Από τον Δημήτρη Καμπέρο μέχρι τα Ραφάλ

 

 Του Γιάννη Σχίζα

ΠΟΝΤΙΚΙ 27.1.22

Τα Ραφάλ ήρθαν, προκαλώντας  ανάμικτα αισθήματα  στην κοινή γνώμη – πάντως υπερίσχυσαν αυτά της ικανοποίησης για την  κατοχύρωση της εθνικής ασφάλειας. Η απόκτηση υπεροχής έναντι της Τουρκίας στο χώρο του Αιγαίου  είναι μια υπόθεση σπουδαία, αν και γενικά καμιά υπεροχή δεν είναι τελική.

  Η κοινή γνώμη  δεν είναι ενήμερη για τη μεγάλη πορεία που διέτρεξε η αεροπορία, μέχρι να φτάσει στα Ραφάλ. Η πρώτη πτήση έγινε στις 17Δεκεμβρίου 1903 από τους  αδελφούς  Wright , που το όνομά τους ήταν ομόηχο με το επίθετο “right”(σωστός) , πράγμα που έκανε αυτή τη σύμπτωση ενδιαφέρουσα : Οι  αδελφοί είχαν επιχειρήσει το «σωστό» πράγμα στη «σωστή»  εποχή, κι αυτό ήταν θέμα ενός σκίτσου, σε αντίθεση με τον Ίκαρο της αρχαίας μυθολογίας που δοκίμασε να κάνει το ίδιο σε «λάθος» εποχή αλλά συνετρίβη…

Ο κινητήρας  αυτού του πρώτου αεροσκάφους ήταν βάρους 77 κιλών  και ισχύος μόνο  12 ίππων,  την δε πρώτη φορά οδήγησε  το αεροπλάνο να πετάξει επί  30 μέτρα σε ύψος 3 μέτρων, όμως σε νεότερη δοκιμή   έφτασε να διανύσει  255 μέτρα. Το συγκεκριμένο επίτευγμα  στην αρχή δεν έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, μάλιστα  ο  αμερικανικός στρατός  δεν ενδιαφέρθηκε για τη νέα επινόηση   παρά μόνο μετά 4 χρόνια. Σε μικρότερο διάστημα από 9 χρόνια το επίτευγμα ήλθε και στην Ελλάδα,

με τον πρώτο πιλότο να είναι ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, που επιχείρησε επιτυχώς ανύψωση στους ουρανούς στις 8 Φεβρουαρίου του 1912.  Ο αξιωματικός αυτός σκοτώθηκε τον Απρίλιο του 1913 κοντά στο Λαγκαδά, από πτώση του αεροπλάνου του.

 

Ο Πειραιώτης υπολοχαγός Δημήτριος Καμπέρος πέταξε το πρώτο στρατιωτικό αεροπλάνο και την ίδια χρονιά κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας στην διαδρομή Ύδρα-Νέο Φάληρο, φτάνοντας τα 110 χιλιόμετρα την ώρα! Μάλιστα το ρεκόρ του Καμπέρου, που άφησε το όνομά του στους λαϊκούς κύκλους  ως σημαίνον της  αφοβιάς μπροστά στον κίνδυνο και εν γένει της αποκοτιάς (‘τρελοκαμπέρος’) έμεινε «ακατάρριπτο» διεθνώς επί 2 μήνες…

 Τέλος Σεπτεμβρίου 1912, εν όψει της έναρξης των Βαλκανικών πολέμων, επέστρεψαν στην Ελλάδα από τη Γαλλία, 4 αξιωματικοί αεροπόροι οι οποίοι δημιούργησαν στη Λάρισα τον πρώτο αεροπορικό στολίσκο. Αυτοί ήταν οι: Υπολοχαγός Δημήτριος Καμπέρος , ο Υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης,  οι Ανθυπίλαρχοι  Πανούτσος Νοταράς και Χρήστος Αδαμίδης, ως  κυβερνήτες τεσσάρων μονοθέσιων αεροπλάνων Henry Farman, αυτή τη φορά  των 50 ίππων….
Η πρώτη εναέρια πολεμική αποστολή στην Ήπειρο, έγινε από τον Μιχαήλ Μουτούση, στις 5 Δεκεμβρίου 1912.  Ο Μουτούσης πέταξε σε ύψος 600 μέτρων  πάνω από τα οχυρά του Μπιζανίου και κατετρόμαξε τους Τούρκους,  ρίχνοντας αυτοσχέδιες βόμβες !

ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
 Η συνέχεια βέβαια ανήκε στην οργάνωση του νέου επιχειρησιακού  μέσου και στην πλήρη  ένταξή του στο στράτευμα. Το αεροπλάνο στην αρχή χρησιμοποιείτο  κυρίως για αναγνωριστικές πτήσεις και  η  συμβολή του στις μάχες εξαντλείτο στην εκτόξευση χειροβομβίδων και άλλων αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών , στη συνέχεια όμως ήρθε ο συνδυασμός του με πολυβόλα και η διαρκής αύξηση των πολεμικών δυνατοτήτων του, στις οποίες προστέθηκαν οι βόμβες. Ο Κώστας Μιχαηλίδης στο βιβλίο του για την Μικρασιατική Εκστρατεία αναφέρεται στον Λοχαγό Αεροπόρο Κ. ( εφημερίδα «Κόσμος της Σμύρνης», 23.11.21) που δέχεται την επίθεση τουρκικού καταδιωκτικού ενώ από κάποια βλάβη χάνει το πολυβόλο του. Στη συνέχεια όμως καταφέρνει να επιδιορθώσει  τη βλάβη και με το πολυβόλο εξαπολύει αντεπίθεση  τρέποντας  τον εχθρό σε άτακτη φυγή - «κι είδεν η Άγκυρα τον Ελληνικόν αετόν περήφανο και αγέρωχο πάνω από τους μιναρέδες των τζαμιών της», καταλήγει ο Μιχαηλίδης.  Σε άλλη αφήγηση αναφέρεται στον Λοχαγό Αεροπόρο ΤΒ (Τσαρπαλή) που πλησιάζει επικίνδυνα το έδαφος σε ύψος 200 μέτρων μέχρι να ρίξει τις βόμβες του, κι όταν τα καταφέρνει  εκτελεί ελιγμό επιστροφής στη βάση του στον  Σαγγάριο ποταμό – έχοντας δεχθεί 20 σφαίρες στο αεροπλάνο, δυο σφαίρες στη μηχανή και μια στην δική του αριστερή πλάτη….

