ΠΑΝΕΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΌ ΕΓΚΛΗΜΑ

 

Του Γιάννη Σχίζα

ΠΟΝΤΙΚΙ 10.2.22

Ο Όλυμπος, η Μερέντα, το Πάνειον, είναι τα υψώματα που ορίζουν την Ανατολική Αττική. Ο Όλυμπος είναι το βουνό που έγινε παρανάλωμα της φωτιάς το 1974, έκτοτε  όμως παρουσιάσθηκε ένας συνεταιρισμός που διεκδίκησε (επιτυχώς) την κατοχή του, με αποτέλεσμα η μια όψη του τουλάχιστον (αυτή που βλέπει προς το Σαρωνικό) να γεμίσει πολυτελείς κατοικίες. Η Μερέντα – προερχόμενη από το ομηρικό «ίμερος» που σημαίνει πόθος – ήταν γνωστή για τα νεολιθικά ευρήματα που υπήρχαν στην κορυφή της, όμως περιήλθε στην κατοχή της Χόχτιφ, της  εταιρείας που ανέλαβε την εκμετάλλευση του αεροδρομίου : Το περιήλθε εδώ έχει την έννοια της δυνατότητας  εγκατάστασης ραδιοβοηθημάτων (RADAR Μερέντα, mer, Α/∆ Ελ. Βενιζέλος (SSR)  συν της διάνοιξης ενός δρόμου ως την κορυφή του βουνού , που κάλλιστα  από πλευράς εύρους θα μπορούσε να συγκριθεί με τη  οδό Πανεπιστημίου!  Το Πάνειο όρος, γνωστό και σαν «Κερατοβούνι», κάηκε ολοσχερώς το έτος 2007, την περίοδο των μεγάλων πυρκαγιών,  αλλά στη συνέχεια εκδηλώθηκαν πολλές δραστηριότητες αναδάσωσης, μεταξύ των οποίων και του σταθμού SKY. Αν εξαιρέσει κανείς την βόσκηση κατσικιών, το βουνό βρίσκεται τώρα και για αόριστο χρόνο,  σε κατάσταση ανάκαμψης.

       Το Πάνειον ή Κερατοβούνι  είναι το όρος που διαθέτει μια  ονειρώδη θέα προς το σύνολο σχεδόν της περιοχής. Είναι το βουνό στο οποίο ανεβαίνει κανείς κυρίως από την πλευρά των Καλυβίων, αφού συναντηθεί πρώτα με το μοναδικό «ταβερνοτοπίο» της περιοχής που ξεκινάει βέβαια από τους παλιούς-καλούς ταβερνοχώρους που εγκαθίδρυσε ο Μουρούζης…. Φυσικά υπάρχει και άλλος δρόμος ως την κορυφή  του Πανείου, που είναι μέσω της Κερατέας,  που στη διάρκεια της ανόδου συναντά το βυζαντινό καθολικό της μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.  

      Το Πάνειο  σε ύψος 570 μέτρων διαθέτει ένα μοναδικό σπήλαιο, που είναι γνωστό σε εξερευνητές του χώρου όπως ο Νίκος Νέζης και το οποίο   επισκέφθηκε μέχρι και ο Λόρδος Βύρων.  Σύμφωνα με την περιγραφή του Γιώργου Ιατρού, το σπήλαιο αυτό αποτελείται από 4 κύριους παράλληλους  θαλάμους , έχει  μήκος 60 μέτρων και συνολική επιφάνεια 950 μέτρων.  Ο Βύρων στο πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα χάθηκε με τους φίλους του μέσα σ’ αυτό ! Λέει ο   Hobhouse :  «Αν οι δάδες είχαν σωθεί θα είχαμε ελάχιστες πιθανότητες να βγούμε έξω”. Από τη πλευρά του Πανείου που βλέπει προς το Σαρωνικό συναντάει κανείς ένα παλιό πεδίο Βολής καθώς και διάφορες πινακίδες, χαραγμένες σε πέτρες. Στη μια από αυτές διαβάζω τα βοσκήσιμα ορόσημα ενός χρόνου  παρωχημένου :  «ΟΡΟC ΛΑΟΔΙΚΗC ANTIOXHC»…

