Μετά την ακύρωση της εκτροπής του Αχελώου

του Βασίλη Κ. Δωροβίνη*

“….. η υπόθεση εκτροπής του Αχελώου εξαγγέλθηκε αρχικά, έπειτα από παρανοϊκές ιδέες κάποιων «ειδικών», εκτοξεύθηκε δημαγωγικά από τον Αν. Παπανδρέου (τον οποίο ακολούθησε κατά γράμμα ο Κ. Μητσοτάκης) και, όπως εξελίχθηκε, αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη υπόθεση διαπλοκής και σπατάλης δημόσιων πόρων, σε διάστημα χρόνου που καμιά άλλη τέτοια υπόθεση δεν έφτασε ποτέ. Μέσα από αυτή τη διαδικασία αναπτύχθηκε ειδικά στη Θεσσαλία (με τις πολλές βουλευτικές έδρες…) μια απύθμενη δημαγωγία και δημιουργήθηκε σειρά δημαγωγών, που παραμέρισαν βασικά πραγματικά δεδομένα, αυτά που σήμερα αναγνωρίζει και το Δικαστήριο…..”

Σχετικά δες

http://oikologein.blogspot.gr/2014/01/a.html

ΟΛΟ ΤΟ ΚΕΜΕΝΟ ΤΟΥ ΔΩΡΟΒΙΝΗ

Μεγάλη δημοσιότητα δόθηκε από τον αθηναϊκό Τύπο στην τελευταία απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (26/2014), με την οποία ακυρώθηκε και πάλι το φαραωνικό έργο της εκτροπής του Αχελώου, κατά σύμπτωση τριάντα χρόνια μετά την εξαγγελία του από τον Αν. Παπανδρέου στο Κιλελέρ (1984) και είκοσι χρόνια μετά την οριστική ματαίωση της χρηματοδότησής του από την Ευρωπαϊκή Ενωση (1994), οπότε εκδόθηκαν και οι πρώτες ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ. Στο παρόν άρθρο θα συνοψίσουμε με άκρα συντομία τους λόγους της φετινής ακύρωσης, θα αναφερθούμε συνοπτικά στα δικαστικά προηγούμενα και θα εστιαστούμε ιδίως στην πολιτική πλευρά του θέματος, αφού σήμερα αυτή αναδεικνύεται πλησίστια.

Είναι η έβδομη φορά που το ΣτΕ ασχολήθηκε με το θέμα και μέχρι σήμερα έχει εκδώσει έξι ακυρωτικές αποφάσεις (πέντε για το έργο και μία για την άρνηση της διοίκησης να δώσει στοιχεία γι’ αυτό), ενώ εξέδωσε απόφαση και το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων του Λουξεμβούργου. 

Η φετινή απόφαση «ξεπέρασε» όλες τις προηγούμενες και για πρώτη φορά, ομόφωνα, το Δικαστήριο κατέληξε στα εξής: ότι μεγάλο τμήμα του έργου της εκτροπής είναι ακόμα ανεκτέλεστο. Οτι το σχετικό με την εκτροπή σχέδιο διαχείρισης των υδάτων, παρότι αφορά έργο εθνικής εμβέλειας, με τεράστιο εύρος και αντίστοιχες συνέπειες, δεν είναι προϊόν ολοκληρωμένης διαδικασίας προγραμματισμού, αλλά αποσκοπεί αποκλειστικά στην πραγματοποίηση του έργου, του οποίου οι περιβαλλοντικοί όροι θεωρήθηκαν δεδομένοι. Επίσης ότι, ειδικά ως προς τα ύδατα, παραβιάστηκε σειρά ευρωπαϊκών οδηγιών, ενώ ταυτόχρονα παραβιάστηκαν και διατάξεις τους για την περιβαλλοντική ενημέρωση του κοινού, αλλά και η Σύμβαση του Ααρχους ως προς τη συμμετοχή του κοινού στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό. 

Αναγνωρίστηκε έτσι η πραγματικότητα του «θερινού κοινοβουλευτικού πραξικοπήματος» του Γ. Σουφλιά, όπως το είχα ονομάσει σε άρθρο μου («Ελευθεροτυπία» 12-7-2006). Μία άλλη ομάδα σκέψεων της απόφασης διαπιστώνει, επίσης, παραβίαση διεθνούς και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία της ορνιθοπανίδας και βιοπικοιλότητας, επισημαίνοντας «απουσία πλήρους γνώσης όλων των επιπτώσεων του επίδικου σχεδίου, που καθιστά αδύνατη τη στάθμιση της βλάβης».

Η τελευταία ενότητα σκέψεων αναφέρεται στην προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς και διαπιστώνει ελλείψεις, προχειρότητα και… μετάθεση για το μέλλον της αξιολόγησης των στοιχείων, δηλαδή μετά την καταστροφή τους από το ...έργο, ενώ καταρρίπτει και τον μύθο που με άκρα ελαφρότητα προωθήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού για το μοναστηριακό συγκρότημα Μυρόφυλλου, όπου είχε προταθεί εγκλωβισμός του μέσα σε χωμάτινο ανάχωμα, ύψους… 549 μέτρων.

