Διεθνής Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στη Λίμα: Όλα σχεδόν τα θέματα ανοιχτά

ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ*

Η Διεθνής Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή τέλειωσε το περασμένο Σάββατο στη Λίμα του Περού. Μετά από δύο εβδομάδες συνομιλιών και διαπραγματεύσεων τα φώτα έσβησαν και οι αντιπροσωπείες των συμμετεχόντων αναχώρησαν για τις πατρίδες τους, όμως, για ακόμα μια φορά, τα αποτελέσματα της Συνδιάσκεψης για το κλίμα ήταν πολύ μακριά από τα επιθυμητά.

Η Συνδιάσκεψη στη Λίμα υποβαθμίστηκε, συνειδητά, από όλους. Ακόμα και o OHE, στην προσπάθειά του να εκμαιεύσει «γενναίες δεσμεύσεις» από τους μεγάλους ρυπαντές, συνέβαλε, άθελά του, στην περαιτέρω υποβάθμιση της Συνδιάσκεψης και δεν αξιοποίησε όσο θα έπρεπε τις πρωτοφανείς κινητοποιήσεις εκατομμυρίων λαού, στη Νέα Υόρκη, τον περασμένο Σεπτέμβριο, που συνέπεσαν με την ειδική σύνοδο κορυφής για την Κλιματική Αλλαγή.

Στη Λίμα, η Συνδιάσκεψη δεν κατάφερε να κάμψει τις αντιπεριβαλλοντικές πολιτικές των ισχυρών κρατών.
Δυστυχώς, για ακόμα μια φορά, οι κυβερνήσεις των κρατών εμφανίστηκαν εντελώς απρόθυμες να αποδεχθούν τις αναγκαίες προτάσεις και απέτυχαν να κατανοήσουν, έστω, τις προειδοποιήσεις της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας ή να ακούσουν τη θέληση των λαών του πλανήτη μας. Για ακόμα μια φορά, αποδείχθηκαν άβουλες και ανίκανες να αποδεσμευτούν από τα lobbies των ορυκτών καυσίμων.

Η Διεθνής Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στη Λίμα του Περού άφησε ανοιχτά σχεδόν όλα τα θέματα, παραπέμποντας σε συνολική συμφωνία τον επόμενο Δεκέμβριο στο Παρίσι.

Οι διαφορές ωστόσο που θα πρέπει να ξεπεραστούν είναι πολλές και, κρίνοντας από τη συμπεριφορά των αντιπροσωπειών τις τελευταίες είκοσι μέρες, δυσεπίλυτες. Η πρώτη μεγάλη αντίθεση που αναδείχθηκε στη Συνδιάσκεψη της Λίμα, και μάλιστα από την πρώτη μέρα, ήταν εκείνη μεταξύ των οικονομικά ισχυρών και των «αδύναμων» χωρών. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ταχέως αναπτυσσόμενες Ινδία και Κίνα, που είναι οι 1^η και 3^η αντίστοιχα χώρες - παγκόσμιοι ρυπαντές, συνεπικουρούμενες από άλλες χώρες των BRICS, ζητούν να παραμείνουν, όπως συνέβη και με το Πρωτόκολλο του Κυότο, έξω από τις ρυθμίσεις της νέας συμφωνίας και να συνεχίσουν να θεωρούνται «υπό ανάπτυξη» χώρες, ώστε να απαλλαχθούν από ενδεχόμενες δεσμευτικές υποχρεώσεις. Το αδιέξοδο του παραπάνω αιτήματος είναι προφανές, καθώς αγνοεί το γεγονός ότι οι χώρες αυτές εμφανίζουν στις μέρες μας τη μέγιστη καταγραφόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση στον πλανήτη, καθώς και ότι και οι ίδιες πλήττονται καθημερινά από τις συνέπειες της Κλιματικές Αλλαγής.

