης από οποιοδήποτε άλλο «μηχανισμό», όπως λ.χ από το Λιμενικό. Επίσης όμως   θυμίζει την μακρινή περίπτωση του Αντώνη Πλυτζανόπουλου, στο πλοίο «Γαρυφαλιά» , που  καταδικάστηκε το 1985 για το ότι  έριξε στη θάλασσα 11 λαθρεπιβάτες Σομαλούς , σε μια μάλιστα περιοχή όπου υποτίθεται ότι υπήρχαν πολλοί καρχαρίες , δημιουργώντας αρνητικό θόρυβο για  την ελληνική ναυτιλία …Τελικά  ο Πλυτζανόπουλος   με νέα δικαστική απόφαση  το 1987 αφέθηκε ελεύθερος με χρηματική εγγύηση, γιατί το δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις ότι οι λαθρεπιβάτες πέθαναν…

Το βιβλίο του  Κώστα Μοσχόπουλου έχει πληροφορίες, έχει γοητεία και αυθεντικότητα, είναι σημαντικό για το ότι βάζει τον αναγνώστη να σκέπτεται. Ίσως η θέση του για επαναλαμβανόμενες συμβατικές κουβέντες μεταξύ καπετάνιου- μελών του πληρώματος – επιβατών γίνεται βάρος  για τον αναγνώστη, ίσως η αναφορά διαφόρων τεχνικών όρων αποτελεί πλεονασμό, πάντως σε καμία περίπτωση δεν παράγει οξεία πλήξη. Τέλος η  αναφορά του στο έγκλημα επί πλοίου είναι σημαντική για αναγνώστες που  ενδιαφέρονται για καταστάσεις Ηρακλή Πουαρό, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν ελαττώνει  τα υπόλοιπα προσόντα της αφήγησης…

.