Στο τέλος το Δικαστήριο (με μειοψηφία 8 δικαστών στους 30) διαπιστώνει ότι με το επίδικο έργο παραβιάζονται πλείστοι όσοι κανόνες της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και ότι τελικά αντίκειται προδήλως στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης.

Και τώρα τι γίνεται; 

Υστερα από εμπειρία είκοσι δύο ετών στην υπόθεση, νομίζουμε ότι είναι καιρός να ειπωθούν τα πράγματα με το όνομά τους. Δηλαδή ότι η υπόθεση εκτροπής του Αχελώου εξαγγέλθηκε αρχικά, έπειτα από παρανοϊκές ιδέες κάποιων «ειδικών», εκτοξεύθηκε δημαγωγικά από τον Αν. Παπανδρέου (τον οποίο ακολούθησε κατά γράμμα ο Κ. Μητσοτάκης) και, όπως εξελίχθηκε, αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη υπόθεση διαπλοκής και σπατάλης δημόσιων πόρων, σε διάστημα χρόνου που καμιά άλλη τέτοια υπόθεση δεν έφτασε ποτέ. Μέσα από αυτή τη διαδικασία αναπτύχθηκε ειδικά στη Θεσσαλία (με τις πολλές βουλευτικές έδρες…) μια απύθμενη δημαγωγία και δημιουργήθηκε σειρά δημαγωγών, που παραμέρισαν βασικά πραγματικά δεδομένα, αυτά που σήμερα αναγνωρίζει και το Δικαστήριο.

Συνοπτικά τα εξής: στη Θεσσαλία έχει ρυπανθεί ο Πηνειός και κανένα ουσιαστικά μέτρο δεν έχει ληφθεί για την επαναφορά του. Ταυτόχρονα, οι γεωτρήσεις συνεχίζουν ακάθεκτες (είναι άγνωστος ο συνολικός αριθμός τους, αλλά κατά μέτριους υπολογισμούς ξεπερνούν τις 50 χιλιάδες). Το πότισμα συνεχίζει να γίνεται με τρόπους που συνιστούν ανεπίτρεπτη σπατάλη νερού (με εκτοξευτήρες κ.λπ.), ενώ η σχεδόν μονοκαλλιέργεια βαμβακιού και άλλων υδροφόρων φυτών συνεχίζεται αδιάπτωτα, παρ’ όλο που η καλλιέργεια του βαμβακιού, κακής κατά τα άλλα ποιότητας, έχει «καταδικαστεί» από την Ευρωπαϊκή Ενωση και η εποχή των επιδοτήσεων φτάνει στο τέλος της.

Αλλά η διαπλοκή περιλαμβάνει και εργολαβικά-υπεργολαβικά συμφέροντα (εργολαβίες και υπεργολαβίες μελετών και κατασκευαστικών έργων) με όσα αυτά συμπαρομαρτούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε συνθήκες μάλιστα δεινής οικονομικής κρίσης και άγριων περικοπών, ένα ειδικό κονδύλι μισού δισεκατομμυρίου ευρώ συνεχίζει να εγγράφεται ανελλιπώς, κάθε χρόνο στον κρατικό προϋπολογισμό, πράγμα που μέχρι σήμερα κανείς δεν έχει θέσει υπόψη των δανειστών μας και μάλιστα της τρόικας, ώστε να ενημερωθούν για την «καλή» διαχείριση κονδυλίων από ένα πελατειακό κράτος. Από αυτό το κονδύλι εκταμιεύθηκαν ποσά εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ για την αντιστήριξη της σήραγγας εκτροπής, όπως είχε επιτρέψει προ δύο ετών το ΣτΕ.

Είναι καιρός όλα αυτά να γνωστοποιηθούν κατάλληλα, ώστε και η διαπλοκή γύρω από την εκτροπή του Αχελώου να γίνει, πλέον, γνωστή. Και σημειώνουμε ότι, μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει καμία αξιόπιστη μελέτη, στηριγμένη σε σοβαρά διαχρονικά στοιχεία βάθους και με σοβαρές επίσης προβλέψεις, σε εποχή του φαινομένου του θερμοκηπίου και των λειψυδριών που αναμένονται, τα οποία να αποτυπώνουν την πραγματική ποσότητα των υδάτων του Αχελώου.

Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε τι θα πράξουν σχετικά κυβέρνηση και πολιτικές ηγεσίες. Ηδη, όμως, αμέσως μετά τη δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ, Θεσσαλοί «παράγοντες», με νομικούς παραστάτες και συντάκτες μελετών προγραμμάτισαν συζήτηση στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών υπέρ της εκτροπής. Από την πλευρά τους, φαίνεται ότι θα δοθεί συνέχεια στο θέμα. Από αλλού, δεν θα υπάρξει κίνηση ώστε να τεθεί τέρμα στον τριαντάχρονο παραλογισμό αυτής της διαπλοκής;

* Δικηγόρος και πολιτικός επιστήμονας. Από το 1991 έχει χειριστεί προσφυγές κατά της εκτροπής, κεντρικών περιβαλλοντικών οργανώσεων και των συλλογικών φορέων της Αιτωλοακαρνανίας. Συγγραφέας πολλών άρθρων για την υπόθεση.

* πηγή Εφημερίδα των Συντακτών