Τα κοινωνικά προβλήματα και η έλλειψη ουσιαστικού πολιτικού διαλόγου

  του Στέφανου Σταμέλλου

Αυτό που διακρίνει σήμερα την κοινωνική και πολιτική ζωή είναι η απουσία διαλόγου. Ενώ τα προβλήματα είναι τεράστια και οι κίνδυνοι πολλαπλοί, ακούγονται μόνο κραυγές, φωνές εκτοξεύονται από παντού, λόγια χωρίς επεξεργασία. Φωνές που εκπορεύονται κυρίως από την επικαιρότητα και τα λάθη της κυβέρνησης∙ και όχι από τις αδυναμίες του ίδιου του συστήματος. Βουλή, κόμματα, αυτοδιοίκηση, θεσμικοί και συνδικαλιστικοί φορείς σε μια άγονη αντιπαράθεση. Το σκηνικό συμπληρώνει ο αρνητικός ρόλος των κατευθυνόμενων Μέσων Ενημέρωσης. Με αποτέλεσμα οι όποιες φωνές να χαρακτηρίζονται ως λαϊκίστικες και κατευθυνόμενες για πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη. Και το πιο σημαντικό, ενισχύονται οι ακροδεξιές αντιλήψεις και πολιτικές.

 

Θα μπορούσε με βάση την διαλεκτική διαδικασία «θέση - αντίθεση – σύνθεση» και τον διάλογο, να αναλυθούν οι  συγκρούσεις, να προβλεφθούν οι εξελίξεις και να διαμορφωθούν λύσεις σε μια νέα πραγματικότητα. Προβλήματα όπως: √ οι εργασιακές σχέσεις και η τηλεργασία [θα μπορούσαν, για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι να προσαρμοστούν βρίσκοντας νέες ισορροπίες μεταξύ ευελιξίας και παραγωγικότητας], √ η κλιματική αλλαγή και η «πράσινη ανάπτυξη» [ο κόσμος προσαρμόζεται με μετασχηματισμό των οικονομικών μοντέλων και πολιτικών], √ η Τεχνητή Νοημοσύνη και η αγορά εργασίας [η αγορά εργασίας μετασχηματίζεται, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις], √ η πολιτική πραγματικότητα και η πόλωση της κοινωνίας [η κοινωνία μπορεί να ξεπεράσει τον διχασμό -το σημαντικό- με νέες μορφές πολιτικής εκπροσώπησης], θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στη βάση των διαδικασιών κοινωνικού και πολιτικού διαλόγου.

 

Όμως η άνοδος της πολιτικής πόλωσης, των social media, των fake news και της αποιδεολογικοποίησης, διαλύει τον ουσιαστικό διάλογο. Για να ξεπεραστεί αυτό το αδιέξοδο, χρειάζεται ένα νέο μοντέλο διαλόγου με δημόσιες συζητήσεις, με συμμετοχικές διαδικασίες τοπικών συνελεύσεων και ηλεκτρονικών ψηφοφοριών, με έλεγχο της παραπληροφόρησης και ενίσχυση της πολιτικής παιδείας. Ένας νέος πολιτικός διάλογος βασισμένος σε ουσιαστικές προτάσεις και όχι σε άγονες συγκρούσεις. 

 

Και τέλος είναι από όλους αποδεκτό ότι το υπάρχον κοινωνικό σύστημα δημιουργεί «πλούτο» και λεγόμενη «ανάπτυξη», αλλά με άνιση κατανομή. με μεγάλη ψαλίδα και τεράστιες αντιθέσεις. Η ανισότητα μεγαλώνει, οι εργαζόμενοι πιέζονται, οι νέοι δυσκολεύονται να βρουν ευκαιρίες∙ κι αυτό οδηγεί σε κοινωνικές εντάσεις, απογοήτευση και κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Σπρώχνει τους πολίτες στην ακροδεξιά. Αντικειμενικά υπάρχει ουσιαστική ανάγκη για νέες πολιτικές και κοινωνικές δομές, που να προάγουν την δικαιότερη κατανομή του πλούτου, τη συνεργασία κράτους και ιδιωτικού τομέα για δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών σε κάθε φάση των αποφάσεων με τοπικές πρωτοβουλίες. Τα κοινωνικά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με καταστολή ή φτηνές υποσχέσεις, αλλά με δομικές πολιτικές αλλαγές, που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αιτίες της ανισότητας.

 

Τα κοινωνικά προβλήματα και η έλλειψη ουσιαστικού πολιτικού διαλόγου είναι μέρος μιας δυναμικής διαδικασίας σύγκρουσης και αλλαγής. Αντί να βλέπουμε την κοινωνία ως ένα αδιέξοδο, μπορούμε να προωθήσουμε λύσεις που προκύπτουν από τη σύνθεση αντίθετων απόψεων και κοινωνικών δυνάμεων. Άρα, ουσιαστικός διάλογος + Συμμετοχή των πολιτών = πραγματική κοινωνική αλλαγή!

18.2.2025

Στέφανος Σταμέλλος

http://www.e-ecology.gr

https://www.facebook.com/stefanos.stamellos/