Τι Κυκλάδες, τι Μαλβίδες….

Στη μνήμη της Ελένης Κοβάνη

Η περιβαλλοντική οργάνωση WWF κατηγορεί   τον πρώην χρηματιστή και νυν ζωγράφο,  καθ’ όλες  μάλιστα τις ενδείξεις μεγαλοπαράγοντα και μαικήνα της Ίου   κ. Άγγελο Μιχαλόπουλο,  ότι  μετέτρεψε έναν νησιωτικό υγρότοπο  και μια πανέμορφη παραλία σε ιδιωτικό κήπο….ΠΗΓΗ : εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

Θέλω να πιστεύω ότι πάσα ομοιότης του κ. Μιχαλόπουλου  με τον γνωστό αντίπαλο του Τζέιμς Μποντ στο «Επιχείρηση Κεραυνός» και  κάτοχο του ιδιωτικού νησιού Παλμύρα, είναι συμπτωματική :  Και τούτο διότι   ο κ. Μιχαλόπουλος κατέχει απλώς το 30% του νησιού και φέρεται από την κοινή γνώμη  ως καλός εργοδότης, ο οποίος μάλιστα δεν συμπεριλαμβάνει στα μέσα τιμωρίας των όποιων παραπτωματιών υπαλλήλων του και μια  πισίνα με καρχαρίες  – όπως ο κινηματογραφικός αντίπαλος του 007…

Η ερευνήτρια Ελένη Κοβάνη  που χάσαμε πρόσφατα, σε μια κριτική αναφορά της  για το τοπίο**, είχε την καλή ιδέα να υπογραμμίσει  τη   περιγραφή  του μοντέλου της  «υπερπολυτελούς αγρεπαύλεως» που έγινε  στον «Οδυσσέα» από τον Τζέϊμς  Τζόϋς : 

Εν όψει : Έργα του Α.Μιχαλόπουλου (ζωγραφικός πίνακας +διαμόρφωση παραλίας)

«…γήπεδον τέννις και πετοσφαίρας, γωνία φυτοκομίας, θερμοκήπιον τροπικών φυτών εξοπλισμένον με τον πλέον ενδεδειγμένον τρόπον δια την βοτανικήν, πέτρινη γλυπτική σύνθεσις  κήπου με συντριβάνι, μελισσοκομείον οργανωμένο επί ανθρωπιστικών αρχών, παρτέρια σε σχήμα οβάλ μέσα σε κομμάτια ορθογωνίου γρασιδίου με εκκεντρικές καμπύλες από κόκκινες και κίτρινες τουλίπες, γαλάζια σκυλάκια, κρόκους, πολυανθή, μοσχομπίζελα,άγριους κρίνους…»

Στο ρεπορτάζ του «Έθνους» ο κ.Μιχαλόπουλος φέρεται να  επιδιώκει τη μετατροπή της Ίου σε εξωτικό παράδεισο τύπου Μαλβίδων, όμως καθ’ όλες τις ενδείξεις δεν έλκεται από τις προδιαγραφές του Τζέϊμς Τζόϊς   αλλά προτιμά ένα περιβάλλον φοινίκων – δηλαδή μελών της γνωστής φυτοκοινωνίας και ουχί του αρχαίου λαού.  Προφανώς ο περίγυρός του δεν τον έχει πληροφορήσει για την  ασθένεια που έπληξε τα τελευταία χρόνια το  ανωτέρω γκλαμουροειδές  φυτό και που άφησε   μέχρις στιγμής χιλιάδες ξερά  και δυσκόλως εξαλείψιμα  κοτσάνια ανά την ελληνική επικράτεια…

Οι κατηγορίες της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF  για την επικάλυψη και τον αφανισμό της  περιοχής  Έλος Παπά στην Ιο,  την οποία η οργάνωση είχε χαρακτηρίσει ως υπόδειγμα  καλοδιατηρημένου μικρού νησιωτικού υγρότοπου  με μεγάλη φυσικότητα, είναι οπωσδήποτε σημαντικές. Ακόμη είναι σημαντικές  οι κατηγορίες για τη παράνομη διάνοιξη δρόμου από τον κ.Μιχαλόπουλο, ιδιαίτερα μάλιστα στο εύθραυστο  ημιερημικό περιβάλλον ενός νησιού, όπου οι «τραυματισμοί» του εδάφους σπανίως  τυγχάνουν φυσικής αποκατάστασης και όπου η δυσμορφία του τοπίου κρατεί for ever…