 

ΕΞΟΧΗ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΧΗΣ

 

Όμως η περιοχή δεν προσφέρεται  μόνο για τους φυσιολάτρες και τους ανθρώπους του βουνού : Λιγότερο ο Όλυμπος και η Μερέντα, πολύ δε περισσότερο το Πάνειο, αποτελούν  ένα μοναδικό τόπο που προσδίδει αξία σε όλες τις χρήσεις του χώρου που συνδέονται με την αναψυχή.  Το Πάνειο είναι «μια εξοχή εντός της εξοχής», που δίνει στους εποίκους την αίσθηση ότι μπορούν σε μια σχετικά μικρή απόσταση από την Αθήνα να έχουν το ράντζο τους ή το μικρό τους διαμέρισμα, για να ξεφεύγουν. Σε μια προσφυγή δύο δημάρχων (Πέτρος Φιλίππου- Γιώργος Λουκάς) που γίνεται προς την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, το πρώτο επιχείρημα κατά της εγκατάστασης ανεμογεννητριών αναφέρεται  στη Χωροταξία: «στην Αττική έχουμε υπερσυγκέντρωση πληθυσμού και δραστηριοτήτων, όπου το ανθρωπογενές περιβάλλον διαρκώς επεκτείνεται σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, το οποίο έχει ανάγκη ο πληθυσμός της Αττικής. Με τα Αιολικά Πάρκα οι κορυφογραμμές των όρων Πάνειο και Όλυμπος παύουν να έχουν το χαρακτηριστικά φυσικού περιβάλλοντος»….

 

 

      

Σύμφωνα με τις προσφυγές των δύο δημάρχων,

 «η οικοδομική άδεια για την θεμελίωση  ανεμογεννήτριας στο Πάνειο όρος, ήτοι για εκτέλεση μη επιτρεπόμενου έργου εντός της Ζώνης Α’ απολύτου προστασίας εκδόθηκε κατά παράβαση της παρ.2 του από 19-02-2003 προεδρικού διατάγματος, το οποίο επιτρέπει μόνο στη θέση Αγία Μαρίνα Λαυρίου εγκατάσταση ανεμογεννητριών και μάλιστα του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την παραγωγή αιολικής ενέργειας για σκοπούς έρευνας ή επίδειξης».

Εξ άλλου ο Δήμος Λαυρεωτικής φιλοξενεί ένα «θερμοηλεκτρικό»  εργοστάσιο που συνεισφέρει καθημερινά έως και στο 18,5% της συνολικής παραγόμενης ενέργειας της Ελλάδας, που έχει  4 Γραμμές Μεταφοράς Υψηλής και Υπερυψηλής Τάσης  που οδεύουν από τους Δήμους Λαυρεωτικής και Σαρωνικού προς την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα στο Εθνικό Διασυνδεμένο Σύστημα.

Και αναρωτιώνται οι δήμαρχοι : Είναι δυνατόν να καταστρέφονται, ειδικά στο Δήμο Λαυρεωτικής, βουνά όπως το Πάνειο όρος για αιολικά πάρκα, που η συνεισφορά τους στο ενεργειακό ισοζύγιο της Ελλάδας είναι σχεδόν μηδαμινή (0,016%);

Είναι δυνατό να αγνοείται το προεδρικό διάταγμα που καθορίζει τα όρια των ορεινών όγκων ως περιοχές ισχύος  της Ζώνης Α, ως  ζώνης απολύτου προστασίας με χρήσεις αναψυχής, υπαίθριων πολιτιστικών εκδηλώσεων, υπαίθριων αθλοπαιδιών μικρής κλίμακας κλπ;

Οι Δήμαρχοι, που έχουν διακριθεί για τη περιβαλλοντική τους δράση κατά των ανεμογεννητριών μέσα στα πλαίσια μιας συνεργασίας  31 δημάρχων, δεν αντιτίθενται στην αιολική ενέργεια : Απλώς αντιτίθενται στην τήδε κακείσε διασπορά της , χωρίς συγκεκριμένους χωροταξικούς κανόνες.