Περί πλατειών και όχι μόνο

 

Του Γιάννη Σχίζα

Ποντίκι, 23.11.23

 

H Κυψέλη είναι η συνοικία με τη μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού. Παλιά, λεγόταν ότι έχει  πυκνότητα   15.000 κατοίκους  ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, σήμερα με τους διάφορους  μετανάστες η πυκνότητα  έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο, πλησιάζοντας τα 20.000 άτομα .  Και όμως, αυτή η περιοχή που διαθέτει μόνο μια σημαντική πλατεία, έχει τελείως στερηθεί των υπηρεσιών της.

 

Λέγαμε σε προηγούμενη αναφορά επί του ζητήματος, ότι αυτά που συμβαίνουν στα Εξάρχεια  συμβαίνουν  επηυξημένα και στην πλατεία Κυψέλης – μόνο που δεν έχουν την ίδια «ακροαματικότητα» : Εννοώντας ότι στην περίπτωση των Εξαρχείων υπάρχει η διασημότητα του αντικειμένου, υπάρχουν οι διάφοροι διανοούμενοι, υπάρχουν οι πολλαπλοί χρήστες της πλατείας συμπεριλαμβανομένων των αναρχικών, υπάρχει μια σοβαρή μερίδα της πολιτικοποιημένης νεολαίας, που δείχνουν έμπραχτα το ενδιαφέρον τους. Επί πλέον τα Εξάρχεια ως αιτία διατήρησης της παρούσας κατάστασης, έχουν την υποστήριξη επιστημόνων. Λέει ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής στο Πολυτεχνείο :

 

«H φυσική θέση του σταθμού Μετρό είναι το Μουσείο και όχι τα Εξάρχεια.

Εμπορικά, κυκλοφοριακά, πολεοδομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά η επιλογή Εξάρχεια είναι λάθος, η επιλογή Αρχαιολογικό Μουσείο είναι σωστή. Η τεχνική λύση της χάραξης για τη χωροθέτηση του σταθμού στη συμβολή Μπουμπουλίνας και Τοσίτσα δόθηκε από μεικτή κυβερνητική επιτροπή του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, του Υπουργείου Πολιτισμού, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του Αρχαιολογικού και του Επιγραφικού Μουσείου με τον συντονισμό της «Ανάπλασης Αθήνας», την άνοιξη του 2019. Η επιλογή της νέας κυβέρνησης, τον Σεπτέμβριο του 2019 να επιστρέψει το Μετρό στην πλατεία έχει σχέση με τη βεντέτα των ακροδεξιών υπουργών, οι οποίοι υποσχέθηκαν την «εκκαθάριση των Εξαρχείων».

 

 Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να προχωρήσει σε μια λύση που παράγει ένταση στο συγκεκριμένο χώρο, που δεν εξυπηρετεί τους πολίτες στον ίδιο βαθμό, που καταλαμβάνει ένα κομμάτι χώρου σαφώς μικρότερο εκείνου που θα κατελάμβανε με τη λύση της Μπουμπουλίνας-Τοσίτσα, που πλήττει ευθέως τη λειτουργικότητα του χώρου στριμώχνοντας όπως – όπως τις αστικές χρήσεις. Ταυτόχρονα αρνείται να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία για την εγκυρότητα της λύσης της και  αρνείται να ενημερώσει για το χρονικό ορίζοντα των έργων.

 

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΨΈΛΗΣ

Στην περίπτωση της πλατείας Κυψέλης, ενώ

γράφαμε για το κακοφόρμισμά της , την αισθητική και λειτουργική κακοποίησή της  με τα έργα, μια νεώτερη  τερατογονία ήλθε για να ταράξει τα νερά. Την περιγράφουμε δι ολίγων : Αφού έφαγαν το μεγαλύτερο μέρος της πλατείας, προχώρησαν στο βόρειο τμήμα της και περιόρισαν ακόμη την κίνηση των πεζών απομειώνοντας  το δρόμο  σε μονοπάτι  του ενός μέτρου, ετοίμασαν  έναν υποσταθμό, έκλεισαν τον άλλο δρόμο της Βελβενδούς  εκτοπίζοντας τους πεζούς στον οδικό χώρο, έκλεισαν  ένα μεγα-περίπτερο επί της πλατείας καθώς και την πιάτσα των ταξί , και μετά επανήλθαν   δριμύτεροι στο νότιο κομμάτι, που διαθέτει πυκνή βλάστηση μουριών, και έκλεισαν  το 40%, τέλος δε επανέρχονται αυτές τις ημέρες και κλείνουν άλλο ένα δυτικό τμήμα.

