Οι κοινόχρηστες βρύσες και οι πηγές του νερού χρειάζονται καλύτερη διαχείριση!

 του Στέφανου Σταμέλλου

Πώς να μην δυσανασχετήσεις όταν ακούς, πηγαίνοντας σε ένα μέρος για διακοπές ή για οποιονδήποτε λόγο, «το νερό δεν είναι πόσιμο» ή, ακόμα χειρότερα, «δεν κάνει ούτε για μαγείρεμα». Αυτό συμβαίνει κατά κόρο το καλοκαίρι, ακόμα και σε ορεινές περιοχές∙ πόσο μάλλον στα νησιά και στις παράκτιες περιοχές. Για τους μόνιμους κατοίκους είναι ένας διαρκής βραχνάς.

 

Αυτό σημαίνει ότι το νερό: είτε έχει υποστεί ρύπανση για διάφορους λόγους, είτε η γεώτρηση αντλεί υφάλμυρο ή με νιτρικά νερό, είτε το δίκτυο είναι απαρχαιωμένο με αμιαντοσωλήνες. Πολλές φορές δεν επαρκεί γιατί αδειάζουν οι δεξαμενές, όταν την θερινή περίοδο ο πληθυσμός της περιοχής πολλαπλασιάζεται και πολλαπλασιάζονται αντίστοιχα και οι ανάγκες. Με αποτέλεσμα, την κατανάλωση τεράστιων ποσοτήτων εμφιαλωμένου νερού σε πλαστική συσκευασία σε όλη τη χώρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ρύπανση. Ποιος δεν έχει αγανακτήσει με τις εικόνες αμέτρητων πλαστικών μπουκαλιών στις άκρες των δρόμων, στις ακτές και τις παραλίες, παντού… Από την άλλη, η εικόνα που εμφανίζουν πολλές φορές οι κοινόχρηστες βρύσες και οι πηγές σε πόλεις και χωριά είναι απαράδεκτη: Βρώμικες, ασυντήρητες, στεγνές με σπασμένους σωλήνες και χαλασμένες υδρομαστεύσεις.

 

Το θέμα του νερού βέβαια θα μου πείτε είναι τεράστιο, από όπου και αν το πιάσεις, με πρώτα τα ζητήματα της λειψυδρίας και της ιδιωτικοποίησης. Μορφή όμως ιδιωτικοποίησης είναι και η κερδοσκοπική εμπορική αξιοποίηση της έλλειψης, η «εμφιάλωση», που ορισμένες φορές φτάνει να πουλιέται το λίτρο νερού από τις πηγές της Οίτης ακριβότερα από το λίτρο του πετρελαίου από τις πηγές του Κατάρ. Ο τζίρος των εταιρειών του εμφιαλωμένου νερού έφθασε στα 1,32 δις ευρώ το 2022 και «σύμφωνα με πρόσφατη κλαδική μελέτη της ICAP CRIF, το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας παραγωγής εμφιαλωμένων νερών είναι συγκεντρωμένο σε μικρό αριθμό επιχειρήσεων, αφού επτά επιχειρήσεις υπολογίζεται ότι κάλυψαν περίπου το 80% της συνολικής παραγόμενης ποσότητας το 2021» Δεν σας θυμίζει αυτό ολιγοπώλιο; «Η συνολική κατανάλωση εμφιαλωμένων νερών στη χώρα μας εκτιμάται ότι σημείωσε άνοδο της τάξεως του 8% το 2021 έναντι του 2020, ενώ το 2022 υπολογίζεται ότι αυξήθηκε σε σύγκριση με το 2021 κατά περίπου 6%» https://www.kathimerini.gr/economy/562277491/loyketa-kai-exagores-allazoyn-to-topio-stin-emfialosi-neroy/]  Διαβάζουμε επίσης στο ρεπορτάζ ότι η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού στην Ελλάδα το 2019 ήταν 133 λίτρα, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην 6η θέση στην Ευρώπη. Αθροιστικά η κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού προσεγγίζει τα 2 δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια περίπου ετησίως.

 

Αυτά όλα μας υποχρεώνουν να επισημάνουμε την έλλειψη ανάλογου ενδιαφέροντος από όλους τους αρμόδιους φορείς, κυρίως από την αυτοδιοίκηση. Η λογική λέει πως οι δήμοι και οι περιφέρειες θα έπρεπε να υποχρεούνται στην, με κάθε τρόπο και κατά προτεραιότητα, εξασφάλιση πόσιμου νερού σε όλη την διάρκεια του χρόνου. Βασική τους έννοια πρέπει να είναι η εξαφάνιση των αιτιών ρύπανσης ή και μόλυνσης των υπόγειων και επιφανειακών νερών, με πρώτο τα γεωργικά φάρμακα και τα νιτρικά, τα αστικά λύματα και τις παράνομες χωματερές. Με ευθύνη της αυτοδιοίκησης να ενημερώνονται οι δημότες, αλλά και οι επισκέπτες, αν το νερό είναι κατάλληλο, αν το δίκτυο είναι ασφαλές, αν υπάρχουν κοινόχρηστες βρύσες με καθαρό νερό, έστω και για μαγείρεμα. Οι πηγές και οι βρύσες κάθε χωριού και πόλης πρέπει να επιβλέπονται, να συντηρούνται και να διατηρούνται καθαρές.

 

Όλοι αντιλαμβανόμαστε την αξία του νερού. Είναι πηγή ζωής και εθνικός πλούτος σε όλες του τις εκφάνσεις – από την πηγή, τη βρύση, το υδραγωγείο, το δίκτυο, το ρέμα, το ποτάμι, ως τη θάλασσα. Διαβάζουμε ότι τον Ιούλιο του 2021 η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσε τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν τη δωρεάν παροχή νερού σε δημόσια κτίρια και χώρους συνάθροισης και να ενθαρρύνουν τον κόσμο να γεμίζει από δημόσιες βρύσες τα επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία του για να περιοριστούν τα πλαστικά μπουκάλια. [https://www.ertnews.gr/roi-idiseon/ereyna-gia-dimosies-vryses-kai-to-nero-os-dimosio-agatho/] Διαβάζουμε επίσης ότι στη Βενετία οι Αρχές ενθαρρύνουν τους τουρίστες να πίνουν νερό από τη βρύση, αντί για εμφιαλωμένο. Έφτιαξαν μάλιστα έναν χάρτη με τις δημόσιες βρύσες στην πόλη για να ενθαρρύνουν τους τουρίστες να αναζητούν σε αυτές καθαρό πόσιμο νερό. Στην Ελλάδα δεν έχουμε δει κάτι ανάλογο ή κάνω λάθος; 

 

Είναι όμως και υποχρέωσή μας να ανακαλύψουμε και να αναδείξουμε κάποιες από τις θαυμάσιες ιστορικές βρύσες, που είναι κρυμμένες στους δρόμους και στα στενά σοκάκια των πόλεων και των χωριών μας.

 

Λαμία, 17.6.2023

 

Στέφανος Σταμέλλος