Υπάρχει όμως  κι ένα άλλο, σπουδαιότατο θέμα, ταξικής και αισθητικής φύσεως, που αναφέρεται γενικά στους μετασχηματισμούς που επιφέρουν οι «ματσωμένοι» μεγαλοαστοί στον μείζονα ψυχαγωγικό χώρο της υπαίθρου  : Δεν πρόκειται για τους ποσοτικούς μετασχηματισμούς και την υπέρ αυτών ιδιοποίηση μεγάλων τμημάτων γης για εξοχικές χρήσεις, ούτε  για την απόκτηση οικοπέδων σε γενικά θεωρούμενες ως προνομιούχες περιοχές του χώρου, όπως είναι οι κορυφογραμμές, τα δάση, η παραλιακή ζώνη . Και οι δυο αυτές πτυχές του  ζητήματος – η ποσοτική και η  χωροταξική – εννοείται ότι είναι πολύ ενδιαφέρουσες και δηλωτικές της  «οικοπεδικής τάξης πραγμάτων», όμως εδώ θέμα μου είναι η ειδική διαχείριση του χώρου και τα ειδικά σκηνικά που δημιουργεί η μεγαλομεσαία ρηχότητα….

Εννοώ τους  φοίνικες στο κυκλαδικό περιβάλλον ή το γρασίδι σε επαύλεις της «ξηροθερμικής» Νότιας Κρήτης. Εννοώ τις ιτιές τις κλαίουσες και τις λεύκες  σε περιοχές της Λαυρεωτικής. Εννοώ τα υπερμεγέθη εξοχικά  που με κάνουν να βλέπω με συμπάθεια ακόμη και τα ανάκτορα του Τατοϊου. Εννοώ τις πολύ-κατοικίες 4 ορόφων σε μυκονιάτικο στυλ (!) και τα ελβετόμορφα κτίσματα  κάποιων περιοχών της νότιας Πελοποννήσου, προς αντιμετώπιση των πυκνών χιονοπτώσεων(!). Εννοώ εκείνες τις υπερπροστατευτικές –τεράστιες μάντρες  κάποιων πλουσίων που  δημιουργούν ατμόσφαιρα Αλκατράζ στους διερχόμενους έξωθεν πολίτες. Εννοώ τις ιδιωτικοποιημένες  περιοχές υψηλής ασφαλείας,  σε μικροπεριβάλλοντα άκρως αποξενωμένα  και υπό την ζωώδη προστασία σκύλων και σεκιουριτάδων.

Αναρωτιέμαι, οι θεράποντες της αισθητικής καλλιτέχνες, πως αντιδρούν σε αυτή την επιδρομή της ασυναρτησίας, που κάποτε αποτολμά να επικαλείται ως αιτία την πλουτοκρατική ελευθεριότητα  αλλά  κατά βάθος υπηρετεί το αξίωμα  «κτίζω και δέρνω»; 

Σε αυτούς τους εικαστικούς παράγοντες που δε βλέπουν πέρα από το κάδρο των έργων τους ή  που παρακολουθούν απαθείς τις δυσμορφίες του χώρου, δε θα μπορούσα παρά να απευθύνω (καταρχήν…) κάτι σαν τη γηπεδική προτροπή του Χάρυ Κλυν :

«Τι τους κοιτάτε ρε ! Χλευάστε τους!»

***Ελένη Κοβάνη, «Φιλοσοφία και αισθητική του αγροτικού τοπίου», από το συλλογικό έργο «Το αγροτικό τοπίο- το παλίμψηστον αιώνων γεωργικού μόχθου», εκδόσεις Κτήμα Μερκούρη, Αθήνα 2005

Άρθρο του  Κώστα Νικολαϊδη στο ΕΘΝΟΣ

«Αν υπήρχε ένας τίτλος για να δώσουμε στον χρηματιστή Αγγελο Μιχαλόπουλο, θα ήταν... ο βασιλιάς της Ιου». Μ' αυτή τη φράση κάτοικοι του νησιού που μίλησαν στο «Εθνος της Κυριακής» θέλουν να περιγράψουν τον επενδυτικό πυρετό που οδήγησε τον κ. Μιχαλόπουλο να αγοράζει τεράστιες εκτάσεις γης στην Ιο και μέσα σε λίγα χρόνια, να είναι ο απόλυτος άρχοντας του real estate.

Μετά την πορεία του στη Γουόλ Στριτ ο Αγγ. Μιχαλόπουλος επέστρεψε στην Ελλάδα και τώρα δηλώνει ζωγράφος.

