ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΖΟΓΟ......(Η μυθολογία της παραγωγής εκατομμυριούχων και οι «παράπλευρες απώλειες»)

 

 

Του Γιάννη Σχίζα

Ποντίκι 18.4.24

 

    Mια φορά κι ένα καιρό   ο Μπαρτ Λάνκαστερ φιγουράριζε   την εικόνα της  πάλλευκης  οδοντοστοιχίας  του,  καθώς  αποκάλυπτε γελαστός  τα νικηφόρα  χαρτιά  του   στους  ομοτράπεζους χαρτοπαίχτες...Έπειτα ήλθε  ο Κλιντ Ήστγουντ ,  με  τις  φευγαλέες εκλάμψεις του βλέμματος  -  ως μόνη ένδειξη  των βαθιά κρυμένων σκέψεών του, με   το σιγκαρίλο  ξεχασμένο στα χείλη  του κατά τα πρότυπα της Γοέστερν μαγκιάς -  να κατεβάζει  πάνω στη πράσινη τσόχα του σαλούν  τους κρυμμένους άσσους , φυσικά για να κερδίσει  κι αυτός  ....Γενικά  πολλοί και διάφοροι, μέσα και έξω από το χώρο της κινηματογραφικής βιομηχανίας, προώθησαν  την  εικόνα του ψύχραιμου και μεθοδικού χαρτοπαίχτη, που είναι  κολλημένος  με τα κέρδη, που δεν χάνει ποτέ...

     Ο τζόγος και η μυθολογία  όσον αφορά την παραγωγή εκατομμυριούχων  μέσω του τζόγου,  υπηρετήθηκε  από πολλούς,  οι οποίοι όμως πολύ λίγο αναφέρθηκαν   στις   «παράπλευρες απώλειες» ...  Το φαινόμενο είναι  διεθνές και διαχρονικό, όσο και αν συγκρούεται με τον  «καθωσπρεπεισμό» ορισμένων κοινωνιών. . Ήταν γνώριμο στην  Ελληνική κοινωνία και ιδιαίτερα στην ύπαιθρο , με τα  μαμούθ  χαρτοπαίγνια  των  24  και βάλε ωρών στα χωριάτικα  καφενεία(!), με την αφήγηση του πατέρα μου να περιγράφει μια σκηνή όπου παίχτηκε και χάθηκε  μια αγελάδα -  που χαρίσθηκε  στον  παίχτη από τον πεθερό του, για να πάει να τα ξαναφτιάξει με την κόρη του….

Συμβάδισε με τον μεταπολεμικό νεοαστισμό  και σταδιοδρόμησε στο  Ελληνικό φιλμ  - με  Λάμπρο Κωνσταντάρα, καζίνο Λουτρακίου  κλπ.  -   όμως από τη  δεκαετία του 1990  πέρασε σε μια   νέα  φάση . Το 1991  το νεοεισαχθέν ΛΟΤΤΟ  από τις πρώτες εβδομάδες  έκανε αλλεπάλληλες καταρρίψεις των επιδόσεών του    ξεπερνώντας  κατά πολύ τα αρχικώς προβλεπόμενα  3,5 εκατ. δελτία. (1)  Το 1995 μια έρευνα της «Ελευθεροτυπίας» (2) έδειχνε ότι αρκετοί Δήμοι  της Αττικής διέκειντο ευνοϊκά στην εγκατάσταση καζίνο στην περιοχή τους, παρά το γεγονός ότι ενδιαμεσα, το 1993, η πρόταση για τη δημιουργία καζίνου στον Φλοίσβο του Φαλήρου  είχε αποκρουσθεί , ύστερα από κινητοποιήσεις περιβαλλοντικών και άλλων οργανώσεων.   Το 2000 μια έρευνα του ΚΕΠΕ έδειχνε ότι η μέση μηνιαία δαπάνη του νοικοκυριού για φροντιστήρια , ήταν μικρότερη από αυτήν που κατευθύνονταν σε  στοιχήματα ΠΡΟΠΟ  και ΛΟΤΤΟ  !  (3)

ΕΤΟΣ  2023

 Για το σωτήριο έτος 2023  ο τζόγος «έσπασε τα ταμεία»  με πονταρίσματα 36 δις ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 23% σε σχέση με το 2022, ενώ τα ακαθάριστα έσοδα που είναι τα πραγματικά έσοδα των επιχειρήσεων που προσφέρουν το τυχερό παιχνίδι  έφτασαν τα 2,59 δις ευρώ, αυξημένα κατά 11% σε σχέση με το    2022.Παράλληλα συνεχίστηκε η (κατά)δίωξη των παράνομων ιστοτόπων  που  πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στους πολίτες– ήταν 6932 το 2023  από 4408 το 2022.  Πάντως η μετεγκατάσταση καζίνο στην περιοχή του Αμαρουσίου  δημιουργεί πολλές αντιδράσεις μεταξύ των κατοίκων : Οι οποίοι αντιτάσσουν τις γενικές αρχές του ορθολογικού χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, τις κατευθύνσεις του Ρυμοτομικού Σχεδίου Αθήνας , ακόμη και την έκδοση απόφασης χωρίς ειδική αιτιολογία – δηλαδή  χωρίς να εκτιμηθούν οι περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις από τη νέα χρήση  και χωρίς να ερευνηθούν  εναλλακτικές λύσεις εκτός του πολεοδομικού ιστού.

