Ελένης Γούλα, "θειάφι"

 Όταν τύγχεναι να βρίσκομαι στη φάση που ο πατέρας μου θειάφιζε τη σταφίδα, τα μάτια μου δάκρυζαν και με έτσουζαν. Το θειάφι (θείον) λοιπόν είναι ένα κίτρινο ορυκτό που χρησιμοποιείται στην γεωργία σε μορφή σκόνης ως εντομοκτόνο και σε μείξη με άλλες χημικές ουσίες ως λίπασμα. Έχει όμως και μια άλλη σημαντική ιδιότητα αναφλέγεται εύκολα. Η Ελένη Γούλα χρησιμοποιεί το θειάφι ως τίτλο του νέου της βιβλίου και το άλλα δαιμόνια ως υπότιτλο. Τα μικρά διηγήματα που παρατίθενται το ένα δίπλα στο άλλο καίνε και τσούζουν σαν το θειάφι του μπάρμπα Βασίλη. Όχι δεν είναι εικονοκλαστικά διηγήματα, είναι κομμάτια της ζωής που κινείται αενάως χωρίς να κοιτάζει τη δική μας μελαγχολία. Είτε αυτή η ζωή βρίσκεται στα αθώα μάτια ενός παιδιού εκεί στην εσχατιά του Ακρίτα είτε βρίσκεται στη ώριμη αναζήτηση νοήματος στη μητροπολιτική Αθήνα.

Αυτά τα διηγήματα της Ελένης κόβουν την κίνηση της ζωής σε τεμάχια, σε φέτες, την απομονώνουν και την παρουσιάζουν γυμνή χωρίς φτιασιδώματα και φιοριτούρες. Το γυμνό όμως είναι ένα θαύμα της δημιουργίας, δεν είναι προκλητικό καθεαυτό. Η μελαγχολία διαπερνά τις εικόνες που προβάλλουν σαν λογοτεχνικά ενσταντανέ ακόμα και στον πιο επιπόλαιο αναγνώστη. Διαβάζουμε λοιπόν μικρές στιγμές της ζωής, οι οποίες δεν αφορούν μόνο την Ελένη αλλά και όλους εμάς που βλέπουμε τα χρόνια να περνούν, να χάνονται στη μονοδιάστατη πορεία του χρόνου. Όχι τα χρόνια σαν σκόνη που θολώνει και εξαφανίζει ότι υπήρχε αλλά τα χρόνια σαν ζωντανές μνήμες που έφυγαν, αλλά και τις άλλες που ήρθαν χωρίς να τις αναμένουμε. Αλήθεια τελικά ποιο είναι ποιο σημαντικό το μεγάλο ή το μικρό; Μέσα από αυτό το μοτίβο αναρωτιέται συνεχώς για το νόημα των λόγων και των πράξεων των ανθρώπων, τι είναι πιο σημαντικό εκείνο που μένει σαν ιστορικό καταστάλαγμα; Ή εκείνη η μικρή στιγμή που συλλαμβάνουμε στην καθημερινή εμπειρία της ζωής μας; Την ώρα που ο στρατιώτης τραυματίζεται στη μάχη με την αγωνία να τον καταλαμβάνει ή την ώρα που στεφανώνεται με το στεφάνι της δόξας; Δεν θα δώσω απάντηση, γιατί πολλές φορές οι απαντήσεις έχουν έναν διδακτισμό και ο διδακτισμός προκαταλαμβάνει τον αναγνώστη ή τον καθοδηγεί σε συγκεκριμένη κατεύθυνση που κατά το μάλλον ή ήττον δεν είναι δική του κατεύθυνση.

Σε αυτά τα μικρά διηγήματα διαβάζουμε για όλα αυτά που μας απογοητεύουν, μας μαγεύουν, μας θυμώνουν, μας παθιάζουν, πρόκειται για την τοιχογραφία της ψυχής. Αν ναι βέβαια, και για τους έρωτες που ήρθαν και έφυγαν ή που δεν ήρθαν ενώ τους αναμέναμε. Δεν λείπουν βέβαια και οι αναφορές στα γεγονότα που σαν απρόσκλητοι επισκέπτες μας συνταράζουν, όπως η πανδημία του κορωνοϊού. Οι πολιτικές αναζητήσεις και οι απογοητεύσεις, ακόμα και αναφορά σε μεταφυσικές αναζητήσεις. Με λίγα λόγια η ανθρώπινη περιπέτεια στην προσπάθεια να περιγραφεί και να κατανοηθεί. Η λογοτεχνία είναι ένα είδος τέχνης που ο συγγραφέας βρίσκεται μόνος με τον ευατό του, στο δικό του κλειστό σύμπαν που λέει και ο Ορχάν Παμούκ, το μήνυμα όμως που στέλνει είναι μια διαρκής συνομιλία με το κοινό. Το λογοτεχνικό κείμενο δεν κλείνει ποτέ συνεχίζει με την ερμηνευτική του σημασία ανάμεσα στο αναγνωστικό κοινό.

Η Ελένη είναι και αυτή μια φίλη από τα παλιά με κοινή καταγωγή από το Βασιλίτσι Μεσσηνίας. Και μπορεί τα κορίτσια εκείνης της εποχής να είχαν διαφορετικά βιώματα και διαφορετικές προσλαμβάνουσες (αυτές τις περιγράφει θαυμάσια η Ελένη σε ένα προγενέστερο πόνημα με τίτλο: Σοκολάτα και άλλες Ιστορίες) αλλά δεν παύει στο γενικό βίωμα να αναφερόμαστε στις ίδιες συνθήκες ζωής και γιατί όχι και στην πόλη, σαν εκείνη τη γενιά που πήρε τους δρόμους της φωτιάς. Ναι Ελένη η ζωή είναι φωτιά που λαμπαδιάζει ή καταλαγιάζει τα πάθη και όπως λέει και ο Νίτσε σε κάποια από τις ποιητικές τους εξάρσεις: είμαι πυρ που πυρπολώ και πυρπολούμε!