Σύμφωνα με πληροφορίες ο εν λόγω επιχειρηματίας έχει ήδη αποκτήσει πάνω από το 12% του νησιού. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν σήμερα ότι ο «Μίδας» του αμερικανικού χρηματιστηρίου έχει αποκτήσει εκτάσεις που αντιστοιχούν σχεδόν στο 30% της Ιου καθιστώντας τον ουσιαστικά «μεγαλοτσιφλικά».

Ο Αγγελος Μιχαλόπουλος γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1962. Τα πρώτα 18 του χρόνια τα πέρασε στην Αθήνα και μόλις τελείωσε το λύκειο μετακόμισε στην Αμερική, όπου σπούδασε Οικονομικά και Πολιτικές Επιστήμες στο πανεπιστήμιο του Κορνέλ. Οπως σημειώνει ο ίδιος στο βιογραφικό του, μετά την αποφοίτησή του από το πανεπιστήμιο, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου εργάστηκε ως χρηματιστής και μάλιστα ασχολήθηκε με αγορές σε διάφορες γωνιές του πλανήτη.

Φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια έχει αποσυρθεί στην Ελλάδα. Σε αυτό σημαντικό ρόλο θα έπαιξε το γεγονός ότι παντρεύτηκε και απέκτησε πέντε παιδιά. Ο δραστήριος χρηματιστής μετατράπηκε σε ζωγράφο και συγγραφέα. Περνάει όλο το καλοκαίρι του στην Ιο όπου απολαμβάνει τα κτήματα και το ιστιοπλοϊκό του, ενώ τον χειμώνα πηγαινοέρχεται στην Αθήνα.

O άγνωστος στον πολύ κόσμο χρηματιστής είναι φίλος με πολλές πολιτικές προσωπικότητες που μάλιστα έχουν επισκεφθεί το νησί. Πληροφορίες αναφέρουν ότι είναι πολύ καλός φίλος με τον Νίκο και τον Αντρίκο Παπανδρέου.

Οπως επισημαίνει άνθρωπος που γνωρίζει τι έγινε στην Ιο, ο Μιχαλόπουλος άρχισε να αγοράζει τα πάντα και χωρίς να υπολογίζει τα χρήματα. «Απέκτησε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα παραθαλάσσια οικόπεδα αλλά και βουνοκορφές. Προσέφερε χρήματα στους κατοίκους ακόμη και σε γη στην οποία δεν υπήρχε πρόσβαση από πουθενά. Εκτιμώ ότι όλη η περιοχή από το Μαγκανάρι μέχρι τον Μυλοπότα, και ακόμη πιο πάνω είναι δική του. Μόνο η βόρεια πλευρά του νησιού δεν του ανήκει».

Πριν. Η παραλία του Ελος Παπά όπως ήταν πριν από λίγα χρόνια (αριστερά). Μετά. Η εικόνα μετά τις παρεμβάσεις του Αγγ. Μιχαλόπουλου.

Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις ο Μιχαλόπουλος έχει δώσει πάνω από 40 εκατ. ευρώ για την αγορά της γης την οποία απέκτησε σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. «Κανείς δεν θα αγόραζε τις εκτάσεις που πήρε αυτός, μαζί με τις παραλίες και τα οικόπεδα. Βοσκότοποι και γκρεμνοί αγοράστηκαν με ελάχιστα χρήματα και οι ιδιοκτήτες τα έδωσαν με χαρά», τονίζουν κάτοικοι της Ιου.

Τα πιο καλά «φιλέτα» του Μιχαλόπουλου θεωρούνται δύο μεγάλες εκτάσεις στο Διακοφτό, ένα νησάκι που βρίσκεται πολύ κοντά στο λιμάνι της Ιου, αλλά αυτά στην ανατολική πλευρά, στις Τρεις Κλεισιές, κοντά στο Μαγκανάρι. Εξαιρετικό θεωρείται και το κτήμα του στην παραλία Κουμπάρα, πολύ κοντά στο Διακοφτό.

Οι κάτοικοι τα τελευταία χρόνια βλέπουν να βρίσκονται σε εξέλιξη έργα στις εκτάσεις του Μιχαλόπουλου, να διανοίγονται δρόμοι και να γίνονται επιχωματώσεις. «Μέχρι και αεροδρόμιο έχει στα σχέδιά του», λένε οι κάτοικοι της Ιου, που στην αρχή μιλούσαν γι' αυτόν σαν «κάποιος που αγοράζει στο νησί», αλλά σήμερα ανησυχούν για το «τι θέλει να τα κάνει όλα αυτά».