Όλα αυτά συμβαίνουν χωρίς να δώσουν λόγο των πράξεών τους, χωρίς να προσδιορίσουν την χρονική διάρκεια του έργου τους, χωρίς να ενημερώσουν τους πολίτες για τη διάρκεια και το περιεχόμενο των έργων τους. Αυτό εξηγείται φυσικά με το ότι η κυβέρνηση ξέρει πολύ καλά ότι δεν έχει να κάνει με εξαρχειώτες, με ανθρώπους που θα προβάλουν αντεπιχειρήματα και θα θέσουν ιδέες υπό  την κρίση του γενικότερου κοινού. Ξέρει το ποιόν του πληθυσμού -  και αντίστοιχα πράττει.  

 

     Η Αθήνα χρειάζεται πλατείες, και μάλιστα πλατείες λειτουργικές, που να συμβάλουν την επικοινωνία των κατοίκων. Σε προηγούμενο σημείωμα προσδιορίζαμε το είδος των πλατειών που ΔΕΝ χρειάζεται η πόλη :

Λόγου χάρη η  πλατεία Καραϊσκάκη στην Αθήνα , που υποβαθμίζεται σε  απλό «αξιοθέατο» χωρίς δυνατότητα προσπέλασης, λόγω της περιβάλλουσας  πυκνής κυκλοφορίας. Ή   η  υπερμεγέθης πλατεία Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη Αττικής, με τις άπειρες δυνάμει χρήσεις, που επίσης  είναι σχετικά απροσπέλαστη, γιατί επίσης περικυκλώνεται από την κυκλοφορία οχημάτων. Ακόμη ο βίος στην   πλατεία Β.Γεωργίου του Α΄  στην Πάτρα γίνεται  αβίωτος και προκαλεί την κριτική  «ιθαγενών» όπως του Ανδρέα Τσιλήρα, εκδότη του περιοδικού  ΤΟ ΔΟΝΤΙ, που θέλουν την ανοικτότητα του χώρου αλλά ταυτόχρονα   και την προφύλαξή τους από τον καύσωνα.  Για τη  πλατεία της Βαρβακείου, η δημοσιογράφος Μ.Ντάνου βεβαιώνει ότι οι εμφυτευθείσες  βιολέτες « είναι στα θετικά στοιχεία. Μόνο που οι βιολέτες δεν κάνουν σκιά».

 

ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟ, ΟΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΉ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Το μετρό είναι προσθήκη νέου ζωτικού χώρου στην πόλη, είναι μια προσθήκη στο χώρο των τριών διαστάσεων,  με αυτό η κίνηση επιφανείας γενικά μειώνεται και τα μέσα κυκλοφορίας μπορεί να είναι πιο ανθρώπινα, εξοικονομείται δε χώρος για άλλες χρήσεις – κατά προτίμηση  για την κίνηση  και για την απόλαυση των πεζών… Στο σταθμό των Εξαρχείων, όπου νομίζουν ότι θα εξαλείψουν μια  εστία παραβατικότητας ,  ουδείς λόγος για υψηλή βλάστηση : Οι αντοχές ενός ορόφου βλάστησης πάνω από τις εγκαταστάσεις του μετρό θα είναι περιορισμένες, οπότε δεν θα απομένει άλλο από μια χαμηλή βλάστηση – κατά προτίμηση γκαζόν. Η ίδια τύχη επιφυλάσσεται για την πλατεία Κυψέλης :Η οποία  θα «προσομοιώνει» την πρόσθια πλευρά της  πλατείας Κλαυθμώνος, που είναι δεόντως φυτεμένη με γκαζόν λόγω  του υπόγειου γκαράζ.

 

Καταλήγουμε σε ένα συμπέρασμα, που είναι απολύτως χρήσιμο σε κάθε δραστηριότητα : Τα δημόσια έργα έχουν εκτός του οικονομικού και ένα άδηλο κόστος που εκπροσωπείται από την αποδιοργάνωση  που επιφέρουν στην κοινωνική και οικονομική ζωή ΕΠΙ τον χρόνο! Τέτοια έργα, με μακρόσυρτη διάρκεια και άδηλη κατάληξη, τα ζήσαμε, ιδιαίτερα την εποχή  της Ολυμπιάδας.   Οι κατασκευαστές οφείλουν να κοινοποιούν επί ΤΟΠΟΥ το χρόνο ολοκλήρωσης των έργων, αντί να προχωρούν με κουτσαβακίστικο τρόπο στην πραγματοποίησή τους ….