      Το 1940, στις επιχειρήσεις εναντίον των Ιταλών, οι Έλληνες αεροπόροι πέτυχαν 64 επιβεβαιωμένες καταρρίψεις και διεκδίκησαν ακόμη και 20 πιθανές, ενώ έχασαν συνολικά 14  αεροπλάνα. Συνολικά, η Αεροπορία είχε 49 νεκρούς και 22 τραυματίες στον αγώνα εναντίον των Ιταλών, όμως η εισβολή των Γερμανών με δύναμη 1000 αεροσκαφών  βρήκε την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία αποδυναμωμένη και  τα περισσότερα ελληνικά αεροσκάφη καταστράφηκαν στα  αεροδρόμια από την Luftwaffe. Παρά την μεγάλη διαφορά δυναμικού τα ελληνικά καταδιωκτικά κατέρριψαν 4 γερμανικά αεροσκάφη, ενώ  14 αεροσκάφη διέφυγαν στην Μέση Ανατολή.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΝΤΟΝΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ

 

Στις ημέρες μας η Πολεμική αλλά και η Πολιτική Αεροπορία βρίσκονται σε μια δίνη

 αλλαγών, της οποίας η έκβαση είναι

 

 αμφίβολη. Στην Πολιτική Αεροπορία υπάρχει

 μια έντονη κριτική των καύσεων που πραγματοποιούνται  σε ύψη διαρκώς μεγαλύτερα  και που συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στο φαινόμενο του Θερμοκηπίου – όπως μας πληροφορεί η καμπάνια των «Φίλων της Γης». Η διαδικασία απογείωσης και προσγείωσης είναι πολύ ενεργειοβόρα, γι αυτό οι μικρές σε διάρκεια πτήσεις στις οποίες οι συγκεκριμένες διαδικασίες καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος  είναι πολύ επιβαρυντικές. Σύμφωνα

 με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος, κάθε αεροπορικός επιβάτης επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με 285 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακος σε αντίθεση με ένα επιβάτη αυτοκινήτου που μεταφέρει 4 άτομα(158 γραμμάρια) και μόλις 14 γραμμάρια για έναν επιβάτη τραίνου. Αυτή η  κριτική φαίνεται ότι υποκίνησε την απόφαση της Γαλλικής κυβέρνησης να περιορίσει τις πτήσεις εντός του εθνικού εδάφους που έχουν εμβέλεια 400 χιλιομέτρων και να τις υποκαταστήσει με τα γρήγορα τραίνα.  Αλλά οι εξελίξεις δεν σταματάνε εδώ: Ενώ οι προβληματισμοί για τα αεροπλάνα καθέτου απογειώσεως – που εξαλείφουν την ανάγκη για  αεροδρόμια με μεγάλες απαιτήσεις σε χώρο–  βρίσκονται σε εξέλιξη, οι αεροναυπηγικές εταιρείες και η ΝΑΣΑ μηχανεύονται ένα τύπο πολιτικού αεροσκάφους που θα κινείται με έναν  πιλότο, βοηθούμενο από την εργασία που θα παρέχεται από το έδαφος : Ο πιλότος θα υποστηρίζεται από έναν  επίγειο «σούπερ αποστολέα» , ο οποίος  μάλιστα θα επιβλέπει διαφορετικές πτήσεις ταυτόχρονα.

Όπως σε κάθε περίπτωση, η στρατιωτική τεχνολογία υπερέχει της πολιτικής,  τα στρατιωτικά αεροπλάνα υπερέχουν και δείχνουν το δρόμο στα πολιτικά. Έτσι τα Ραφάλ μπορούν να εκτελούν πολλαπλές  αποστολές διαφορετικού τύπου, μπορούν  να απογειωθούν  από μικρούς αεροδιαδρόμους 400 μέτρων, δίνουν  ένα μικρό ίχνος ραντάρ και κατά τούτο μοιάζουν ‘ελαφρώς’ με τα αεροπλάνα Stealth -  που είναι αόρατα. Τα  Ραφάλ έχουν  ραντάρ που σε αντίθεση με τα πολιτικά – τα οποία  διαθέτουν ραντάρ καιρού -  μπορούν  να ιχνηλατούν  πολλαπλούς στόχους στον αέρα.

     Η κοινή γνώμη εύχεται να είναι σε καλή μεριά τα 2,32 δις ευρώ που δώσαμε για να αγοράσουμε  6 καινούρια και 12 μεταχειρισμένα Ραφάλ, αλλά είπαμε: Κάθε υπεροχή είναι προσωρινή…

 

*Ο Γιάννης Σχίζας είναι συνταξιούχος Ελεγκτής Εναέριας Κυκλοφορίας, συγγραφέας του βιβλίου «Κατά φαντασίαν ιπτάμενος»