Φοίνικες παντού
Θέλει να κάνει Μαλδίβες το άνυδρο νησί των Κυκλάδων

Σε όλα του τα κτήματα σήμα κατατεθέν είναι ο... φοίνικας. Μια βόλτα στις... ιδιοκτησίες του Αγγελου Μιχαλόπουλου αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι σε όποιο ακίνητο έχει αξιοποιήσει έχει φυτέψει φοίνικες. «Είναι το ?κόλλημά? του, δεν εξηγείται. Θέλει να κάνει την Ιο... εξωτική, ελπίζοντας κάποτε οι χουρμαδιές του να μεγαλώσουν και να θυμίζουν Μαλδίβες», σχολίασε χαρακτηριστικά κάτοικος του νησιού. Σε αυτό προφανώς συνηγορούν και οι πέργκολες που έχει κατασκευάσει σε διάφορα σημεία, βάζοντας από κάτω ξαπλώστρες για να περνάει τα «διαλείμματά» του όταν δένει το πολύ εντυπωσιακό, υπερπολυτελές ιστιοπλοϊκό του.

Η τοπική κοινωνία είναι «διχασμένη» σε σχέση με τη δραστηριότητα του Αγγελου Μιχαλόπουλου. Πολλοί αντιμετωπίζουν με καχυποψία το γεγονός ότι σήμερα κατέχει το 30% του νησιού. Αλλοι, τον ευγνωμονούν για τις θέσεις εργασίας που προσφέρει σε όσους δουλεύουν στα κτήματα και τις κατασκευές του. Πάντως, και ο ίδιος φροντίζει να βοηθάει το νησί. Τον Ιούλιο του 2012, δώρισε ένα πυροσβεστικό όχημα στον Δήμο Ιητών.

Ο ίδιος δώρισε στον γεωργικό συνεταιρισμό 90.000 ευρώ για να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του δημοτικού τυροκομείου που είχε «μπει μέσα» κατά 180.000 ευρώ. Λίγο αργότερα, αγόρασε και ένα κτίριο ιδιοκτησίας του συνεταιρισμού με το ποσό των 90.000 ευρώ, προκειμένου να στηρίξει τα μέλη του συνεταιρισμού.

Πάντως, δεν έλειψαν και τα... σύννεφα στο success story του επενδυτή. Η περιβαλλοντική οργάνωση WWF κατήγγειλε τον Αγγελο Μιχαλόπουλο γιατί μετέτρεψε έναν νησιωτικό υγρότοπο μεγάλης οικολογικής αξίας και μια πανέμορφη παραλία σε ιδιωτικό κήπο! Ο λόγος για την περιοχή Ελος Παπά στην Ιο, την οποία η οργάνωση είχε κατατάξει το 2004 ανάμεσα στους καλύτερα διατηρημένους υγρότοπους του Αιγαίου και τον παρουσίαζαν σε συνέδρια και ομιλίες ως παράδειγμα μικρού νησιωτικού υγρότοπου με πολύ μεγάλο βαθμό φυσικότητας.

Ωστόσο, πριν από λίγα χρόνια άρχισε η «αξιοποίηση» της περιοχής από την εταιρεία Salivan Limited με την παράνομη διάνοιξη δρόμου, για την οποία ο νομάρχης Κυκλάδων είχε επιβάλει πρόστιμο 60.000. Σύμφωνα με την οργάνωση, στέλεχός της διαπίστωσε διανοίξεις δρόμων, διευθέτηση της κοίτης του ρύακα, επιχωματώσεις, εκσκαφές και δενδροφυτεύσεις με ξενικά είδη, δηλαδή φοίνικες. Αμέσως ξεκίνησε ένας μαραθώνιος καταγγελιών. Ανταλλάχθηκαν σχεδόν 40 επιστολές με τις αρμόδιες υπηρεσίες (Νομαρχία Κυκλάδων, Κτηματική Υπηρεσία, Πολεοδομία Κυκλάδων), οι οποίες αντέδρασαν επιβάλλοντας τα μέγιστα δυνατά πρόστιμα. Το 2009, σε επιστολή της Κτηματικής Υπηρεσίας προς τον ιδιοκτήτη Αγγ. Μιχαλόπουλο προέβλεπε την απομάκρυνση φυτεύσεων εντός του παλαιού αιγιαλού. Παρά τις αποφάσεις, τις εντολές και τα πρόστιμα, οι εργασίες συνεχίστηκαν σαν να μη συμβαίνει τίποτα.