 

·        Facebook

       Ο εθισμός στον τζόγο και περισσότερο ακόμη η επίδραση που έχει στις «αδύναμες συνειδήσεις» το εύκολο και γρήγορο κέρδος, συνιστούν μια επίδραση αρκετά αρνητική, αρκετά χειρότερη από την έκθεση σε ψυχότροπες ουσίες. Η νίκη, η ήττα, η απόγνωση και η  απελπισία, είναι κατά τον δόκτορα Ashin Shah οι κύριες φάσεις του τζόγου, που μοιάζουν με την επίδραση που έχουν στον εγκέφαλο οι εξαρτησιογόνες ουσίες. Ο καθηγητής Πανεπιστημίου Κώστας Λιολιούσης έβλεπε ότι η απήχηση των τυχερών παιχνιδιών έβαιναν παράλληλα  με την παρακμή της κυπριακής κοινωνίας, μετά την τουρκική εισβολή του 1974..     

 

        Το τυχερό παιχνίδι  στην περίοδο των εορτών είχε πάντα τα προσχήματά του (για το καλό του χρόνου....), όμως πολύ συχνά έτεινε να ξεπεράσει κάθε όριο και να βάλει σε κίνδυνο περιουσίες και ανθρώπους. Το τυχερό παιχνίδι πάντοτε υπέθαλπε τη λογική  του «εύκολου κέρδους», την απελευθέρωση από τα δεσμά της εργασίας, τη γοητεία της πολυτελούς κατανάλωσης, την εξουσία πάνω σε ανθρώπους και πράγματα. Γι αυτό   ήταν ανέκαθεν  συνδεδεμένο με προσωπικά δράματα,  όμως  η διακινδύνεση που έφερνε   του προσπόριζε και κάποια  γοητεία : Και μάλιστα τέτοια ώστε να κάνει  έναν τιμημένο με κρατικό βραβείο λογοτέχνη  όπως τον μακαρίτη Αντώνη Σουρούνη, να συμπεριλαμβάνει στο βιογραφικό του την ιδιότητα του τζογαδόρου  ! Από την άλλη πλευρά όμως,  πιο μακροχρόνιοι και σοβαροί χρήστες του τζόγου   όπως ο Ελληνοαμερικανός  Τζώνυ Τάραμας, άτομο που αποκλείσθηκε από το καζίνο της Πάρνηθας  μέχρι που κατάφερε  να ανοίξει  τις πόρτες του με δικαστική απόφαση(!), δεν είχε κανένα ενδοιασμό στο να ρίχνει  μαύρη πέτρα στους περίλαμπρους ναούς της τύχης. «Δεν υπάρχει κανένας τελικά κερδισμένος από τη ρουλέτα», έλεγε σε εκπομπή της ΝΕΤ  στις  28.12.2005 ο αριθμομνήμων  «άσσος», που λόγω των επιτυχιών του είχε «τρελάνει»  τους υπεύθυνους του καζίνο ......

 

ΤΖΟΓΟΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ

 

       Ο τζόγος συνδέεται με την  μεταφυσική «δεισιδαιμονία της τύχης», με τη «λογική» των τυχερών αριθμών, χρωμάτων, συνδυασμών κλπ, με το «γούρι»  και με  γουρλίδικες συμπεριφορές όπως  η τοποθέτηση των ζαριών  σε γνωστό σημείο  του γυναικείου σώματος....Η επιδίωξη του εύκολου πλουτισμού μέσα από τον ανώνυμο, μαζικό τζόγο, αλλά  πολύ περισσότερο η επιδίωξη του ανθρωποβόρου πλουτισμού σε χαρτοπαίγνια  «πρόσωπο με πρόσωπο», έρχεται σε σύγκρουση με το πνεύμα που υποτίθεται ότι καλλιεργείται στις γιορτές : Με το πνεύμα της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς, της κοινής χαράς. Παρ’ όλους τους εξωραϊσμούς, ο τζογαδόρος για τον τζογαδόρο είναι λύκος...

     Όπως συμβαίνει με το ποδόσφαιρο – που ξεκινάει σαν παιχνίδι για να γίνει τρομερά σοβαρό  και αγχωτικό  στην εξέλιξή του -   έτσι και το τυχερό παιχνίδι  αναιρεί την αρχική  του ποιότητα .Όπως  η κατανάλωση  μπορεί να εκτρέπεται στον καταναλωτισμό, η σεξουαλικότητα στον σεξισμό και ο πατριωτισμός στον σωβινισμό, έτσι και ο τζόγος αποτελεί εκτροπή :  Άλλοτε λειτουργώντας σαν όπιο του λαού, άλλοτε υπηρετώντας το πνεύμα του εύκολου πλουτισμού, την περιφρόνηση της εργασίας, τη «λούμπεν» στάση ζωής . Και  άλλοτε πείθοντας όσους είναι εύπιστοι  ότι ο πλουτισμός  από μόνος του,  μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα ....

 

Σημειώσεις

1.Κ.Τσαούσης, «στη χώρα των ΛΟΤΤΟφάγων», Βήμα 9.6.1991

2.Π.Σώκος, «Θέλουμε κι εμείς καζίνο;», 19.11.1995

3.Ελευθεροτυπία  10.6.2000