Στην υπόλοιπη ατζέντα της Συνδιάσκεψης, δεν γεφυρώθηκε το χάσμα μεταξύ των προτάσεων της Ε.Ε., που υποστηρίζουν τις δεσμευτικές μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και εκείνων των ΗΠΑ, που προτείνουν «εθελοντικές δεσμεύσεις», ενώ σημαντική διαφορά ανέκυψε και στο θέμα της κατάλληλης μεθοδολογίας ελέγχου των μειώσεων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, θέμα που παρέμεινε ανοικτό.

Ένα ακόμα σημείο τριβής καταγράφηκε στο θέμα του «πράσινου ταμείου», το οποίο έχει συσταθεί για τη βοήθεια των ανίσχυρων οικονομικά χωρών, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της Κλιματικής Αλλαγής και να προσαρμοστούν σε αυτήν. Τα κονδύλια που έχουν συγκεντρωθεί, παρά την ανέλπιστα γενναία συνεισφορά της Αυστραλίας και την έκτακτη συνεισφορά της Ε.Ε. και της Γερμανίας, κρίνονται τουλάχιστον ως ανεπαρκή και σίγουρα απέχουν πολύ από το να πλησιάσουν τους τεθέντες, από τις προηγούμενες συνδιασκέψεις, στόχους των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Μοναδικό θετικό σημείο ίσως να είναι η προσπάθεια των ΗΠΑ, για πρώτη φορά, να μπουν ενεργά στο παιχνίδι των διαπραγματεύσεων, με τη συμμετοχή του αντιπροέδρου τους στις εργασίες της Συνδιάσκεψης. Συγχρόνως, ο πρόεδρος των ΗΠΑ προσπαθεί μέσω της διμερούς συμφωνίας με την Κίνα να την «τραβήξει» σε δεσμεύσεις για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τη ριζική μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε πολλά αστικά κέντρα της Κίνας, όπου οι τιμές των ρύπων σπάνε κάθε ρεκόρ.

Εν τω μεταξύ, η ανθρωπογενής Κλιματική Αλλαγή είναι καθημερινά παρούσα, με τα στοιχεία πλέον να είναι συντριπτικά. Για πρώτη φορά, ανεξάρτητοι επιστημονικοί ερευνητές από πολλά πανεπιστήμια συμφωνούν ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που κτυπούν με αυξανόμενη συχνότητα και σφοδρότητα χώρες του βορείου ημισφαιρίου, οφείλονται στην Κλιματική Αλλαγή. Τα φαινόμενα ενισχύονται από τη διαρκώς αυξανόμενη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, που έχει φτάσει για πρώτη φορά τα επίπεδα - ρεκόρ των 400 ppm, ενώ με νεότερες έρευνες αποδεικνύεται ότι το 2014 είναι το θερμότερο έτος για την Ευρώπη εδώ και πέντε αιώνες.

Ας ελπίσουμε ότι η χλιαρή συμφωνία της Λίμα, εκτός από αναγκαία, θα αποδειχθεί και ικανή για να ανοίξει τον δρόμο για την αποδοχή μιας δίκαιης, παγκόσμιας, νομικά δεσμευτικής συμφωνίας που θα καλύπτει όλους τους ρυπαντές του πλανήτη. Μια συμφωνία, που, όπως έχει αποφασιστεί σε προηγούμενη Συνδιάσκεψη, πρέπει να είναι έτοιμη για αποδοχή το 2015, ώστε να αρχίσει η εφαρμογή της από το 2020. Ο δρόμος προς την επόμενη Διεθνή Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή τον επόμενο Δεκέμβριο, στο Παρίσι, είναι μακρύς και δύσκολος. Ο αγώνας είναι διαρκής, καθώς η πολυτέλεια για σπατάλη χρόνου έχει χαθεί προ πολλού Είναι ανάγκη η μάχη για τη σωτηρία της ανθρωπότητας από την Κλιματική Αλλαγή να περάσει στα χέρια περιβαλλοντικών οργανώσεων, ενεργών πολιτών και κινημάτων. Να γίνει υπόθεση όλων μας, πριν  είναι αργά.

* Η Χαρά Καφαντάρη είναι γεωλόγος, βουλευτής Β' Αθηνών ΣΥΡΙΖΑ